Morgunblaðið - 20.08.1993, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 20. ÁGÚST 1993
Heimsmeistaramótið í Hollandi
Signrbjöm hreppti
fyrsta HM-titilinn
Spaarnwoude. Frá Valdimar Knstinssym, fréttantara Morgunblaðsins.
ALLT gekk upp eins og áætlað hafði verið þegar Sigurbjörn
Bárðarson á Höfða frá Húsavík sigraði glæsilega í gæðingaskeiði
og varð þar með fyrstur til að tryggja sér HM titil á mótinu.
Hlaut hann 7,96 í einkunn en næstur honum varð Ulf Lindgren
Svíþjóð á Hrafnkatli frá Sauðárkróki og Piet Hoyos, Austurríki,
þriðji á Vaski frá Birgisskarði.
6. sæti í gæðingaskeiði.
Frammistaða íslendinganna í
töltinu fór langt fram úr björtustu
vonum. Einar Öder Magnússon á
Funa frá Skálá varð þriðji í for-
keppninni með 8,07 á eftir þýsku
valkyijunum Danielu Schmitz á
Biskupi frá Ólafsvöllum með 8,23
og Jolly Schrenk á hinum þýsk-
fædda Ófeigi með 8,13. Jafn Ein-
ari í þriðja sæti er Bernd Vith,
Þýskalandi, á Rauði frá Gut El-
lenbach. Baldvin Ari Guðlaugsson
á Nökkva frá Þverá hafnði í fimmta
sæti og er þar með öruggt sæti í
A-úrsltium með 7,47 og kom
árangur hans skemmtilega á óvart.
Hinrik Bragason og Eitill urðu í
Sýning núverandi heimsmeistara
Andreas Trappea sem mætti með
Tý frá Rappenhof til að veija titil-
inn hlaut dramatískan endi þegar
hann var dæmdur úr leik þar sem
hann reið aðeins tvo og hálfan
hring í stað þriggja. Er ljóst að nýr
heimsmeistari verður krýndur í tölti
á sunnudag. Sigurður Matthíasson
sem keppti á Þráni frá Gunnars-
holti í töltinu hafnaði í sjöunda
sæti sem er kannski heldur betri
útkoma en búist hafði verið við. Á
hann góða möguleika á að vinna
sig upp í A-úrslit en til þess þarf
hann að sigra í B-úrslitum. Það
Heimsmeistarinn
SIGURBJÖRN Bárðarson á léttu skeiði á hesti sínum.
gæti því hugsast að þar yrðu þrír
Islendingar á móti þremur Þjóð-
veijum. Sigurbjörn Bárðarson varð
13. í tölti.
Heldur hefur lifnað yfir landan-
um hér í Spaamwouds eftir góðan
og árangursríkan dag. Það er alt-
ént ljóst að í það minnsta -eitt gull
verður tekið með heim og góðar
vonir eru um gull í 250 metrunum
og sennilega fimmgangi einnig. Þá
eru bæði Sigurbjörn og Einar Öder
vel inni í myndinni í baráttunni um
stigahæsta keppandann. Þeir bjart-
sýnustu spá þremur Islendingum
sæti í A-úrslitum og ekki vafa leika
á því að sigur vinnist. Veðrið hefur
leikið við mótsgesti það sem af er
mótinu, hitinn vel yfir 20 stigin. í
dag verður keppt í ijórgangi og
fimmgangi og endað á dansleik
eins og í gær.
