Morgunblaðið - 14.08.1993, Síða 13

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 14. ÁGÚST 1993
13
un á ákveðnu landsvæði með ráð-
herrabréfí. Rök apótekara og lyfja-
heildsala í málinu eru veik og snú-
ast meira um verndun hagsmuna
en faglega þætti. Það er athyglis-
vert að í umsögn um frumvarpið,
bæði frá lyfjafræðingum og Lækna-
félagi Íslands, hefur ekkert komið
fram um að dregið sé úr faglegum
kröfum. Sú vitneskja hlýtur að vera
mun mikilvægari fyrir alla heil-
brigðisstéttina, en það hvort eignar-
hald lyfjaverslunarinnar er í hönd-
um Jóns apótekara eða Bónus.
En það eru fleiri rök í málinu.
Þannig hefur verið bent á að
hagnaður sem apótekin hafa borið
gegnum árin í skjóli einokunar hafí
m.a. verið notaður til þess að byggja
húsnæði undir læknastofur. Þessar
læknastofur hafa verið boðnar
læknum á verði sem verðugt fram-
tak fjölda lækna um að byggja eig-
in húsnæði, eins og t.d. í Domus
Medica, Glæsibæ og Læknasetrinu,
hefur ekki getað keppt við. Þama
er um ójafna samkeppni að ræða.
Á það hefur einnig verið bent að
eðlilegra væri að apótekarar myndu
skera niður í rekstri með því að
selja slíkt húsnæði eða hækka leig-
una, fremur en að stefna faglegri
undirstöðu verslunar sinnar í óvissu
með því að segja upp reyndum lyfja-
fræðingum.
Einnig hefur verið bent á að stað-
setning margra apóteka er afleit
þegar horft er á málið út frá sjónar-
hóli sjúklinga. Allt frá því að hug-
myndin um sérstakt læknahús kom
fram í kringum 1960, hafa eigend-
ur Domus Medica haft áhuga á því
. að í húsinu væri apótek. Sá áhugi
er enn til staðar í dag enda er apó-
tek óaðskiljanlegur þáttur í þeirri
heilbrigðisþjónustu sem verið er að
byggja þar upp. En þrátt fyrir
nokkrar tilraunir til þess að fá apó-
tek í húsið síðustu ár og áratugi
hefur það ekki tekist. Það hefur
einhverra hluta vegna ekki fallið
að hagsmunum núverandi kerfís.
Þetta eru þijár mikilvægar rök-
semdir í málflutningi þeirra sem
-vilja að frumvarpið verði samþykkt.
Einokun afnumin, hagnaður feng-
inn í skjóli einokunar verði ekki
notaður til að greiða niður húsnæði
í samkeppni við aðra og staðsetning
apóteka verði gefín fijáls.
Þessi atriði, sem og svör við rök-
semdum apótekara, eru efnisatriði
þeirrar umræðu sem ætti að fara
fram um frumvarpið. Hið sérstaka
hagsmunasamband sem myndast
milli apótekara og lækna í niður-
sóknir yrðu endursendar, eins og
gert hefur verið undanfarin ár. Þrátt
fyrir þetta vantaði fullnægjandi upp-
lýsingar frá mörgum skólum, eink-
um um það hvernig staðið hefði ver-
ið að auglýsingum.
Til þess að flýta fyrir afgreiðslu
mála var reynt að ná símasambandi
við marga skólastjórnendur. Tókst
það stundum en ekki alltaf þar sem
skólum er lokað vegna sumarleyfa
mislengi eða frá fjórum og upp í sjö
vikur. Var því gripið til þess ráðs
að senda skólameisturum öll erindi
nefndarinnar bréflega. Á fundi
nefndarinnar 14. júlí sl. voru af-
greiddar allar hæfar umsóknir sem
þá lágu fyrir.
