Morgunblaðið - 07.11.1995, Blaðsíða 29

28 ÞRIÐJUDAGUR 7. NÓVEMBEH 1995
MORGUNBLAÐIÐ
MORGUNBLAÐIÐ
STOFNAÐ 1913
ÚTGEFANDI: Árvakur hf., Reykjavík.
FRAMKVÆMDASTJÓRI: Hallgrímur B. Geirsson.
RITSTJÓRAR: Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
FALLINN FORINGI
YTZHAK Rabin, forsætisráðherra ísraels, var borinn til
gra-far í gær að viðstöddum fjölmörgum þjóðarleiðtog-
um, þar á meðal Davíð Oddssyni, sem var fulltrúi íslenzku
þjóðarinnar við útförina. Rabin helgaði mestan hluta starfs-
ævi sinnar vopnaðri baráttu fyrir- fullveldi þjóðar sinnar,
en féll fyrir morðingja hendi sem maður friðarins.
Morðið á Rabin er til vitnis um þær hættur, sem friðflytj-
endur leggja sig í við ætlunarverk sitt, ekki sízt í því eld-
fima andrúmslofti, sem um áratuga skeið hefur ríkt í Mið-
austurlöndum. Þess er skemmst að minnast, að annar frið-
flytjandi, Anwar Sadat Egyptalandsforseti, var myrtur í
kjölfar friðarsamninga hans og Menachems Begins árið
1978. Einkennandi er fyrir bæði morðin, að þau voru fram-
in af trúarofstækismönnum, annars vegar myrti heittrúað-
ur gyðingur leiðtoga þjóðar sinnar á fjölmennum útifundi,
en hins vegar gerðu íslamskir bókstafstrúarmenn atlögu
að Sadat á hersýningu.
Rabin átti langan og glæstan feril að baki í þjónustu
málstaðar gyðinga. Hann tók þátt í vopnaðri baráttu fyrir
stofnun Ísraelsríkis og ávann sér skjótan frama í ísraels-
her. Hann varð þjóðhetja sem yfirmaður hersins í kjölfar
sigursins í sex daga stríðinu 1967. Eftir það varð hann
sendiherra í Washington, en sneri sér að stjórnmálum á
vegum Verkamannaflokksins 1971. Hann gegndi ýmsum
ráðherraembættum, varð m.a. forsætisráðherra við afsögn
Goldu Meir 1974 en sagði af sér 1977. Þá tók Simon Per-
es við sem leiðtogi Verkamannaflokksins. Flokkurinn valdi
Rabin sem forsætisráðherra 1992 og Peres varð utanríkis-
ráðherra. Þeir tveir hófu friðarumleitanir, sem lyktaði með
samkomulagi við Arafat 1993. Þeir hlutu saman friðarverð-
laun Nóbels ári síðar.
Vegna frækins ferils síns sem stríðsmaður treystu ísra-
elsmenn Rabin betur en flestum öðrum til að gæta öryggis
ríkisins og þess vegna nutu samningarnir við Palestínu-
menn stuðnings meirihluta þeirra. Það var sannfæring
Rabins, að öryggi ísrels væri bezt tryggt með friðsamlegri
sambúð við Palestínumenn. Frá sannfæringu sinni hvikaði
hann ekki, jafnvel þótt heittrúaðir landnemar- gyðinga á
hernumdu svæðunum snerust heiftarlega gegn honum, að
ekki sé talað um palestínska öfgamenn.
íslendingar sem aðrir urðu þrumu lostnir yfir ódæðinu
í Tel Aviv og harma fallinn leiðtoga ísraelsmanna. Óskandi
er, að friðarstarfi Rabins verði haldið áfram og fráfall
hans verði til að einangra öfgahópa sem spilla vilja friðnum.
