Morgunblaðið - 10.11.1992, Blaðsíða 37

I
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 10. NOVEMBER 1992
oo
37
Davíð Oddsson forsætisráðherra
Viðræður við sijómarandstöðu
um úrræði gegn atvinnuleysi
ATVINNULEYSI var til umræðu í gær á Alþingi þegar til umræðu
var þingsályktunartillaga Alþýðubandalagsmannanna Svavars Gests-
sonar (Ab-Rv) og Kristins H. Gunnarssonar (Ab-Vf). Davíð Oddssson
forsætisráðherra þakkar fyrir og fagnar því að allir vilja leggja sitt
af mörkum til að draga úr og fyrirbyggja atvinnuleysi. Hann gerir
ráð fyrir viðræðum við forystumenn stjórnarandstöðunnar innan fárra
daga.
Þekktu þinn vanda
Frummælandi Svavar Gestsson
(Ab-Rv) gerði grein fyrir þings-
ályktunartillögunni. Það er vilji
flutningsmanna að Alþingi álykti
að fela ríkisstjórninni að láta fara
fram ítarlega rannsókn á afleiðing-
um atvinnuleysis. Skal leitast við
að leiða fram upplýsingar um áhrif
atvinnuleysis á almenn kjör barna,
kvenna, unglinga og annarra hópa
sem atvinnuleysið kemur sérstak-
lega illa við. Þá gerir tilllagan m.a.
ráð fyrir að kannað verði hvaða
áhrif atvinnuleysið hefur á heilsu-
far og skólagöngu. Ennfremur skal
kanna áhrif atvinnuleysisins á af-
brot og starfsemi neyðarathvarfa
og stofnana sem fólk í neyð leitar
til. Þá skal kanna sérstaklega
hvaða kostnaður beinn og óbeinn
leggst á þjóðfélagið vegna atvinnu-
leysis og sérstaklega skal rekja hve
miklir fjármunir tapast í tengslum
Stuttar
þingfréttir
Skip og hafnarsvæði
Samgönguráðherra hefur lagt
fram þrjú frumvörp er varða skip
og hafnir. 1) Frumvarp til hafnar-
laga. 2) Frumvarp til laga um
eftirlit með skipum. 3) Frumvarp
til laga um leiðsögu skipa.
í frumvarpinu til laga um eftir-
lit með skipum segir m.a. 1. gr:
„Lög þessi gilda um öll íslensk
skip, sem eru sex metrar á lengd
eða lengri, mælt milli stafna, og
notuð eru á sjó. Lögin gilda þó
um öll farþegaskip án tillits til
stærðar." í 2. gr. sömu laga eru
orðskýringar m.a: „Skip er sér-
hvert fljótandi far, nema annars
sé getið.“
í frumvarpinu til laga um leið-
sögu skipa eru orðaskilgreiningar
í 2. grein. þar er skip skilgreint:
„Hvert það far, sem er sex metrar
á lengd eða lengra, mælt milli
stafna og notað er á sjó.“ Hafnar-
svæði er: „Særými við höfn, sem
nánar er tilgreint í reglugerð.“
við atvinnuleysi í þjóðarbúinu í
heild. Tillaga Svavars Gestssonar
og Kristins H. Gunnarssonar gerir
ráð fyrir því að eftir því sem verk-
inu vindur fram skuli gera tillögur
til úrbóta á þeim sviðum sem talin
eru liggja beinast við varðandi
fjölgun starfstækifæra, fullorðins-
fræðslu og starfsmenntun í þágu
atvinnulausra og þeirra sem standa
tæpt á vinnumarkaði, s.s. fatlaðra.
Svavari Gestssyni var það
ánægjuefni að formenn stjórnar-
flokkanna, Davíð Oddsson for-
sætisráðherra og Jón Baldvin
Hannibalsson utanríkisráðherra,
væru viðstaddir þessa umræðu því
að með ákveðnum hætti mætti
halda því fram að hið alvarlega
atvinnuleysi sem þjóðin stæði nú
frammi fyrir að verulegu leyti,
væri afleiðing stefnu ríkisstjórnar-
innar; „stefnu afskiptaleysis og
aðgerðaleysis“. Svavari gerði einn-
ig málefni Atvinnuleysistrygginga-
sjóðs að umtalsefni. Það væri ljóst
að fjöldi atvinnulausra hefði ekki
bótarétt úr sjóðnum og ennfremur
benti hann á að það kæmi fram í
yfirliti frá Hagstofunni að nærri
300 manns hefðu í maílok síðastlið-
inn verið atvinnulaus í meir en 52
vikur og yrðu þar með án bóta í
16 vikur. Hér væru vandamál sem
yrði að taka á. En hagur Atvinnu-
leysistryggingasjóðs væri nú slíkur
að hann væri fyrir löngu tómur og
heyrst hefði að hann gengi nú á
eigur sínar eða höfuðstól.
