Morgunblaðið - 10.11.1992, Blaðsíða 33

32
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 10. NÓVEMBER 1992
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 10. NÓVEMBER 1992
33
JltofgtiiiHbifrlfe
Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Árvakur h.f., Reykjavík
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guðmundsson,
Björn Jóhannsson,
Árni Jörgensen.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson,
Ágúst Ingi Jónsson.
Björn Vignir Sigurpálsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstraeti 6, sími 691100. Auglýsingar: Aðal-
stræti 6, sími 691111. Afgreiðsla: Kringlan 1, sími 691122. Áskriftar-
gjald 1200 kr. á mánuði innanlands. I lausasölu 110 kr. eintakið.
Vel að verki
staðið í Mexíkó
Við erum í raun og veru að stíga
fyrstu skrefín í þá átt að
breikka starfsemi sjávarútvegsins
þannig að hún nái til samstarfs-
verkefna meðal annarra þjóða. Slík
skref hafa verið stigin t.d. í Chile,
og hér erum við á hinn bóginn að
opna nýja möguleika. Þá tel ég
vera þá raunhæfustu eins og sakir
standa,“ sagði Þorsteinn Pálsson,
sjávarútvegsráðherra, í samtali við
blaðamann Morgunblaðsins í Mexí-
kóborg í síðustu viku um viðræður
sínar við stjórnvöld í Mexíkó. Þor-
steinn var þá í opinberri heimsókn
þar ásamt föruneyti fulltrúa hins
opinbera og athafnamanna héðan
að heiman.
För sjávarútvegsráðherra og
föruneytis hans vakti töluverða at-
hygli í Mexíkó, en ríkisstjórn lands-
ins leggur mikið kapp á að auka
útflutningstekjur þjóðarinnar. Þar
skiptir sjávarútvegur nokkru máli,
en til að ná árangri telja stjórnvöld
sig bæði þurfa aukið fjármagn inn
í rekstur í sjávarútvegi og þekkingu
og ný viðhorf. Eftir hvoru tveggja
þurfa þeir að leita til útlendinga.
Sjávarútvegsráðherra Mexíkó,
Guillermo Jimenes Morales, kom
hingað í heimsókn síðastliðið sumar
og hefur íslenzki sjávarútvegsráð-
herrann nú endurgoldið þá heim-
sókn.
Þorsteinn Pálsson segir enn-
fremur í viðtalinu við Morgunblað-
ið: „Ég tel mjög mikilvægt að
stjómvöld haldi þannig á málum
bæði á íslandi og í Mexíkó að þau
greiði fyrir þessum samskiptum.
Það er líka mikilvægt að menn
geri sér grein fyrir því að það ger-
ist ekkert í þessum efnum í einni
svipan. Þetta eru samskipti sem
verður að þróa. Menn planta ekki
fullvöxnu tré samskipta þessara
þjóða. Menn verða að sá og upp-
skera í samræmi við það hvernig
þeir huga að gróðrinum. Mér sýn-
ist að þetta starf sé komið á góðan
rekspöl.“
Róbert Guðfinnsson, fram-
kvæmdastjóri Þormóðs ramma á
Siglufirði, var í föruneyti Þorsteins
Pálssonar. í viðtali við sérblað
Morgunblaðsins um sjávarútveg,
Úr verinu, í síðustu viku segir hann
svo: „Það eru möguleikar í sjávar-
útvegi hér í Mexíkó eins og víðar
annars staðar en ætli menn sér að
byggja hér upp fyrirtæki í vinnslu
og veiðum á botnfiski er nálægðin
við sölufyrirtæki okkar í Bandaríkj-
unum, Coldwater og Iceland Sea-
food, afar mikilvæg. Frysting á
botnfiski er nánast óþekkt hér og
því er markaðssetningin einn mikil-
vægasti þátturinn. Togveiðar við
Kyrrahafsströnd Mexíkó, aðrar en
rækjuveiðar, eru nánast óþekktar.
Þar virðast þó vera vannýttar botn-
físktegundir en lítið er vitað um
stofnstærðir þeirra og veiðanleika.
