Morgunblaðið - 22.12.1994, Qupperneq 8

8 FIMMTUDAGUR 22. DESEMBER 1994
FRETTIR
MORGUNBLAÐIÐ
Okkur ætti ekki að þurfa að verða kalt litla stúlka. Eg er með nóg til að brenna . . .
Samhljóða samþykkt borgarráðs
Embætti héraðslæknis
verði ekki lagt niður
BORGARRÁÐ hefur samþykkt
samhljóða, að mælast til þess við
Alþingi, að embætti héraðslæknis í
Reykjavík verði ekki lagt niður frá
og með 1. janúar næstkomandi eins
og gert er ráð fyrir í frumvarpi til
fjárlaga fyrir árið 1995. Embættið
hafi mikilvægu hlutverki að gegna
í heilbrigðisþjónustu við Reykvík-
inga.
Fram kemur að ámælisvert sé
að leggja embættið niður án nokk-
urs samráðs við borgaryfirvöld. Auk
þess liggi ekki fyrir nákvæmar upp-
lýsingar eða ákvarðanir um á hvem
hátt verkefni embættisins verði
sinnt verði það lagt niður.
Að sögn Ólafs F. Magnússonar
borgarfulltrúa Sjáifstæðisflokksins,
var það fyrir hans tilstuðlan að
málefni héraðslæknisembættisins
var tekið upp í borgarstjórnarflokki
Sjálfstæðisflokksins. Hefur' þessari
ákvörðun hvarvetna verið mótmælt
einróma í stjómum heilsugæslunnar
í borginni.
Dregið úr fjárveitingu
Fyrir tveimur ámm var fjárveit-
ing til embættisins 14 milljónir og
sjö milljónir á síðasta ári þegar
embætti aðstoðarhéraðslæknis var
lagt niður. í ár er áætlað að veita
embættinu 700 þúsund krónur.
„Þær upphæðir sem ætlunin er
að spara eru ekki mjög háar miðað
við kostnað við rekstur heilbrigðis-
þjónustu í Reykjavík en þær tafir
og truflanir sem þetta mun valda
fjölda borgarbúa em dýrkeyptar,“
sagði Ólafur. „Auk þess er mun
dýrara að einn sjái um þessi verk-
efni en þegar margir ólíkir aðilar
eru að sinna flóknum og sérhæfðum
málum.“
Benti hann á að meðal embættis-
verka héraðslæknis væri að fjalla
um dauðsföll í heimahúsum. Þá
sinni hann heimilislausu og oft
sjúku fólki sem svipta þyrfti sjálf-
ræði. „Ef ætlunin er að láta heimil-
islækna í borginni sinna þessum
verkefnum mundi það valda miklum
vandræðum," sagði Ólafur.
„Læknavaktin ræður ekki við að
sinna verkefnum, sem þessum.
Hvert mál tekur of langan tíma og
fer því ekki saman að sinna þeim
ásamt sjúklingamóttöku eða sjúkra-
vitjunum."
Hafnsögrimaður fái
sjómannaafslátt
Miklar
skemmdir
á raflínum
Mirthúsum. Morgunblaðið.
VIÐGERÐ lauk í gær á raf-
magnsstaurum í Reykhóla-
sveit og fengu þá sex bæir
rafmagn á ný eftir að hafa
verið rafmagnslausir í fjóra
daga.
I ísingaveðri á laugardag-
inn brotnuðu fimm staurar frá
Gilsfírði að Bæ í Króksfirði.
Einn staur brotnaði á Reyk-
hólum en viðgerðarmönnum
tókst að koma rafmagni á
Reykjaneslínu þó veðurhæð
hafi verið mikil.
Til viðgerðanna voru
fengnir vinnuflokkar frá RA-
RIK í Búðardal, vinnuflokkur
frá Hólmavík svo og heima-
menn.
HÆSTIRÉTTUR kvað í fyrradag
upp þann dóm að hafnsögumaður
í Reykjavík skyldi njóta sjó-
mannaafsláttar fyrir árið 1988
samkvæmt iögum sem þá voru í
gildi en hefur nú verið breytt.
