Morgunblaðið - 28.09.1995, Qupperneq 1

112 SÍÐUR B/C/D/E
STOFNAÐ 1913
220. TBL. 83. ÁRG.
FIMMTUDAGUR 28. SEPTEMBER 1995 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
Mannréttinda-
dómstóll Evrópu
Bretar
hafna
úrskurði
London. Reuter.
MICHAEL Heseltine, aðstoðarfor-
sætisráðherra Bretlands, hafnaði í
gær með öllu úrskurði Mannrétt-
indadómstóls Evrópu, sem fordæmdi
víg breskra hermanna á þremur
óvopnuðum félögum írska lýðveldis-
hersins, IRA, á Gíbraltar árið 1988.
Urskurðurinn var felldur með at-
kvæðum tíu dómara á móti níu.
Sagði Heseltine úrskurðinn
„óskiljanlegan" og að stjórnin íhug-
aði nú hvort hún gengi að skilyrðum
dómsins um að greiða málskostnað
fjölskyidna þremenninganna. Bresk-
ir fréttaskýrendur telja þó líklegt að
stjórnin muni að lokum fallast á að
greiða málskostnaðinn, sem alls
nemur um 38 þúsundum punda.
Þá fullyrti Heseltine að stæðu
bresk stjórnvöld einhvern tíma í svip-
uðum sporum, yrði brugðist eins við.
Stjórnvöld myndu í engu breyta
stefnu sinni.
Major hneykslaður
Talsmenn forsætisráðuneytisins
sögðu John Major forsætisráðherra
„hneykslaðan" á úrskurðinum.
Jack Straw, talsmaður Verka-
mannaflokksins í innanríkismálum,
sagði stjórnvöld skuldbundin til að
hlíta úrskurði dómstólsins.
Félagar í SAS-sérsveitum breska
hersins skutu IRA-mennina þar sem
þeir töldu þá vopnaða eða hafa kom-
ið fyrir bílsprengju sem þeir gætu
fjarstýrt.
Breskur dómstóll, svo og Mann-
réttindanefnd Evrópu höfðu áður
úrskurðað vígin réttlætanleg. Gagn-
rýndi Heseltine Mannréttindadóm-
stólinn fyrir að úrskurða gegn
ákvörðun Mannréttindanefndarinn-
ar og sagði niðurstöðuna myndu
skaða dómstólinn.
■ Fordæmir víg á IRA/20
Kjarna-
vopn til
austurs
Friðarsamkomulag Israela og Palestínumanna undirritað í Washington í dag
Reuter
PALESTÍNUMENN hafa undanfarið verið reknir frá Líbýu vegna friðarsamninga PLO og ísraels.
Þessi mynd var tekin þegar hópur Palestínumanna kom til Jeríkó í gær.
Brussel. Reuter.
ÁÆTLANIR Atlantshafsbanda-
lagsins, NATO, um stækkun banda-
lagsins í austur, fela í sér að það
áskilur sér rétt til að koma fyrir
kjarnorkuvopnum og hersveitum í
hinum nýju aðildarlöndum, komi til
einhvers konar átaka. Þetta kemur
fram í skýrslu sem unnið hefur
verið að hjá NATO en til stendur
að kynna hana í dag.
í skýrslunni, sem fjallar um
stækkun NATO, er lögð áhersla á
að tryggt sé að kjarnorkuvopn verði
áfram kjarninn í sameiginlegum
vörnum aðildarþjóðanna.
Þar kemur hins vegar fram að
ekki er sjálfgefið að kjarnorkuvopn-
um eða hersveitum á vegum banda-
lagsins verði komið fyrir í aðildar-
löndum, þó að þau verði að vera
reiðubúin að hleypa þeim inn á land-
svæði sitt á stríðstímum.
Gæti orðið kveikjan
að næsta friðarskrefi
YITZHAK Rabin, forsætisráðherra ísraels, og
Yasser Arafat, leiðtogi PLO, munu undirrita
samkomulag um sjálfstjórn Palestínumanna í
Washington í dag. Warren Christopher, utanrík-
isráðherra Bandaríkjanna, sagði í gær að undir-
ritunin gæti orðið kveikja að næsta skrefi í átt
til friðar, samkomulagi ísraela og Sýrlendinga.
ísraelska ríkisstjórnin samþykkti í gær að
afhenda Palestínumönnum mestallt land á Vest-
urbakkanum, sem ísraelar hafa hersetið í 28
ár. PLO, Frelsissamtök Palestínumanna, sam-
þykktu samninginn i fyrradag.
