Morgunblaðið - 30.05.1993, Blaðsíða 12

il
MORGUNBLAÐIÐ SyNNUDAGIJR 30, MAÍ 1993
FYLGIÐ Á
FLÁKKI
1 = Myndi ekki kjósa
2 = Nefnaekkiflokk
Þeir sem kusu
Alþýðuflokk...
Hvern styðja þau nú? Kvennalista...
sem kusu í kosningunum 1991 fi?s.
Þeir sem
kusu Fram-
sóknarflokk...
Þeir sem
|% kusu Sjálf-
stæðis-
flokk...
Þeir sem~
kusu
Alþýðu-
bandalag...
fyrstu tvær spurningamar í könn-
uninni. Fyrst voru menn spurðir:
„Ef alþingiskosningar væru haldnar
á morgun hvaða flokk eða lista
myndirðu kjósa?“ Segðust menn
ekki vita það, vom þeir spurðir
áfram: „En hvaða flokk eða lista
finnst þér líklegast að þú myndir
kjósa?“
Aðeins 30% kjósenda Alþýðu-
flokks styðja hann áfram
Af þeim, sem kusu Alþýðuflokk-
inn árið 1991, myndu aðeins 30%
kjósa hann aftur, væra þingkosn-
ingar haldnar í dag. Þetta má sjá
á efri myndinni. Um það bil 15%
myndu færa sig yfir til Alþýðu-
bandalagsins og nokkur hópur einn-
ig yfir til Framsóknarflokksins og
Kvennalistans. En stærsti hópurinn,
sem ekki ætlar að kjósa flokkinn
aftur, er nú óákveðinn. Hins vegar
bætist Alþýðuflokknum nokkur
hópur, sem kaus Sjálfstæðisflokk-
inn í síðustu kosningum, eins og
sjá má af neðri myndinni. Þessi
mynd staðfestir það, sem komið
hefur fram áður; að fylgi Alþýðu-
flokksins hefur löngum verið
lausast við.
Framsóknarflokkurinn heldur
fylgi sínu frá síðustu kosningum
miklu betur en Alþýðuflokkurinn.
Þannig myndu 74% þeirra, sem
kusu hann síðast, styðja hann aftur
nú, en 13% eru óákveðnir. Fram-
sóknarflokknum bætist einkum
fylgi frá Sjálfstæðisflokknum; af
þeim sem styðja hann nú kusu um
10% sjálfstæðismenn árið 1991.
Framsóknarflokkurinn nær einnig
29,8%
27,7%
14,9%
o
oT
□
12,9%
A B D G V 1
...styðja nú
19,6%
A B D G V 1
...styðja nú
I
A B D G V 1
...styðja nú
I
13,5%
45U1 lD
A B D G V 1
...styðja nú
2
I
’SD
A B

18,8%-g
I
D G V
.styðja
1 2
nú
Hvaðkusuþau 1991?
spm stvAifl hvprni flnbb mi 82>8% .
sem styðja hvenn flokk nú
Þeir sem styðja
Alþýðuflokk...
57,1%
Þeir sem styðja
Framsóknarflokk...
56,4%
3 = Hafði ekki
kosningarétt
18,4%
5: s?
Z.
UD
A B D G V 3
...kusu þá
6,0%
□
A

8,3%
IUl£l
D G V 3
^ O
o cT
1,4% £
A B D G V 3
Þeir sem styðja
Sjálfstæðisflokk...
Þeir sem styðja
Kvennalista...
Þeir sem styðja
Alþýðubandalag...
45,9%
46,0%
§
16,5%
17,2%
I
nP
5 2
...kusu þá ...kusu þá
□ □I
A B D G V 3
...kusu þá
9,2%
]□
1114%
A B D G V 3
...kusu þá
Sumarbústaðaeigendur - Bændur
Fiskeldisstöðvar - Sveitarfélög o.fl.
BORHOLU-
HDÆLUR
Til afgreiðslu í
ýmsum stærðum.
Hagstætt verð.
Leitið upplýsinga.
mmimmm
Skeifan 3h - Sími 812670
til sín einhveijum af kjósendum
Alþýðuflokks og Alþýðubandalags,
fær minna frá Kvennalista en um-
talsverðan hóp af nýjum kjósend-
um, sem ekki höfðu kosningarétt
1991.
