Morgunblaðið - 01.07.1995, Síða 42

42 LAUGARDAGUR 1. JÚLÍ 1995
MORGUNBLAÐIÐ
INGIBJORG
JÓHANNSDÓTTIR
+ Ingibjörg J6-
hannsdóttir
hússijórnarkennari
fæddist á Löngu-
mýri í Skagafirði
I. júní 1905. Hún
lést á Borgarspíta-
lanum 9. júní síðast-
liðinn og fór útför
hennar fram frá
Áskirkju 19. júní.
KÆR VINKONA mín,
Ingibjörg frá Löngu-
mýri, hefur kvatt
þennan heim eftir
langan og giftudtjúg-
an æviferil. Ekki óraði mig fyrir
því að ég væri að kveðja hana í
síðasta sinn þegar ég heimsótti
hana í tilefni af níræðisafmæli
hennar hinn 1. júní sl. Sem ætíð
fyrr hvfldi yfir Ingibjörgu heiðríkja
og höfðingleg reisn þegar hún
ávarpaði hinn mikla fjölda afmælis-
gesta í lok samkomunnar, þakkaði
fyrir samfylgdina og bað öllum
blessunar. Það var hátíðleg stund.
Fáum dögum síðar var hún öll.
En söknuðurinn situr eftir eins
og ávallt þegar vinir kveðja, en
jafnframt gleði og þakklæti fyrir
að hafa orðið aðnjótandi dýrmætrar
vináttu hennar og visku sem hún
átti í ríkum mæli og miðlaði vinum
sínum til andlegrar uppörvunar.
Ingibjörg ólst upp á annáluðu
menningarheimili í faðmi Skaga-
fjarðar þar sem kærleikur, um-
hyggja og mannrækt voru í fyrir-
rúmi. Hún hlaut í vöggugjöf
óvenjulega fjölhæfar gáfur og
glæsileik sem vel var hlúð að í for-
eldrahúsum og reyndist henni dýr-
mæt heimanfylgja þegar hún hélt
úr föðurgarði til að undirbúa sig
undir lífsstarfíð.
Ingibjörg settist í Kennaraskól-
ann og lauk þaðan prófi vorið 1936.
í starfi sínu sem kennari var hún
i fararbroddi varðandi menntun
kvenna og þar komu mannkostir
hennar og hæfileikar vel í ljós og
fengu að njöta sín til heilla fyrir
nemendur hennar sem nú skipta
hundruðum.
Ingibjörg gerðist fyrst forstöðu-
kona húsmæðraskólans á Staðar-
felli í Dölum rúmlega þritug að
aldri og stýrði honum af miklum
dugnaði og skörungsskap þau sjö
ár sem hún sat þar við stjómvölinn.
En römm er sú taug er rekka
dregur föðurtúna til. Þrátt fyrir
mikla velgengni á Staðarfelli, og
eftirsjá sveitunga hennar þar afréð
Ingibjörg að hverfa heim til Skaga-
fjarðar árið 1944 og réðst í það
stórvirki að setja á stofn hússtjóm-
arskóla á föðurleifð sinni, Löngu-
mýri og starfrækti hann í 23 ár
við góðan orðstír og mikla aðsókn.
En Ingibjörg lét sér ekki nægja að
sinna skólastarfinu , heldur átti hún
frumkvæði að því að koma á fót
sumarbúðum fyrir böm á Löngu-
mýri, fyrst á vegum Rauða krossins
og síðar á vegum Þjóðkirkjunnar.
Hún var óþreytandi alla tíð í að
hlynna sem best að hverskyns
gróðri á akri mannlífsins og veita
þeim skjól og vaxtarskilyrði sem
þess þurftu með, til að ná sem
bestum þroska. En Ingibjörg var
íl
SérlMingar
í l»lóniaskn‘y<iii£iim
vió öll la-kilici i
Skólavörðustíg 12,
á horni Bergstaóastrætis,
síiui 19090
einnig mikill náttúm-
unnandi og var í farar-
broddi í skógræktar-
málum í Skagafirði.
Þannig var hún einn
af stofnendum Skóg-
ræktarfélagsins um
miðjan fjórða áratug
þessarar aldar og um
svipað leyti birti hún
grein um gildi skóg-
ræktar í landinu.
