Morgunblaðið - 21.01.1995, Blaðsíða 34

MORGUNBLAÐIÐ
34 LAUGARDAGUR 21. JANÚAR 1995
' 1........... ■ i 11 .......
GUÐLAUG
G UÐJÓNSDÓTTIR
BACHMANN
+ Guðlaug Bach-
mann fæddist í
Borgarnesi 22.
október 1913. Hún
lést í Landspítalan-
um 11. janúar síð-
astliðinn. Foreldrar
hennar voru Guð-
rún Guðmundsdótt-
ir Bachmann, hús-
a. móðir, og Guðjón
Bachmann, vega-
vinnuverkstjóri.
Guðlaug átti ellefu
systkini, þar af
komust tíu á full-
orðinsár. Þau eru:
Sigríður, f. 1901, d. 1990, Ragn-
heiður, f. 1906, d. 1993, Geir,
f. 1908, d. 1987, Áslaug, f. 1910,
Sigurður, f. 1912,
Guðmundur, f.
1915, Skúli, f. 1917,
Bjami, f. 1919, og
Þórhildur, f. 1922.
Guðlaug eignaðist
einn son, Andrés
Bertelsen, f. 14.
september 1940.
Synir hans eru
Andrés, f. 1975, og
Birgir, f. 1978.
Sambýlismaður
Guðlaugar var
Haukur Jakobsson,
f. 1919 í Lundi í
Þverárhlíð, d. 1993,
vélvirki og rafsuðumaður.
Útför Guðlaugar fer fram
frá Borgarneskirkju í dag.
í DAG verður til moldar borin mín
góða vinkona og fóstra, Guðlaug
Bachmann. Ég var svo lánsöm að fá
að kynnast henni aðeins þriggja ára
gömul og njóta æ síðan vináttu henn-
ar og umhyggju. Öll sumur bernsku
minnar dvaldi ég í Borgamesinu hjá
■^Laugu og sambýlismanni hennar,
Hauki Jakobssyni. Þau vom bæði tvö
einstaklega hlý og traust og reynd-
ust mér sem bestu foreldrar.
Lauga hafði stórt hjarta og mjúk-
an faðm. Hún var jákvæð og dugleg
og velti sér ekki upp úr smámunun-
um. Hún var ákaflega jarðnáin og
bar umhyggju fyrir öllu sem greri.
Það var gaman að ganga með henni
upp eftir, í kartöflugarðinn sem þá
var ofan við efstu byggð í Borgar-
nesi. Þar áttum við góðar stundir
saman. Lauga naut þess að róta í
^moldinni og hlúa að grösunum sínum
og ég naut þess að vera með henni
í friðsældinni og spjalla við hana um
hvaðeina sem mér datt í hug. Hún
þreyttist aldrei á að hlusta, tala við
mig eða svara öllum mínum ótal
spurningum. Mér eru einnig minnis-
stæðar allar ferðirnar okkar út í
eyju. Við gengum leirumar með út-
fallinu, týndum svartfuglseggin í föt-
ur og flýttum okkur svo heim fyrir
aðfall. Þetta voru miklar ævintýra-
ferðir í mínum augum og ég dáðist
að Laugu fyrir það hvað hún var
áhugasöm, drífandi og óhrædd.
Þannig var hún í öllu sem hún tók
sér fyrir hendur. Ekkert fum, engar
óþarfa vangaveltur, hún gekk ávallt
hreint til verks.
Lauga var einstaklega bóngóð
kona enda leituðu margir til hennar.
Ég man þegar ég kom í Borgarnesið
eitthvert vorið og hún sýndi mér all-
ar páskaliljurnar í garðinum sínum.
Hún dásamaði þær og talaði um þær
eins og stolt móðir um bömin sín.
Þá hringdi síminn. Einhver kunn-
ingjakonan ætlaði að halda ferming-
arveislu en engin blóm var að fá í
bænum. Lauga hélt að því væri nú
hægt að bjarga án nokkurra vand-
ræða, „það væri nú líkast til!“. Og í
einu vetfangi klippti hún megnið af
fallegu blómunum sínum úr garðin-
um og gaf þau með óskiptri gleði.
