Morgunblaðið - 27.01.1993, Blaðsíða 22

22
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 27. JANÚAR 1993
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 27. JANÚAR 1993
23

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Árvakur h.f., Reykjavík
Flaraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Björn Jóhannsson,
Árni Jörgensen.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson,
Ágúst Ingi Jónsson.
Björn Vignir Sigurpálsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, sími 691100. Auglýsingar: Aðal-
stræti 6, simi 691111. Afgreiðsla: Kringlan 1, sími 691122. Áskriftar-
gjald 1200 kr. á mánuði innanlands. í lausasölu 110 kr. eintakið.
Menntastefna í
réttum farveg-i
Nefnd um mótun menntastefnu
hefur skilað Ólafi G. Einars-
syni menntamálaráðherra tillögum
um breytingar á menntastefnunni.
Tillögur þessar eru margvíslegar
og taka einkum til tveggja skóla-
stiga, þ.e. grunnskólans og fram-
haldsskólans. í fljótu bragði virðast
margar þeirra til þess fallnar að
vinna bug á þeim vanda, sem
menntakerfi íslendinga hefur að
mörgu leyti verið í á undanförnum
árum. Skólarnir hafa búið við vax-
andi gagnrýni fyrir kröfuleysi í
garð nemenda sinna og skort á
skilvirkni og árangri.
Sú grein í núverandi framhalds-
skólalögum, sem kveður á um að
allir, sem Iokið hafí grunnskóla-
prófi, án tillits til árangurs, eigi
rétt á að fara í framhaldsskóla,
hefur bæði latt nemendur til náms
í grunnskólanum og spillt fyrir
metnaðarfullu skólastarfí í fram-
haldsskólum. í tillögum nefndar-
innar er nú gert ráð fyrir að nem-
endur verði að uppfylla strangari
kröfur á grunnskólaprófi (fá 6 eða
hærra í einkunn) en nú er, til þess
að geta viðstöðulaust hafið nám til
stúdents- eða starfsmenntaprófs í
framhaldsskóla. Auk þessara
námsbrauta framhaldsskólans er
lagt til að boðið verði upp á
skemmra nám. Annars vegar skuli
þeir, sem ekki ná lágmarksein-
kunninni 5 á grunnskólaprófinu,
eiga kost á fornámi í eitt ár, en
að því Ioknu fái menn að þreyta
grunnskólapróf á ný. Hins vegar
verði boðið upp á eins árs gagn-
fræðanám, sem Ijúki með fram-
haldsskólaprófi. Þeir, sem vilja
hefja slíkt nám, verða að hafa lok-
ið grunnskólaprófi með lágmarks-
einkunninni 5. Nái menn tilskilinni
einkunn. á framhaldsskólaprófi,
geti þeir haldið áfram starfsnámi
eða námi til stúdentsprófs. Lagt
er til að skólaárið í framhaldsskól-
anum verði lengt. Þetta ætti að
gera það kleift að stytta framhalds-
skólann um ár, en hér á landi tek-
ur fólk yfirleitt stúdentspróf um
tvítugt í stað þess að ljúka því 18
eða 19 ára eins og gerist í ná-
grannalöndunum.
Með upptöku fornáms er vænt-
anlega hægt að koma í veg fyrir
að nemendur, sem ekki standast
kröfur í grunnskóla, lendi á til-
gangslausum þvælingi í framhalds-
skóla eins og nú er því miður oft
raunin. Mikilvægt er að í slíku
námi verði tíminn nýttur til að að-
stoða nemendur við að finna réttu
námsleiðina í framtíðinni. í skýrslu
nefndar menntamálaráðherra segir
að á undanförnum árum hafi ofur-
áherzla verið lögð á bóklegt fram-
haldsskólanám til stúdentsprófs, en
sérhæft starfsnám skipi hér mun
lægri sess en í nágrannalöndum
okkar og framhaldsskólarnir líði
fyrir skort á tengslum við atvinnu-
lífið. Lagt er til að starfsnám verði
stóreflt og verði samstarfsverkefni
ríkisvaldsins og viðkomandi starfs-
greina. Þessar hugmyndir eru af
jákvæðum toga. Öflugt atvinnulíf
þarf ekki eingöngu á að halda fólki
með svokallaða „æðri menntun",
þ.e. háskólapróf, heldur vel þjálf-
uðu starfsliði á öllum sviðum.