Árið 1967 var svo
komið að sjón Ingi-
bjargar var tekið mjög
að hraka og fluttist
hún þá ásamt vinkonu
sinni og samkennara Björgu Jó-
hannesdóttur til Reykjavíkur þar
sem þær áttu heimili sitt upp frá
því. Eg átti þess kost á unglingsár-
um að njóta um skeið handleiðslu
þessara tveggja mikilhæfu kvenna
og bý enn að þeim tíma í lífi mínu.
Síðan skildu leiðir um margra ára
bil vegna dvalar minnar erlendis
og fjarlægðar milli heimila okkar.
Eftir að þær Ingibjörg og Björg
fluttu til Reykjavíkur var þráðurinn
tekinn upp aftur því margt tengdi
okkur saman þrátt fyrir aldurs-
muninn.
Oft var flogið í anda norður í
okkar kæra Skagafjörð og staldrað
við hjá Glóðafeyki eða Mælifells-
hnjúk og rifjuð upp atvik um menn
og málefni. Þar var af mörgu að
taka því Ingibjörg var hafsjór af
fróðleik um liðna tíma.
Hún kunni ógrynni af ljóðum og
stökum og orti sjálf bæði í bundnu
og óbundnu máli. Fögur er kveðjan
hennar í eftirfarandi stöku:
Frá björtum himni brosin skína.
Blómálfarnir dansa um jörð.
Vorið breiðir vængi sína
víðan yfír Skagafjörð.
Þrátt fyrir að Ingibjörg væri
blind í mörg ár og oft sárþjáð og
þrotin að kröftum, minnist ég þess
ekki að hún hafí nokkumtíma æðr-
ast yfír því hlutskipti sínu. Hún
átti sér ákaflega auðugt innra líf
og sterka trú og hafði skarpari sýn
á mannlífið og lífsgildin en flestir
aðrir sem ég hef kynnst á lífsleið-
inni.
Blessuð sé minning Ingibjargar
á Löngumýri.
Margrét Margeirsdóttir.
Hinsta kveðja frá nemend-
um í Skagafirði
Hittum við þig haustið kalt,
hikandi með ijóðar kinnar.
Handtakið var okkur allt,
augun spegill sálar þinnar.
Lífsins göngu lokið er,
laus við alla byrði.
Kæra senda kveðju þér,
konur úr Skagafírði.
Erla Jónsdóttir.
Kjamakonan og mannvinurinn
Ingibjörg Jóhannsdóttir frá Löngu-
mýri í Skagafírði er farin yfír móð-
una miklu. Langri og gifturíkri ævi
er lokið.
Ingibjörg var afburðagreind, víð-
sýn og haldin fróðleiksþorsta. Hún
tók kennarapróf frá Kennaraskóla
íslands og hugur hennar stóð til
meira náms, en á fyrri hluta þessar-
ar aldar var ekki auðvelt fyrir fá-
tæka bóndadóttur að fara i lang-
skólanám. Hún sneri sér þá að þvl
að mennta aðra. Á árunum fyrir
stríð gerðíst hún skólastýra við
Húsmæðraskólann á Staðarfelli í
Dölum við góðan orðstír. Þar var
þá handavinnukennari Björg Jó-
hannesdóttír frá Móbergi í Langa-
dal. Þær bundust vináttuböndum
sem entust meðan báðar lifðu.
IngibjÖrg rak sumardvalarheim-
íli nokkur sumur á Löngumýri á
stríðsárunum. Haustið 1944 stofn-
aði Ingibjörg húsmæðraskóla á
LÖngumýri, föðurieifð sinni. Fyrstu
MIIMNIIMGAR
árin var notast við íbúðarhúsið, en
svo réðst Ingibjörg í að byggja
nýtt skólahús. Það þurfti mikla
framsýni og dugnað til slíkra fram-
kvæmda. Þá vom engar lánastofn-
anir sem hægt var að leita til, en
einhvern veginn tókst Ingibjörgu
með aðstoð góðra manna að koma
upp skólanum. Það var Ingibjörgu
mikill styrkur að eiga svo góða og
trausta vinkonu sem Björgu, enda
varð þetta sameiginlegt lífsstarf
beggja.
