Morgunblaðið - 29.08.1995, Blaðsíða 6

6 ÞRIÐJUDAGUR 29. ÁGÚST 1995
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Dræm sala á ut-
anhússmálningu
í vætutíðinni
Morgunblaðið/Einar Falur
ALLRA augu beindust að Anastasíu litlu sem hér sést í öruggum höndum langömmubróður síns,
Pítíríms erkibiskups. Litla stúlkan horfist í augu við móður sína, en henni á hægri hönd
er föðuramman, Vilborg Sigurðardóttir.
Skírt á rúss-
neska vísu
SALA á utanhússmálningu hefur
verið dræm á suðvesturhorni
iandsins í sumar, enda hafa rign-
ingar komið í veg fyrir málningar-
vinnuna. Talsmenn
málningarverk-
smiðja binda vonir
við að september-
mánuður verði þurr,
svo húseigendur
geti málað. Sala á
innanhússmálningu
hefur aukist nokkuð
og virðist sem sumir
taki þann kostinn
að prýða húsið
a.m.k. að innan,
þegar ekki viðrar til
útivinnunnar.
Talsmenn
tveggja málningar-
verksmiðja, sem
Morgunblaðið
ræddi við í gær, sögðu að þeir
væru ekki farnir að örvænta, enda
væru alltaf miklar sveiflur í máln-
ingarsölunni. „Það hefur ekki
gengið sérstaklega vel í sumar, en
þó þokkalega þar sem betur hefur
viðrað,“ sagði Kolbeinn Sigurjóns-
son, sölustjóri hjá Slippfélaginu.
„Á höfuðborgarsvæðinu og á
Vesturlandi hefur salan verið léleg,
þó enn sé erfitt að meta samdrátt
í sölunni. Hins vegar er gríðarlega
mikil sala í innanhússmálningu,
enda kjósa margir að nýta sumar-
birtuna til að mála innan dyra.
Einhver aukning hefur verið í sölu
á innanhússmálningu, þó sú aukn-
ing_ sé ekki tiltakanlega mikil."
Ólafur Már Sigurðsson, mark-
aðsstjóri hjá Hörpu, tók í sama
streng og sagði að greinilegur
samdráttur væri í sölu á utanhúss-
málningu þar sem votviðrasamast
hefur verið, en aukning í innan-
hússmálningu. „Suðvestanlands
hefur verið mjög erfið málningar-
tíð í sumar, sérstaklega ef menn
ætla að mála þök
og timbur. Við
erum hins vegar
með 50 endurselj-
endur á Hörpu-
málningu um allt
land og salan hefur
víða verið góð.
Þannig má nefna,
að þó seint hafi
vorað fyrir norðan,
þá tóku menn vel
við sér þegar leið á
sumarið. Ég held
því að heildarsalan
sé ekki endilega að
dala. Maí og júní
fóru ágætlega af
stað á suðvestur-
horninu, en síðan hefur verið ró-
legt.“
Binda vonir við september
Kolbeinn og Ólafur Már eru
sammála um að enn geti komið
kippur í sölu utanhússmálningar á
suðvesturhominu. „Árið 1988 var
svipað veður, en það lagaðist í
september og þá kom kippur í söl-
una,“ sagði Kolbeinn. „Ég hef trú
á að haustið verði gott og reynslan
sýnir okkur að ef það kemur sól í
1-2 daga þá verður allt vitlaust.
Þó eru alltaf einhveijir sem missa
bara dampinn og ákveða að mála
næsta sumar.“
Ólafur Már benti á að margir
væru búnir að háþrýstiþvo hús og
búa þau á annan hátt undir máln-
ingu. „Það er því töluvert mikið
sem bíður, ef september verður
þokkalegur.“
LÍTIL stúlka hlaut rússneska
skírn í Bessastaðakirkju sl. laug-
ardag. Pítírím erkibiskup, einn af
æðstu mönnum rússnesku rétt-
trúnaðarkirkjunnar, kom hingað
til lands gagngert til að skíra viku-
gamla frænku sína, dóttur Jóns
Olafssonar og Xeníu Ólafsson. Var
litlu stúlkunni gefið nafnið
Anastasía.
Pítírím dvaldi hér í tæpa viku
og hitti ýmsa forystumenn í ís-
lensku þjóð- og trúarlífi. Hann
hélt rússneska litúrgíu í Háteigs-
kirkju á laugardagsmorgun og
skírði svo frænku sína síðdegis.
Athöfnin var í Bessastaðakirlyu
að viðstöddum ættingjum og vin-
um. Auk þess voru forseti íslands,
Vigdís Finnbogadóttir, og sendi-
herra Rússlands, Júrí Resetov,
viðstödd athöfnina.