Lánþegar hjá Lánasjóði íslenskra námsmanna eru 3.639 um þessar mundir
Lánþegiim hefur fækkað
á síðustu þremur árum
RLR um umfjöllun
um nauðgunarmál
Lýsir for-
dómumí
garðKLR
BOGI Nilsson, rannsóknarlög-
reglusljóri, segir að umræða fjöl-
miðla um meðferð nauðgunar-
mála lýsi fordómum sem ríki í
garð lögreglunnar. Hann segir að
ef alið sé á þessum fordómum
geti það spillt fyrir framgangi
rannsóknar á þessum málum og
komið í veg fyrir að brotaþolar
leití til lögreglunnar. Á fundi sem
haldinn var á vegum Rannsókn-
arlögreglunnar í gær um meðferð
nauðgunarmála kom fram að á
þessu ári hefðu borist fleiri
nauðgunarkærur en undanfarin
ár. Þegar hefðu borist 19 kærur
en til samanburðar hefðu alls
borist 16 kærur á árinu 1992. Af
þeim 19 kærum sem nú hefðu
borist væru 3 frá karlmönnum.
Það væri nýlunda hér að karl-
menn kærðu nauðganir og afleið-
ing breytinga á almennum hegn-
ingarlögum.
Á fundinum kom fram að Rann-
sóknarlögreglan vissi dæmi þess að
nauðganir hefðu ekki verið kærðar
vegna ótta brotaþola í garð RLR.
Ótta sem rekja mætti til neikvæðrar
umræðu um RLR. Bogi sagðist ekki
hafa skýringar á því hvers vegna
umræðan væri á þessum nótum en
nefndi að hugsanlegt væri að ósáttir
brotaþolar leituðu að sökudólgi og
skelltu skuldinni á RLR.
Umræða skilað árangri
SAMKVÆMT upplýsingum frá Lánasjóði íslenskra námsmanna hefur
lánþegum sjóðsins fækkað á undanfömum þremur ámm. Lánþegar í
Háskóla Islands og skólum erlendis voru á skólaárinu 1990-91 sam-
tals 5.314 en sömu lánþegar skólaársins 1992-93 eru um þessar mund-
ir 3.639. Lárus Jónsson, framkvæmdasljóri LÍN, bendir á að tölur um
fjölda lánþega á síðasta skólaári séu ekki endanlegar. Hann segir að
sljórn LÍN hafi búist við fækkun en hún reynist nú meiri en ætlað
var. Fækkunin hefur að sögn hans þau áhrif á fjárhagsstöðu sjóðsins
að fjárþörf hans minnkar verulega. Nú líti út fyrir að ekki þurfi að
nýta eins miklar heimildir fjárlaga til lántöku. I upplýsingum LÍN
kemur og fram að þegar hafi borist 6.179 umsóknir vegna lána næsta
skólaárs. Á sama tíma í fyrra höfðu 4.624 umsóknir verið skráðar.
Lárus segir að afar varhugavert
sé að bera saman tölur um lánþega-
fjölda og það sé enn erfíðara nú en
áður í ljósi þess hve lánasjóðskerfíð
hefur mikið breyst. Hann bendir á
að nú verði enginn lánþegi nema
MORGUNBLAÐINU hefur borist
eftirfarandi yfirlýsing frá Islands-
banka hf. frá Jóni G. Briem hrl.
forstöðumanni lögfræðideildar
bankans.
„í Morgunblaðinu 19. ágúst, birt-
ist grein eftir Vilhjálm Inga Áma-
son, formann Neytendafélags Ak-
ureyrar, þar sem hann dregur ís-
landsbanka með ósanngjömum hætti
inn í mál „tveggja ungmenna" í fast-
eignaviðskiptum á Akureyri. Getur
bankinn ekki setið undir slíkri aðför
heldur leiðrétt rangfærslur Vil-
hjálms. í rauninni vekur framferði
Vilhjálms furðu því hann vissi ná-
kvæmlega á hvem hátt íslandsbanki
tengdist málinu en kaus samt sem
áður að draga nafn bankans á ósann-
an hátt inn í málið.