STUÐNINGUR VIÐ
UFFE ELLEMAN
*
ISLENDINGAR, Norðmenn og að sjálfsögðu Danir styðja
Uffe Elleman Jensen í stöðu framkvæmdastjóra Atlants-
hafsbandalagsins, allar norrænu þjóðirnar, sem eru aðilar
að bandalaginu. Heyrzt hefur að Bandaríkjamenn hafi
bætzt í hópinn og kann það að hafa úrslitaáhrif. Bretar
og meginlandsþjóðirnar hafa hins vegar lýst stuðningi við
Hollendinginn Ruud Lubbers, sem á glæsilegan feril að
baki sem stjórnmálamaður, ekki síður en Uffe Elleman.
Framkvæmdastjórar Atlantshafsbandalagsins hafa fram
að þessu annaðhvort verið brezkir eða frá meginlandinu,
nú síðast Belginn Willy Claes. Þess vegna er ekki úr vegi,
að norrænn áhrifamaður verði fyrir valinu að þessu sinni.
Inn í valið blandast um þessar mundir mismunandi afstaða
meginlandsþjóðanna og Bandaríkjamanna til átakanna í
Bosníu. Bandaríkjamenn hafa verið hlynntari hernaðarað-
gerðum en Evrópuþjóðirnar til að binda enda á átökin þar.
Framundan eru mikilvægar ákvarðanir um hlutverk Atl-
antshafsbandalagsins í Bosníu við að framfylgja væntanleg-
um friðarsamningum stríðandi fylkinga. Bandaríkjamenn
hafa haft veg og vanda af friðarumleitunum að undanförnu
og telja væntanlega æskilegt, að nýr framkvæmdastjóri
Atlantshafsbandalagsins hafi svipaðar skoðanir í þeim efn-
um.
Uffe Elleman Jensen var um árabil utanríkisráðherra
Dana og er leiðtogi miðjuflokksins Venstre. Hann hefur
fastmótaðar skoðanir og er óhræddur að lýsa þeim. Uffe
Elleman er ótrauður stuðningsmaður norrænnar samvinnu
og samstarfs Evrópuríkja, en hann telur mikilvægi Evrópu-
sambandsins ekki sízt felast í öryggishagsmunum álfunnar.
Uffe Elleman þekkir mjög vel til allra aðstæðna á ís-
landi og hefur átt mikið samstarf við íslendinga. Stuðning-
ur ríkisstjórnar Islands við hann er því eðlilegur, þegar
hagsmunir lands og þjóðar eru hafðir í huga.
ÞRIÐJUDAGUR 7. NÓVEMBER 1995 21
Dáður og þekktur
og var örmagna af þreytu. Skömmu
áður en Sex-daga stríðið braust út
lagðist hann veikur í rúmið og var
sagt að hann þjáðist af heiftarlegri
„nikótín-eitrun". Hann bað Wiezman
um að taka við stjórn hersins. En
Rabin tók aftur við stjórninni þegar
árásin hófst og stjórnaði glæsilegri
herför ísraelshers, sem braut sér leið
inn á Sínaí-skaga, Vesturbakkann
og Gólan-hæðirnar og tók aftur hinn
gamla hluta Jerúsalem-borgar.
YITZHAK RABIN TEKUR í hönd Yassers Arafats, leiðtoga Frelsishreyfingar Palestínu (PLO) við Hvíta húsið í Washing-
ton þann 13. september 1993. Þetta sögulega handtak innsiglaði friðargjörðina sem þeir Arafat, Rabin og Shimon Peres
utanríkisráðherra fengu síðar Friðarverðlaun Nóbels fyrir.