I upphafi útskýrði erkibiskup-
inn fyrir viðstöddum hvernig rúss-
nesk skírn færi fram og túlkaði
rússneski sendiherrann. Skírn að
rússneskum sið er að sumu leyti
frábrugðin íslensk-lúterskri skirn.
MÓÐURLEG umhyggja skín úr augum Xeníu en skírnarbarnið
hefur komið auga á guðmóður sína og móðursystur, Maríu Shúk-
úrovu. Stoltur faðirinn heldur á eldri dóttur þeirra hjóna, Alex-
öndru, sem er tæplega tveggja ára gömul.
Barnið fær smurningu, klippt er
hár af höfði þess og það er fært
úr hverri spjör og því díft þrisvar
niður í hið vígða vatn i skírnar-
fontinum.
Að iokinni skírninni söng Garð-
ar Cortes Skírnarsálm Anastasíu,
eftir Þorstein Gylfason, við skírn-
arsálmslag eftir 19. aldar tón-
skáldið Dmitríj Bortníansky.
Sálminn orti Þorsteinn í tilefni
dagsins. Vigdís Finnbogadóttir
bauð kirkjugestum til Bessastaða-
stofu að athöfn lokinni.
Reglugerð EES-samnings um vinnuvernd vegna starfsmanna við skjávinnu
Vinnuveitandi greiði
augnskoðun og gleraugu
VSÍ segir túlkun Vinnueftirlits án lagastoðar
Ársgamlar reglur EES-samningsins skylda vinnuveitendur til að
greiða kostnað við sjónskoðun og gleraugnakaup starfsfólks í skjá-
vinnu, þurfí viðkomandi sérstök gleraugu. Ekki er full sátt um
hvemig ber að túlka reglumar.
SAMKVÆMT reglum EES-samn-
ingsins, sem tóku gildi fyrir tæpu
ári, ber vinnuveitanda að greiða
augnskoðun og sérstök gleraugu fyr-
ir starfsmenn við skjávinnu, þurfi
hann á slíkum gleraugum að halda
vegna vinnu sinnar. Reglumar ná til
starfsmanna sem nota tölvu við um-
talsverðan hluta vinnu sinnar, en
með því er átt við um 2 tíma á dag
eða lengur samkvæmt túlkun Vinnu-
eftirlits ríkisins.
Vinnustaðir sem hófu störf eða
voru innréttaðir eftir gildistöku
reglnanna verða að uppfylla lág-
markskröfur, en eldri vinnustaðir
hafa frest til 1. janúar 1997 til þess
að uppfylla skilyrði reglnanna.
Óskar Maríusson, forstöðumaður
umhverfisdeilfar Vinnuveitendasam-
bands íslands, segir ákvæði um
tveggja tíma vinnu eða meira alfarið
á ábyrgð Vinnueftirlitsins og hafí
enga stoð í lögum. Reglur um gler-
augun nái aðeins til starfsmanna sem
þurfi sérstök gleraugu við skjávinnu
og þá sé gerð krafa um að gleraugun
séu ekki notuð til neins annars. „Þá
eru vinnuveitendur ekki bundnir af
að kaupa dýr eða vönduð gleraugu,
sérslípuð eða með fínni umgjörð,
heldur aðeins nauðsynleg sjóntæki
sem slíkur starfsmaðurþarf við vinnu
sína,“ segir Óskar.
Hulda Ólafsdóttir, sjúkraþjálfari
hjá Vinnueftirliti ríkisins, segir þess-
ar reglur hluta ákvæða um vinnu-
vemd sem fylgja EES-samningnum
en þær feli í sér ítarlegar reglur um
skjávinnu. Eftir umfjöllun fjölmiðla
um málið um helgina, hafí hún þurft
að svara fjölda fyrirspuma frá laun-
þegum um málið í gær.
„I þessum reglum er ein grein sem
fjallar um augna- og sjónvernd. Sam-
kvæmt henni hefur starfsmaður rétt
til að hæfur aðili, væntanlega augn-
læknir, reyni augu þeirra og sjón á
viðeigandi hátt áður en skjávinna
hefst, með jöfnu millibili eftir það
og ef fram koma vandkvæði tengd
sjón sem gætu átt rót að rekja til
skjávinnu. Vinnuveitandi á að sjá
starfsmönnum fyrir sérstökum bún-
aði til úrbóta sem hæfí því starfí sem
um ræðir, ef niðurstaða sjónprófs
sýnir að það sé nauðsynlegt og ekki
er hægt að nota venjuleg gleraugu,
snertilinsur og því um líkt. Einnig
kemur fram að þessar ráðstafanir
mega aldrei hafa í för með sér auka-
kostnað'fyrir starfsmenn, sem þýðir
að vinnuveitanda ber að greiða þess-
ar reglubundnu skoðanir og hugsan-
leg gleraugu sem starfsmaður þarf,
beinlínis vegna tölvuvinnu," segir
Hulda.
