Morgunblaðið - 05.05.1994, Page 6

6 FIMMTUDAGUR 5. MAÍ 1994
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Aðalfundur SH
Horfur í
fískvinnslu
á dagskrá
STAÐA fiskvinnslunnar á 50
ára afmæli lýðveldisins og horf-
ur næstu 10 ár verður sérstakt
umíjöllunarefni á aðalfundi
Sölumiðstöðvar hraðfrystihús-
anna sem haldinn verður í Há-
skólabíói í dag og á morgun.
Fundurinn verður settur
klukkan 13.15 í dag. Jón Ing-
varsson formaður SH flytur
skýrslu stjómar og Friðrik
Pálsson forstjóri heldur ræðu.
Síðan flytja framkvæmdastjór-
ar SH skýrslur svo og fram-
kvæmdastjórar dótturfyrir-
tækja SH erlendis.
A föstudagsmorgunn flytja
nokkrir menn framsöguerindi
sem tengjast stöðu fiskvinnsl-
unnar og horfum og síðan verða
pallborðsumræður um efnið.
Þorsteinn Pálsson flytur hádeg-
iserindi og síðan verða lögbund-
in aðalfundarstörf.
Starfsfólk SVR hf.
Vill gamla
formið
í ERINDI starfsmanna SVR hf.
til borgarráðs lýsa þeir áhyggj-
um yfir starfsöryggi sínu. Er
farið þess á leit við borgarráð
að SVR hf. verði lagt niður.
í bréfi starfsmanna til borgar-
ráðs segir, að rekstrarform fyrir-
tækisins sé á annan veg en ann-
arra borgarstofnana. Þá segir
m.a.: „Nú þegar starfsmenn eru
að nýju orðnir borgarstarfsmenn
með þeim réttindum sem því
fylgir virðist ákjósanlegt að
ganga skrefið til fulls og breyta
fyrirtækinu í borgarstofnun."
Stýrði
knerrií
Noregi
GUNNAR Marel Eggertsson,
skipasmíðameistari og sjómaður
frá Vestmannaeyjum, sigldi um
síðustu helgi sem stýrimaður á
norskum knerri sem sjósettur var
í Bjorkedal. Var knerrinum siglt
þaðan til Haarhálmen sem er um
65 sjómílna leið. Gunnar Marel
er ekki óvanur siglingu skipa frá
víkingatímanum, því hann var
stýrimaður í 14 mánuði á norska
skipinu Gaia á leið þess frá Nor-
egi til Rio de Janeiro i Brasiliu.
Gunnar Marel segir að leiðang-
ursstjóri Gaiu, Ragnar Thorseth,
hafi látið smíða skipið og hyggst
hann nota það til að sigla með
ferðamenn um svæðið. Knerrir
voru fragtskip víkingatímans og
segir Gunnar Marel að þau beri
mikinn farm. Norski knörrinn er
18 metra langur og 5 V2 metri á
breidd og getur náð allt að 10
mílna hraða á klukkustund. Smíð-
in tók um átta mánuði og það var
fjölskylda Bjorkedal sem smíðaði
knörrinn, en hún hefur fengist
við smiði víkingaskipa óslitið frá
árinu 1450. Gunnar Marel segir
að það sé ótrúleg upplifun og
spennandi að fá að sigla skipi eins
og menn sigldu á fyrir 11-1200
árum. „Maður sér hvað þeir hafa
verið vel að sér,“ segir hann.
Hann segir að það sé ekki fyrir
hvern sem er að sigla svona
knerri, menn þurfi að vera vel
að sér í vindi og straumum. „Það
er vandi að haga seglum eftir
vindi.“ Siglingin frá Bjorkedal til
Haarhálmen tók rúman hálfan
sólarhring.
Morgunblaðið/Gunnar Marel Eggertsson
Á NEÐRI myndinni er Gunnar Marel Eggertsson (t.v) og eigandi
knarrarins, Ragnar Thorseth. Knörrinn sést við bryggju á efri
myndinni. Hann er 18 metra langur og 5Vi metri á breidd.
60 milljónir á síðasta
ári til Securitas
711 með
neyðar-
hnappa
711 sjúklingar höfðu svonefndan
neyðarhnapp í janúar sl., þar af
617 á höfuðborgarsvæðinu.
Tryggingastofnun ríkisins greiddi
Securitas hf. rúmar 60 milljónir
króna á síðasta ári fyrir þessa
þjónustu.
