Morgunblaðið - 30.04.1994, Blaðsíða 34

34
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 30. APRÍL 1994
Minning
Guðjón Guðbrands-
son frá Kaldbak
Fæddur 4. mars 1900
Dáinn 22. apríl 1994
Því meir sem næstu aldamót nálg-
ast fækkar þeim samferðamönnum
sem lifðu hin síðustu. Enn færri eru
þeir orðnir sem ólust upp við þúsund
ára jámaldarmenningu sveitanna,
lítt snortna af iðnbyltingu nítjándu
aldar og með öllu án tækni hinnar
tuttugustu, fóru til vers þegar þeir
höfðu aldur til og sóttu sjó á opnum
áraskipum. Einn þeirra, Guðjón föð-
urbróðir minn frá Kaldbak á Hruna-
mannahreppi, lést á Ljósheimum,
Selfossi, föstudaginn fyrstan í sumri,
svo notað sé það orðalag sem honum
var tamast.
Hann hét fullu nafni Guðjón Krist-
inn og fæddist á Kaldbak 4. mars
1900, þriðji svonur hjónanna Guð-
brands Brynjólfssonar og Jónínu
Gestsdóttur; eldri voru Brynjólfur,
sem fluttist ungur norður í Þingeyj-
arsýslu og bjó síðast á Húsavík, d.
1936, og Kristmundur, bóndi á Kald-
bak, d. 1954. Yngstur bræðranna
var Gestur, sem bjó á Kluftum og
síðar lengi búsettur á Selfossi, d.
1987. Hálfsystir þeirra, sammæðra,
var Gestrún Markúsdóttir húsfreyja
á Framnesi á Skeiðum, d. 1958.
Það virðist hafa verið nokkuð al-
geng árátta margra hinna eldri
Kaldbaksmanna að vilja búa nærri
afrétti og óbyggðum. Brynjólfur
Guðnason, fóðurafi Guðjóns, og fyrri
kona hans, Kristrún Brandsdóttir,
hófu búskap á Lambastöðum, hjá-
leigu frá Kaldaðamesi í Flóa, um
1860 en fluttust þremur árum síðar
með þrjár dætur sínar í frum-
bemsku, sína á hveiju ári, að Hruna-
krók. Það var heiðarbýli inn undir
Laxárgljúfri, klukkustundar lesta-
ferð fyrir innan Kaldbak og fast við
afrétt Flóamanna — enda venja
þeirra í fjallferðum að koma við á
Hmnakrók og þiggja gistingu og
góðgerðir. Árið 1874 fluttust þau
reyndar að Kaldbak, þar fæddist
yngsti sonur þeirra um sumarið og
höfðu þau þá eignast tíu böm (svo
sögðu afkomendur þeirra, ég hef
aðeins fundið níu í kirkjubókum en
sjö náðu fullorðinsaldri). Kristrún,
amma Guðjóns, dó skömmu eftir
barnsburðinn en Brynjólfur kvæntist
aftur frænku sinni, Kristínu Jóns-
dóttur frá Hörgsholti, og átti með
henni fjögur börn. Er margt manna
komið af þessum langafa mínum
sem setti það ekki fyrir sig þótt
veturinn væri harðari og vorið ólíkt
seinna á ferðinni en í Kaldaðarnesi,
ef hann gat komið kindunum sínum
— og fólkinu — í það umhverfi sem
hann taldi öllu öðru vistvænna. Þetta
skýrir e.t.v. þá kynfylgju ýmissa
Kaldbaksmanna að þeir una sér
óvíða betur en á heiðum uppi og í
afréttum, sækjast eftir fjallferðum
og eru eftirsóttir í þær. Að sama
skapi láta þeir lítið að sér kveða í
margmenni, hlutast til um það eitt
sem þeir eru að kvaddir og bera sig
þá að haga svo orðum og gjörðum
að um áreiðanleik þurfi enginn að
efast.
Það sem nú var talið átti í ríkum
mæli við um Guðjón frænda minn.
Hann var eftirsóttur afréttar- og
eftirleitarmaður um langt skeið,
þaulkunnugur öllu sem laut að erf-
iðum fjárbúskap til fjalla, fremur
hlédrægur og fáskiptinn en þeim
mun betur kynntur að orðvendni og
orðheldni.