Allir tala saman
Davíð Oddsson forsætiráðherra
sagði það vera umhugsunarefni að
þrátt fyrir að við hefðum í áratugi
búið við stöðugt atvinnuástand og
ekkert atvinnuleysi, þá skuli At-
vinnuleysistryggingasjóður vera
jafn veikt staddur og raun bæri
vitni. Forsætisráðherra taldi það
ekki uppbyggilegt fyrir þessa um-
ræðu að kenna einhverri „vondri
ríkisstjórn“ atvinnuleysið. Hann
benti á að atvinnuleysið hér á landi
enn sem komið væri þrátt fyrir
allt minna heldur en í okkar ná-
grannalöndum.
Forsætisráðherra sagði að þótt
2,7-3% atvinnuleysi væri ekki hátt
á vestur-evrópskan mælikvarða þá
væri óttalegra að margt benti til
þess að ástandið gæti versnað.
Þess vegna væru fram viðræður
aðila vinnumarkaðarins fyrir at-
beina ríkisvaldsins. Menn bindu
vonir við að þær viðræður leiddu
til niðurstöðu sem gæti komið í veg
fyrir enn verra atvinnuleysisböl
heldur en við yrðum nú að þola.
Forsætisráðherra sagði þakkar-
vert að forystumenn stjórnarand-
stöðu vildu leggja sitt af mörkum
til að slíkt allsheijarsamkomulag
næðist. Forsætisráðherra sagðist
telja að eftir fund sem haldinn hefði
verið með formönnum stjórnar-
flokkanna og fulltrúum Vinnuveit-
endasambands íslands, VSÍ, og
Alþýðusambands íslands, ASÍ, að
mjög styttist í það að niðurstaða
næðist. Forsætisráðherra taldi eðli-
legt að innan fáeinna daga færu
fram viðræður milli þingflokkanna.
Gengisfelling gengur ekki
Jón Baldvin Hannibalsson
utanríkisráðherra sagði að spurn-
ingin væri ekki um vonda eða góða
ríkisstjóm, heldur hver væru úr-
ræðin? Jón Baldvin Hannibalsson
sagði fínnast „sjálfskipaða menn
fyrir hluta atvinnulífsins“ sem
krefðust þess að vandmálin yrðu
leyst með meiri háttar gengisfell-
ingu. En fulltrúar stjórnarflokk-
anna og flestallir fulltrúar aðila
vinnumarkaðarins væru sammála
um að nú bæri okkur að koma í
veg fyrir að til slíks óráðs yrði grip-
ið. Þar aðgerðir sem nú væru til
umræðu við aðila vinnumarkaðar-
ins og ræddar yrðu áfram við full-
trúa stjórnarandstöðuflokkanna,
snerust um það að varðveita þann
stöðhgleika sem náðst hefði á und-
anförnum árum í íslensku efna-
hagslífi. Varðveita kosti þess að
að hafa lægri verðbólgu en í öðrum
löndum. Að gera betur en tekist
hefði hingað til að styrkja þennan
stöðugleika með aðhaldi í ríkisíjár-
málum. Um þetta snérust þessar
viðræður. Þess fyrir utan yrði að
beita sérstökum sértækum aðgerð-
um til að ráðast að rótum vandans
sem væri uppsafnaður skuldavandi
sjávarútvegsins frá fyrri tíð.
Utanríkisráðherra sagði að við
glímdum við sama vanda og ná-
grannaþjóðir okkar og mælt á suma
mælikvarða hefði okkur þrátt fyrir
allt tekist betur en öðrum. Þrátt
fyrir allt væri atvinnuleysi minna
hér en annarsstaðar. Verðbólga
væri minni hér en annarsstaðar.
Og þrátt fyrir allt væri innbyggður
halli í ríkisbúskapnum minni heldur
en þeim löndum sem við bærum
okkur saman við, t.d. Svíþjóð.
