Morgunblaðið - 25.02.1993, Síða 23

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 25. FEBRUAR 1993
23
Nefnd fjallar um norðanverða Vestfirði
Finni leiðir til að
nýta aflaheim-
ildir sem best
ÁKVEÐIÐ hefur verið að setja á laggirnar nefnd, undir forystu
forsætisráðuneytisins, sem verði eins konar bjargráðanefnd sem
fjalli um og geri tillögur um leiðir sem farnar verði hvað varðar
byggðavanda norðanverðra Vestfjarða, meðal annars með tilliti
til þess atvinnu- og byggðavanda sem upp er kominn í Bolungar-
vík í kjölfar gjaldþrots Einars Guðfinnssonar hf. Davíð Oddsson
forsætisráðherra sagði í samtali við Morgunblaðið í gær, að mark-
miðið með störfum nefndarinnar væri að gera tillögur sem stuðl-
uðu að því að þær aflaheimildir, sem væru fyrir hendi á svæð-
inu, nýttust sem best.
Jóhanna sagði að lífeyrissjóðs-
málum hefði verið þokað fram í
tíð Jóns Baldvins sem fjármálaráð-
herra en síðan hefði lítið gerst.
„Lykillinn til að taka á því máli
er fjármálaráðuneytið, þar er líf-
eyrissjóðakerfið. Fólkið í landinu
hefur gert kröfu til þess að tekið
verði á þessum málum,“ sagði hún.
Ágúst Einarsson prófessor
sagði lífeyrismálin stærstu tíma-
sprengju sem tifaði í íslensku efna-
hagslífi. Mikill ójöfnuður ríkti á
milli sjóðanna sem sumir byggju
við opinbera ábyrgð meðan aðrir
þyrftu að skerða lífeyrinn. Sig-
hvatur Björgvinsson heilbrigðis-
ráðherra sagði að heilbrigðisráðu-
neytið hefði samið tillögur á síð-
asta ári um að lífeyrissjóðamál
sem heyrðu bæði undir heilbrigðis-
ráðuneytið og fjármálaráðuneytið
yrðu skoðuð í heild. Þær hafi hins
vegar mætt andstöðu bæði í ríkis-
stjórninni og í hópi þeirra verka-
lýðsleiðtoga sem leitað var til.
Yfirbygging Seðlabankans
Jóhanna varði aðgerðir ríkis-
stjórnarinnar í ræðu sinni og sagði
að engin ríkisstjórn hefði gert eins
alvarlega tilraun og núverandi
stjórn til að taka á efnahags-
vandanum.
Jóhanna sagði að skýringarinn-
ar á hve illa gengi að ná niður
vöxtum væri ekki síður að leita í
bankakerfinu en ríkisfjármálun-
um. Sagði hún skýringarinnar á
háu vaxtastigi einnig að leita í
afskriftum og útlánatöpum bank-
anna vegna þátttöku þeirra í óarð-
bærum og glæfralegum fjárfest-
ingum. Sagði Jóhanna að ástæða
væri til að gera úttekt á stöðu
lánastofnana og leggja hlutlaust
mat á réttmæti vaxtamismunar
inn- og útlána. Einnig sagði hún
ástæðu til að skoða hvort trygg
veð væru að baki þeirri ábyrgð sem
lánastofnanir hafa gengist í.
Gagmýndi Jóhanna yfirbyggingu
Seðlabankans sem hún sagði að
þyrfti að taka í gegn og þar mætti
spara verulegar fjárhæðir.
Jafnaðarmenn í Evrópu
missa völd
Sighvatur Björgvinsson sagði
að á síðustu tíu árum hefði framf-
arasókn í efnahagsmálum hins
vegar stöðvast og spurningin væri
ekki lengur sú, hvernig ætti að
veija verðmætunum, heldur
hvernig mætti varðveita það sem
til væri. Jafnaðarmannaflokkar í
Evrópu hefðu ekki getað risið und-
ir þessu og því horfið frá áhrifum
í hveiju landinu á fætur öðru.
„Við eigum að læra af umhverfi
okkar vegna þess, eins og formað-
ur okkar hefur sagt; það sem ger-
ist í nágrannalöndunum gerist líka
hjá okkur, en bara svolítið seinna,“
sagði hann.