Möguleikar okkar á sölu íslenskra
skipa til Mexíkó eru hins vegar
ekki fyrir hendi miðað við það verð
sem við metum skipin okkar á.
Möguleikarnir felast fremur í að
koma með skip hingað niðureftir
sem framlag í samvinnuverkefni
með mexíkóskum fyrirtækjum. Það
eru hins vegar fleiri þjóðir en við
sem eiga mikið af fiskiskipum og
renna hýru auga til möguleikanna
hér. Það verður því að ganga skipu-
lega og ákveðið til verks ef við ís-
lendingar ætlum okkar að hefja
botnfískveiðar við Mexíkó," segir
Róbert.
í frétt Morgunblaðsins síðastlið-
inn sunnudag, kemur svo í ljós að
möguleikar eru taldir á sölu smá-
báta úr plasti til Mexíkó. Þar segir
Hörður Reginsson hjá Mótun hf.
að fyrsta skrefið sé að senda fjóra
báta, smíðaða í Kanada, til Mex-
íkó, sem allra fyrst. Yrðu kaupin á
þeim fjármögnuð með þeim hætti
að 85% kæmu frá kanadískum
stjómvöldum, 7,5% frá Mótun hf.
og 7,5% frá kaupendum. Stjórnvöld
í Mexíkó hygðust ábyrgjast fjár-
mögnunina. ínnan árs yrðu svo 20
bátar komnir til Mexíkó, en gífur-
legir mögleikar fælust í endurnýjun
smábátaflotans í Mexíkó.
Sjávarútvegsráðherra Mexíkó
hefur tekið í sama streng og Þor-
steinn Pálsson og ljóst virðist, að
þarna sé um raunhæfa möguleika
á samstarfi að ræða. Vel hefur
verið staðið að undirbúningi mögu-
legs samstarfs, bæði af hálfu opin-
berra aðila og athafnamanna frá
einkafyrirtækjum í sjávarútvegi.
Þannig er staðið að verki, að einka-
aðilar hafa kannað grunninn,
stjórnvöld beggja landa síðan kom-
ið að verkinu til að ryðja úr vegi
hindrunum í stjórnkerfínu og að
því loknu taka einkaaðilar svo við
á ný og semja sín á milli með stjórn-
völd að bakhjarli. Samstarf hefur
þegar tekizt með Granda hf. og
aðilum í Chile og í Mexíkó hefur
akurinn verið plægður og sáningin
ein er eftir. Ljóst er að til Mexíkó
getur orðið um einhverja útrás héð-
an að ræða. Möguleikar virðast á
fiskveiðum með skipum héðan í
samstarfi við mexíkósk fyrirtæki,
en skipin yrði þá að skrá þar ytra.
Þá er möguleiki á sölu búnaðar til
fiskvinnslu af ýmsu tagi héðan til
Mexíkó og við gætum aðstoðað þá
við gæðamál og markaðssetningu.
Það er athyglisvert að samtímis og
fríverzlunarsamningur milli Mex-
íkó, Bandaríkjanna og Kanada er
að verða að veruleika, renna Mex-
íkóar hýru auga til sölukerfis okkar
í Bandaríkjunum.
íslendingar njóta virðingar á
sviði sjávarútvegs um allan heim.
Ferð Þorsteins Pálssonar til Mexíkó
hefur styrkt stöðu okkar á erlend-
um vettvangi. Hún hefur einnig
stutt íslenzkan sjávarútveg og er
liður í því að ryðja á brott þeim
hindrunum sem íslenzkir aðilar í
sjávarútvegi hafa sjálfir sett gegn
þátttöku í sjávarútvegi í öðrum
löndum. Sókn héðan að heiman á
„önnur mið“ er íslenzkum sjávarút-
vegi holl, bæði til að víkka sjón-
deildarhringinn og minnka þrýst-
inginn á veikan þorskstofn.
AUKAÞING NORÐURLANDARAÐS I AROSUM
Tillögur forsætisráðherra Norðurlandanna um framtíð norræns samstarfs
Samstarfið beinist að af-
markaðri og færri sviðnm
Árésum. Frá Ólafi Þ. Stephensen, blaðamanni Morgunblaðsins.