Ráðningamál Iðnskólans í
Reykjavík
Þegar undanþágubeiðnir höfðu
borist frá Iðnskólanum í Reykjavík
undir lok júnímánaðar varð ljóst að
auglýsingar um lausar kennarastöð-
ur í Lögbirtingablaðinu 30. apríl og
4. júní fullnægðu ekki skilyrðum
laganna. Þar voru ekki auglýstar
stöður í tilteknum kennslugreinum
heldur auglýst eftir kennurum í „al-
mennum greinum", „byggingagrein-
um“, „málmiðngreinum", „rafíðn-
greinum" og „þjónustugreinum".
Umsækjendum var því ekki ljóst
hvaða stöður þeir gætu sótt um og
fór undanþágunefnd fram á að aug-
lýst yrði að nýju þar sem ofangreind-
ar upplýsingar kæmu skýrt fram.
Þetta var tilkynnt í bréfí dags. 5.
júlí sl. og umsóknir um undanþágur
jafnframt endursendar. Stöðurnar
voru svo auglýstar með fullnægjandi
hætti í Morgunblaðinu 21. júlí, gef-
inn umsóknarfrestur í eina viku,
íjallað um umsóknir í skólanefnd IR
Meira um „grín
og klaufaveiki“
greiddu húsnæði er aðeins einn
angi málsins. Gagnrýni þeirra sem
hafa dregið þennan þátt fram í
dagsljósið beinist fyrst og fremst
að þeim óeðlilega þætti að apótek-
arar geti notað hagnað sem fengin
er gegnum einokunarkerfi á lyfja-
dreifíngu til þess að keppa við aðra
sem fjármagna starfsemi sína með
eðlilegum hætti. T.d. hafa margir
læknar í sameiningu lagt fram tugi
milljóna króna af eigin fé í gegnum
árin til uppbyggingar á Domus
Medica, bæði til byggingar á hús-
næði og kaupa á tækjabúnaði. Hið
sama á sjálfsagt við um aðrar
læknastöðvar. Þessir læknar hafa
sparað hinu opinbera stórar upp-
hæðir gegnum árin þegar tekið er
mið af þeim svimandi tölum sem
kostar að byggja og reka eina
heilsugæslustöð. Það er því eðlileg
krafa að framtaki þeirra séu ekki
settar skorður með óeðlilegri sam-
keppni. Hvorki frá apótekum né
hinu opinbera.
Ef apótekarar byggðu húsnæðið
fyrir læknastofur með fjármunum
sem þeir öfluðu gegnum eðlilega
samkeppni væri tæplega hægt að
gera nokkra athugasemd við það.
Margir apótekarar hafa ef til vill
áhuga á að byggja upp læknastöðv-
ar einir sér eða í samvinnu við sjálf-
stætt starfandi lækna, rétt eins og
margir sjálfstætt starfandi læknar
hafa sameinast um að gera víðs
vegar á höfuðborgarsvæðinu. En
þegar læknum er boðið húsnæði á
vildarkjörum, þannig að húsnæðið
beri ekki eðlilegan arð sem íjárfest-
ing, jafvél með það að sjónarmiði
að örva sölu í apóteki sem þegar
nýtur einokunarverndar, þá eru all-
ir hlutaðeigandi aðilar sem slíku
máli tengjast komnir á hálan ís.
Og þegar kerfið er þannig að apó-
tekari sem nýtur einokunarverndar
ríkisvaldsins getur fengið til sín
lækna, en læknar sem byggja eigin
húsnæði geta ekki fengið til sín
apótek, þá hlýtur hver maður að
sjá að eitthvað er að. Ekki hvað
síst þegar haft er í huga, að upp-
bygging læknastöðva á fyrst og
fremst að taka mið af þörfum þeirra
einstaklinga sem þangað leita.
Hvað er þægilegast fyrir þá. Það
vefst tæplega fyrir neinum hversu
mikil þægindi það eru fyrir veikt
fólk sem leitar til lækna að geta
fengið úrlausn allra sinna mála á
sama stað.