Forráðamenn Háskóla íslands
hafa kvartað undan því að margir
stúdentar komi til náms við skólann
illa undirbúnir og skorti jafnvel
undirstöðukunnáttu í íslenzku, er-
lendum málum og stærðfræði.
Rætt hefur verið um að koma á
inntökuprófum við skólann til þess
að fækka þeim, sem hætta námi á
fyrsta ári vegna ónógrar undir-
stöðu. Nefndin um mótun mennta-
stefnu telur vænlegri kost að koma
á samræmdum stúdentsprófum í
tilteknum kjarnagreinum. Þessum
tillögum ber að fagna. Háskóli ís-
lands og aðrar háskólastofnanir,
hér á landi sem erlendis, þurfa að
geta tekið íslenzkt stúdentspróf,
frá hvaða framhaldsskóla sem er,
gott og gilt. Hins vegar má ekki
falla í þá gryfju að samræma kröf-
ur á stúdentsprófí „niður á við“.
Þvert á móti ber að setja jafnströng
skilyrði á hinu nýja stúdentsprófi
og nú eru sett í þeim skólum, sem
gera mestar kröfur til nemenda
sinna. Jafnframt þarf að huga að
því að sérkenni góðra skóla fái að
njóta sín áfram.
Skólakerfið hefur verið gagnrýnt
fyrir mismunandi gæði kennslu eft-
ir skólum og jafnframt að próf
þau, sem lögð eru fyrir nemendur,
mæli alls ekki raunverulega getu
þeirra. Lestrar- og íslenzkupróf
hafa einkum verið nefnd í þessu
sambandi. í tillögum nefndarinnar
er lögð mikil áherzla á samræmdar
mælingar á frammistöðu nemenda
í grunnskólum, meðal annars með
samræmdum prófum eftir 4. og 7.
bekk og eftir 10. bekk eins og nú
er. Þá leggur nefndin til að eftirlit
með kennslustarfí verði bætt, gerð-
ar úttektir á skólastarfi í auknum
mæli og komið á markvissri gæða-
stjórnun innan skólanna. Allt ætti
þetta að stuðla að auknum fagleg-
um metnaði skólastjórnenda og
kennara og skilvirkara menntakerfi
í heild.
Mikilvægt er að þeim breyting-
um, sem lagt er til að verði gerðar
á menntakerfinu, verði hrundið í
framkvæmd í góðri samvinnu yfir-
valda, skólastjórnenda og kennara
— og ekki sízt í samráði við for-
eldra nemenda. Menntakerfið hefur
á undanförnum áratugum farið
nokkrar kollsteypur og breytingar
hafa verið gerðar, sem ekki hafa
allar verið af hinu góða. Vonandi
næst góð samstaða um mennta-
stefnu, sem nær að þróast með
eðlilegmn hætti og skilar íslenzku
atvinnu- og menningarlífi vel
menntuðu og hæfu starfsliði.
Fagna ber því að skólamál og
menntastefna eru til umræðu, enda
hefur það varla verið brýnna en
nú. Efla þarf grundvallarmenntun,
bæði í því skyni að fólk með próf
úr íslenzkum skóla standi sig á
erlendum vettvangi og að það beri
íslenzkum uppruna sínum gott
vitni.
Aldar-
afmælis
minnst
Fjölskylda Valtýs
Stefánssonar og
konu hans Kristín-
ar Jónsdóttur kom
saman í Ársal Hót-
els Sögu í gær,
ásamt gömlum vin-
um og samstarfs-
mönnum Valtýs og
forsvarsmönnum
Morgunblaðsins og
Skógræktarfélags
íslands, til að
minnast þess að
100 ár eru Iiðin frá
fæðingu Valtýs.