SAMSTARF Norðurlandanna mun í framtíðinni beinast að færri og
afmarkaðri sviðum en nú. Samstarfið mun í auknurn mæli beinast út
á við, einkum að samstarfi Evrópuríkjanna innan Evrópska efnahags-
svæðisins og Evrópubandalagsins. Skrifræðið verður minnkað, en
norrænt samstarf fær í staðinn öflugri pólitíska forystu og forsætis-
ráðherrar Norðurlandanna munu taka sér stærra hlutverk í mótun
þess og framkvæmd. Þetta var boðskapur Gro Harlem Brundtland,
forsætisráðherra Noregs, er hún mælti fyrir greinargerð forsætis-
ráðherra Norðurlandanna um framtíð norræns samstarfs við upphaf
41. þings Norðurlandaráðs í Arósum í Danmörku í gær. Tillögur
forsætisráðherranna um breytingar á norrænu samstarfi eru aðal-
mál þingsins.
Undanfarið ár hefur farið fram
umfangsmikið endurmat norræns
samstarfs og tillögugerð um fram-
tíðartilhögun þess, undir stjórn for-
sætisráðherra Norðurlandanna.
„Við álitum að fyrri tilraunir til að
endurmeta hluta samstarfsins
hefðu ekki skilað þeim árangri, sem
við þurftum á að halda. Þess vegna
var eðlilegt að forsætisráðherrarnir
ættu sjálfir frumkvæðið að gagn-
gerri endurskoðun," sagði Brundt-
Iand í ræðu sinni í gær. Starfshóp-
ur persónulegra fulltrúa ráðherr-
anna, stundum kallaður Iloniemi-
hópurinn eftir hinum finnska for-
manni, skilaði áliti í ágúst síðast-
liðnum. Ráðherrarnir tóku undir öll
meginatriði þess í svokallaðri Borg-
undarhólrnsyfirlýsingu, sem þá var
samþykkt. Að Ioknum umræðum
um tillögurnar á þinginu í Árósum
munu ráðherrarnir leggja fram
endanlega skýrslu og tillögur um
breytingar á Helsinki-sáttmálan-
um, sem er lagaleg umgjörð norr-
æns samstarfs. Forsætisráðherr-
arnir vilja meðal annars heyra við-
brögð þingmanna í Norðurlandar-
áði í almennum umræðum, sem
fram fara í dag um skýrslu starfs-
hópsins og Borgundarhólmsyfirlýs-
inguna áður en þeir ljúka verkinu.
EES mikilvægasti norræni
samstarfssamningurinn í
áratugi
Gro Harlem Brundtland dró fram
í ræðu sinni helztu atriðin í þeim
tillögum, sem forsætisráðherrarnir
hyggjast leggja fram. Ráðherrarnir
telja að stór hluti þeirrar norrænu
samvinnu, sem nú fer fram, sé í
raun tvíverknaður. Löndin hafi sjálf
ákveðið að leysa ýmis mál í öðru
alþjóðasamstarfi en því norræna,
til dæmis í EFTA, Evrópubandalag-
inu, GATT eða Sameinuðu þjóðun-
um. Af þessu hafi leitt að norrænt
samstarf hafi einkennzt um of af
skrifræði, en vantað pólitískan drif-
kraft. Brundtland sagði að í raun
efldi það norrænt samstarf, að
hægt væri að gæta mikilvægra
norrænna hagsmuna á breiðari
grundvelli, utan Norðurlanda. „Á
sama hátt er óhætt að segja að
þátttaka Norðurlandanna í breiðara
evrópsku samstarfi er framþróun
norræns samstarfs. EES-samning-
urinn er ekki aðeins mikilvægur
samningur fyrir EFTA og EB, hann
er einnig mikilvægasti norræni
samstarfssamningurinn í marga
áratugi,“ sagði Brundtland. „Með
þessum samningi náum við markm-
iði okkar um norrænan heimamark-
að og við sjáum fram á aukið sam-
starf vítt og breitt á Norðurlöndum
á fjölmörgum sviðum."
