Morgunblaðið - 27.01.1993, Blaðsíða 21

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 27. JANUAR 1993
21
Nýjar upplýsingar um hvarf Wallenbergs
Handtökuskipun
undirrituð af
Búlganín fundin
SÆNSKI diplómatinn Raoul Wallenberg var handtekinn
að beiðni æðstu forystumanna Sovétríkjanna. Greint var
frá því í Svíþjóð á sunnudag af Svenska Dagbladet að
það hefði verið Nikolaj Búlganín, þá aðstoðarvarnar-
málaráðherra og síðar forsætisráðherra, sem undirritaði
skipun um að Wallenberg skyldi handtekinn og færður
til Moskvu þegar í stað. Var hún símsend til Rauða hers-
ins í Búdapest þann 17. janúar en þann dag sást síðast
til Wallenbergs. Segir blaðið að svo virðist sem handtak-
an hafi verið mjög vel skipulögð.
E0bIA>3ínil3i/ iTOrHH STSSi.T-EOESS 9P0HTCH
ZOlC'IíT: Ton. ABAK/MO.á/
Ha N? 937 /3AXJLP0ÍA/
/OpiapyseHroro » BOCTOK5.ott *acT7r EJ'jUIH^TA' ttc
wjyV PA/JIB 3AJUIEUEETT apecTonaTt rr aoc.TCnn':
b U^b'5Íðy.^\co\T’seTCT3yTjiiRe ykaoajtrtH koHTppeoBeytke
•ÆmAj-a:au\
^HT^0Jt3iex?tH itow aanaTK otíecneTbTe Keoð:cc
[ uvb xjpencTBa. .3pes.m oTtpaBkrt V MCCX3/ k ctc.
l^meröJconponosnaEfflero irraia jto>:ecTrk.
IV
3AM.HAPOflHOrO KOMHCCAJA 050P0HH
. rSHSRAJI -APM15Í - B/JirAHHH
vv\ . ^ ■
Gögnin sem leiddu þetta í ljós
fundust í skjalasafni á vegum
hersins þar sem ekki hafði áður
verið leitað að gögnum varðandi
Wallenberg. Voru ljósrit af sím-
skeytunum, þar sem gefin er
skipun um handtöku Svíans, af-
hent sænska utanríkisráðuneyt-
inu í síðustu viku. „Þetta sýnir
að ákvörðunin um handtökuna
var tekin á æðstu stöðum. Hand-
takan var engin tilviljun heldur
í einu og öllu gerð að yfirlögðu
ráði,“ segir Lars-Áke Nilsson hjá
sænska utanríkisráðuneytinu við
Svenska Dagbladet en hann hef-
ur lengi haft málið með höndum.
Þann 16. janúar höfðu Sovét-
menn haft samband við sænsk
stjórnvöld og skýrt þeim frá því
að rússneskir hermenn hefðu rek-
ist á Wallenberg og að hann
væri undir verndarvæng þeirra.
Þann 17. janúar taldi því sænska
utanríkis-
ráðuneytið
að Wallen-
berg væri í
góðum
höndum.
Nilsson seg-
ist persónu-
lega telja að
tilgangurinn
með þessu
hafi verið að
koma í veg
fyrir óþægi-
legar spurn-
ingar frá
Svíum fyrst
eftir að Wal-
lenberg hvarf.
Wallenberg yfirgaf Búdapest
af fúsum og frjálsum vilja þennan
dag í fylgd þriggja sovéskra her-
manna en ferðinni var heitið til
borgarinnar Decebren þar sem
hann átti að eiga fund með ung-
verskum stjórnvöldum og yfir-
manni sovéska hersins í Ung-
verjalandi. Hann virðist hafa haft
einhverjar grunsemdir um hvað
beið hans. „Þeir eru hingað
Handtakan var
engin tilviljun
Starfsmaður sænska utanríkis-
ráðuneytisins segir að ný gögn
sem Rússar hafa afhent sýni
að handtaka Wallenbergs í
Búdapest var engin tilviljun
heldur ákveðin á æðstu stöðum.
Hér til hliðar má sjá afrit af
handtökuskipuninni sem Búlg-
anín aðstoðarvarnarmálaráð-
herra undirritaði. Fyrir ofan
sést Búlganin (t.v.) ásamt Tage
Erlander, þáverandi innanrík-
isráðherra Svíþjóðar, Gunnari
Hedlund og Ainu Erlander.
komnir mín vegna. Ég veit ekki
hvort það er til að vernda mig
eða hafa eftirlit með mér. Ég
veit ekki hvort ég er gestur eða
fangi,“ eru síðustu orðin sem
höfð eru eftir Wallenberg.
Málverk eft-
ir Pavarotti
reyndust
eftirlíkingar
ÍTALSKI tenorsöngvarinn
Luciano Pavarotti hefur
lengi haft þá ástríðu að
mála og hagnast talsvert á
henni. Komið hefur í ljós að
nokkur af málverkum hans
eru nákvæmar eftirlíkingar
af myndum úr kennslubók
fyrir byrjendur í málaralist-
inni, að sögn breska dag-
blaðsins The Independent.
Undanfarin fjórtán ár hefur Pav-
arotti málað tugi mynda í frístund-
um sínum og sumar þeirra hafa
verið sýndar víða um heim. Rúmleg-
ar 20 myndir eftir hann hafa verið
endurgerðar sem silkiprent og ít-
alskt fyrirtæki hefur selt þær fyrir
25.000 dali, 1,6 milljónir ÍSK.