Auk Bills Clintons, forseta Bandaríkjanna,
verða Hosni Mubarak, forseti Egyptalands, og
Hussein Jórdaníukonungur viðstaddir undirrit-
unina. Fjarvera Hafezar al-Assads, forseta Sýr-
lands, ber því hins vegar vitni að enn skortir á
að friður ríki í Mið-Austurlöndum.
Gagnrýni Bakers
James Baker, utanríkisráðherra í forsetatíð
George Bush, hefur gagnrýnt stjórn Clintons
fyrir að beita sér ekki að fullu fyrir friðarsam-
komulagi milli ísraela og Sýrlendinga.
Christopher hafnaði þeirri gagnrýni. „Aðilarn-
ir verða að vera tilbúnir. Sýrlendingar og ísrael-
ar hafa ekki verið tilbúnir," sagði hann. „Maður
þarf að hafa tilfinningu fyrir því hvenær rétt
er að láta til skarar skríða.“ Baker sagði í við-
tali við Reuter fyrr í þessari viku að tækifærið
til að koma á sáttum, sem kaila mætti enn sögu-
legri en samkomulag ísraela og PLO, gæti að
engu orðið ef Bandaríkjamenn tækju ekki frum-
kvæðið.
PLO setti raunar það skilyrði fyrir samningn-
um sl. þriðjudag, að brottflutningur ísraelskra
hermanna frá byggðakjörnum á Vesturbakkan-
um hæfist innan 10 daga frá undirritun og Ara-
fat segir, að ísraelar hafi fallist á það sl. sunnu-
dag. Það hefur þó ekki verið staðfest í ísrael.
Samkomulagið um sjálfstjórn Palestínumanna
á flestum svæðum er 400 síður á lengd.
Stjórn Bosníu segir
góðar líkur á friði
Reuter
Samstarf um olíuvinnslu
New York. Reuter, The Daily Telegraph.
ALIJA Izetbegovic, forseti Bosníu,
sagði í gær að ekki væri hægt að
fallast á vopnahlé við Serba fyrr
en að uppfylltum ákveðnum skil-
yrðum. Meðal annars yrðu Serbar
að opna fyrir umferð óbreyttra
borgara til og frá Sarajevo. Hann
lýsti þó yfir ánægju með árangur
friðarviðræðnanna í Bosníu og
sagði þær geta lagt grunninn að
sameinaðri og fullvalda Bosníu.
Haris Silajdzic, forsætisráðherra
Bosníu, sagði líkur á að hægt yrði
að koma á friði í Bosníu innan
nokkurra vikna ef Vesturlönd
héldu áfram að þrýsta á Serba.
Miroslav Toholj, upplýsingaráð-
herra Bosníu-Serba, sagði Bosníu-
Serba ekki ætla að falla frá kröfu
sinni um sterk tengsl við Serbíu
og Svartfjallaland. Hann taldi ljóst
að viðræðurnar við Bosníustjórn
myndu binda enda á stríðsrekstur-
inn en friðarviðræðurnar halda
áfram þar til Serbar öðluðust sjálf-
stæði.
Holbrooke til Sarajevo
Viðræðum utanríkisráðherra
Bosníu, Króatíu og Serbíu í New
York var slitið í gær en á þriðju-
dag náðist samkomulag um mikil-
væga þætti varðandi framtíðar-
stjórnskipan Bosníu. Enn eru mörg
mál óleyst varðandi stjórnskipan
landsins en Richard Holbrooke,
sáttasemjari Bandaríkjastjórnar,
sagði deiluaðila hafa fallist á að
ýta þeim til hliðar þannig að hægt
yrði að koma á friði.
Holbrooke heldur í dag til
Sarajevo til frekari friðarviðræðna.
Clinton Bandaríkjaforseti hefur
heitið því að senda 25 þúsund
manna herlið til Bosníu til að
tryggja frið í landinu eftir að
friðarsamkomulag hefur verið und-
irritað. Warren Christopher utan-
ríkisráðherra sagði þó í gær að
fyrst yrði þingið að samþykkja
slíkt.
UTANRÍKISRÁÐHERRAR Bret-
lands og Argentínu, Malcolm Rif-
kind og Guido Di Tella, takast í
hendur eftir að hafa undirritað
í New York samstarfssamning
uin gas- og olíuvinnslu í suðvest-
urhluta Atlantshafs. Þrettán ár
eru liðin frá átökum ríkjanna uin
Falklandseyjar og tóku ráðherr-
arnir fram að afstaða beggja
ríkja til þeirrar deilu væri
óbreytt. Rifkind sagði samkomu-
lagið Falklandseyjum mjög hag-
stætt auk þess sem það væri liður
í að bæta samskipti Bretlands og
Argentínu.