Hann var ritstjóri
Morgunblaðsins
um nær fjögurra
áratuga skeið og
einn af frumkvöðl-
um skógræktar á
íslandi.
Morgunblaðið/Sverrir
Aldarafmælis Valtýs Stefánssonar
minnst með ritun ævisögn hans
FJÖLSKYLDA Kristínar Jónsdóttur og Valtýs Stefánssonar,
gamlir vinir og samstarfsmenn ásamt forsvarsmönnum Morgun-
blaðsins og Skógræktarfélags íslands minntust þess í gær, 26.
janúar, að þann dag voru 100 ár liðin frá fæðingu Valtýs. Hann
var ritsljóri Morgunblaðsins 1924 til 1963 og jafnframt einn
helsti frumkvöðull skógræktar hér á landi. Við þetta tækifæri
var tilkynnt sú ákvörðun sljórnar Árvakurs hf., útgáfufélags
Morgunblaðsins, að láta setja saman ævisögu Valtýs Stefánsson-
ar og sjá um útgáfu hennar þegar efnið liggur fyrir.
Hulda Valtýsdóttir, varaformaður
stjórnar Árvakurs og formaður
Skógræktarfélags íslands, bauð til
þessa hófs sem haldið var í Ársal
Hótels Sögu til að heiðra minningu
föður hennar. Haraldur Sveinsson,
framkvæmdastjóri Morgunblaðsins,
las þar upp eftirfarandi samþykkt
stjórnar Árvakurs hf.:
„í tilefni þess að 100 ár eru liðin
frá fæðingu Valtýs Stefánssonar
ritstjóra hefur stjórn Árvakurs
ákveðið að láta setja saman ævisögu
hans og sjá um útgáfu hennar þeg-
ar efnið liggur fyrir.
Valtýr Stefánsson var ritstjóri
Morgunblaðsins um nær fjögurra
áratuga skeið og æviatriði hans
hljóta því að vera öðrum þræði saga
Morgunblaðsins enda verður að því
stefnt að sótt verði fanga í blaðið
sjálft.
Engin heimild er viðameiri um
ævi Valtýs en blaðið sem hann
stjórnaði öll þessi ár.
I því birtast hugmyndir hans og
hugsjónir, ekki síst um menningar-
og ræktunarmál.
Er þess vænst að verki þessu
megi ljúka eins fljótt og kostur er,
en augljóst að mikið starf er fólgið
í könnun þess efnis og ritvinnslu
þess.
Það er von stjórnar Árvakurs að
vel geti til tekist og slíkt verk verði
þó nokkur bautasteinn um hið
merka lífsstarf Valtýs Stefánsson-
ar.“
Kristín Gunnarsdóttir, dóttur-
dóttir Valtýs, þakkaði af hálfu nán-
ustu fjölskyldu og dóttursonur Val-
týs, Kjartan Thors, sonur Helgu
heitinnar Valtýsdóttur leikkonu,
lýsti minningum úr bernsku um afa
og ömmu á Laufásveginum, Valtý
og konu hans, Kristínu Jónsdóttur
listmálara.
Skógræktarfrumkvöðull
Sveinbjörn Dagfinnsson, varafor-
maður Skógræktarfélags íslands,
rakti þátt Valtýs í stofnun Skóg-
ræktarfélags íslands alþingishátíð-
arárið 1930 og hvernig félagið hefði
notið krafta hans allt síðan. Valtýr
var meðstjórnandi í félaginu frá
1930 til 1940 að hann tók við for-
mennsku. Henni gegndi Valtýr allt
til ársins 1961 að hann baðst undan
endurkjöri og var þá gerður að heið-
ursfélaga. Sveinbjörn gat þess að
Skógræktarfélag íslands nyti þó enn
Valtýs Stefánssonar, því að Hulda
dóttir hans hefði verið formaður
félagsins frá árinu 1981 fram á
þennan dag. Á þeim tíma hefði fé-
lagið orðið að fjöldahreyfingu því
að félagsmenn væru nú alls um
7.000 talsins í um 50 aðildarfélöjg-
um, og væri Skógræktarfélag Is-
lands þar með Iíklega íjölmennustu
félagssamtök áhugamanna á land-
inu utan fþróttahreyfingarinnar.