Hún segir þetta skýr ákvæði og
ýmis dæmi séu um að starfsmenn
sem noti gleraugu við tölvuvinnu
skilji þau eftir á vinnustað að loknum
vinnudegi, ekki ósvipað og ef um
heymarskjól væri að ræða.
„Fulltrúar bæði launþega og at-
vinnurekenda sátu í nefnd á vegum
Vinnueftirlitsins þar sem fjallað var
um þessar reglur og við höfum heim-
ild til að gera þær strangari en ekki
til að draga úr þeim. Atvinnurekend-
ur spurðust fyrir um hugsanlegan
kostnað samfara þessum reglum á
Norðurlöndum og voru fullvissaðir
þar um að hann ætti ekki að vera
sérlega mikill.
Heilsuvernd fyrir milljarð
Það tekur nokkum tíma að átta
sig á því um hvað er að ræða og
vinsa út vafamálin, og vissulega
gætu augnskoðanir leitt til nokkurs
kostnaðarauka fyrir stóra tölvu-
vinnustaði, en ég held að ekki sé
mikill auka kostnaður vegna gler-
augnakaupa,“ segir hún.
Oskar Maríusson segir reglur EES
um vinnuvernd fela í sér lágmarks-
kröfur en þegar og ef menn vilja
ganga lengra geti það haft veruleg
útgjöld í för með sér og erfiðleika
fyrir atvinnulífið. Þá spyrni fulltrúar
atvinnurekenda við fótum eða segja
að málið þarfnist nánari athugunar.
„Þetta gerist ekki með byltingu og
menn verða að fá að þróa málin, því
að við erum langt á eftir hinum
Norðurlöndunum í þessu sambandi.
Það var tekist hart á um reglur um
skjávinnu, auk þess sem spurningar
vöknuðu um hvaða starfsmenn falli
undir þær,“ segir hann.
Hann segist gera sér vonir um að
vinnuveitendur hafi fijálsar hendur
um að kaupa augnskoðun hjá aðilum
sem geta uppfyllt kröfur um tilboðs-
verð eða vilja taka þátt í útboði.
„Heilsuvemd starfsmanna er stór
þáttur í vinnuvemdarlögum sem ekki
hefur komist enn til framkvæmda
vegna ágreinings og þess að menn
hafa ekki almennilega vitað hvemig
ætti að útfæra þau. Þar kemur fram
að stafi starfsmönnum hætta af
umhverfinu, svo sem vegna hávaða,
ber vinnuveitenda að láta gera úttekt
á þessum heilsufarsþætti áður en
starfið hefst og reglulega á meðan
á starfínu stendur. Ég set þetta und-
ir sama hatt og t.d. sjónmælingar
vegna skjávinnu, og að koma á slíkri
starfsmannaheilsuvernd er verulega
kostnaðarsamt.
Eftir því sem ég nálgast þetta
mun það kosta fyrirtækin 10 þúsund
krónur á hvern starfsmann á ári að
koma slíkri heilsuvernd í samræmi
við það sem gerist annars staðar, og
þá erum við að nálgast milljarð mið-
að við atvinnulífið í heild.“
Verður tekið upp
Svanur Jóhannesson, ritari Félags
bókagerðarmanna og formaður Ör-
yggisnefndar prentiðnaðarins, segir
að í könnun sem félagið gerði um
skjávinnu árið 1989 hafí komið í ljós
að 56,1% einstaklinga hafí kvartað
yfir óþægindum frá augum vegna
skjávinnu. Rannsóknir hafí ekki sýnt
fram á sjónskemmdir eða augnsjúk-
dóma af völdum skjávinnu en óþæg-
indi sem fólk verði vart við aukist
því lengur sem setið er við skjáinn,
en hverfi eftir mismunandi langa
hvíld. Þeir sem noti gleraugu að stað-
aldri, hafi þekkta sjónlagsgalla eða
eru komnir yfir hálffímmtugt, ættu
að láta fylgjast reglulega með sjón-
inni enda sé álagið á sjónina mikið
við skjávinnu.
Ekki hafi hins vegar náðst sam-
komulag milli bókagerðarmanna og
atvinnurekenda í nefndinni um kaup
á gleraugum, en þess sé að vænta
að þegar nefndin hefji störf að nýju
í haust verði málið tekið upp að nýju.
„Þetta eru það skýlausar reglur um
skyldur atvinnurekenda að við verð-
um að kynna félagsmönnum okkar
þær,“ segir Svanur.