Sjálfstæðis- og alþýðu-
bandalagsmenn áflakki
Aðeins helmingur af kjósendum
Sjálfstæðisflokksins 1991 styður
hann ennþá. Um 20% þeirra era
óákveðnir, og afgangurinn veðjar
nú á Framsóknarflokkinn, Alþýðu-
flokkinn eða Kvennalistann, en
fylgisflótti til Alþýðubandalagsins
er hverfandi. Sjálfstæðisflokknum
hefur ekki tekizt að ná til sín í
neinum mæli kjósendum annarra
flokka frá seinustu kosningum, en
hann fær hins vegar talsverðan liðs-
auka frá nýjum kjósendum. Það
helzt í hendur við þá staðreynd, að
fylgi Sjálfstæðisflokksins er lang-
mest í aldurshópnum 18-24 ára
samkvæmt könnuninni, eða 36%.
Kjósendur Alþýðubandalagsins
1991' eru líka á flakki. Aðeins rúm-
lega helmingur segist áfram styðja
flokkinn. Hátt í 15% nefna engan
flokk, og 13,5% færa sig yfir á
Framsóknarflokkinn. Hefðbundið
flakk kjósenda milli Alþýðubanda-
lags og Kvennalista virðist einnig
fyrir hendi, en aðeins Kvennalistan-
um í hag. Alþýðubandalaginu hefur
hins vegar bætzt stór hópur stuðn-
ingsmanna, sem áður kusu Alþýðu-
flokkinn.
10% karla styðja
Kvennalistann
Kvennalistinn heldur sínu sæmi-
lega frá kosningum, en athyglisvert
er þó að sjá að nærri 19% kjósenda
hans frá 1991 eru óákveðnir. Kjós-
endur streyma frá Sjálfstæðisflokki
til Kvennalista og í einhveijum
mæli frá Alþýðuflokki. Sé fylgi
Kvennalistans greint eftir kynjum,
kemur í ljós að hann nýtur 10%
stuðnings meðal karla í könnun-
inni, sem er mun meira en venju-
lega og gefur til kynna að þeir, sem
eru óánægðir með gamla flokkinn
sinn, styðji Kvennalistann.
Niðurstöðurnar af þessari skoðun
eru í stuttu máli: Stór hluti kjós-
enda stjórnarflokkanna í síðustu
kosningum er óánægður, sem lýsir
sér ýmist í því að menn nefna eng-
an flokk sem þeir styddu helzt, eða
leita annað. Óánægðir alþýðu-
flokksmenn fara helzt til Alþýðu-
bandaiagsins, en óánægðir sjálf-
stæðismenn til Alþýðuflokks,
Kvennalista eða Framsóknarflokks.
Kjósendur Framsóknarflokksins
eru ánægðastir með valið og ekki
á ferðinni. Nokkur óánægja er hins
vegar meðal kjósenda Alþýðu-
bandalagsins, sem leita þá til
Kvennalista eða Framsóknarflokks.
Kjósendur Kvennalistans eru einnig
nokkuð sáttir, en þó eru margir
þeirra óákveðnir.
Sljórnarflokkarnir tapa
Hveijar eru orsakir þessa flokka-
flakks? Það er ekki hægt að alhæfa
neitt um það út frá vísindalegum
athugunum, enda hafa kjósendur
ekki verið spurðir af hveiju þeir
skípti um flokk. Þó er augljóst að
ríkisstjórnin, sem nú situr, nýtur
lítilla vinsælda og það kemur eðli-
lega niður á stjórnarflokkunum,
hvort sem það er vegna utanaðkom-
andi áfalla eða vegna þess að flokk-
arnir hafa ekki staðið sig. Hjá Sjálf-
stæðisflokknum bætast sennilega
við óvinsældir vegna Hrafnsmálsins
svokallaða, sem er mörgum ofar-
lega í huga. Það er ekki nýtt að
þeir, sem eru óánægðir með Sjálf-
stæðisflokkinn, leiti til Alþýðu-
flokksins, og flokkurinn hefur einn-
ig verið í samkeppni við Framsókn-
arflokkinn um fylgi, einkum úti á
landi. Hins vegar er athyglisvert
að þeir sem stutt hafa sjálfstæðis-
menn skuli snúa sér til Kvennalist-
ans og bendir kannski til þess að
kjósendur séu að leita að flekk-
lausari ímynd í stjórnmálum.
Framsóknarflokkurinn nýtur
þess að vera í stjórnarandstöðu og
að vera á margan hátt tákn festu
og stöðugleika fyrri tíma, þegar
versta efnahagskreppa í áratugi
gengur yfir og ríkisstjórnin virðist
eiga fá úrræði til að leysa vandann.
Sjálfsagt hefur málflutningur fram-
sóknarmanna um aðgerðaleysi
stjómarinnar laðað að þeim ein-
hvern hóp kjósenda.