Höfundur er framkvæmdastjóri
Domus Medica
29. júlí og undanþágubeiðnir sendar
undanþágunefnd samdægurs. Yfír
verslunarmannahelgina var unnið
úr umsóknum, þær afgreiddar á
fundum undanþágunefndar 3. og 4.
ágúst ásamt undanþágubeiðnum
fjölmargra annarra skóla. Tilkynn-
ingar um samþykktir nefndarinnar
voru sendar starfsmannaskrifstofu
fjármálaráðuneytis jafnóðum og sér
hún til þess að iaun verði greidd 6.
þ.m. til þess að forða fólki frá frek-
ari vandræðum.
Það hefur reynst vandasamt að
framfylgja sumum ákvæðum lög-
verndunarlaganna, einkum í skólum
með sérhæfða menntun, t.d. á sviði
list- og starfsgreina. Nauðsynlegt
er því að nefndin meti hvenær túlka
beri einstök ákvæði með tilliti til
sérstakra aðstæðna í skólum. Það
gerir hún ef fyrir liggja skýrar og
efnislega rökstuddar ástæður. í þvi
erfiða atvinnuástandi er nú ríkir hér
á landi, þar sem fleiri framhalds-
skólakennarar eru á vinnumarkaðn-
um en nokkru sinni fyrr frá gildis-
töku Iaganna, skerpist krafan um
að nefndin gegni eftirlitshlutverki
sínu af samviskusemi og fag-
mennsku. Sem betur fer dylst nú
orðið fáum mikilvægi starfsmennt-
unar kennara, ekki aðeins sérmennt-
unar í kennslugrein heldur einnig
menntunar í kennarafræðum, né
heldur réttmæti þess að þeir hafi
að öðru jöfnu forgang við stöðuveit-
ingar sem hafa aflað sér tilskilinna
starfsréttinda á viðkomandi sviði.
Höfundur er deildarsérfræðingur
í menntamAlaráðuneyti og
formaður undanþágunefndar
framhaldsskóla.
eftir Brynjólf
Sandholt
Magnús Óskarsson, hæstaréttar-
lögmaður og borgarlögmaður
Reykjavíkurborgar, ritar enn eina
skemmtigreinina í Morgunblaðið
laugardaginn 7. ágúst sl., nú undir
yfirskriftinni „Grín og klaufaveiki",
en þar fer hann nokkrum vel völdum
•orðum um innflutning sláturafurða
og kröfur um sótthreinsun notaðs
fatnaðar. Magnús hefur safnað
bröndurum og skondnum fyrirsögn-
um úr dagblöðum_ á undanförnum
árum og gefíð út. Ýmislegt er hnitt-
ið í þessu safni og hef ég skemmt
mér við margt sem þar er birt.
í upphafi greinarinnar skjöplast
hæstaréttarlögmanninum í fræðun-
um þegar hann vitnar í lög um gin
og klaufaveiki frá 1928 sem reyndar
hétu lög um varnir gegn því, að gin-
og klaufaveiki og aðrir alidýrasjúk-
dómar berist til landsins, en þessi lög
eru ekki lengur í gildi. Lög þar sem
sambærileg ákvæði er að fínna voru
samþykkt á Alþingi í apríl sl. (Lög
nr. 25/1993). Skýst þó að skír sé.
Magnúsi er tíðrætt um innflutning
á hráum eða lítt söltuðum sláturaf-
urðum og í því sambandi vil ég segja
frá atviki sem gerðist í Belgíu fyrir
nokkrum árum og afleiðingum þess.
Á árinu 1984 fór belgísk fjölskylda
í vetrarleyfí til Spánar og tók með
sér frá Spáni unnar kjötvörur þar
með talið álegg eins og spægipylsu.