Ingibjörg lagði mikla áherslu á
að kenna íslenskt mál og að nem-
endur gætu komið hugsunum sín-
um á blað. Hún fékk nemendum
sínum margvísleg ritgerðarefni til
að þroska hugsunina. Ingibjörg
kom upp tijágarði og grænmetis-
reit, því eins og hún sagði: „Garð-
yrkja auðgar andann.“ Hún kenndi
nemendum sínum að meta tónlist
og bókmenntir, en hún var líka
mikill æringi og enginn hafði eins
gaman að græskulausum glettum
og prakk-arastrikum. Hún hafði
tónlistarkennslu, kennslu I þjóðd-
önsum og í útskurði. Jón Bergsson
myndskeri frá Akureyri, sá mæti
maður, kenndi tréskurðarlist. Þá
fengust ekki nein tæki til útskurð-
ar, svo að notast var við regnhlífar-
járn með góðum árangri. Það var
svo ótalmargt sem Ingibjörg hafði
áhuga á. Sólarhringurinn hefði ekki
nægt henni til, en fyrst og fremst
var hún mannvinur og kærleiksrík
manneskja. Hún var mjög trúuð
og lifði 1 samræmi við það.
Upp úr 1960 fékk Ingibjörg
augnsjúkdóm sem varð til þess að
hún missti smám saman sjónina.
Þegar hún fann að hveiju stefndi
vildi hún koma skólanum sínum I
öruggar hendur og gaf hún hann
þeim sem hún treysti best, Þjóð-
kirkjunni. Þær vinkonurnar fluttu
til Reykjavíkur og hlúði Björg að
Ingibjörgu á allan hátt, þótt sjálf
væri hún farin að heilsu, þar til
þær fluttu I Skjól, þar sem þær
nutu góðrar aðhlynningar þessi síð-
ustu ár.
Sigurlaug Sigurðardóttir, syst-
urdóttir Ingibjargar, og hennar
börn, hafa sýnt Ingibjörgu ómælda
elsku og umhyggju. Sigurlaug var
vakin og sofin yfír velferð frænku
sinnar.
Ingibjörg var fljót að sjá náms-
hæfni nemenda sinna, og mörgum
þeirra leiðbeindi hún til frekara
náms. Hún fylgdist vel með nem-
endum sínum og högum þeirra að
skólavist lokinni. Ef veikindi eða
andlát bar að höndum varð hún
manna fyrst til að hringja og reyna
að hugga. Hún var einstakur upp-
fræðari og hafði góða stjórn, án
þess nokkum tíma að hækka róm-
inn. Við systir mín urðum þeirrar
gæfu aðnjótandi að vistast I skól-
anum fyrsta veturinn sem nýja
skólahúsið var tekið I notkun. Þann
vetur fæddi ein skólasystir okkar
lítinn dreng rétt fyrir sumarmál.
Enginn vissi að stúlkan ætti von á
bami, en enginn hefði getað verið
ungu móðurinni jafnhlýr og góður
og skólastýran. Þar sem oftar sýndi
hún mannkosti sína og trúarkær-
leika.
Síðasta afrek Ingibjargar var að
ýta úr vör útgáfu blindrablaðs.
Við árgangurinn 1949 - ’50
sendum Björgu okkar innilegustu
kveðjur.
Guðlaug Hraunfjörð.
Ingibjörg Jóhannsdóttir kvaddi
með þeirri feisn sem einkennt héf-
ur líf hennar alla tíð. Nokkrum
dögum fyrir andlátið fagnaði hún
fjölda vlna og ættmenna sem
glöddust með henní á 90 ára af-
mæli hennar. Hún ávarpaði gesti
sína og þakkaði alla vinsemd og
vináttu og þakkaði drottni sínum
fyrir þá góðu ævi sem hún taldi
sig hafa átt. Hún þakkaði sérstak-
lega Björgu vinkonu sinni fyrir
rúmlega hálfrar aldar vináttu og
samfylgd. Það var sem hún vissi
að hverju dró.
Þegar þær vinkonur, Ingibjörg
og Björg, fluttust á Hjúkrunar-
heimilið Skjól fyrir sex árum kom
strax í ljós hinn eldlegi áhugi Ingi-
bjargar á mönnum og málefnum.