Stofnfélagar árið 1930 voru á hinn
bóginn 260. Þá kvað Sveinbjörn
skógræktarmenn frá dögum Valtýs
jafnan hafa átt öflugan bakhjarl þar
sem Morgunblaðið væri.
Sigurður Blöndal, fyrrverandi
skógræktarstjóri, fékk því næst
gesti til að taka saman lagið í eins
konar þjóðsöng skógræktarmanna,
og Guðrún Jónsdóttir, systurdóttir
Valtýs Stefánssonar, lýsti áformum
fjölskyidu sinnar um að gróðursetja
um 1.000 plöntur á jarðarparti í
landi Gijóteyrar í Andakíl til minn-
ingar um Valtý.
Dæmi BSRB um hækkanir vegna nýrra reglugerða heilbrigðisráðherra
Hækkanir sem sjúklingar
þurfa að bera eru 20-400%
BSRB lýsir áhyggjum vegna stefnu ríkisstjórnarinnar í velferð-
armálum og telur reglugerðir heilbrigðisráðherra sem tóku
gildi á mánudag og í síðustu viku um greiðslur almannatrygg-
inga á lyfjakostnaði og hlutdeild sjúkratryggðra í kostnaði
vegna heilbrigðisþjónustu hafa í för með sér álögur á sjúklinga
sem efnalítið fólk fái ekki lengur risið undir. Þá beinir BSRB
því til ríkisstjórnarinnar hvort þetta sé samkvæmt stefnu henn-
ar og áætlun og til þingmanna Alþýðuflokks og Sjálfstæðis-
flokks hvort þessar ráðstafanir séu með þeirra vitund og vilja.
Þetta kemur fram í fréttatilkynn-
ingu sem Bandalag starfsmanna ríkis
og bæja sendi frá sér í gær. BSRB
nefnir þar dæmi um þann kostnað sem
sjúklingar beri. Fyrst er tekið dæmi
af krabbameinssjúklingi í meðferð á
göngudeild sjúkrahúss, sem þarf á níu
meðferðarvikum að halda. Fýrstu vik-
una kemur hann fímm daga vikunn-
ar, fer einu sinni í blóðrannsókn og
þarf að greiða samtals 6.900 krónur.
Sé um umframkostnað að ræða ber
honum að greiða 40% af honum, en
í dæmi BSRB er ekki gert ráð fyrir því.
Næstu tvær vikurnar kemur sjúkl-
ingurinn tvisvar, fer í blóðrannsókn í
bæði skiptin og greiðir samtals 1.800
krónur. Þessi meðferð er endurtekin
tvisvar, en þegar sjúklingurinn hefur
náð 12.000 króna markinu greiðir
hann einn þriðja af gjaldinu. Áður en
ný reglugerð tók gildi á mánudag
þurfti hann ekki að greiða umfram
12.000 krónur á ári. Fyrir alla með-
ferðina þá greiðir sjúklingurinn nú
16.700 krónur, sem er 40% hækkun.
BSRB bendir á að sums staðar, þar
á meðal á stærsta sjúkrahúsinu, hafí
sjúklingar ekki þurft að greiða neitt
gjald og nemi álögur nú því 16.700
krónum.
