Morgunblaðið - 10.11.1992, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 10. NÓVEMBER 1992
2S
Hverj ir eiga at-
vinnutækifærin?
eftir Árna
Brynjólfsson
í síðasta hefti Stefnis, blaði okkar
sjálfstæðismanna, eru margar lærðar
og gagnmerkar greinar um atvinnu-
lífíð, framtíð þess og möguleika. Þar
á meðal er sú gleðifrétt frá Styrmi
Moggaritstjóra, að prentmiðlamir
haldi velli — það kætir okkur penna-
glaða. — Forsætisráðherra telur ís-
lendinga vera einstaklingshyggju-
menn og að stefna sjálfstæðismanna
hafí sigrað. Samgönguráðherra spar-
ar milljón á dag. Eimskipsforstjómnn
vill að við séum þolinmóð og Páll í
Kók segir okkur að grípa tækifærin,
en Ámi framkvæmdastjóri Stjórnun-
arfélagsins segir þau liggja í hugvit-
inu. Margt annað er þama að finna.
Skrifin um atvinnumálin bera vott
um dugnað og bjartsýni, en benda
því miður ekki á raunhæfa atvinnu-
skapandi framleiðslu eða þjónustu
sem óneitanlega kæmi sér vel þessa
dagana. Höfundar starfa við traust
fyrirtæki og standa sig vel, en eru
ekki frumheijar. Það eru ekki veiði-
menn sem skrifa, nema e.t.v. lax-
veiðimenn, enda er lagt til m.a. að
veiðimannahugsunarháttur leggist
hér af og við taki skipulögð iðnaðar-
hugsun, með viðeigandi rannsóknum
og nákvæmni.
Það er með ólíkindum hvað okkur
veitist létt að skrifa liprar greinar,
fullar af vísdómi og þekkingu, án
þess að við komum fram með raun-
hæf atriði sem bíða þess að verða
virkjuð, en við lestur framangreindra
skrifa vaknar sú spurning, hvort
skrifín væru öðruvísi ef höfundar
hefðu kynnst atvinnuleysi af eigin
raun. Væru ábendingarnar raun-
særri? Er vandamálið of stórt?
Framan á Stefni er falleg mynd
af hraustlegum karli, með fisk í ann-
arri hendi og rafstrenginn frá íslandi
í hinni, — hvar á er fest tengikló.
Þessi mynd er vonandi ekki dæmi
um skiining manna á vandamálum
atvinnulífsins og þar með á vanda
þjóðarinnar allrar. Það er aldrei að
vita.
Maðurinn á forsíðunni er kominn
með strenginn til Evrópu og er þar
kominn „sölumennskan okkar upp-
máluð? Karlinn virðist vanta straum
ef marka má útbúnaðinn, en um ein-
hvern misskilning er að ræða, hann
ætti að seija rafmagn, en er útbúinn
til þess að kaupa. Eigum við að vera
svo meinfýsin að láta okkur detta í
hug, að forsíðumyndin sé táknræn
fýrir það hvemig staðið hefur verið
að sölumálum íslenskra afurða og
þar með sköpun atvinnutækifæra í
landinu? Margt bendir til að svo geti
verið.
Ef eitthvað er sem okkur ekki
vantar þessa stundina, þá er það
rafmagn, við eigum of mikið af þess-
ari dýrmætu afurð og nýtingar-
úrræðin eru ekki á hverju strái.
Draumurinn um að selja orkuna
„hráa“ úr landi hefur því fengið byr
undir báða vængi, jafnvel þótt sú
hugmynd sé jafn vitlaus og að selja
sjávar- og landbúnaðarafurðir nán-
ast eingöngu úr landi sem hrávöru.
Þeir sem selja hráefni verða fátækir,
en kaupendurnir verða ríkir. Við
þurfum að hæna að trausta erlenda
framleiðendur, gera það fýsilegt að
reisa hér verksmiðjur, þannig getum
við nýtt orkuna og ijölgað atvinnu-
tækifærum hér heima.
Þau rök eru höfð uppi, að auk
þess að nýta vannýtta raforku með
sölu um sæstreng muni skapast ný
atvinnutækifæri þegar hér verði reist
verksmiðja til að framleiða streng-
inn; við framleiðsluna sjálfa og bygg-
ingu orkuvera. Þetta er allt satt og
rétt, en hvað skyldi verða gert við
svo sérhæfða verksmiðju að verkinu
loknu? Hvað skyldi verða gert við
strenginn ef orkan okkar reyndist
of dýr? Hvað yrði þá um orkuverin?