Forsætisráðherrarnir leggja
áherzlu á að leysa beri málin á
þeim vettvangi, þar sem það beri
mestan árangur. í tillögum þeirra
um nýsköpun norræns samstarfs
eru tvö megináherzluatriði. Annars
vegar vilja þeir tryggja náið sam-
starf um sameiginleg hagsmuna-
mál Norðurlanda og telja að þar
sé byggt á langri hefð. Hins vegar
vilja þeir breyta samstarfinu á þann
hátt, að Norðurlöndin geti sem bezt
gætt hagsmuna sinna út á við í
evrópsku samstarfi.
Sjö áherzlusvið
Hvað fyrra áherzluatriðið varðar
eru forsætisráðherrarnir sammála
um að á undanförnum árum hafi
kröftunum verið dreift um of í nor-
rænu samstarfi. Gefa beri vissum
sviðum, þar sem Norðurlöndin eigi
sameiginlega hagsmuni umfram
önnur Evrópulönd, aukið vægi og
einbeita kröftunum að þeim. Ráð-
herrarnir hafa komið sér saman um
sjö áherzlusvið: Menningarmál,
rannsóknir og menntun, umhverfis-
mál, réttindamál norrænna borg-
ara, efnahagsmál (orkumál, sam-
göngumál og byggðamál), sjávarút-
vegsmál og dómsmál. Samkvæmt
upplýsingum Morgunblaðsins er
það fyrir þrýsting frá ríkisstjórn
Islands að sjávarútvegsmálin eru
með í þessari upptalningu, ella
hefðu áherzlusviðin verið sex. Ráð-
herrarnir eru þeirrar skoðunar að
með því að einbeita sér að sjö mála-
flokkum í stað þess að dreifa kröft-
unum á yfir tuttugu, eins og nú
er gert, takist að tryggja betri póli-
tíska stýringu Norðurlandasam-
starfsins og hægt sé að nýta fjár-
veitingar og mannafla mun betur
en nú er gert.
Norræna ráðherranefndin, sam-
starfsvettvangur norrænu ríkis-
stjórnanna, hefur úrslitavald um
fjárveitingar til norræns samstarfs,
eins og um flest önnur mál. Sam-
þykktir Norðurlandaráðs, sem skip-
að er fulltrúum norrænu þjóðþing-
anna, hefur aðeins ráðgjafarrétt.
Þingmenn hafa á undanförnum
árum oft haft uppi kröfur um að
Norðurlandaráð fái fjárveitingar-
valdið í sínar hendur, rétt eins og
þjóðþingin. Forsætisráðherrarnir
ganga nú eitt skref til móts við
þessar kröfur, því að Brundtland
lýsti því yfír að ráðið ætti að hafa
meira að segja um fjárlög Norður-
Iandasamstarfsins. Norðurlandaráð
gæti lagt til að verkefnum yrði
raðað í nýja forgangsröð innan
ramma fjárlaganna, og að því gefnu
að ráðið væri nákvæmt í ráðlegg-
ingum sínum, bæri ráðherranefnd-
inni að fara eftir þeim.
Ráðherrarnir- líta svo á að menn-
ingarmálin séu mikilvægust hinna
sjö áherzlusviða, enda eigi Norður-
löndin þar einna mest sameigin-
legt. Iloniemi-hópurinn lagði til að
stofnaður yrði nýr og öflugur norr-
ænn menningarsjóður, sem hefði
allt að tíu milljarða íslenzkra króna
til ráðstöfunar í framtíðinni. Ráð-
herrarnir vilja ekki fara þessa leið,
en leggja til að fjárveitingar til
fyrstu tveggja áherzlusviðanna;
menningarmála og rannsókna og
menntunar, verði auknar um fjórð-
ung í fjárlögum Norðurlandasam-
starfsins 1994. Markmið ráðherr-
anna er að árið 1996 fari helming-
ur fjárframlaga til norræns sam-
starfs í þessa tvo málaflokka. Hlut-
fallið er nú tæpir tveir fimmtu hlut-
ar. Ráðherrarnir leggja jafnframt
til að útgjöld til umhverfismála
verði óbreytt, en aðrir málaflokkar
verði skornir niður til þess að halda
útgjöldum til samstarfsins í skefj-
um.