Þó alblind væri virtist það ekki há
henni I neinu og segulbandið var
alltaf við höndina. Hún var aðal-
hvatamaður að vikulegum fundum
þar sem heimilisfólk rifjaði upp
eitt og annað sem á dagana hafði
drifíð og sagði frá ýmsum vinnu-
brögðum, siðum og venjum sem
tíðkuðust á heimilinu. Ingibjörg
var hafsjór af fróðleik og miðlaði
óspart. Hún kunni fjöldann allan
af vísum 'og fór oft með heilu
kvæðabálkana og flutningur henn-
ar á Gunnarshólma var ógleyman-
legur. Oftast var segulbandið með
í förinni og það efni sem hún hef-
ur tekið upp innan veggja Skjóls
skiptir tugum klukkustunda og
verður sjóður sem örugglega á eft-
ir að sækja í á komandi árum.
Ingibjörg bar hag Skjóls mjög
fyrir bijósti og fagrir gripir sem
hún og vinkona hennar Björg hafa
gefíð prýða Skjól.
Það má sannarlega segja að
Ingibjörg hafí verið okkur fagurt
fordæmi með dugnaði sínum,
æðruleysi og reisn til hinstu stund-
ar.
Blessuð sé minning Ingibjargar
Jóhannsdóttur.
Rúnar Brynjólfsson.
Nú er horfin sjónum okkar kæra
vinkona Ingibjörg frá Löngumýri.
Við stöndum hljóð I huga einni
drengskaparkonunni færri og
minningar sækja á hugann.
Hún rétti alltaf alla höndina til
vináttu og því handtaki var aldrei
sleppt. Því þakka ég vináttu og
tryggð I hálfa öld.
Fyrstu kynni okkar voru er hún
hóf hið mikla starf að stofna hús-
mæðraskóla á föðurlejfð sinni
Löngumýri í Skagafirði. Áður hafði
hún veitt forstöðu húsmæðraskól-
anum að Staðarfelli í Dalasýslu.
Þar áð.ur var hún kennari I Norður-
árdal I Borgarfírði þar sem hún
naut vinsælda og bast góðri vináttu
við frændfólk mitt þar. Er hún hóf
starfíð á Löngumýri réð hún mig
þar til starfa. Fól hún mér að gera
innkaup fyrir skólann á búsáhöld-
um og ýmsu er að skólastarfínu
laut. Það tók mig tvo daga að kom-
ast að Löngumýri með gistingu á
Blönduósi.
Ógleymanlegt er mér er ég sá
Skagafjörð I fyrsta sinn ofan frá
Vatnsskarði og við mér blasti hin
mikla víðátta og fagur fjaliahring-
ur. Úti I hinum fallega Vallhólma
sá ég heim að Löngumýri, þangað
sem ferðinni var heitið. Reisulegt
býli á fallegum flötum.
Á Löngumýri tók á móti mér hin
verðandi forstöðukona Ingibjörg,
alúðleg og festuleg.
Það var eftirminnilegt að koma
inn í gömlu stofuna, en þar tóku á
móti mér gömlu húsbændurnir, for-
eldrar Ingibjargar sem þá voru að
hætta búskap. Gestrisni og hlýju
þessa höfðinglega fólks geymi ég
í þakklátum huga.
Frú Sigurlaug móðir Ingibjargar
var óvenjulega tignarleg kona og
göfugmannleg og milli mæðgnanna
var mikið traust og kærieikur. Með
hjónunum í Krossanesi, Sigurði
Oskarssyni og Ólöfu konu hans,
systur Ingibjargar, ríkti mikil sam-
heldni og skilningur á starfí Ingi-
bjargar sem var henni mikill styrk-
ur. Einnig er Steinunn systir henn-
ar kennari og Haukur Vigfússon
níáuUF hénnar reistu þar nýbýli.
Sambúð þessa fólks var sem eitt
kærleiksheimili.
Kynni mín af fjölskyldu Ingi-
bjargar áttu eftir að þróast og
verða ævilöng.
Við skólann tókst gott samBtarf
og verkaskipting. Áður höfðu þær
starfað hlið við hlið á Staðarfeili
Ingibjörg forstöðukona og Björg
Jóhannesdóttir handavinnukenn-
arí. Samstarf þetta héist óbreytt
er á Löngumýri kom, auk mat-
reiðslukennara og vefnaðarkenn-
ara sem var Ingibjörg Jónsdóttir
frá Akri. Ánægjulegt var er hinar
ungu og efnilegu námsmeyjar
komu víðs vegar að til náms og
þroska og yfir skólastarfinu á
Löngumýri ríkti hinn góði andi hins
gamla höfðinglega heimilis.