Þetta jaðrar raunar við að vera svart-
sýnishjal, en áhættan er mikil.
Atvinnan sem skapaðist við að
selja rafmagn úr landi yrði skamm-
vinn, henni lyki nánast um leið og
framleiðslu strengsins, enginn er
kominn til þess að segja nú hvemig
að byggingu verksmiðju og fram-
leiðslu strengsins yrði staðið. Hugs-
anlegt er að útlendir sérfræðingar
yrðu fengnir til að annast byggingu
og framleiðslu, sem er einstök í sinni
röð, þá yrði úr litlu að moða fýrir
okkur. Atvinnutækifærin rynnu aftur
Fræðsludagur um „Salmonella“
ÖRVERUFRÆÐIFÉLAG íslands og Endurmenntunarstofnun Háskól-
ans standa sameiginlega að fræðsludegi um salmonella hinn 11. nóvem-
ber nk. Fræðsludagurinn er ætlaður matvælaframleiðendum, heilbrigð-
isstéttum t.d. læknum, meinatæknum og hjúkrunarfræðingum, einnig
örverufræðingum og líffræðingum.
Markmið fræðsludagsins er að
gefa sem gleggsta mynd af bakter-
íunni salmonella svo sem líffræði
hennar, útbreiðslu, aðferðum við ein-
angrun og greiningu og vörnum gegn
henni.
Farið verður í líffræði bakteríunn-
ar salmonella og fjallað um út-
breiðslu hennar í umhverfi og mat-
vælum. Auk þess verður fjallað um
faraldsfræði og hvernig koma megi
í veg fyrir smit. Kynntar verða nýj-
ungar varðandi einangrun og grein-
ingu salmonella.
Fyrirlesarar verða Grímur Valdi-
marsson, forstjóri Rannsóknarstofn-
unar fískiðnaðarins, Franklín Ge-
orgsson, gerlafræðingur Hollustu-
verndar ríkisins, Eggert Gunnarsson,
dýralæknir Keldum, Karl Kristins-
son, læknir og Halldór Runólfsson
heilbrigðisfulltrúi, Mosfellsbæ. •
Þátttökugjald er 3.800 krónur.
Skráning þátttakenda og nánari upp-
lýsingar fást hjá Endurmenntunar-
Stofnun. (I'VéUatilkynning)
Árni Brynjólfsson
„Kominn er tími til að
þeir, sem ráða stærstu
auðlind landsmanna,
reyni að endurgjalda
því fólki sem nú er flest
í fyrsta skipti í neyð
vegna atvinnuleysis.
Þeim ber að finna leiðir
sem við öll getum sætt
okkur við, en ekki að-
eins örfáir sægreifar
sem hafa offjárfest í
áratugi? Eða er offjár-
festingadraugurinn
enn á ferðinni?“
á móti óbeisluð um streng til Evr-
ópu. Bygging orkuvera og háspennu-
virkja eru ekki mjög mannfrekar
framkvæmdir og standa stutt, en
gæti orðið það eina sem við hefum
sjálfir. Við orkuver í rekstri vinna
fáir.
Málið fengi svolítið annan svip ef
þannig yrði að málum staðið, að
öflugt fyrirtæki vildi setja hér upp
verksmiðju til þess að framleiða há-
spennu- og lágspennustrengi og að
ein afurð framleiðslunnar væri að
framleiða streng á milli landa. Þá
myndu a.m.k. vera líkur á áframhald-
andi framleiðslu í landinu. Þrátt fyr-
ir möguleika sem þennan þarf mjög
sterk rök fyrir sölu um sæstreng,
við eigum svo sem ekki nein ósköp
af vel virkjanlegri orku og alltaf
fjölgar fólki á vinnumarkaði.
\ Það er ekki að ástæðulausu þegar
spurt er hveijir eigi atvinnutækifær-
in og hveijir hafí leyfi til að selja
þau úr landi. Það má t.d. einnig
spyija hvers vegna búið sé að lama
skipaiðnaðinn í landinu. Það þykir
goðgá að styðja við bakið á íslenskum
iðnaði, en sjálfsagt að mola almanna-
fé í landbúnaðinn. Útgerðinni er
veittur ókeypis aðgangur að verð-
mætum sjávarins án þess að við það
séu bundnar skyldur við fólkið í land-
inu sem nú gengur atvinnulaust, oft
vegna vanhugsaðra aðgerða.