Maðurinn hafði án athugasemda
notið sjómannafrádráttar vegna
starfs síns sem hafnsögumaður í
Reykjavík, en eftir að tekin var
upp staðgreiðsla skatta töldu
skattyfirvöld að hafnsögumenn
ættu ekki rétt til þess afsíáttar.
Maðurinn vann mál sem hann
höfðaði vegna þessa fyrir héraðs-
dómi og þá niðurstöðu staðfestu
þrír fimm hæstaréttardómara í
gær. í dómi Hæstaréttar segir að
megináhersla lagaákvæða um sjó-
mannaafslátt sé að maður hafi
tekjur sínar af sjómannsstörfum;
ákvæðin hafi náð til fleiri sjómanna
en þeirra sem skylt sé að lögskrá
og til fleiri starfa um borð í skipum
en hefðbundinna sjómannsstarfa
og einnig sé afslátturinn ekki ein-
skorðaður við menn sem kjara-
samningar sjómanna og útgerðar-
manna nái til.
Leiðsaga skipa hljóti að teljast
til sjómannsstarfa í almennri
merkingu og krefjist kunnáttu og
reynslu á sviði siglinga. Maðurinn
hafí farið til vinnu um borð í nær
250 skip á umræddu ári, en ekki'
verið lögskráður á þau heldur á
báta Reykjavíkurhafnar. Styðji það
tilkall mannsins til afsláttarins auk
þess sem eðlilegt sé að líta til þess
að hann hafi þá starfað við hlið
skipveija á hafnsögubátunum er
tóku laun eftir kjarasamningi
borgarstárfsmanna eins og hann
og nutu sjómannaafsláttar.
Áfengisvarnir um jólin
Fjölskyldu-
hátíð, ekki
drykkjuhátíð
Ólafur Haukur Árnason
FENGISVARNA-
RÁÐ hefur að und-
anförnu beint
þeim tilmælum til
almennings í auglýsingum
að fara vel með áfengi
yfir hátíðarnar. „Við höf-
um lagt áherzlu á að jólin
erU fjölskylduhátíðj" segir
Ólafur Haukur Ámason
áfengisvarnaráðunautur.
„Það er staðreynd að
hundruð barna kvíða ekki
aðeins hverri einustu helgi,
heldur jólunum líka, vegna
drykkjuskapar á heimilinu.
Við leggjum áherzlu á
ábyrgð fullorðins fólks
gagnvart börnum og
hvetjum það til að taka
tillit til þess að jólin eiga
að vera fjölskylduhátíð,
þar sem öll fjölskyldan
getur sameinazt, en ekki
drykkjuhátíð."
- Hefur árangur náðst íþessum
efnum? Hefur ekki áfengisneyzla
á jólum minnkað?
„Okkur finnst að svo sé. Um
síðustu jól tjáði lögregla okkur að
minna hefði verið um útköll í
heimahús vegna ölvunartilfella
miðað við það, sem oft hafði ver-
ið. Siðir á borð við jólaglögg virð-
ast einnig vera á nokkru undan-
haldi, þótt um það sé ekki heldur
nægilega mikið vitað. Það hefur
verið minna um auglýsingar um
jólaglögg en áður. Við höfum lagt
áherzlu á að menn átti sig á að
það er öruggast að neyta óáfengra
drykkja á þessum tíma. Hvað jóla-
glöggið varðar, vita menn ekki
alltaf hvort það er áfengt eða
óáfengt."
Ólafur segir að vegna umræðna
um aukið fijálsræði í sölu og dreif-
ingu á áfengi og hugsanlega
einkavæðingu ÁTVR hafi Áfengi-
svarnaráð reynt að koma ýmsum
staðreyndum um mögulegar af-
leiðingar slíks á framfæri.
„Við höfum aðallega bent á
rannsóknir, sem hafa verið gerðar
í Bandaríkjunum. Þar er auðvelt
að rannsaka þessi mál, vegna þess
að sum ríki búa við svokallað frelsi
í sölu áfengis, en önnur hafa
einkasölukerfi. Vísindamenn hafa,
allt frá því að áfengisbanninu
lauk, rannsakað áhrif breytinga á
dreifíngarkerfi. Niðurstöðurnar
eru meðal annars þær að ríkis-
einkasala dragi úr
neyzlu, en einkavæð-
ing áfengissölu valdi
því að meira sé gert til
að hvetja til drykkju
en ella. Fjöldi dreifing-
arstaða hefur áhrif á neyzluna og
það hefur verðlagning líka.