Lyfjakostnaður eykst
BSRB segir að ekki sé öll sagan
sögð, því ný reglugerð um greiðslur
almannatrygginga á lyfjakostnaði hafi
tekið gildi í síðustu viku, sem hafí í
för með sér að sjúklingar greiði meira
fyrir lyfín. Dæmi er tekið um lyfja-
kostnað krabbameinssjúkiings. Sjálft
krabbameinslyfið verður áfram ókeyp-
is, en breyting verður á kostnaði sjúkl-
ingsins vegna lylja við fylgikvillum
krabbameinsins, svo sem sýklalyfjum,
vægum verkjalyfjum og kvíðastillandi
og róandi lyfjum. Ekki sé enn ljóst
hvort sjúklingurinn muni fá áfram
Sighvatur sagði að breytingarnar
nú þýddu að hlutur sjúklinga í lyfla-
kostnaði færi úr um 24% í 31-32%.
„Við erum því núna með álíka hátt
hlutfall sem sjúklingar greiða af lyfja-
kostnaði og að meðaltali í löndunum
í kringum okkur," sagði hann. „Þá
eru bein útgjöld vísitölufjölskyldunnar
vegna heilsugæslu og heilbrigðisþjón-
ustu innan við 3% af samanlögðum
útgjöldum hennar, sem er talsvert
lægra en meðalútgjöld fjölskyldunnar
vegna kaupa á áfengi og tóbaki. Þrátt
fyrir þær hækkanir sem vissulega
verða nú erum við í hópi þeirra þjóða
þar sem mestöll útgjöld heilbrigðis-
lyfjakort vegna þessara lyfja eins og
hann hafði áður eða hvort hann þarf
að greiða sum þeirra að fullu.
Fyrir breytinguna greiddi sjúkling-
urinn sem BSRB tekur dæmi af 2.336
kr. fýrir þriggja mánaða skammt af
þeim fjórtán lyljum sem hann tók.
Fái hann áfram lyfjakort þarf hann
að greiða 5.863 kr. og nemur hækkun-
in þá 150%. Fái hann ekki kort nemur
hækkunin tæpum 400%, því þá þarf
hann að greiða 11.371 kr.
BSRB tekur einnig dæmi um barn
sem taka þarf úr nefkirtla og setja
þjónustunnar eru borin af því ópin-
bera. Það er reynt að hlífa aldraða
fólkinu, öryrkjunum og bömunum, svo
sem kostur er. Þó svo að hækkunin
virðist mikil reiknuð í hundraðshlutum
verða menn að átta sig á að það er
verið að tala um tiltölulega lágar fjár-
hæðir.“
Sighvatur sagði að í því dæmi
BSRB, þar sem talað er um að krabba-
meinssjúklingar hafí ekki þurft að
greiða neitt gjald á göngudeildum á
stærsta sjúkrahúsinu og því séu álög-
urnar í raun hærri eftir að sú gjald-
taka byijaði, sé ekki við reglugerð
rör í bæði eyru. Áður hafí þetta kost-
að 3.000 kr. en kosti nú 5.080 kr.
Reikna megi með að bamið komi
þrisvar í eftirlit og kosti hvert skipti
nú 1.293 kr. en hafí kostað 1.500 kr.
Heildarkostnaður nú nemi 8.959 kr.
en hafi áður kostað 7.500 kr., sem
sé tæplega 20% hækkun.
Síðasta dæmi BSRB er um konu
sem fer í móðurlífsaðgerð þar sem
hún er svæfð og leg skafíð. Áður
hafí þessi aðgerð kostað 3.000 kr. en
kosti nú 6.627 kr. Þetta sé hækkun
sem nemi 120%.
ráðherra að sakast. „Landspítalinn,
einn sjúkrahúsa, ákvað sjálfur undan-
farin ár að innheimta ekki gjald af
göngudeildarsjúklingum sem leituðu
sér krabbameinslækninga. Öll önnur
sjúkrahús sem veita slíka göngudeild-
armeðferð hafa hins vegar alltaf inn-
heimt þetta gjald. Stjómamefnd Rík-
isspítalanna ákvað að hætta að veita
þessa undanþágu frá og með síðustu
áramótum, svo nú sitja allir krabba-
meinssjúklingar við sama borð, án til-
lits til þess hvort þeir fá meðferð á
Landakoti eða Landspítala. Þetta er
alfarið ákvörðun stjórnamefndar Rík-
isspítalanna, en nú er komið samræmi
í innheimtuna. Svo geta menn deilt
um hvort allir eigi að innheimta gjöld-
in, eða allir að sleppa því. Það eru
hins vegar ýmsir sjúklingar aðrir en
krabbameinssjúklingar sem einnig eru
haldnir erfíðum sjukdómum, t.d. geð-
rænum kvillum, sem leita sér lækn-
inga á göngudeildir og þeir hafa aldr-
ei verið undanþegnir greiðslum," sagði
heilbrigðisráðherra.