Mestum hluta ræðu sinnar varði
Sighvatur til að veija aðgerðir
ríkisstjórnarinnar í heilbrigðismál-
um. Sagði hann að á síðustu tíu
árum hefðu þessi útgjöld vaxið um
sjö milljarða umfram vöxt þjóðar-
tekna. Tíunda hver króna af öllu
aflafé þjóðarinnar færi til að
greiða kostnað við heilbrigðismál
eftir tíu ár til viðbótar ef ekkert
yrði að gert. Sagði hann að al-
menningur á íslandi greiddi beint
vegna heilbrigðismála um 13% af
raunverulegum kostnaði heilbrigð-
isþjónustunnar. Inn í þessari tölu
fælist einnig kostnaður við líkams-
rækt og heilsunámskeið.
Lækkun vaxta
Jón Baldvin Hannibalsson fjall-
aði ítarlega um mikilvægi EES-
samningsins fyrir íslenskt atvinnu-
líf og vék síðan tali sínu að ríkis-
fjármálum og skuldasöfnun sjáv-
arútvegs og heimila. Árangurinn
í ríkisfjármálum væri nokkur þótt
ekki væri það mikið til að státa af.
„Við höfum með erfiðismunum
verið að reyna að skapa forsendur
fyrir lækkun vaxta,“ sagði Jón
Baldvin. Sagði hann að ekki hefði
þó enn tekist að keyra vexti niður
á eðlilegt stig. Skýringin væri
m.a. sú að bankakerfið sæti uppi
með skuldug heimili og stórskuld-
ugan sjávarútveg. Bankarnir
þyrftu að leggja til hliðar til að
mæta útlánatöpum. Sagði hann
bankana reyna að auka vaxtamun-
inn og þeir skirrðust ekki við að
ganga lengra í að halda uppi vöxt-
um en efnahagslegar forsendur
væru fyrir.
Málamiðlun í tvíhöfðanefnd
Jón Baldvin fjallaði einnig um
störf tvíhöfðanefndarinnar um
mótun sjávarútvegsstefnu sem
hann sagði að myndi skila niður-
stöðu sinni fljótlega. „í tillögum
tvíhöfðanefndarinnar er reynt að
vinna að málamiðlun. Þessi sjóður
á að standa undir öllum skuldbind-
ingum við hagræðingarátak og
skuldabyrði í sjávarútveginum
sem er gert með því að leggja á
þróunargjald, sem sumir vildu
kalla veiðileyfagjald, og þar með
hefur því verið forðað að þessi
skuldabyrði lendi á almenningi í
landinu. Við sjáum á næstu dögum
hvort þetta tekst,“ sagði Jón Bald-
vin.
Skipt verði um ráðherrastóla
Að loknum framsöguræðum
ráðherranna urðu nokkrar umræð-
ur á fundinum og kom fram gagn-
rýni á tillögur tvíhöfðanefndarinn-
ar um kvóta á smábáta og einnig
var gagnrýnt að Alþýðuflokkurinn
hefði ekki sinnt ýmsum mikilvæg-
um málum að undanförnu sem
flokkurinn hefði lengi barist fyrir.
Magnús Nordal sagði að þegar í
stað yrði að koma á fjármagns-
tekjuskatti og væru engir tækni-
legir örðugleikar á því. „Ég hefði
viljað sjá ráðherra Alþýðuflokksins
skipta um stóla á miðju kjörtíma-
bili og láta til sín taka í öðrum
ráðuneytum en þeir hafa gert fram
til þessa,“ sagði hann.
„Þessir aðilar, einn frá Lands-
bankanum, einn frá Byggðastofn-
un og einn frá forsætisráðuneyt-
inu, eiga í sameiningu að taka upp
viðræður við fyrirtækin og for-
ráðamenn sveitarfélaga á svæð-
inu, með það fyrir augum að stuðla
að því að þær aflaheimildir sem
eru til staðar, nýtist sem best á
þessu svæði, norðanverðum Vest-
fjörðum,“ sagði Davíð.
Davíð sagði að nefndin myndi
kanna með hvaða hætti ríkið gæti
stuðlað að því að það markmið
næðist, en á þessu stigi væri með
öllu útilokað að segja til um það
hvað kæmi út úr störfum bjarg-
ráðanefndarinnar.
Páll Arnór Pálsson, annar
tveggja skiptastjóra þrotabús
E.G., sagði í samtali við Morgun-
blaðið í gær að fundur skiptastjóra
með veðhöfunum, sem eiga veð í
skipum þrotabúsins, yrði haldinn
hér í Reykjavík síðdegis í dag. Þar
yrði framtíð skipanna Heiðrúnar
og Dagrúnar ákveðin, þ.e. hvort
þau yrðu seld, boðin upp á nauð-
ungaruppboði eða leigð út.