Skólanum þarf ég ekki að lýsa,
það eru svo margir búnir að skrifa
um störf Ingibjargar og aldrei of
mikið. Eitt var það í fari Ingibjarg-
ar sem mig undraði mest, en það
var hve stórhuga hún var og bjart-
sýn og sterk að koma fram því
ómögulega.
Þetta hugsaði ég oft um gegnum
árin en hún hafði sterka guðstrú
að leiðarljósi og á því byggði hún
lífsstarf sitt. Líf hennar var óvenju-
legt, ekki síst vegna þess kærleika
sem hún hafði til að gefa öðrum.
Hún sagði: „Guð gaf mér kærleika
og ég vil gefa hann öðrum.“
Þannig lifði Ingibjörg lífínu til
blessunar samferðafólki sínu og
seinna þegar hún kom sem vistkona
á hjúkrunarheimili aldraðra hélt
hún áfram að gefa. Áfram var
sama birtan og blessunin sem staf-
aði frá henni og hún sem hafði þá
misst sjónina hafði svo mikla innri
sjón og kærleika og vilja til að
gefa og það gerði hún fram á síð-
ustu stundu.
Ingibjörg var mikil sagnakona.
Hún sagði vel frá á fallegu íslensku
máli sem hún unni. og lagði mikla
rækt við. Hún kunni óendanlega
mikið af ljóðum og flutti þau á
kvöldvökum öðrum til unaðar og
sjálfri sér til styrktar. Það hjálpaði
henni sjálfri að halda hugsun og
máli.
Náin vinátta hélst ávallt við
heimili mitt. Dvaldi Ingibjörg þar
oft og gisti, ræddi um sín áhuga-
mál sem ég og maður minn dáðum
hana fyrir. Einnig áttum við hjónin
margar yndislegar sumardvalir
heima á Löngumýri í skjóli vináttu
hennar og umhyggju.
Það var Ingibjörgu ómetanleg
gleði að hún vissi að staðurinn sem
hún hafði byggt upp og gefið Þjóð-
kirkjunni hlaut góða stjórn og vel
hafði tekist til að velja forstöðu-
konu á staðinn sem starfaði í henn-
ar anda.
Megi blessun fylgja Löngumýri
og starfínu þar.
Ég ætla með þessum fáu línum
að þakka samferðakonu minni og
óska þess að ísland eigi margar
slíkar, sem geta gefíð af heilum
hug og kærleika sitt starf og eld-
móð.
Guð blessi Ingibjörgu og trúi ég
hún fari nú til frekari starfa því
enga konu þekki ég betur til þess
undirbúna.
Jóna Kristín Magnúsdóttir.
Elskuleg ömmusystir mín Ingi-
björg Jóhannsdóttir er látin. Þrátt
fyrir háan aldur og versnandi
heilsufar kom fráfall hennar mer
og öðrum nokkuð á óvart. Ég
gladdist þó yfir að hún hafði getað
haldið upp á níræðisafmælið aðeins
rúmri viku fyrir andlátið og hitti
vini og gamla nemendur sem henni
þótti svo vænt um.
Ingibjörg frænka var alltaf í
miklu uppáhaldi hjá mér. Fyrstu
kynni mín af henni voru í frum-
bemsku þegar ég heimsótti hana á
Reynimelinn með fjölskyldu minni.
Þá var Ingibjörg orðin alveg blind.
Svo liðu árin og ég fór sjálfur að
sækja í félagsskap þessarar merk-
iskonu.
Kynni mín af Ingibjörgu voru
ákaflega ánægjuleg og var gott að
eiga Ingibjörgu að og njóta um-
hyggju hennar og leiðsagnar á
uppvaxtarárum mínum. Ekki haml-
aði kynslóðabil góðum samskiptum
okkar og fannst mér ég ávallt vera
að ræða við jafnaldra. Minningar
um skemmtilegar samverustundir
og samtöl eiga eftir að ylja mér
um ókomin ár. Enda var frænka
min stórvel gefín og fróð. Sérstak-
lega hafði ég ánægju af því hvað
hún var ættfróð og gat rakið ættir
í ýmsar áttir. Ingibjörg kunni
ógrynni af ljóðum og frásögnum,
hafði alla tíð stálminni og sagði
mjög skemmtilega frá.
Það er lán að hafa eignast Ingi-
björgu að vini og fyrir það er ég
þakklátur.
Ólafur Þ. Þorsteinsson.