Hlutdeild sjúklinga í kostnaði
sú sama o g í lðndum Evrópu
- segir Sighvatur Björgvinsson, heilbrigðisráðherra
„ALDRAÐ fólk og öryrkjar þurfa aldrei að greiða nema
þriðjung af því sem aðrir greiða. Þá er sett hámark á þenn-
an kostnað, sem er 3.000 kr. á aldraða og öryrkja á tólf
mánaða tímabili en 12.000 krónur fyrir aðra. Þegar þeim
útgjöldum er náð þá fær fólk afslátt og greiðir aðeins einn
níunda hluta af því sem almenna gjaldið er. Þá er vert að
benda á að hlutdeild sjúklinga í lyfjakostnaði hér á landi er
nú sú sama og að meðaltali í Evrópulöndunum," sagði Sig-
hvatur Björgvinsson heilbrigðisráðherra.
Samþykkt með miklum meirihluta að breyta SIF í hlutafélag
Hlutafé mun nema um
hálfum milljarði króna
Yfirgnæfandi meirihluti eigenda samþykkur breytingunni
YFIRGNÆFANDI meirihluti eigenda að Sölusambandi ís-
lenskra fiskframleiðenda, eða 96,55%, samþykkti á félags-
fundi á Hótel Sögu í gærdag að breyta SÍF í hlutafélag. Jafn-
framt var samþykkt á fundinum í framhaldi af þessu að Ieggja
SIF niður í núverandi mynd en SÍF hf. verður dótturfyrir-
tæki gamla SÍF fram að 1. mars er hlutafélagið verður form-
lega stofnað. Hlutafé í SÍF hf. mun nema um 500 milljónum
króna. Hin endanlega upphæð mun ákvarðast af stöðu efna-
hagsreiknings SÍF við breytinguna 1. mars. AIIs eru skráðir
eigendur að séreignasjóðum SÍF nú um 700 talsins og því
verður um almenningshlutafélag að ræða og í framtíðinni er
áformað að skrá félagið á Verðbréfaþingi Islands.
Svæðafundir víða um Iand
Rætt um hlutafélag
Hluti fundargesta á hluthafafundi SÍF í gær þar sem samþykkt var að breyta SÍF í hlutafélag.
Morgunblaðið/Þorkell
Dagbjartur Einarsson, stjórnarfor-
maður SÍF, setti félagsfundinn og
mælti fyrir breytingunni en stjórn SÍF
hafði 15. desember sl. samþykkt sam-
hljóða að mæla með því við framleið-
endur að þeir samþykktu að breyta
séreignasjóðum sínum í hlutafé í fyr-
irhuguðu hlutafélagi SÍF hf. Til þessa
er heimild samkvæmt 4. grein laga
SÍF.
í upphafi máls síns sagði Dagbjart-
ur m.a.: „Ef félagsfundur samþykkir
tillögu stjórnar mun stjórnin nýta sér
heimildina í lögum og stofna hlutafé-
lag sem mun til dæmis frá 1. mars
1993 taka yfir rekstur, eignir og
skuldir SÍF. Þannig ætti að vera til-
tölulega auðvelt að gera upp gamla
SÍF og flýta fyrir því að framleiðend-
ur fái í hendur hlutabréf í SÍF hf.