Mary Hicks, 87 ára gömul fyrr-
verandi listaverkasali, er höfundur
„My Travels in Europe", kennslu-
bókar fyrir þá sem vilja læra að
mála. Bókin var gefin út fyrir 20
árum og Hicks er nú ellilífeyrisþegi
í Colorado. Hún uppgötvaði sér til
mikillar furðu að þijár mynda Pava-
rottis væru nákvæmar eftirlíkingar
af mynd sem birt var í bókinni.
Hicks kveðst hvorki vilja peninga
af Pavarotti né standa í málaferlum
vegna myndanna. „Ég vil bara ein-
hvers konar viðurkenningu á því
að frumverkin hans eru frumverkin
mín,“ segir hún.
„Pavarotti hefur sagt, bæði í
blöðum og sjónvarpi, að hann standi
í þakkarskuld við Hicks,“ sagði lög-
fræðingur söngvarans. Hann segir
að höfundar slíkra kennslubóka
ætlist beinlínis til þess að kaupend-
urnir líki eftir myndunum.
Landráðamál fyrir hæstarétt í Rússlandi
V aldaránsmenn
fyrir rétt í apríl
Moskvu. Reuter.
HÆSTIRÉTTUR Rússlands ákvað í gær að 12 harðlínu-
kommúnistar sem sakaðir eru um tilraun til valdaráns í
ágúst 1991 verði dregnir fyrir rétt 14. apríl nk. Meðal hinna
ákærðu er Gennadíj Janajev er gegndi embætti varafor-
seta Sovétríkjanna sem voru lögð niður í árslok 1991.
Sex af tólf ákærðu hafa þegar
verið látnir lausir þar sem rannsókn
í málum þeirra er lokið. Hinir sex
eru auk Janajevs þeir Valentín
Pavlov, er var forsætisráðherra,
Dmítríj Jazov, fyrrverandi varnar-
málaráðherra, Vladímír Kijútsjkov,
stjórnandi sovésku öryggislögregl-
unnar, KGB, Oleg Baklanov, yfir-
maður hergagnaiðnaðarins, og Alex-
ander Tízíjakov, áhrifamaður í hópi
stjórnenda iðnfyrirtækja. Þeir verða
allir lausir úr haldi fram að réttar-
höldunum gegn loforði um að yfír-
gefa ekki Moskvu.
Valdaránsmenn verða sakaðir um
landráð og verður réttað fyrir opnum
tjöldum. Sakborningarnir héldu Mík-
haíl Gorbatsjov, síðasta forseta Sov-
étríkjanna, í einangrun og stofuvarð-
haldi á Krímskaga í nokkra daga en
sögðu þjóðinni að hann væri veikur
og þess vegna hefði svonefnd Neyð-
arnefnd tekið völdin. Sjö hinna
ákærðu voru í Neyðarnefndinni.
Valdaránið mistókst, aðallega vegna
lélegs skipulags en einnig vegna
andstöðu Borís Jeltsíns, núverandi
forseta Rússlands, er naut stuðnings
tugþúsunda Moskvubúa.
Gorbatsjov í vitnastúku
Gorbatsjov verður kallaður í vitna-
stúku vegna málsins. Þáttur hans í
valdaráninu hefur verið mjög um-
deildur, margir heimildarmenn segja
að hann hafi í reynd stutt valdaránið
í upphafi en með mikilli leynd og
verið fljótur að snúa við blaðinu er
ljóst var hver úrslitin yrðu.
Tímasetning réttarhaldanna vekur
athygli sakir þess að einungis þrem-
ur dögum áður, eða 11. apríl, nær
valdabarátta Jeltsíns forseta og Rúsl-
ans Khasbúlatovs þingforseta um
fyrirkomulag landsstjórnarinnar há-
marki. Þann dag fer fram þjóðarat-
kvæðagreiðsla í Rússlandi sem snýst
um það hvort þingræði verður við
lýði eða hvort felí beri forsetanum
víðtækt framkvæmdavald.
Streisand
á þing?
New York. Reuter.
Bandaríska leik- og söngkonan
Barbra Streisand hefur hug á því
að bjóða sig fram til setu í öld-
ungadeildinni, að sögn dagblaðs-
ins The New York Post. Segir
blaðið að Streisand hafi skýrt frá
þessu er hún tók þátt í hátíðar-
höldum í Washington vegna emb-
ættistöku Bills Clintons forseta.
Streisand er fimmtug og er með
hæstlaunuðu skemmtikröftum í
heimi. Hún hefur lengi stutt demó-
krata. „Það hafa margir haft sam-
band við mig [vegna framboðs] og
ég er hreykin af því. Ég nýt þess
að gera gagn og stuðla að breyting-
um. Ég veit ekki hvað þetta hefur í
för með sér en það er spennandi,“
hafði fulltrúi Streisand eftir henni.
SERUTGAFA A SUNNUDEGI
PENINGAR
7.
F E B R U A R
Sunnudagsblaði Morgunblaðsins 7. febrúar nk. fylgir sérútgáfa
sem á erindi til þeirra sem vilja hafa fjármálin í lagi og fá sem
mest fyrir peningana. Sparnaður í heimilisrekstri,
heimilisbókhald, áætlanagerð og endurskipulagning
fjármála, möguleikar á að lækka skatta og
tryggja sér betri afkomu í framtíðinni eru
umfjöllunarefni þessa blaðs.
Þeim, sem áhuga hafa á að auglýsa í þessu blaði er bení á
að tekið er við auglýsingapöntunum til kl. 16.00
mánudaginn 1. febrúar.
Nánari upplýsingar veita Petrína Ólafsdóttir og Helga
Guðmundsdóttir, starfsmenn auglýsingadeildar
í síma 691111/símbréf 691110