Þrátt fyrir tengsl sín við innlönd
og afrétti fór Guðjón ungur til sjós
Frændi minn, h
KRISTJÁN JÓNSSON,
Laugarnesvegi 85,
andaðist í Landspítalanum þriðjudaginn 26. apríl. Útför hans verður gerð frá Fossvogskapellu mánudaginn 2. maí
kl. 10.30. Fyrir hönd vandamanna, Viktoría Daníelsdóttir.
'1 Föðurbróðir okkar, h
BENEDIKT ÞORLEIFUR BENEDIKTSSON,
Hafnargötu 124,
Bolungarvfk,
lést á heimili sínu 28. apríl sl.
Garðar Halldórsson, Kristín Jóna Halldórsdóttir, Anna Þórunn Halldórsdóttir.

J Faðir minn, afi okkar og bróðir, h
ÓMAR ÖRN KRISTVINSSON,
er andaðist 26. apríl, verður jarðsunginn frá Fossvogskapellu
mánudaginn 2. maí kl. 13.30. Sigurður Ómarsson og synir, Svana Kristvinsdóttir, Lórens Kristvinsson.
+
Elskulegur eiginmaður minn, faðir okk-
ar, tengdafaðir, afi og langafi,
SIGURÐUR ÓLAFSSON
vélstjóri,
Hjarðarhaga 13,
Reykjavík,
verður jarðsunginn frá Neskirkju mánu-
daginn 2. maí kl. 13.30.
Guðrún Á. Ingvarsdóttir,
Ólafur Sigurðsson, Hjördís Smith,
Sigrún Sigurðardóttir, Brynjólfur Gíslason,
Ásgeir Sigurösson, Arndís Gísladóttir,
barnabörn og barnabarnabörn.
og reri frá Grindavík á opnum ára-
skipum tvær vertíðir, 1920 og 21.
Síðan var hann um skeið í vinnu-
mennsku en um 1926 fór hann til
Vestmannaeyja og var þar fjórar
vertíðir, fyrst á vélbátum en varð
að fara í land vegna sjóveiki sem
hann hafði ekki fundið til á opnu
árabátunum í Grindavík. Næstu sex
vertíðir var hann svo landmaður í
Keflavík en eftir það ól hann aldur
sinn að mestu í Hrunamannahreppi.
Foreldrar hans brugðu búi á Kaldbak
árið 1930 og tóku þá foreldrar mín-
ir við. Hjá þeim átti Guðjón áfram
heimili og vann því ætíð milli þess
sem hann stundaði sjó eða vinnu-
mennsku, m.a. flest sumur sem
kaupamaður, þar til hann kvæntist
og fór að búa árið 1945. Hann lét
sér mjög annt um heimilið og okkur
systkin öll en einna nánast var þó
samband hans og Guðbrands bróður
míns eins og síðar kom enn betur
fram.
Eftirlifandi eiginkona Guðjóns er
Guðlaug Matthíasdóttir frá Fossi í
Hrunamannahreppi. Þau bjuggu í
Hörgsholti 1945-48 og síðan á
Bjargi, fyrst ein 1948-57 en þá réð-
ust til bús með þeim fyrmefndur
Guðbrandur og kona hans, Sigrún
Guðmundsdóttir frá Högnastöðum.
Eldri hjónin minnkuðu þá við sig en
bjuggu þó sér með lítið fjárbú. Árið
1990 brugðu þau Guðbrandur og
Sigrún búi og fluttust að Selfossi
en þau Guðjón og Guðlaug í íbúð
fyrir aldraða á Flúðum.
Guðjón og Guðlaug vom mjög
samhent og bjuggu góðu búi. Það
skyggði á hamingju þeirra að þeim
varð ekki bama auðið sem lifðu, og
var það raunar harmsefni allra sem
til þekktu, svo nærfærin og barngóð
sem bæði voru. Þess nutu börn og
unglingar sem hjá þeim dvöldu í
sveit en einkum þó börn Sigrúnar
og Guðbrands sem þau tóku miklu
ástfóstri við.
Guðjón naut lengst af góðrar
heilsu en undir ævilokin þurm kraft-
ar hans svo að hann varð að flytjast
á hjúkrunarheimili, fyrst að Blesa-
stöðum á Skeiðum en síðar að Ljós-
heimum á Selfossi. Hann hélt minni
sínu og hugsun til hins síðasta en
heyrn hans sljóvgaðist svo að hann
átti erfitt með að blanda geði við
ókunnuga. Hann varð því að sætta
sig við einveru sem hann tók af
þolgæði, innilega þakklátur þeim
sem til hans litu, ekki síst Guð-
brandi og fjölskyldu hans sem fylgd-
ust með honum frá degi til dags.