Þetta kemur fram í skriflegu svari
heilbrigðisráðherra á Alþingi við fyr-
irspurn Svavars Gestssonar alþingis-
manns. Þar kemur fram að Trygg-
ingastofnun ríkisins greiddi að með-
altali þjónustugjöld fyrir 684 sjúkl-
inga á síðasta ári, samtals
60.271.289 milljónir kr. eða 88.116
krónur á sjúkling.
Þá kostar hvert tæki rúmar 86
þúsund krónur á höfuðborgarsvæð-
inu og á Akureyri en rúmar 73 þús-
und annars staðar á landinu. Trygg-
ingastofnun greiðir 90% í kaupum á
nýju tæki en notandi 10%.
Samið við Securitas
Tryggingastofnun hefur gert
samning við Securitas hf. um kaup
á þessari þjónustu. Samningur var
fyrst gerður 1987 og þremur árum
síðar viðbótarsamningur um Akur-
eyri og landsbyggðina og heildar-
samningurinn framlengdur til 1996.
Fram kemur í svari ráðherra að til-
boð Securitas hf. hafi verið það eina
sem á endanum barst árið 1987 og
ekki hafi farið fram útboð áður en
viðbótarsamningurinn var gerður
þar sem núverandi ókeypis þjónusta
Securitas við landsbyggðina hafi
tengst því að unnt væri að leysa
öryggismál Akureyringa með sömu
tækni og gildir í Reykjavík.
Utanríkisráðherra gagnrýnir vinnubrögð bandaríska stjórnkerfisins harðlega
Óskar Jón Baldvin eftir
fundi með dr. Perry?
Davíð Oddsson Þorsteinn Pálsson Jón Baldvin
Hannibalsson
Viðhorf til þyrlukaupa eru mismunandi inn-
an ríkisstjórnar Davíðs Oddssonar, eins og
fram kemur í samtölum Agnesar Braga-
dóttur við utanríkis- og dómsmálaráðherra
JÓN Baldvin Hannibalsson utanrík-
isráðherra gerir ráð fyrir að viðræð-
ur íslenskra og bandarískra stjórn-
valda, að því er varðar samvinnu
um rekstur þyrlubjörgunarsveitar-
innar á Keflavíkurflugvelli, þurfi
að flytjast á æðri stjórnstig. Ráð-
herrann segir koma til greina að
hann hafi frumkvæði að því, að
óska eftir fundi með dr. William
Perry, varnarmálaráðherra Banda-
ríkjanna. „Við munum taka ákvörð-
un um það eftir frekari samtöl í
ríkisstjórninni," sagði Jón Baldvin
í samtali við Morgunblaðið í gær.
Utanríkisráðherra segir banda-
rísk stjórnvöld ekki hafa staðið að
viðræðum um yfírtöku íslendinga á
flugbjörgunarsveit varnarliðsins og
hugsanlega verktöku íslendinga við
rekstur hennar, eins og fyrirheit
hafi verið gefin um.
íslensk stjórnvöld hafi komið
óánægju sinni með starfshætti
bandarískra stjórnvalda á framfæri
í aprflmánuði, þegar á daginn kom
að boðuð kynning á verði og kjörum
reyndist óhaldbær og var dregin til
baka. „Óánægja íslenskra stjórn-
valda hefur ekki verið ítrekuð við
þau bandarísku síðan, enda eru við-
ræður enn yfirstandandi við þennan
einstakling og þeir sem um málið
fjalla af hálfu ríkisstjórnar hafa enn
ekki hist til þess að tala um mál-
ið,“ sagði Jón Baldvin.
Fresturinn rennur út á
miðnætti
Davíð Oddsson, forsætisráð-
herra, sagði opinberlega í gær-
kvöldi, að þyrlukaupamálið yrði til
lykta leitt á næsta ríkisstjórnar-
fundi.
„Sá frestur sem við veittum, til
þess að fá niðurstöðu í þessu máli,
rennur út á miðnætti annað kvöld,“
sagði Þorsteinn Pálsson, dómsmála-
ráðherra, er Morgunblaðið Spurðí
hann í gær, hvert yrði næsta skref-
ið í sambandi við ákvarðanatöku
stjórnvalda um þyrlukaup. Þor-
steinn kvaðst eiga von á þvi að
málið yrði rætt á ríkisstjórnarfundi
í fyrramálið.