Þær ávirðingar sem Vilhjálmur ber
á bankann eru tvíþættar:
í fyrsta lagi segir hann undir milli-
fyrirsögn „Bankastjóri og falska veð-
leyfið“ að bankinn hafi útbúið ódag-
sett og rangt veðleyfi. í texta sínum
þar á eftir notar Vilhjálmur ekki
orðið falskt eins og í fyrirsögninni
heldur talar um rangt veðleyfí. Mik-
ill munur er á þessu tvennu eins og
Vilhjálmi er full ljóst. Um þetta veð-
leyfi var fjallað í dómsmáli sem selj-
andi eignarinnar höfðaði á hendur
íslandsbanka. Áðurnefnd ungmenni
voru ekki aðilar að því máli enda
hann sýni árangur og það gildi einu
hversu langt viðkomandi sé kominn í
námi.
Fækkun milli ára
Ef skoðaðar eru tölur um fjölda
áttu þau engar kröfur á bankann
vegna veðleyfisins. Málinu er nú lok-
ið.
í öðm lagi segir Vilhjálmur undir
fyrirsögninni „Lögbrot íslands-
banka“ að seljandi fasteignarinnar
hafi notið fulltingis bankastjóra ís-
landsbanka á Akureyri sem varð „til
þess að þau misstu húsið sitt í greip-
ar íslandsbanka". Vilhjálmur veit að
það er rangt að íslandsbanki hafi
stutt seljandann í viðskiptum við
kaupandann. Hið rétta er að bankinn
átti engan þátt í viðskiptum þessara
aðila, umfram það að gefa út veðleyf-
ið. Ungmennin fóm í mál við íslands-
banka og körfðust skaðabóta af hon-
um vegna ófara sinna. Því máli er
lokið og var íslandsbanki sýknaður
af kröfum þeirra. Þetta veit Vilhjálm-
ur en kýs engur að síður að skrifa
um „Lögbrot Islandsbanka" og hafa
vitneskjuna að engu.
Þessi vinnubrögð Vilhjálms sæta
mikilli undmn þegar haft er í huga
að maðurinn er formaður neytenda-
félags og þarf því að vera trausts
verður.
Islandsbanki harmar hvernig kom-
ið er fyrir þeim aðilum sem Vilhjálm-
ur Ingi Árnason telur sig vera að
gæta hagsmuna fyrir. Bankinn legg-
ur hins vegar áherslu á að hann
beri enga sök á því enda hefur það
verið staðfest með dómi.“
lánþega, sem stunda nám sitt í Há-
skóla íslands, kemur í ljós að þeim
hefur fækkað milli skólaáranna
1991-92 og 1992-93 eftir nokkra
fjölgun á milli áranna 1990-91 og
1991- 92. Lánþegar í HÍ vom 2.796
árið 1990-91, 1991-92 voru þeir
2.916 en um þessar mundir em lán-
þegar síðasta skólaárs 1.879 talsins.
Samsvarandi tölur lánþega í skól-
um erlendis ieiðir jafnframt í ljós
fækkun. Fyrsta viðmiðunarárið vom
þeir 2.518, á hinu næsta 2.471 en
eru nú 1.760 miðað við skólaárið
1992- 93.
Ástæður fækkunar
Lárus leggur ríka áherslu á það
að tölur um lánþegafjöldi síðasta
skólaárs séu ekki endanlegar. Hann
bendir ennfremur á það að saman-
burður á tölum síðustu ára sé bund-
inn fyrirvömm. „í fyrsta lagi er rétt
að nefna það að búist hafði verið
fækkun á síðasta námsári. Það kem-
ur til vegna þess að fjölgun lánþega,
vegna endurkomufólks nokkur ár á
undan, hafði á síðasta ári skilað sér
út út kerfinu.