Að félagsmenn fái bréf fljótt í hendur
og geti þá ráðstafað þeim, það er selt
þau eða sett að handveði, vegur þungt
hjá þeim aðilum sem hafa verið að
óska eftir greiðslu úr sjóðum sínum
undanfarna mánuði í kjölfar gjald-
þrota eða sameiningar fyrirtækja
þeirra.“
í máli Dagbjarts kom fram að stjórn
SÍF hefur haldið 12 svæðafundi víðs
vegar um landið í þessum mánuði til
að kynna breytinguna og að á þessa
fundi hafi samtals mætt rúmlega 200
framleiðendur sem fara með um 75%
af atkvæðamagni SÍF samkvæmt
kjörskrá í dag.
„Ég verð að segja eins og er að
það var verulega ánægjulegt að sjá
og heyra hve góðar viðtökur erindi
stjórnarinnar fékk,“ sagði Dagbjartur.
„Undantekingalítið voru menn sam-
mála þessari leið.“
Um ástæður þess að SÍF er breytt
í hlutafélag hefur verið fjallað í Morg-
unblaðinu áður en umræðan um það
þróaðist hratt um leið og sérleyfi SÍF
í útflutningi á saltfisk var afnumið.
Þeir kostir sem buðust voru, auk
stofnunar hlutafélags, óbreytt félags-
form eða að leggja SÍF niður. Dag-
bjartur segir að ekki hafí komið sterk-
lega til álita að leggja SÍF niður, þvert
á móti væri þörf á samstöðu meðal
framleiðenda nú. Auk þess hefði það
tekið framleiðendur 3-5 ár að fá upp-
gjör úr séreignasjóðum hefði sú leið
verið valin í stað nokkurra mánaða
eins og breyting í hlutafélag hefur í
för með sér. Hvað varðaði óbreytt
félagsform sagði hann að slíkt hefði
þótt lakur kostur við þær miklu breyt-
ingar og óáran sem ríkt hefur í ís-
lenskum sjávarútvegi undanfarin
misseri.
Styrkur er samstaða
félagsmanna
Á þeim svæðafundum sem stjórn
SÍF hélt komu fram spurningar um
hvort hlutafélagsformið opnaði ekki
möguleika fyrir aðra en framleiðendur
að kaupa sig inn í félagið og komast
þar til áhrifa. Um þetta sagði Dag-
bjartur: „Þeirri spurningu svara ég
neitandi, ég hræðist ekki þá þróun.
Styrkur félagsins mun byggjast fyrst
og fremst á samsttöðu framleiðenda,
eigenda fyrirtækisins og samvinnu
þess við framleiðendur sjálfa ... Ég
get ekki séð að nokkur aðili komi til
með að hafa áhuga á að fjárfesta í
þjónustufyrirtæki sem SÍF hf. verður
með eitthvað annað að markmiði en
efla það og styrkja."
Og í lokaorðum sínum sagði Dag-
bjartur að hann hefði trú á því að
eigendur SÍF væru hér að feta rétta
braut og að íslenskum saltfiskfram-
leiðendum tækist að standa saman
um hið nýja hlutafélag og vinna sam-
an að sölumálum saltfisks í ftjálsum
félagsskap.
Skráð á Verðbréfaþingi
Pétur Guðmundarson, lögfræðingur
SÍF, greindi félagsfundinum frá því í
hveiju breytingin í hlutafélag væri
fólgin en hann taldi að aðrir kostir
hefðu vart komið til greina. Með þess-
ari leið væri hægt að koma raunvirði
eignahlutar félagsmanna til þeirra á
sem auðveldastan hátt.
í máli Péturs kom m.a. fram að
engar hömlur yrðu lagðar á rétt hlut-
hafa til sölu á hlutabréfum sínum í
félaginu eða veðsetningu þeirra. Ekki
yrði lagt til að forkaupsréttarákvæði
yrðu höfð í samþykktum þar sem
ákveðið hefði verið að hægt væri að
skrá félagið á Verðbréfaþingi íslands.