Fylgi Sjálfstæðisflokks á flótta
Hvernig sem á málið er litið, eru
niðurstöður þessarar skoðanakönn-
unar - og annarra sem gerðar hafa
verið að undanförnu - mest afger-
andi fyrir Sjálfstæðisflokkinn. Þeg-
ar fýlgishreyfingar era skoðaðar,
eru þær næstum eingöngu í áttina
frá Sjálfstæðisflokknum. Hann lað-
ar enga nýja kjósendur til sín nema
hluta af þeim yngstu, sem eru ekki
stór hópur en þó nokkur sárabót.
Svo virðist sem þeir, sem hafi gert
upp hug sinn með öðrum flokki, séu
ekki til í að færa sig yfir til Sjálf-
stæðisflokksins. Þetta vekur spurn-
ingar um frammistöðu flokksins í
ríkisstjórn og það hvernig hann
heldur á stefnumótun sinni. Sjálf-
stæðisflokknum hefur fram til
þessa tekizt að vera breiðfylking,
sem sameinar ólíka hagsmuni, en á
undanförnum áram hefur honum
gengið illa að sætta ólík sjónarmið
í mikilvægum málum á borð við
sjávarútvegsmál, landbúnaðarmál
og kjördæmamál.
Hefðbundin hægriáherzla megn-
ar ekki að halda kjósendum Sjálf-
stæðisflokksins á heimaslóðum. Það
er reyndar vandamál, sem margir
hægriflokkar glíma við, eftir að
heimskommúnisminn hrundi og
markaðshagkerfið fór að njóta al-
mennari vinsælda hjá
vinstriflokkum. Andstaðan við
kommúnismann er ekki lengur það
bindiafl í Sjálfstæðisflokknum sem
hún var og kjósendum finnst þeir
fijálsari að því að leita annað. Hvað
fýlgislægð Sjálfstæðisflokksins nú
varðar verður að hafa í huga að
þótt fordæmi sé fyrir slíkri koll-
steypu 1987, var það vegna upp-
komu nýs flokks, Borgaraflokksins,
sem höfðaði til sömu grundvallar-
viðhorfa og Sjálfstæðisflokkurinn
og var fýrst og fremst skammtíma-
fyrirbæri, sem varð til í tilfinninga-
fári kringum einn vinsælan stjórn-
málaleiðtoga. Slíkum keppinauti er
ekki til að dreifa nú.
Áhrif hruns kommúnismans
Alþýðuflokksmenn hljóta einnig
að líta í eigin barm. Það er ekki
gott afspurnar að aðeins tæpur
þriðjungur kjósenda flokksins frá í
síðustu kosningum treysti sér til
að styðja hann áfram. Endalok
kalda stríðsins hafa sennilega áhrif
á fylgi Alþýðuflokksins, rétt eins
og Sjálfstæðisflokksins. Fylgis-
sveifla til Alþýðubandalagsins hefði
verið ólíklegri áður fyrr, vegna gjör-
ólíkra skoðana flokkanna á veru í
NATO og herstöð í Keflavík.
Einnig er athyglisvert hversu
hálfvolgir stuðningsmenn Alþýðu-
flokksins eru í stuðningi sínum við
ríkisstjórnina. í könnunum hefur
komið fram að aðeins rúmur helm-
ingur til tveir þriðju þeirra segjast
hlynntir ríkisstjórninni, samanborið
við 80-90% sjálfstæðismanna. Þetta
verður svo enn umhugsunarverðara
þegar haft er í huga að meðan síð-
asta ríkisstjórn sat var þetta hlut-
fall mjög svipað hjá stuðnings-
mönnum krata. Það er engu líkara
en alþýðuflokksmenn geti aldrei
orðið ánægðir, sama í hvaða stjórn-
arsamstarfi þeir eru, og fyrir þeim
eigi að liggja að skipta um sam-
starfsflokka og sprengja ríkis-
stjórnir um ófyrirsjáanlega framtíð.
Framsóknarmenn hljóta að
hlakka yfir óförum stjórnarflokk-
anna, enda fitna þeir mest á þeim.
Líklega eru þeir farnir að hugsa sér
gott til glóðarinnar að halda aftur
um stjórnartaumana eftir næstu
kosningar eftir fáeinna ára hress-
andi hvíld. Hér skal þó enn minnt
á að niðurstöður skoðanakannana
á miðju kjörtímabili hafa lítið for-
spárgildi um kosningaúrslit eftir tvö
ár. Enn getur margt breytzt og
fleiri kjósendur farið á flakk.