Með Guðjóni frænda mínum er
genginn vandaður maður til orðs og
æðis; hann er kvaddur með þökk af
þeim sem kynntust tryggð hans,
raungæðum og skilyrðislausri fylgd
við alla sem minna máttu sín, hvort
heldur menn eða málleysingja. Fyrir
hönd okkar systkina frá Kaldbak
þakka ég honum alla umhyggju og
bið Guðlaugu farsældar og góðra
stunda.
Kristinn Kristmundsson.
Guðjón Guðbrandsson fæddist 4.
mars árið 1900 á Kaldbak í Hruna-
mannahreppi. Hann var skilgetið
afkvæmi bændamenningarinnar
gömlu sem nú er liðin undir lok.
Líf hans og ævistarf einkenndist
af þeim möguleikum sem ungir
menn áttu þá. Hann fór snemma í
vinnumennsku og til sjávar, áður
en hann gerðist bóndi.
Árið 1944 giftist hann eftirlif-
andi eiginkonu sinni Guðlaugu
Matthíasdóttur frá Skarði í Gnúp-
veijahreppi. Þau bjuggu um tíma í
Hörgsholti í Hrunamannahreppi, en
1948 fluttu þau að Bjargi í sömu
sveit. Árið 1957 hófu foreldrar okk-
ar búskap á þeirri jörð einnig. Árið
1990 fluttu gömlu hjónin í íbúðir
fyrir aldraða á Flúðum.
Guðjón frændi, eins og við kölluð-
um hann, var fastur hluti af tilveru
okkar alla tíð. Þar áttum við traust
og styrk og fýlgdist gamli maðurinn
með okkur og bömum okkar af
áhuga og velvild. Frændi okkar bjó
við góða heilsu lengst af langri ævi
en tæplega níræður fór hann fyrst
á sjúkrahús og eftir það fór að
halla undan fæti. Síðustu misserin
urðu honum erfíð í baráttunni við
ellina, sem ætíð hefur betur. Hvfld-
in varð honum því kærkomin.
Far þú í friði,
friður guðs þig blessi,
hafðu þökk fyrir allt og allt.
(V. Briem.)
Kæri frændi, við minnumst þín
með virðingu, hlýju og þakklæti.
Systkinin frá Bjargi.
í fáeinum orðum langar mig að
minnast Guðjóns Guðbrandssonar
föðurbróður míns — í kveðjuskyni
og þakklætis fyrir umönnun og
umhyggju fyrir mér og fjölskyldu
minni meðan við lifðum báðir. Guð-
jón lést á Ljósheimum hér á Sel-
fossi 22. apríl sl., 94 ára að aldri,
og verður jarðsettur í Hruna í dag,
30. apríl.
Það er mikið sagt að einhver sé
öðrum sem annar faðir, en það er
varla ofmælt um þennan frænda
minn að svo hafí hann reynst mér.
Hann var fæddur og uppalinn á
Kaldbak á Hrunamannahreppi og
þar átti hann heimili hjá foreldrum
mínum öll mín uppvaxtarár, dvald-
ist þar löngum og var heimilinu
styrk stoð. Eg mun hafa verið hon-
um nokkuð fylgispakur sem bam
og þá myndast með okkur þau
frændsemisbönd sem entust.
Samfylgd okkar frænda var svo
tekin upp í nýrri mynd árið 1957
þegar ég fluttist ásamt fyölskyldu
minni að Bjargi í Hrunamanna-
'hreppi og réðst þar til bús með
Guðjóni og konu hans, Guðlaugu
Matthíasdóttur. Við bjuggum
þröngt saman í litlum en þægilegum
bæ þeirra fyrstu árin en aldrei fund-
um við til þess að okkur þætti of-
aukið. Börn okkar Sigrúnar áttu
hjá þeim athvarf og skjól, hvert
eftir sinni þörf og hvenær sem var.
Og mér var nú efst í huga þakk-
læti til frænda míns fyrir allt sem
hann miðlaði þeim — og okkur öll-
um — af lífsreynslu sinni og þekk-
ingu með einum eða öðrum hætti.