í annan stað em lánin talin óhag-
stæðari en áður og þar af leiðandi
minnkar ásókn í þau, svo fremi að
námsmenn þurfi ekki nauðsynlega á
þeim að halda. Loks bendi ég á áhrif
þeirra breytinga, sem orðið hafa á
lánasjóðskerfinu. Nú em lán greidd
námsmönnum eftir á i ljósi náms-
árangurs þeirra. Fjöldi námsmanna
í þeirri aðstöðu er nú 613 en þeir
hefðu allir fengið lán ef eftirá-
greiðslukerfisins nyti ekki við.“
Áhrif fækkunar
„í ljósi fækkunarinnar er ljóst að
fjárþörf sjóðsins er minni en gert var
ráð fyrir á fjárlögum þessa árs,“
sagði Láms. „Það þýðir að munum
ekki þurfa að nýta eins miklar heim-
ildir til lántöku eins og leyft er á
fjárlögunum. Með öðram orðum hef-
ur fjárhagsstaða sjóðsins styrkst og
ég tel að það megi þakka breytingum
á lánasjóðskerfinu."
Fjölgun umsókna
Það sem af er hafa 6.179 umsókn-
ir um lán vegna næsta skólaárs borist
Lánasjóðnum. Láms bendir á að enn
hafi ekki allar umsóknir verið skráðar
auk þess, sem umsóknir Vegna vorann-
ar berist ekki fyrr en síðar á námsár-
inu. Samkvæmt upplýsingum sjóðsins
var búið að skrá 4.624 umsóknir um
svipað leyti í fyrra.
Bogi sagði að umræða undanfar-
inna ára hefði þó skilað talsverðum
árangri, RLR tekið ábendingum og
ýmsu hefði verið breytt í samræmi
við þær. Hann nefndi sem dæmi að
1987 hefði rannsókn nauðgunar-
mála verið færð úr 3. í 1. deild RLR
en þar væri fengist við alvarlegustu
ofbeldisbrotin. RLR hefði átt sam-
starf við nauðgunarmálanefndina,
sem skilaði tillögum um úrbætur í
þessum málaflokki um áramótin
1989. Þá hefðu rannsóknarlögreglu-
menn farið til Óslóar 1991 til að
kynna sér meðferð þessara mála.
Bogi sagði að í maí sama ár hefði
verið stofnaður þverfaglegur sam-
starfshópur milli Rannsóknarlög-
reglunnar og Félagsmálastofnunar
um meðferð kynferðisafbrotamála
gagnvart börnum.
Bogi sagði að fullyrðingar um að
ekkert samband væri á milli áfengis-
neyslu og nauðgana væm rangar. I
meirihluta þessara mála væri áfengi
með í spilinu. Hann sagði Rannsókn-
arlögregluna leggja áherslu á vin-
samlegt viðmót, nærgætni en festu
í meðferð málanna og lagði áherslu
á nauðsyn þess að brotaþolar fyndu
að tekið væri á málum þeirra af al-
vöru.
Morgunblaðið/Kristinn
Tónlistarfólkið sem flytur verk úr mörgum áttum á Kirkjubæjar-
klaustri í kvöld, á morgun og á sunnudag.
Kammertón-
leikar á Kirkju-
bæjarklaustri
ÞRENNIR kammertónleikar verða á
Kirkjubæjarklaustri nú um helgina
20. - 22. ágúst. Sex tónlistarmenn
flylja fjölbreytt verk á þessum árlegu
sumartónleikum á Klaustri, í kvöld
kl. 21, á morgun laugardag kl. 17 og
á sunnudaginn kl. 15.
Flytjendur í ár em Auður Hafsteinsdótt-
ir, fiðla, Bergþór Pálsson, söngur, Bryndís
Halla Gylfadóttir, selló, Edda Erlendsdótt-
ir, píanó, Steinunn Bima Ragnarsdóttir,
píanó, og Zoltan Toth, vióla.
í kvöld verður leikin sónata eftir Hum-
mel fyrir fiðlu og píanó, fluttir ljóða-
söngvar eftir Schubert og þjóðlagaút-
setningar eftir Beethoven, Elegía eftir
Fauré og Requiebros eftir Cassado.
Síðdegis á morgun hljóma á Kirkju-
bæjarklaustri verk eftir Sarasate,
Brahms og Ravel og ljóðasöngvar eftir
Duparc.
Vísvitandi ósannindi
í garð Islandsbanka