Samstarf í Evrópumálum
Seinna megináherzluatriði ráð-
herranna er samstarf Norðurland-
anna í Evrópumálum. Fyrst um sinn
mun það miðast við samstarfíð inn-
an Evrópska efnahagssvæðisins, en
Brundtland gekk í ræðu sinni út
frá því að Noregur, Svíþjóð og Finn-
land myndu á næstu árum bætast
í hóp EB-ríkjanna. Hún lagði
áherzlu á að bæði í EES og EB
væri gífurlega mikilvægt að hafa
áhrif á ákvarðanir meðan þær væru
enn á mótunarstigi. „Hér hafa
Norðurlöndin alveg nýja möguleika
til að hafa frumkvæði, hafa áhrif
á ákvarðanir og vinna að því að
sameiginleg hagsmunamál þeirra
nái fram að ganga,“ sagði Brundt-
land og bætti við að löng hefð
væri fyrir samstarfi Norðurlanda í
laga- og reglusetningu. Þau ættu
því að geta tekið sameiginlega af-
stöðu til tillagna um nýjar EES-
eða EB-reglur.
Nýtt formennskuhlutverk
Einn þáttur í áherzlu forsætis-
ráðherranna um betri pólitíska
stjórn á norrænu samstarfí eru til-
lögur þeirra um að eitt land hafi
formennsku í samstarfínu eitt ár í
senn. Formennskulandið á að sam-
ræma og stýra samstarfínu á öllum
sviðum. Þáttur formennskulandsins
í að samræma gerðir Norðurland-
anna innan Evrópusamstarfsins
verður ekki sízt mikilvægur, og við-
komandi land mun bera ábyrgð á
að mál, sem fjallað er um innan
EES eða Evrópubandalagsins, séu
tekin til umræðu á norrænum vett-
vangi áður en þau koma til ákvörð-
unar. Forsætisráðherrar Norður-
landanna munu nú í auknum mæli
taka að sér forystu og pólitíska
leiðsögn í norrænu samstarfi, þótt
áfram verði sérstakur ráðherra
norræns samstarfs í hverri ríkis-
stjórn. Forsætisráðherrarnir munu
hittast þrisvar til fjórum sinnum á
* * ; * * : ;

Jyllandsposten
Gro Harlem Brundtland forsætisráðherra Noregs mælir fyrir greinar-
gerð forsætisráðherra Norðurlanda.
ári og fundir þeirra verða betur
undirbúnir en hingað til.
Gro Harlem Brundtland sagði að
þær breytingar, sem forsætisráð-
herrarnir legðu til, útheimtu
strangt til tekið ekki breytingar á
Helsinkisáttmálanum, en engu að
síður væri nauðsynlegt að end-
urnýja sáttmálann til þess að hann
endurspeglaði þær breytingar, sem
ættu sér stað á umfangi og starfs-
háttum Norðurlandasamstarfsins.
Forsætisráðherrarnir taka því undir
tillögur Iloniemi-hópsins um breyt-
ingar á Helsinkisáttmálanum, en
þar er meðal annars kveðið á um
samstarf innan EES og annarra
evrópskra og alþjóðlegra stofnana,
tilhögun formennskuhlutverksins
og breytt hlutverk forsætisráðherr-
anna. Tillögur um breytingar á
sáttmálanum verða lagðar fram á
næsta Norðurlandaráðsþingi, sem
haldið verður í Ósló á næsta ári,
og er litið svo á að þá ljúki því
endurnýjunarstarfí, sem staðið hef-
ur yfír á vettvangi norræns sam-
starfs.
Skýrsla um utanríkismál fiutt á Norðurlandaráðsþingi í fyrsta sinn
Eins og Evrópa verður,
þannig verða Norðurlönd
- sagði Thorvald Stoltenberg, utanríkisráðherra Noregs
Árésum. Frá Ólafi Þ. Stephensen, blaðamanni Morgunblaðsins.