Hann var um margt sérstæður,
ekki allra og fremur fáskiptinn. En
í háttum hans og dagfari var þeim
mun fleira til fyrirmyndar ungum
sem öldnum. Umhyggja hans, hlýr
hugur og samviskusemi kom m.a.
fram í natni hans og kostgæfni við
skepnur og hirðingu þeirra. Hann
var ekki margmáll, en orðfæri hans
var bæði vandað og skýrt. Hann
gætti þess vel að segja það eitt er
hann taldi satt og rétt. Og hvert
orð hans stóð eins og stafur á bók,
jafnt í stóru sem smáu.
Þegar við hjón brugðum búi fyrir
fjórum árum og fluttumst hingað
að Selfossi stóð Guðjón á níræðu
og var enn við bærilega heilsu þótt
nokkuð væri hann farinn að kröft-
um og heymin biluð til baga. Þau
Guðlaug settust þá að í íbúð fyrir
aldraða á Flúðum. Að því kom ekki
löngu síðar að hann þurfti frekari
umönnun og fékk þá fyrst vist á
Blesastöðum en síðar á Ljósheim-
um. Við vomm þá svo lánsöm að
geta verið nálæg honum og fylgst
reglulega með líðan hans. Hann
hlaut góða aðhlynningu, og erum
við sérlega þakklát starfsfólki, bæði
á Blesastöðum, Sjúkrahúsi Suður-
lands á Selfossi og ekki síst starfs-
fólki Ljósheima fyrir allt það sem
fyrir hann var gert.
Mér er að sjálfsögðu um megn
að þakka þeim Guðjóni og Guðlaugu
öll samskipti okkar á liðnum ára-
tugum eins og vert væri. En við
hjónin og börn okkar öll kveðjum
Guðjón, rík af kærum minningum
og þakklátum huga.
Guðbrandur Kristmundsson.
Magnús Indriða-
son — Minning
Fæddur 21. september 1903
Dáinn 18. apríl 1994
Mig langar að minnast örfáum
orðum þess sómamanns og fyrrum
góða granna sem eftir nokkra sjúk-
dómslegu er nú alíur. Magnús Ind-
riðason, Maggi Indriða, eins og við
kölluðum hann, var hófsamur og
ákaflega dagfarsprúður maður. En
hann var félagslyndur og það var
stutt í glaðværðina og brosið. Hann
hafði gaman af að gera að gamni
sínu og hlátur hans var smitandi.
Maggi var einn af þessum mönn-
um sem allt virðist leika í höndunum
á, og gat smíðað alla hluti hvort
sem var úr málmi eða tré. Við strák-
amir úr nágrenninu höfðum líka
gaman af að líta við í skúrnum hjá
honum og sjá hvað hann var að
fást við þar. Hann var barngóður
og amaðist ekki við slíkum heim-
sóknum. Enda þótt þær hafí eflaust
truflað smíðar hans.
Mér er minnisstæð veiðiferð með
þeim feðgum, Magnúsi og Sigurði,
að Kleifarvatni að sumarlagi í góðu
veðri. Ég á ánægjulegar minningar
um ferðina, ekki vegna afla, heldur
vegna umhverfísins og glaðlyndis
Magnúsar.
Með foreldrum mínum og Magga
og Rósu var ætíð mikil vinátta og
samgangur. Lóðir húsanna liggja
saman og á bernskuámm mínum
var girðingin á milli þeirra flarlægð
og plantað þar tijám. Þarna óx með
tíð og tíma upp mikið limgerði sem
síðar óx úr sér og var fjarlægt.
Þótt eflaust sé rétt að garður sé
granna sættir, þá þurfti engan slík-
an á meðan þau sæmdarhjón
bjuggu í húsi sínu, og óhugsandi
hefði verið að ósætti hefði leitt af
íjarvem slíks garðs á milli húsanna.
Síðar fluttu þau hjón á annan
stað í Keflavík og eftirlétu syni sín-
um hús sitt. Vinátta þeirra og móð-
ur minnar hélst ætíð, en langt er
síðan ég hitti þau þótt ég hafi haft
spumir af þeim í gegnum móður
mína. Það er mikil eftirsjá að fólki
eins og Magga Indriða, sem ætið
gerir gott í kringum sig. Ég á um
hann góðar minningar og kveð hann
með virðingu nú þegar hann er til
moldar borinn.
Sigurður Jónsson.