Þennan árangur mætti ekki van-
meta. „Og menn mega ekki fóma
honum í nafni heilagsandahoppa,
einhverra, sem halda að þeir geti
leyst þessi vandamál með patent-
lausnum.“ Það kom fram í ræðu
utanríkisráðherra hér átti hann
einkum við þá sem „boða fortíðar-
úrræði um gengisfellingu".
Endurskoðun laga um
Atvinnuleysistryggingasjóð
Þingmenn ræddu um þörf á upp-
lýsingum um atvinnuleysi, áhrif
þess, og hugsanleg úrræði s.s.
hvort aðild að Evrópsku efnahags-
svæði yrði til bóta eður til skaða
fyrir atvinnuástandið.
Málefni Atvinnuleysistrygginga-
sjóðs voru nokkuð rædd, ófullnægj-
andi bótaréttur og hagur sjóðsins.
Guðmundur Þ. Jónsson (Ab-Rv)
stjórnarmaður í Atvinnuleysis-
tryggingasjóði sagði að endurskoð-
un á lögum um sjóðinn færi nú
fram. Guðmundur dró enga dul á
að staða Atvinnuleysistrygginga-
sjóðs hefði versnað mjög. Guð-
mundur rifjaði upp fyrir þingmönn-
um að á liðnum góðærum hefði
þessi sjóður verið notaður til að
fjármagna húsnæðiskerfið en ef
atvinnuleysið yrði viðvarandi þá
gengi sjóðurinn á eigur sínar og
tæmdist. Guðmundur vildi einnig
vekja athygli á því að með auknu
atvinnuleysi hefði staða þeirra sem
þó hefðu enn vinnu mjög versnað;
nú væri það algengt að stjórnendur
og verkstjórar kæmu fram með
hroka og óbilgirni og fólk þyrði
ekki að sækja eða standa á sínum
rétti. Svavar Gestsson vildi fá að
vita á um á hverra vegum sú sú
nefnd starfaði sem nú ynni að end-
urskoðun laga um Atvinnuleysis-
tryggingasjóð starfaði. Pétur Sig-
urðsson (A-Vf) stjórnarmaður í
Atvinnuleysistryggingasjóði upp-
lýsti að nefndin væri skipuð fulltrúa
ASÍ, Láru Júlíusdóttur, fulltrúa
VSÍ, Jóni Magnússyni, fram-
kvæmdastjóra sjóðsins, Margréti
Tómasdóttur, og að endingu full-
trúa heilbrigðis- og tryggingamála-
ráðherra, þ.e.a.s. hann sjálfur, Pét-
ur Sigurðsson.
• Sturla Böðvarsson st^rfandi
þingforseti frestaði umræðu vegna
þingflokksfunda kl. 16. Þá höfðu
14 þingmenn haldið ræður og
a.m.k. 6 þingmenn áttu ólokið sín-
um ræðum.
Frumvarp til jarðalaga
Þarf að tálga til svo brúklegt verði
- segir Árni Johnsen
Á NÆSTU dögum verður lagt fram frumvarp til jarðalaga. Frum-
varpið er lagt fram vegna ákvæða í samningum um Evrópskt efna-
hagssvæði, EES. Aðildarlöndum ESS verður óheimilt að mismuna
mönnum varðandi landakaup á grundvelli þjóðernis. En frumvarp
Halldórs Blöndals landbúnaðarráðherra miðar að því að setja mun
strangari skorður eða „girðingar“ að öðru leyti.
í almennum umræðum um samn-
inginn um EES hafa komið fram
miklar áhyggjur af hugsanlegum
jarðakaupum útlendra manna eða
félagasamtaka. Hafa þingmenn
stjórnarandstöðu mjög innt eftir því
hvaða skorður eða „girðingar" væri
unnt að reisa, svo íslenskt land og
jarðir héldust í eigu innlendra
manna. Hafa þeir bent á lögfræði-
legar álitsgerðir þar sem fram kem-
ur að þessi mál séu öll næsta marg-
slungin og torveld úrlausnar.
Nú hefur verið kynnt í þingflokk-
um stuðningsmanna ríkisstjórnar-
innar frumvarp til nýrra jarðalaga.