„EINS og Evrópa verður, þannig verða Norðurlönd," sagði Thor-
vald Stoltenberg, utanríkisráðherra Noregs, er hann flutti þingheimi
á 41. þingi Norðurlandaráðs í Árósum fyrstu skýrsluna um utanríkis-
mál, sem flutt er í 40 ára sögu Norðurlandaráðs. Stoltenberg lagði
mikla áherzlu á það í ræðu sinni að norrænt samstarf gæti aldrei
komið í stað Evrópusamstarfsins, heldur væri það órjúfanlegur hluti
af því. Hann ræddi einnig hreinskilnislega um aðra þætti utanrík-
is-, öryggis- og varnarmála, sem óhugsandi er að norrænn utanríkis-
ráðherra hefði tekið upp á Norðurlandaráðsþingi fyrir nokkrum
árum. Ilkka Suominen, forseti Norðurlandaráðs, sagði 41. þingið
„sögulegan atburð" vegna þess að nú væru utanríkismál í fyrsta
sinn formlega á dagskrá. Vegna ólíkra hagsmuna Norðurlandanna
fyrr á tíð í öryggis- og varnarmálum voru þessir málaflokkar bann-
orð á þingum Norðurlandaráðs. Á síðustu árum hafa utanríkismálin
hins vegar orðið æ fyrirferðarmeiri í umræðum, einkum vegna samr-
unaþróunarinnar í Evrópu og endaloka kalda stríðsins. Umræður
um skýrslu Stoltenbergs verða á morgun, miðvikudag.
Stoltenberg lagði í ræðu sinni
áherzlu á að hið skuldbindandi sam-
starf Vestur-Evrópuríkjanna í Evr-
ópubandalajginu væri ný aðferð til
að kljást við vandamál á borð við
stríð, atvinnuleysi, efnahagslegan
óróleika og þjóðernisdeilur. Innan
tíu ára myndi þetta samstarf senni-
lega ná til mestallrar álfunnar.
„Þetta skuldbindandi samstarf er
ekki markmið í sjálfu sér en það
getur verið verkfæri, sem hefur
afgerandi áhrif á lausn vandamála
hins nýja heims,“ sagði hann. Ráð-
herrann benti á að í slíku sam-
starfi, þar sem ákvarðanir væru í
auknum mæli teknar með meiri-
hluta atkvæða, en ekki samhljóða,
væri byrðunum deilt á aðildarríkin
og ekkert ríki þyrfti að óttast að
helztu samkeppnislönd þess hunz-
uðu sameiginlegar ákvarðanir.
Engin alþjóðasamtök, sem byggðu
á samhljóða ákvörðunum, gætu
tekizt á við þau vandamál, sem
blöstu við. Slíkt fyrirkomulag þýddi
aðeins, að sá sem ganga vildi skem-
ur en aðrir, réði mestu. „Þess vegna
er form samstarfsins í Evrópu-
bandalaginu svo mikilvægt," sagði
Stoltenberg.
Hann sagði að EES-samningur-
inn væri góður og þýðingarmikill
samningur, en þó væri ljóst að þeg-
ar hann tæki gildi, hefðu flest
EFTA-löndin, þ.e. öll nema ísland,
sótt um aðild að Evrópubandalag-
inu. „Óskir um aðild að EB verða
að skoðast í því ljósi að EB-aðild
gerir Norðurlöndunum kleift að
taka meiri þátt í mótun þeirra
ákvarðana, sem undir öllum kring-
umstæðum munu hafa mikil áhrif
á Norðurlöndum. Þetta er smátt
og smátt viðurkennt: Eins og Evr-
ópa verður, þannig verða Norður-
lönd!“ sagði Stoltenberg. Utanrík-
isráðherrann sagði að það væru
hagsmunir þeirra Norðurlanda, sem
sæktu um aðild að Evrópubanda-
laginu, að þau gerðu það öll á sama
tíma og gætu átt samstarf og samr-
áð sín á milli í samningaviðræðun-
um við bandalagið.