Nýjasta rannsóknin, sem við
höfum vitnað til, var framkvæmd
af sex heimsþekktum vísinda-
mönnum, sem fjiilluðu um vænt-
anleg áhrif afnáms ríkiseinkasölu
á áfengi í Svíþjóð, ásamt því að
verðlag á áfengi yrði samræmt
því, sem gerist í Þýzkalandi. Nið-
urstaðan var sú að áfengisneyzla
og tjón af hennar völdum myndi
aukast, hvemig sem að breyting-
unum yrði staðið. Dauðsföllum af
völdum drykkju gæti fjölgað um
4.000 á ári og ofbeldisverkum, sem
ekki leiddu til dauða, um 22.000.
Ef svipaðir hlutir gerðust á ís-
landi hefði það í för með sér að
dauðsföllum af völdum áfengis-
neyzlu fjölgaði um 110-120 og
ofbeldisárásum um 600-700 á ári.
Frá Póllandi berast sömuleiðis
► Ólafur Haukur Árnason
áfengisvarnaráðunautur er
fæddur árið 1929 á Siglufirði.
Hann lauk prófi í uppeldis- og
kennslufræði frá Háskóla fs-
lands 1953, var kennari og
skólasljóri í Stykkishólmi til
1959, skólastjóri Gagnfræða-
skólans á Akranesi til 1969 og
deildarstjóri á skrifstofu
fræðslumálasljóra í tvö ár.
Hann hefur verið formaður
Áfengisvarnaráðs frá 1971.
Eiginkona Ólafs er Björg Han-
sen kennari og eiga þau tvö
uppkomin börn.
ömurlegar fregnir, þótt það sé
ekki algerlega sambærilegt við
ísland. Pólveijar voru með ríkis-
einkasölu frá 1921. Hún var af-
numin árið 1990, ogtekjur ríkisins
af áfengissölu hafa minnkað um
helming síðan, en neyzlan aukizt.
Hér á landi nægja tekjur ríkisins
af áfengissölu ekki einu sinni til
að bæta úr því tjóni, sem verður
vegna neyzlunnar."
- Hvert er álit Áfengisvarna-
ráðs á fyrirhuguðu afnámi einka-
leyfis ríkisins á áfengisinnflutn-
ingi, sem EFTA-dómstóllinn hefur
einnig mælt fyrir um?
„Við erum hræddir við ýmislegt
þar. Við teljum að þetta muni auka
neyzluna ákaflega mikið og draga
úr tekjum ríkisins af sölunni. Það
skiptir verulega miklu
máli að veitingahúsaá-
fengi hefur verið merkt
og veitingahús geta
jafnvel látið sérmerkja
sér flöskur. Verði inn-
flutningur frjáls, verður miklu auð-
veldara en áður að koma áfengi
framhjá kerfinu, áfengi sem kemur
hvergi til skráningar. Nú þegar er
erfítt að hafa yfírsýn yfír ákveðna
þætti, þ.e. ólöglegt brugg og
smygl. Það er mikil hætta á að
með frjálsum innflutningi aukist
mjög hlutdeild ólöglegs áfengis í
almennri neyzlu."
-Hvað verðlagningu & áfengi
varðar, erstundum sagt að áfeng-
ismenning hér sé að hneigjast í
átt til „siðlegs drykkjuskapar“ og
áhugi á léttvínum sé að aukast.
Þess vegna væri eðlilegt að beina
neyzlunni frekar í léttari drykki.
„Þetta . hefur verið hugmynd
okkar og tíðkast í rauninni núna,
þar sem skattur er lagður á drykki
eftir áfengismagni. Það er eðlileg-
ast að verðleggja eftir magni virka
efnisins í drykkjunum.“
Hundruð
barna kvíða
jólunum