Frumvarpið mun ekki mismuna
mönnum á grundvelli þjóðernis en
að öðru leyti munu verða settar
strangari skorður við kaupum og
sölu jarðeigna hér á landi.
frumvarpið gerir ráð ráð fyrir að
unnt sé setja skilyrði um að viðkom-
andi hafði starfað við landbúnað
og búið á íslandi í tvö ár. Gert er
ráð fyrir því að hægt verði að setja
skilyrði um búsetu kaupanda á jörð-
inni eða innan eðlilegar fjarlægðar
til nýtingar á
henni í allt að
fimm ár. Unnt
verður að setja
skilyrði um nýt-
ingu kaupenda á
jörðinni.
Forkaupsrétt-
ur sveitarfélags
verður ekki upp-
hafinn. Einnig er í frumvarpinu
ákvæði um að ef sveitarfélag getur
ekki eða vill ekki nýta sér lögbund-
inn forkaupsrétt verði hægt að
framvísa þeim rétti til Jarðasjóðs
ríkisins. Þetta ákvæði mun einkum
vera hugsað til varnar sögufrægum
stöðum Islands eða sérstökum nátt-
úruperlum.
Frumvarp landbúnaðarráðherra
kvað hafa hlotið misjafnar undir-
tektir í ríkisstjórn og meðal þing-
Heildarlöggjöf um
viðskiptabanka og
starfsemi sparisjóða
VIÐSKIPTARÁÐHERRA, Jón Sigurðsson, hefur lagt fram frumvarp
til laga um viðskiptabanka og sparisjóði. Með þessu frumvarpi er
horfið frá því að hafa aðskilda löggjöf um viðskiptabanka- og spari-
sjóðsstarfsemi en þess í stað sett sameiginleg löggjöf um starfsemi
þessara stofnana.
skoðun og samstæðureikningsskil,
slit viðskiptabanka eða sparisjóða,
samruna, tryggingasjóði viðskipta-
banka og sparisjóða, um starfsemi
erlendra viðskiptabanka og spari-
sjóða hér á landi, um starfsemi inn-
lendra viðskiptabanka og sparisjóða
erlendis, afturköllun starfsleyfa,
viðurlög, eftirlit o.fl.
í athugasemdum við frumvarpið
segir að það sé samið af starfshóp
er viðskiptaráðherra skipaði 18.
nóvember 1991 sem falið var það
verkefni að semja nauðsynleg laga-
frumvörp og drög að reglugerðum
vegna aðlögunar í íslenskum rétti
á sviði lánastofnana og verðbréfa-
viðskipta að ákvæðum í samningi
um evrópskt efnahagssvæði.
í athugasemdum er þess látið
getið að samkvæmt samningi um
EES sé heimilt að veita viðskipta-
bönkum og sparisjóðum aðlögunar-
frest að frumvarpinu til 1. janúar
1995. En ákveðið var að nýta ekki
þessa heimild með tilliti til hags-
muna þessara stofnanna sem ekki
hefðu fengið aðgang að sameigin-
legum markaði EES-ríkjanna fyrr
en að aðlögun lokinni.
Frumvarp viðskiptaráðherra er
103 lagagreinar auk þriggja
brágðabirgðaákvæða. Hinar 103
lagagreinar skiptast í 17 kafla er
varða starfsemi viðskiptabanka og
sparisjóða, s.s. stofnun, starfsleyfi
o.fl., stjórn og starfsemi, um laust
fé og eigið fé, ársreikning, endur-
manna í stuðningsliði stjórnarinnar.
Einn þingmaður Alþýðuflokks sagði
„þessa girðingarsmíð" vera „hrein-
an kommúnisma“. Sjálfstæðimaður
notaði orðið „gaddavír“.
Árni Johnsen (S-Sl) sagði að
þetta frumvarp miðaði að því að
setja eins víðtæka þröskulda og
mögulegt væri. í frumvarpinu væru
ákvæði sem ætla mætti að yrðu til
þess að lækka jarðir í verði. Það
væri engin ástæða til þess að þing-
menn yrðu til þess með lagasetn-
ingu að bændur fengju ekki eðlilegt
sannvirði eigna sinna ef þeir ætluðu
að bregða búi. Árni var þeirrar
skoðunar að landbúnaðarráðherra
legði þetta frumvarp fram í þeim
tilgangi að fá fram raunverulegan
vilja þingmanna um þessi efni.
•Hann ætlaði þingmönnum það verk-
efni að „tálga þetta frumvarp til,
svo brúklegt verði“.
' '' '
MMHCI