Thorvald Stoltenberg, utanríkis-
ráðherra Noregs.
Stoltenberg sagði að samstarf
Norðurlandanna innan EB myndi
þýða að á norrænum vettvangi yrðu
rædd ýmis mál, sem áður hefðu
verið bannhelg í norrænu sam-
starfi. Hann fagnaði því að umræð-
ur um utanríkismál væru nú hluti
af störfum Norðurlandaráðs og
sagði þróunina í Evrópu leiða til
þess að Norðurlöndin yrðu að taka
upp samstarf um mál, sem áður
hefðu ekki verið á dagskrá. „Ég
útiloka ekki að innan skamms get-
um við séð fram á að Norðurlöndin
vinni saman, ekki aðeins að nýjum
hliðum öryggismálanna, heldur
einnig þeim hefðbundnu,“ sagði
Stoltenberg. Þessi orð hans eru af
mörgum túlkuð svo að hann hafí
viljað gefa í skyn að Norðurlöndin
yrðu saman í varnarbandalagi.
„Einnig hér á það við, að því meir
sem Norðurlöndin taka þátt í sam-
runa Evrópusamstarfsins, þeim
mun meiri möguleika á norrænt
samstarf. Við verðum að ganga í
EB til að vera með í norrænu sam-
starfi!" sagði Stoltenberg.
Stoltenberg sagði að þar sem
ekki væri útlit fyrir að öll Norður-
löndin gengju í EB, yrðu menn að
horfast í augu við að afleiðingin
gæti orðið sú að Norðurlönd utan
bandalagsins myndu fjarlægjast
þau sem þar væru innan dyra.
„Vegna þessarar hættu er þeim
mun mikilvægara að fylgja eftir
tillögunum í Borgundarhólmsyfir-
lýsingunni [um framtíð norræns
samstarfs], sérstaklega hvað varð-
ar útvíkkun pólitísks samstarfs um
Evrópumál og styrkingu samstarfs
ríkisstjóma Norðurlandanna um
utanríkis- og öryggismál," sagði
ráðherrann.
Stoltenberg fór mörgum orðum
um öryggismál í víðu samhengi,
bæði í Evrópu og á alheimsvísu.
Hann lagði áherzlu á jákvæð áhrif
þess að Austur- og Mið-Evrópuríkin
yrðu tekin inn í Evrópubandalagið
og hvatti til þess að samstarfið í
Norður-Atlantshafsráðinu (NACC),
samstarfsvettvangi Atlantshafs-
bandalagins og fyrrverandi Var-
sjárbandalagsríkja, yrði aukið og
styrkt. Hann sagði að menn yrðu
að horfast í augu við að Bandaríkja-
menn myndu fækka hermönnum
sínum í Evrópu á næstu árum og
Evrópumenn í auknum mæli að
taka ábyrgð á eigin vörnum, en
samstarf þjóðanna beggja vegna
Atlantsála yrði þó áfram mikilvægt
fyrir báða aðila.
Frá Calgary í Kanada til Víkur
Landið, þorpið og
kirkjan heilluðu
Vík í Mýrdal.
„ÞEGAR við komum hérna til Víkur og sáum yfir þorpið út á sjóinn
og kirkjuna uppi á hæðinni þá vissum við að þetta yrði fullkomið,"
sagði Kellin Jane Lee sem ásamt Gordon Robert Vincent gekk í heil-
agt hjónaband í kirkjunni í Vík í Mýrdal. Þau eru búsett í Calgary í
Albertafylki í Kanada en ákváðu að fara til íslands og gifta sig í Víkur-
kirkju.
Brúðkaupið fór fram laugardag-
inn 7. nóvember að viðstöddum
nokkrum íbúum Víkurkauptúns sem
nánast fylltu kirkjuna. Athöfnin var
látlaus og fór að hluta fram á ensku.
Það var sóknarpresturinn í Vík,
Haraldur M. Kristjánsson, sem gaf
brúðhjónin saman. Við athöfnina
gat hann þess að fátítt væri að brúð-
hjón kæmu svo langt að til gifting-
ar. Meðal kirkjugesta var Matthías
Einarsson yfírsmiður Víkurkirkju
sem var vígð 1934.