Úttekt á bönkunum
JÓHANNA Sigurðardóttir félagsmálaráðherra
sagði á stjórnmálafundi Alþýðuflokksins að skýr-
inga á háu vaxtastigi væri ekki síst að leita hjá
bönkunum sjálfum og vill hún að gerð verði hlut-
laus úttekt á stöðu lánastofnana og hversu trygg
veð þær hafi fyrir lánveitingum.
Jón Baldvin vísar á bug hugmyndum um erlenda lántöku
Hagfræðileg heimska,
ábyrgðarleysi og ósvífni
JÓN Baldvin Hannibalsson utanríkisráðlierra sagði að ríkis- samningsins fyrir íslenskt atvinnu-
stjórnin væri í stórum dráttum á réttri leið í efnahagsmálum líf og vék síðan tali sínu að ríkis-
og batamerkin væru sýnileg á opnum stjórnmálafundi sem Al- fjármálúm og skuldasöfnun sjáv-
þýðuflokkurinn boðaði til á Hótel Sögu á þriðjudagskvöldið. arútvegs og heimila. Árangurinn
Sagði hann að falskenningar verkalýðsleiðtoga um að hægt 1 ríkisfjármálum væri nokkur þótt
væri að bjarga málum með því að taka meiri erlend lán væri ekki vær' Það mikið til að státa af.
hagfræðileg heimska, algjört ábyrgðarleysi og ósvífni í ljósi >>Við höfum með erfiðismunum
ástandsins sém skapast hefði í Færeyjum. Jóhanna Sigúrðardótt- verið að reyna að skapa forsendur
ir félagsmálaráðherra sagði að ekki yrði lengur undan því vik- |jr’r bækkun vaxta,“ sagði Jón
ist að koma á fjármagnstekjuskatti og samræma lífeyrisréttindi Baldvin. Sagði hann að ekki hefði
landsmanna. Hún sagði að aftur á móti yrði erfitt að koma lK) enn að keyra vexti mður
báðum þessum málum fram í samstarfi við Sjálfstæðisflokkinn. a e le^» ^ýjingm vær!
x " tn o £311 O ri honrnbon+wl otnti nnni
Kópavogur
HVERFISSKIPULAG fyrir vesturbæ Kópavogs verður kynnt íbúum.
Skipulag í vestur-
bæ Kópavogs kynnt
HVERFISSKIPULAG fyrir vesturbæinn í Kópavogi verður kynnt á
fundi í Þinghólsskóla kl. 20.30 í kvöld. Sýning á skipulaginu hefur
staðið yfir í Sundlaug Kópavogs frá 18. febrúar og stendur hún út
mánuðinn. Að sögn Birgis Sigurðssonar hjá Bæjarskipulagi Kópa-
vogs, gefst íbúum kost á að ræða um skipulagið á fundinum í kvöld
og koma með athugasemdir og fyrirspurnir.
Að sögn Birgis er hverfisskipu-
lagið eins konar millistig milli bæj-
arskipulags og deiliskipulags ein-
stakra bæjarhluta. Hann segir að
reynslan sýni að íbúar séu viljugri
að láta skoðanir sínar í ljósi við
kynningu hverfisskipulags en aðal-
skipulags, enda standi það þeim
nær.
Varðveizla strandlengju
Kársness
Birgir segir að hverflsskipulagið
taki til umferðarmála í vesturbæ
Kópavogs, umhverfismála og skipu-
lags byggðar. Einnig séu í því tekn-
ir fyrir félags- og þjónustuþættir,
náttúrufar og saga. Hverfisskipu-
lagið eigi að verða leiðbeinandi þátt-
ur við gerð deiliskipulags og fram-
kvæmdaáætlana.
Sem dæmi um þætti, sem tekið
er á í hverfisskipulaginu, nefndi
Birgir að þar væri rætt um hvernig
varðveita ætti strandlengju Kárs-
nessins, en fyrir höndum er að
hætta að dæla skólpi út í Fossvog
og Kópavog og leiða það í staðinn
norður fyrir Seltjarnarnes og út í
Faxaflóa. Þá nefndi hann að þáttur
í umferðarátaki hefði verið að fá
skólabörn til að merkja gönguleiðir
sínar í skólann inn á bæjarkort. Þær
hefðu síðan verið bornar saman við
upplýsingar um helztu slysstaði í
umferðinni og reynt að gera úrbæt-
ur.
Fundurinn í Þinghólsskóla i kvöld
er öllum íbúum í vesturbæ Kópa-
vogs opinn.