Fjölskyldan neytti ekki alls sem hún
tók með sér heim en til að ekkert
færi nú til spillis voru leifarnar gefn-
ar svínum nágrannans. í byijun febr-
úar 1985 veiktust svínin af sjúkdómi
sem reyndist vera afrísk svínapest,
en það er skæður veirusjúkdómur
sem ræðst eingöngu á svín. Belgísk
heilbrigðisyfírvöld gerðu strax ráð-
stafanir til að uppræta sjúkdóminn
og þegar það tókst hafði 34.900 svín-
um verið lógað og eytt. Útlagður
kostnaður ríkisins við þessar aðgerð-
ir var u.þ.b. 178 milljónir belgískra
franka eða um 360 milljónir ís-
lenskra króna. Þá er ekki reiknað
tjón þeirra aðila sem þurfti sjálfír
að bera það vegna farsóttarinnar,
en talið er að það tap hafí nálgast
einn milljarð króna. Belgum er ekki
hlátur í hug er þeir hugsa aftur til
ásins 1985.
Um sótthreinsun fatnaðar gilda
reglur um að bannað sé að koma
með til landsins notaðan reiðfatnað
nema hann hafi verið sótthreinsaður
áður. Þessu banni er framfylgt eftir
bestu getu af tollgæslu. Veturinn
1990-91 tók að bera á útbrotum á
hrossum í Eyjafirði. Mestar líkur eru
á að smit hafí borist með gestum sem
komu erlendis frá á Pjórðungsmót
hestamanna í Eyjafírði sumarið áð-
ur, því að sjúkdómurinn er landlægur
víða í nágrannalöndum okkar. Gró
sveppsins eru mjög lífseig og berast
auðveldlega með óhreinum reiðfatn-
aði og reiðtygjum. Lyfjakostnaður
vegna meðhöndlunar sjúkdómsins er
nú talinn nema ríflega tveimur millj-
ónum króna. Þessi útgjaldakvöm á
eftir að mala áfram því að mjög erf-
itt hefur reynst að hefta útbreiðslu
veikinnar eins og hestahaldi er hátt-
að hér á landi. Við þetta bætist svo
vinna eigenda við meðhöndlun auk
óþæginda sem veikin veldur hrossun-
Brynjólfur Sandholt
„Lyfjakostnaður vegna
meðhöndlunar sjúk-
dómsins er nú talinn
nema ríflega tveimur
milljónum króna.“
um. Varla má búast við að hesta-
menn standi með bros og þakkarorð
á vör við lækningaböðun hrossa
sinna.
Með ofangreind tilfelli og afleið-
ingar þeirra í huga verður vart hjá
því komist að maður velti því fyrir
sér hvenær grín sé brandari. Það er
von mín að jafnágætur penni eins
og Magnús Oskarsson að jafnaði er
beini háðsádeiluskrifum sínum í
framtíðinni til liðs við þá aðila, toll-
gæslu, lögreglu og heilbrigðisyfír-
völd, sem reyna af fremsta megni
að bægja þeim hættum frá landinu
sem valdið geta þjóðinni allri stór-
tjóni eins og fjölmörg dæmi hafa-
sannað, bæði hérlendis og erlendis.
Höfundur er yfirdýralæknir
100.000 KR.
AFSLÁTTUR
af fáeinum Suzuki Swift
Suzuki Swift er rúmgóður og sparneytinn bíll búinn aflmikilli 58 ha. vél með beinni
innspýtingu, framdrifi og 5 gíra handskiptingu eða sjálfskiptingu. Eyðslan er í algjör-
um sérflokki, frá aðeins 4,0 I á 100 km. Nú seljum við nokkra af þessum frábæru
bílum með allt að 100.000 kr. afslætti.
Verð frá kr. 888.000
útborgun 25% og lán til 36 mánaða.
Tökum notaðd bíla upp í nýja
á hagstæðum kjörum.
$ SUZUKI
..
SUZUKIBÍLAH HF.
SKEIFUNNI 17 SlMI 685100
Suzuki Swift - Aldrei betri.