Ég man líka eftir gömlu konunni sem
rakst inn annað slagið og þáði kaffi-
sopa hjá Laugu og þegar ég, barnið,
spurði Laugu hvers vegna hún byði
þessari konu alltaf inn, hvort hún
sæi ekki hvað hún væri skrýtin og
öðruvísi en allir aðrir og auk þess
væri ég logandi hrædd við hana,
gerði hún mér samstundis grein fyr-
ir því að þótt einhveijir kynnu að
vera öðruvísi en gengur og gerist
ættu þeir ekki síður skilið hlýtt við-
mót og okkur bæri að sýna lítil-
magnanum umhyggju. Það gerði
Lauga. Hún var elsk að bömum,
sýndi þeim áhuga og þolinmæði og
umgekkst þau sem jafningja. Þess
naut ég i ríkum mæli og verð ævin-
lega þakklát fyrir.
Þræðir mannfólksins liggja oft
MINNINGAR
saman á undarlega vegu. Fyrir ein-
skæra tilviljun kynntist ég Laugu og
Hauki, því sómafólki, og það varð
mér svo sannarlega til góðs. Þau
sýndu mér einstaka ástúð og um-
hyggju og hjá þeim upplifði ég svo
ótal margt sem ég annars hefði farið
á mis við í borginni.
Lauga hefur nú gengið sitt ævi-
skeið á enda, tæpum tveimur árum
á eftir Hauki. Eftir lifa góðar rninn-
ingar um dýrmæta vini og þær munu
fylgja mér og hlýja um ókomna tíð.
Ég kveð mína kæru fóstru með
virðingu og þökk og óska henni velf-
amaðar á nýjum vegum.
Margrét.
Ég minnist í dag Guðlaugar Bach-
mann mágkonu minnar. Lauga eins
og hún var alltaf kölluð hugsaði vel
um son sinn og ekki síður um dreng-
ina hans, Andrés og Birgi, sem komu
oft til ömmu sinnar og hún gladdist
mjög þegar þeir komu eða töluðu við
hana í síma, enda ýmislegt sem hún
rétti þeim.
Sambýlismaður Laugu, Haukur
Jakobsson, Iést fyrir rúmu ári.
Haukur var mikill hagleiksmaður,
vann við járnsmíði, en það var alveg
sama hvað hann tók sér í hönd, allt
var vel gert, hvort sem hann var við
járnsmíði eða annað, hann saumaði
út og prjónaði. Gaman var að koma
til þeirra á Helgugötuna, hún var
sífellt með handavinnu, prjónaði mik-
ið og hann saumaði út myndir í teppi
og á stóla.
Lauga var alla tíð mjög vinnusöm
kona, hún var oft fengin til að hjálpa
hér áður fyrr ef um veislur var að
ræða bæði uppi í sveit og hér í Borgar-
nesi. Hún bjó til mjög góðan mat og
kökur, var mikil matreiðslukona. I
nokkur ár vann Lauga í sláturhúsinu
á haustin, öllum þótti gott að vinna
með henni. Síðan vann hún í kaupfé-
laginu í nokkur ár, en alltaf gat Lauga
hjálpað ef einhver bað um aðstoð, þá
voru margir sem fengu aðstoð á haust-
in við sláturgerð og alltaf var Lauga
tilbúin að hjálpa.
Þá var nú garðurinn hennar, sem
hún undi sér vel í strax á vorin enda
hugsaði hún vel um garðinn sinn, ekki
síst blómin. Blómin hennar Laugu
voru alltaf falleg og vel hlúð að þeim
eins og öllu sem hún kom nálægt.
I maí í vor keypti Lauga íbúð í
húsi aldraðra, sem nýbúið var að
byggja. Þau Haukur voru búin að
ákveða að kaupa íbúð, en eftir að
hann féll frá ákvað hún að fá sér
aðeins minni íbúð og flutti hún í
hana í maí í vor, yndislega og fallega
íbúð. Allir vonuðu að hún ætti eftir
að dvelja þama næstu árin.
Systkini hennar, Bessý og Gummi,
hugsuðu vel um systur sína alla tíð,
ekki síst eftir að Haukur féll frá.
Þau hjálpuðu henni og studdu, fyigd-
ust með henni enda var hún oft hjá
þeim. Þegar hún var orðin sjúk,
hlynntu þau að henni eins og hægt
var. Síðast var hún hjá þeim um jól-
in. Á jóladag kvöddu flest okkar
Laugu, en daginn eftir var hún flutt
á sjúkrahúsið á Akranesi. Þar var
hún í nokkra daga og síðan flutt
suður á Landspítalann.
Systkinaböm Laugu hændust
mjög að frænku sinni enda var hún
þeim góð. Þau hjálpuðu henni að
flytja og annað sem til þurfti og var
hún þeim öllum mjög þakklát fyrir.