Til landsins streyma skrautlegir
verksmiðjutogarar, betur búnir en
nokkur önnur fiskiskip og væntan-
lega dýrari. Þeir sem kaupa þessi
skip eru búnir að vera að „tapa“ í
áratugi og segjast myndu tapa meiru
ef þeir fengju ekki að kaupa einmitt
þessi skip. Enn meiru segjast þeir
tapa ef skipin væru byggð hér heima,
að maður nú ekki tali um að fískur-
inn væri unninn í landi.
Hvaðan koma þessum mönnum
milljónirnar til þess að kaupa þessi
rándýru skip og hvaðan kemur þeim
heimild til að selja mikið magn dags-
verka úr landi? Það þótti sjálfsagt á
árunum eftir stríð að lána útgerðum
85% af andvirði nýrra skipa og nán-
ast öll voru þau byggð erlendis, jafn-
vel í skipasmíðastöðvum sem urðu
til vegna þessara kaupa. Nægur var
fiskurinn og „blessuð" verðbólgan
grynnti á iánunum. Með þessu var
lagður grunnur að velsæld og taum-
lausri íjárfestingu útgerðar og
vinnslu sem í mörgum tilfellum er í
höndum sömu aðila.
Kominn er tími til að þeir, sem
ráða stærstu auðlind landsmanna,
reyni að endurgjalda því fólki sem
nú er flest í fyrsta skipti í neyð vegna
atvinnuleysis. Þeim ber að fínna leið-
ir sem við öll getum sætt okkur við,
en ekki aðeins örfáir sægreifar sem
hafa offjárfest í áratugi? Eða er offj-
árfestingadraugurinn enn á ferðinni?
Á Fiskiþingi gat Jón Sigurðsson,
iðnaðar- og viðskiptaráðherra þess,
að við inngönguna í EES opnuðust
nýir möguleikar varðandi sölu á iðn-
aðarvörum á öllu svæði EES og EB,
þá mynduðust ný viðhorf varðandi
sölu á fullunnum fískafurðum. Vera
má að þessi tíðindi breyti afstöðu
manna varðandi sölu til útlanda á
ferskum og sjófrystum fiski, ef við
þá ekki glutrum þessum möguleika
niður vegna lævísrar andstöðu
ákveðins hóps sem ekki virðir þjóðar-
hag.
Forsætisráðherrann sagði okkur í
fyrrnefndri Stefnis-grein, að Sjálf-
stæðisflokkurinn hafi viljað tryggja
og efla sjálfstæði einstaklingsins og
möguleika hans til frumkvæðis.
Hann gat þess að menn standi nú
ekki á tröppum stjómarráðsins, eins
og hér áður, líkt og stjórnarráðið
væri einhvers konar félagsmála-
stofnun atvinnulífsins. Þessu fögnum
við af heilum hug, en atvinnu-
umhverfíð verður að vera í lagi og
læknislyf valdhafa geta haft óþægi-
legar aukaverkanir, sem ber að forð-
ast ef kostur er.
Höfundur er framkvæmdastjóri
Landssambands íslenskra
rafverktaka.
Haustdagar i Kaupmannahöfn á aðeins 25.900 kr.
Nú er Kaupmannahöfn í haustlitunum jafnt útl sem inni!
Upplifiö stemmningu borgarinnar þar sem fólk hefur þaö huggulegt
í skemmtilegri heigarferö meö SAS.
Fjölmargir gistimöguleikar.
Verð á gistingu á mann er frá 2.400 kr. nóttin
í 2ja manna herbergi.
Verð mlðað viö allt að 5 daga hámarksdvöl (4 nætur) að meðtalinnl aðfararnótt sunnudags.
Enn betrl kjör fyrlr hópa, 15 manns eöa fleirl.
Innlendur flugvallarskattur er 1.250 kr. og danskur flugvallarskattur 610 kr.
Hafðu samband við söluskrifstofu SAS
eða ferðaskrifstofuna þína.
M/S4S
SAS á íslandi - valfrelsi í flugi!
Laugavegi 172 Sími 62 22 11