Þá væri miðað við að hluthafar yrðu
fleiri en 200 en samkvæmt hlutafé-
lagalögum megi ekki Ieggja hömlur á
viðskipti með hlutabréf ef hluthafar
eru 200 eða fleiri.
Gunnar Örn Kristjánsson, löggiltur
endurskoðandi SÍF, sagði að uppgjör
fýrir árið 1992 lægi ekki fyrir en ljóst
að tap hefði orðið á rekstrinum fyrstu
níu mánuði ársins og hagnaður síð-
ustu þijá mánuði ársins. Tapið væri
sökum birgðasöfnunar og verðfalls á
mörkuðum. Hann taldi líklegt að gildi
hlutabréfa yrði meira en einn á móti
einum eftir stofnun hlutafélagsins en
aðspurður um hlutafé sagði hann að
það yrði í kringum 500 milljónir króna
og tæki mið af séreignasjóðum SÍF
annars vegar og stöðu á endurmats-
reikningi hins vegar. Til nokkurra
orðaskipta koma á fundinum vegna
þessa því samkvæmt ársreikningi fyr-
ir 1991 nema þessar upphæðir 740
milljónum króna, það er séreignir
nema 532 milljónum og endurmats-
reikningur 208 milljónum króna. Ra-
kel Olsen spurði hvort skilja mætti
þetta svo að tapið á síðasta ári næmi
um 200 milljónum króna. Gunnar Örn
sagði tapið ekki vera sú upphæð en
hins vegar væri miðað við að færa
þessar eignir til raunvirðis að teknu
tilliti til stöðu efnahagsreiknings er
breytingin tæki formlega gildi.
96,55% sögðujá
Ekki urðu miklar umræður um til-
lögu stjórnar sem lögð var fyrir félags-
fundinn. Skúli Alexandersson spurði
hvort nokkuð væri því til fyrirstöðu
að í löguni hins nýja félags væri
ákvæði um margfeldiskosningu til
stjórnar þess í stað þess að 10% félags-
manna þyrftu að krefjast slíkrar kosn-
ingar fímm dögum fyrir aðalfund.
Pétur Guðmundarson sagði svo ekki
vera en Skúli sagði það sína skoðun
að slíkt ákvæði yrði að vera til stað-
ar. Hann var að öðru leyti sammála
tillögunni.
Rakel Olsen gagnrýndi að ekki
skyldi liggja fyrir þessum félagsfundi
bráðabirgðauppgjör fyrir árið 1992
en hún taldi að eðlilegt væri að slíkt
væri til staðar þegar ákvörðun um svo
viðamikla breytingu væri að ræða.
Magnús Gunnarsson, fram-
kvæmdastjóri SÍF, sagði að fundar-
menn skyldu athuga vel að fylgst
væri grannt með þessum fundi, bæði
hér heima og erlendis, og því brýnt
að senda sterk skilaboð um samstöðu
á fundinum.
Niðurstöður úr kosningu um tillög-
una urðu síðan þær að 96,55% sögðu
já, eða 77.995 atkvæði af 80.780 sem
voru á fundinum en heildarmagn at-
kvæða í SÍF er 100.000. Aðeins eitt
atkvæði sagði nei en 2.781, eða 3,45%,
reyndust ógild. Samsvarandi niður-
stöður fengust í síðari kosningunum
um að leggja SÍF í núverandi mynd
niður.
Tillaga stjómar SÍF sem borin var
fram á fundinum hljóðar svo orðrétt:
„Félagsfundur Sölusambands ísl. fisk-
framleiðenda, haldinn í Reykjavík 26.
janúar 1993, samþykkir að fela stjórn
Sölusambands ísl. fiskframleiðenda
að stofna hlutafélag, „Sölusamband
íslenskra fískframleiðenda hf.“ (SÍF
hf.), og heimilar stjórn SÍF að yfir-
færa reksturinn, eignir og skuldir og
aðrar skuldbindingar frá sölusam-
bandinu yfír til hlutafélagsins."