Elsku Lauga mín, ég á þér mikið
að þakka. Allt sem þú gerðir fyrir
okkur Bjarna, bömin okkar, tengda-
börn og bamabörn, við þökkum þér
öll af alhug. Þú talaðir ekki um veik-
indi svo þetta kom öllum á óvart, en
baráttan var ekki löng, en ströng.
Ég hef þá trú að nú Iíði þér vel, þú
sért komin til þeirra, sem vom komn-
ir á undan þér yfir móðuna miklu
og að það hafi verið tekið vel á
móti þér, en eftir sitja indælar minn-
ingar og þakklæti hjá okkur.
Far þú í friði,
friður Guðs þig blessi,
hafðu þökk fyrir allt og allt.
Gekkst þú með Guði,
Guð þér nú fylgi,
hans dýrðarhnoss þú hljóta skalt.
(V. Briem.)
Anna.
Mín kæra frænka og vinkona
Lauga er dáin. Lauga sem í gegnum
tíðina var alltaf að hugsa um fólkið
sitt, fjölskylduna sína. Hún hélt því
leyndu fyrir okkur hversu veik hún
var, því eins og hún sagði á spítal-
anum, þá ætlaði hún sér að klára að
pijóna alla sokkana sem hún hafði
lofað fyrir jólin og þegar því var lok-
ið náði sjúkdómurinn yfrrhöndinni.
Þegar ég hugsa til baka um Laugu,
þá hefur mér aldrei þótt það sjálfsagð-
ur hlutur að hafa átt hana að. Mér
hefur alltaf verið það ljóst að það em
forréttindi að hafa átt frænku eins
og Laugu. Hún var svona frænka
eins og allir ættu að eiga, gestrisin
búkona, full af kærleika og um-
hyggju fyrir ættingjum sínum.
Ifyrsta minning mín um Laugu er
þegar ég var þriggja ára. Mamma
fór á spítala, svo ég var send til
Laugu og Hauks í mánaðartíma. Þar
var fyrir vinkona þeirra, hún Magga
úr Reykjavík, sem var litlu eldri en
ég, en hún dvaldist oft hjá þeim. Úti
í skúr í garðinum hafði Lauga út-
búið handa Möggu stórkostlegasta
bú sem ég hafði augum litið. Þar
vom hillur fullar af alls kyns búdóti,
dollum og dósum og meira að segja
var hægt að vaska upp í bala, því
Lauga hafði klippt búta úr garð-
slöngunni til að hafa fyrir krana.
Þama var yndislegt að leika sér.
Lauga var náttúmbam. Oft fór
hún með okkur frændsystkinin á
fjöru út í eyjar fyrir utan Borgarnes.
Þar var leyfílegt að tína allt sem
maður sá, skeljar, kuðunga, Péturs-
skip, kúlur og flothringi. Svo fór
maður klyfjaður til Reykjavíkur af
öllu þessu fjömdóti og sýndi stoltur
félögunum dýrgripina.
Virðing Laugu fyrir náttúrunni var
djúpstæð. Þegar við fómm á beij-
amó, gat hún setið á sama stað og
tínt þar meira en við, sem hentumst
á milli og reyttum lyngið út um allt.
í garðinum sínum ræktaði hún kart-
öflur, rabarbara, sólber og rifsber,
og á hveiju hausti fékk frændfólkið
að njóta uppskerunnar með henni.
Ein mynd er mér ofarlega í huga.
Við að koma í heimsókn úr Reykja-
vík. Hringjum bjöllunni, en enginn
svarar. Við kíkjum bak við hús. Þar
er Lauga önnum kafín í miðju kart-
öflubeði. Hún rís upp brosandi og
segir: „Emð þið komnar, elskurnar
mínar?“ Svo föram við inn og drekk-
um úr lituðu glösunum hennar og
Lauga opnar inn í ævintýralega búr-
ið sitt. Það var búr allsnægtanna.
Hún dregur fram smákökur, tertur,
súkkulaði, safa og gos. Stundum í
æsku laumaðist maður inn í búrið
hennar Laugu bara til að líta á allar
dásemdimar í hillunum.
Lauga var alltaf að pijóna. Mér
eru minnisstæðastir þykku, háu
sokkarnir hennar sem við ættingjam-
ir nutum góðs af. Allir fengu sokka.
Hvað ætli hún hafí eiginlega pijónað
mörg pör? Bara núna fyrir jólin
pijónaði hún sextíu pör. Einu sinni
áskotnaðist henni dálítið magn af
dúni. Skömmu síðartók ættingjunum
að berast yndislegir heklaðir púðar
frá Laugu. Þetta lýsir henni best.