„Þessi frestur var settur og í
framhaldi þess að hann rennur út,
taka menn ákvarðanir, með hliðsjón
af því sem búið er að segja," sagði
Þorsteinn. Aðspurður hvort hann
teldi að hætta bæri viðræðum við
bandarísk stjórnvöld, eftir að þau
tóku þá ákvörðun að senda hingað
til viðræðna einn starfsmann
Pentagon, í stað sérfræðinganefnd-
ar, eins o’g boðað hafði verið, sagði
Þorsteinn: „Mér finnst að þáð eigi
á þessu stigi ekkert að vera að
blanda þessu meira saman. Við
getum haldið áfram viðræðum við
Bandaríkjamenn um hugs'anlega
yfirtöku á þessari flugbjörgunar-
sveit, en það hefur alltaf legið fyrir
að slíkt tæki eitt til tvö ár. Það
getur ekkert tafið ákvörðun okkar
núna um að kaupa þyrlu. Þær upp-
lýsingar sem við höfum fengið á
þessum þremur vikum benda ekki
til annars, en þessar viðræður muni
taka þennan langa tíma.“
Utanríkisráðherra gagnrýnir
umræðu um þyrlukaup, og segir
menn ræða út frá sjálfgefnum for-
sendum, að hér séu einhverjir að
reyna að tefja einfalda ákvörðun
um kaup á þyrlu. „Hvað svo sem
líður forsögu málsins, þá eru stað-
reyndirnar þessar. Við endurnýjun
varnarsamningsins í byijun ársins
barst íslenskum stjórnvöldum nýtt
tilboð frá bandarískum stjórnvöld-
um,“ sagði Jón Baldvin. „Tilboð sem
var í samræmi við það sem við
höfðum áður leitað eftir, en banda-
rísk stjórnvöld hafnað, þ.e.a.s. að
íslendingar tækju sjálfir yfir þyrlu-
björgunarþjónustuna við varnarliðið
á Keflavíkurflugvelli á grundvelli
verktöku. Þetta hefur tvo megin
kosti. Þyrlubjörgunarþjónustan hér
á landi myndi stóreflast og ástæða
er til að ætla að greiðslur fyrir þjón-
ustu við varnarliðið myndu auðvelda
okkur að standa undir stofnkostn-
aði og rekstri slíkrar sveitar. Auk
þess snertir þessi þáttur málsins
framhaldsviðræður við Bandaríkin
um varnarsamninginn eftir 1996.
Við forsætisráðherra vorum sam-
mála um það, að þetta væri afar
hagstætt tilboð fyrir íslendinga og
tókum því fagnandi. Ríkisstjómin
samþykkti það einróma."
Oskilvirkni og seinagangur
„Við höfum ekki dregið þetta
mál, heldur rekið á eftir því. Því
miður verð ég að láta í ljós mikil
vonbrigði með óskilvirkni og seina-
gang í bandaríska stjórnkerfinu,
sem lýsir sér m.a. í því að þeir láta
frá sér fara verðtilboð, sem reynist
ekki á rökum reist og standa þann-
ig að fyrirheiti um að senda hingað
sérfræðingahóp, að það skilar ekki
tilætluðum árangri," sagði ráðherr-
ann.
„Það eru tveir kostir í málinu,“
sagði Jón Baldvin. „Að taka ákvörð-
un um að kaupa einhveija notaða
Pumu. Það er jafnframt ákvörðun
um það að hafna framhaldsviðræð-
um við Bandaríkin, því við rekum
ekki flugbjörgunarþjónustu, með
tveimur gjörólíkum gerðum af þyrl-
um.“ Ráðherrann útilokar ekki að
hægt væri að kaupa Super Puma-
þyrluna, til þess að brúa bilið, þar
til viðræðum við Bandaríkjamenn
væri lokið, og hafa-í slíkum samn-
ingi endurkaupakvöð á seljandann.
Hann telur hins vegar að slík lausn
yrði íslendingum afar kostnaðar-
söm.
Hann kveðst enginn þyrlusér-
fræðingur, en enginn segi honum
að Síkorsky-þyrlur séu lakari kostur
tæknilega heldur en Puma. Hann
nefnir í því sambandi vélarafl, flug-
hraða, flugþol, eldsneytiseyðslu,
burðargetu, það hvernig hægt er
að stýra þyrlunum í óveðri, staðal-
búnað og afísingartæki. „Þar að
auki geta menn litið á reynsluna á
heimsmarkaði, þar sem Síkorsky-
þyrlur eru miklu víðar notaðar,
einkum og sér í lagi við björgunar-
störf.“
(
(
Í
M
I
i
i
i
í
I
i
i
í
i
i
N
i
i
1
i
t
I
i
I
f
I
f
i
I