Brúðguminn, Gordon Robert
Vincent, er blaðamaður og starfar
í Calgary. Brúðurin, Kellin Jane
Lee, er hjúkrunarkona og hefur
meðal annars starfað í Sviss. Bæði
hafa ferðast mikið vegna starfa
sinna og af áhuga á ferðalögum.
„ísland var land sem við höfðum
ekki komið til en faðir minn hefur
verið hér á landi um tíma,“ sagði
Kellin Jane þegar þau voru spurð
hvers vegna Island hefði orðið fyrir
valinu. „Það var mynd í blaði ásamt
grein um ísland, myndin var héðan
frá Vík og af kirkjunni. Okkur
fannst þetta falleg kirkja og þorpið
líka. Þess vegna völdum við Vík og
við urðum ekki fyrir vonbrigðum
við komuna hingað,“ sagði Gordon
Robert.
Þau kváðust bæði eiga stórar fjöl-
skyldur sem ættu heima fjarri hvor
annarri þannig að hefðu þau gift
sig í Kanada hefði það orsakað ein-
hver óþægindi hjá fjölskyldunum
vegna ferðalaga en 5 þúsund kíló-
metrar eru á milli fjölskyldnanna í
Kanada og þijú tímabelti. Þau höfðu
tilkynnt fjölskyldum sínum að þau
hygðust gifta sig fyrir jól en gáfu
ekki upp stað né stund.
Þau Kellin Jane og Gordon Rob-
ert hittust fyrst þegar systir Kellin,
Kerrin Lee Gartner, kom heim frá
því að keppa á Ólympíuleikunum í
Calgary þar sem hún vann til gull-
verðlauna. Gordon Robert hafði
fengið það verkefni að skrifa um
hana og var staddur á flugvellinurm
Það var því árangur systurinnar sem
leiddi þau saman.
Þau Kellin Jane og Gordon Rob-
ert búa bæði og starfa í Calgary
þar sem þau festu nýlega kaup á
íbúð. Þau kváðust vera mikið fyrir
fjallaferðir og hefðu yndi af að koma
til lítilla þorpa eins og Víkur þar
sem stórbrotin náttúra væri í ná-
grenninu.
Á meðan athöfnin fór fram braust
sólin öðru hverju fram úr skýja-
þykkninu og birtu lagði frá fjöllun-
um sem skörtuðu hvítu og gáfu
umhverfinu stórbrotinn blæ.
Frammi fyrir altarinu og í viðurvist
prests og safnaðar gerðu brúðhjónin.
helgustu játningu lífs síns og inn-
sigluðu hana með hringum og kossi.
Á eftir óskuðu Víkurbúar brúðhjón-
unum til hamingju og þökkuðu þeim
þátttökuna. „Mikið var þetta yndis-
legt. Ég sé sko ekki eftir að hafa
kornið," sagði eldri kona við aðra
er þær gengu úr kirkju. Þannig
hugsuðu líka greinilega flestir
kirkjugestir. Brúðhjónin höfðu gefið
Víkurbúum kost á þátttöku í lífi
sínu og um leið greypt nafn staðar-
ins í lífssögusína.„„Þetta er fullkom-,
ið,“ sagðist Kellin Jane hafa hugsað
er hún stóð frammi fyrir altarinu
ásamt Gordon Robert sem sagði að
sér hefði fundist að svona ætti það
að vera. Bæði greinilega yfír sig
hamingjusöm og ástfangin.
Eftir athöfnina bauð kanadíski
konsúllinn upp á kaffi og síðan var
fyrirhuguð sigling með hjólabát
Víkurmanna í boði heimamanna.
Brúðhjónin eyddu brúðkaupsnótt-
inni í Vík en síðan var ferðinni heit-
ið austur á bóginn til að skoða land-
ið.
Sig. Jóns.
Morgunblaðið/Sigurður Jónsson
Brúðhjónin ásamt Haraldi M. Kristjánssyni sóknarpresti í Vík.