Ævinlega vildi hún deila öllu sínu
með því fólki sem henni þótti vænst
um, á þennan hlýja hátt sem ein-
kenndi hana svo mjög. Eins og ann-
að kæmi ekki til greina. Þegar ég
fékk lungnabólgu fyrir nokkmm
árum hringdi Lauga: „Elskan mín,
ég ætla að senda þér sokka og ullar-
nærbolinn minn, þú mátt ekki láta
þér verða kalt á bakinu."
Fólk er heppið ef það nær á sinni
ævi að kynnast jafn heilsteyptri og
góðri manneskju og Laugu, ég held
að við slík kynni geti maður aðeins
orðið betri manneskja.
Sigríður (Didda).
+ Viktoría Guð-
mundsdóttir
var fædd á Baugs-
stöðum í Stokks-
eyrarhreppi 22.
febrúar árið 1897.
Hún lést á Hrafn-
istu 12. janúar síð-
astliðinn, tæplega
98 ára að aldri.
^►Foreldrar hennar
voru Guðmundur
Brynjólfsson frá
Sóleyjarbakka í
Hrunamanna-
hreppi og Eiín
Magnúsdóttir frá
Baugsstöðum. Ólst Viktoría
upp á Baugsstöðum hjá móður
sinni og eldri hálfsystkinum,
Guðlaugu, Kristínu, Stefáni og
Elínu Jóhannsbörnum.
Hinn 9. nóvember 1918 gift-
ist Viktoría Ágústi Þórðarsyni
>frá Ámundakoti í Fljótshlíð,
síðar yfirfiskimatsmanni í
Vestmannaeyjum. Hófu þau
búskap í Vestra-Stakkagerði í
Vestmannaeyjum en síðan
byggðu þau Aðalból, þar sem
heimili þeirra stóð í hálfa öld.
Eldgosið á Heimaey varð þess
valdandi að þau fluttu til
Reykjavíkur. Var heimili
þeirra þar á
Kleppsvegi 32.
Þeim hjónum varð
sex barna auðið.
Þau eru: 1) Betsý
Gíslína. Maki 1
Karl Kristmanns-
son, d. 19. janúar
1958. Maki 2 Böð-
var Jónsson. 2)
Magnús Þórður, d.
17. júlí 1986. Maki
Guðrún Ólafsdótt-
ir, d. 22. maí 1978.
3) Guðmundur Sig-
geir. Maki Jóhanna
Andersen, d. 7. ág-
úst 1971. 4) Elín Jóhanna.
Maki Sighvatur Bjarnason. 5)
Esther, d. 31. júlí 1967. Maki
1 Sigurður Þórðarson, d. 15.
maí 1954. Maki 2 Joe Gordon,
d. 1960. Maki 3 Gunnar Mekk-
inósson, d. 14. janúar 1991. 6)
yiktoría Ágústa. Maki Einar
Ólafsson. Afkomendur eru
orðnir 107 talsins.
Ágúst lést 26. ágúst 1977.
Eftir lát hans bjó Viktoría
áfram ein á heimili sínu til 91
árs aldurs, en þá fluttist hún
á Hrafnistu í Reykjavík. Útför
hennar verður gerð frá Landa-
kirkju í dag.
LÁTIN er í hárri elli móðir okkar,
Viktoría Guðmundsdóttir. Hvíldin
var henni kærkomin því síðustu
mánuðirnir vom henni erfíðir.
En hún var svo lánsöm að halda
reisn sinni og viljanum til að bjarga
sér sjálf allt fram á mitt síðasta ár.
Þá fór að halla undan fæti hjá henni
og fluttist hún þá á sjúkradeild
Hrafnistu. Hún klæddist og vann
stund úr degi við handavinnu sína
eftir því sem kraftar leyfðu allt fram
í desember. Handavinnan veitti
henni mikla ánægju og eru þeir
fjöldamargir munirnir sem eftir hana
liggja og fóru fáir ættingjar tóm-
hentir af hennar fundi.
Við systkinin minnumst móður
okkar með þakklæti fyrir það sem
hún var okkur og fjölskyldum okkar.
Hvíli hún í friði.
Börnin.
„Þú ert góðgjörn og velviljuð, fljót
að fyrirgefa misgjörðir annarra og
hefur hæfileika til djúprar og varan-
legrar ástar." — Þetta er tilvitnun í
gamla afmæiisdagabók og á við
fæðingardaginn hennar ömmu Vikt-
oríu, og fínnst mér þetta allt eiga
svo vel við hana.
Við barnabörnin hennar nutum
að minnsta kosti þessara kosta henn-
ar í ríkum mæli, því ég held að okk-
ur hafi alltaf liðið ákaflega vel eftir
heimsóknir á Aðalból. Það var alveg
einstakt að koma þar, hlýjan og
velviljinn ríktu þar, og varla var
búið að taka af sér yfírhafnirnar,
þegar amma fór að draga fram krás-
ir. Sérlegan sess í minningunni hafa
pönnukökurnar, ég held bara að hún
amma hafi alltaf átt pönnukökur.
Þá var nú aldeilis hátíð, þegar boðið
var til jarðarbeijaveizíunnar úti í
garði við Aðalból. Og auðvitað var
svo gott veður í þá daga að við strák-
arnir vorum á stuttbuxum og frænk-
ur okkar í sumarkjólum, já sannkall-
aðir dýrðardagar.
Ekki vom þau heldur amaleg jóla-
boðin hjá afa og ömmu. Börnin
þeirra með sínar fjölskyldur og allir
svo sáttir og kátir í þessu litla húsi.
Ég átti nú alltaf svolítið erfítt að
gera mér í hugarlund hvernig þau
gátu búið þarna öll, og svo komu
vermennirnir á veturna, en þetta
virtist ekki vera neitt mál.
Enn erfíðara fannst svo mínum
börnum, og öðrum barnabarnabörn-
um hennar ömmu, að skilja þessar
sögur, þegar við sumarið 1993 hitt-
umst og minntumst þess að hundrað
ár voru frá fæðingu afa Ágústs. Þá
fengum við að fara inn á Aðalból
og skoða gamla ættaróðalið, þar sem
amma og afi bjuggu í hálfa öld.
Það eru sérlega ljúfar endurminn-
ingar sem við Bjarni frændi eigum
nú reyndar sameiginlegar, því í
nokkur sumur vorum við sérlegir
„plægingarmenn" hjá afa og ömmu,
og sáum um stóran kartöflugarð.
Þegar við höfðum lokið við að und-
irbúa garðinn og moka götur, var
gott að setjast inn í eldhús hjá ömmu
og drekka mjólk og fá heilt hlaðborð
af kökum og pönnukökum með. Þá
var þreytan fljót að ijúka úr manni.
Þá var ekki síður gott að vera í
stofunni hjá ömmu, þegar Ágústa
frænka, nýútskrifuð úr Kennara-
skólanum, var að reyna að kenna
okkur Bjarna frænda að lesa og
skrifa, því við vissum að alltaf biðu
okkar veizluföng eftir kennsluna.
Þegar gaus hér á Heimaey 1973,
fluttu amma og afi til Reykjavíkur
og bjuggu þau ásamt fleiri góðum
Eyjamönnum á Kleppsvegi 32. Þó
plássið væri minna en heima á Aðal-
bóli, hafði plássið í hjarta þeirra
gömlu frekar stækkað ef eitthvað
var. Mikil var alltaf gleði þeirra þeg-
ar við komum með börnin í heim-
sókn, og alltaf átti langamma mikið
af nammi í litlu munnana. Og áður
en við færum aftur urðum við að
liggja „eitthvað af þessu drasli“ eins
og amma orðaði það, en það var
handavinnan hennar. Þegar hún
opnaði skápana bókstaflega flutu
hannyrðirnar út úr þeim, og öll hafa
börnin mín gengið í sokkum og vettl-
ingum frá ömmu, svo ekki sé nú
minnst á veggmyndirnar, útsaum-
uðu, koddana, handmáluðu ferming-
ar- og jólakortin og svo mætti lengi
telja. Henni féll sjaldan verk úr
hendi, og var það alveg einstakt
hveiju hún afkastaði.
Síðustu árin dvaldi amma á
Hrafnistu í Reykjavík, og bjó nú í
litlu herbergi, en enn var hún sama
góða yndislega amma á Aðalbóli.
Elsku amma Viktoría, ég veit að
ég tala fyrir okkur öll, sem nutum
svo ríkulega að vera í návist þinni,
og minningarnar um þig munu ylja
okkur um ókomin ár. Hafðu þökk
fyrir allt sem þú varst okkur og
gafst af þér.
Ágúst Karlsson.
VIKTORIA
GUÐMUNDSDÓTTIR