YITZHAK Rabin, forsætis-
ráðherra ísraels, sem féll
fyrir morðingjahendi á
laugardagskvöld varð
heimsþekktur maður sökum fram-
göngu sinnar og hörku á vígvellinum
en galt fyrir tilraunir sínar til að
tryggja friðinn með lífi sínu. Rabin
kallaði yfir sig fordæmingu landnema
og þeirra sem lengst eru taldir til
hægri í ísraelskum stjórnmálum er
hann undirritaði friðarsamningana í
Ósló í september 1993. Hatursmenn
forsætisráðherrans óttuðust um
framtíð sína og margir fordæmdu
friðargjörðina á þeim forsendum að
verið væri að færa helgan svörð í
hendur trúvillinga. Þegar ísraelar
bjuggu sig undir að draga herafla
sinn frá Vesturbakkanum ætlaði allt
um koll að keyra og Rabin fékk við-
vörun frá ísraelsku leyniþjónustunni,
Mossad, um að líf hans kynni að
vera í hættu. Hann hafði aldrei það
miklar áhyggjur af öryggi sínu að
hann léti það hafa áhrif á áform sín
og ferðir. Hann var skotinn tveimur
skotum af stuttu færi eftir að hafa
haldið ræðu á fjölmennum friðar-
fundi í Tel Aviv á laugardagskvöld.
Yitzhak Rabin var ekki ákafur
friðarsinni. Hann var harður og jafn-
vel miskunnarlaus hermaður. Hann
var ekki yfirkominn af tilfinninga-
semi þegar helgi landsins var annars
vegar Iíkt og Menachem Begin, sem
jafnan ræddi um hina „óforgengilegu
arfleifð Júdeu og Samaríu“. Hann
vildi tryggja öryggi Israels og efna-
hagslega hagsæld landa sinna og
taldi hernámssvæðin vera byrði á
ísrael bæði í efnahagslegu, hernað-
arlegu og pólitísku tilliti. Sem herfor-
ingi vildi hann losa fyrrum samheija
sína og undirmenn undan þeirri slít-
andi auðmýkingu sem var samfara
því að reka hernámslið.
Reynslulaus í ráðherraembætti
Rabin varð fyrst forsætisráðherra
Israels í apríl árið 1974 þegar Golda
Meir sagði af sér eftir Yom Kippur-
stríðið. Það voru glæstir sigrar Rab-
ins á vígvellinum sem tryggðu honum
þetta háa embætti. Rabin varð
fimmti forsætisráðherrann í sögu
ísraels og sá fyrsti sem var fæddur
í landinu. Síðar sagði hann að af öll-
um þeim mistökum sem hann gerðist
sekur um á fyrstu mánuðum sínum
í embætti hefði sú ákvörðun hans
að taka við þessu starfi verið þau
stærstu. Reynslu hafði hann litla af
stjórnmálum. Hann hafði setið á
þingi í nokkra mánuði og í ríkisstjórn
í örfáar vikur. Eðlilegt hefði verið
að varnarmálaráðherra ísraels,
Mosche Dyan, tæki við af Goldu
Meir. Mistökin í Yom Kippur-stríðinu
höfðu hins vegar gert að verkum að
blettur hafði fallið á ímynd hans og
aðrir ráðherrar voru af ýmsum
„Neyddur
til að taka
mér byssu
í hönd“
Yitzhak Rabin, forsætisráðherra ísraels, sem
féll fyrír morðingjahendi á laugardagskvöld,
átti glæstan feril að baki sem herforinffl er
hann gerðist stjómmálamaður. Hann var
annálað hörkutól og af þeim sökum tókst
honum að sannfæra landa sína um réttmæti
þess að láta af hendi land fyrir frið.
ástæðum ekki taldir sannfærandi
frambjóðendur. Rabin var flekklaus.
Hann var nýkominn aftur til heima-
landsins eftir að hafa verið sendi-
herra í Bandaríkjunum þegar stríðið
braust út. ísraelar höfðu ekki gleymt
dirfsku hans og kænsku í Sex-daga-
stríðinu og töldu að hann einn gæti
endurreist sjálfstraust þjóðarinnar.
Rabin átti eftir að sýna að hann
væri þess megnugur. Ein glæstasta
stundin á ferli hans rann upp í júní-
mánuði 1976 þegar Palstínumenn
rændu þotu frá Air France-flugfélag-
inu með 105 Israelum og neyddu
flugstjórann til að lenda henni í En-
teppe. Björgunaraðgerðin þykir enn
í dag dæmi um meistarastykki á
þessu sviði. Hún einkenndist af mik-
illi dirfsku og framkvæmdin var óað-
finnanleg. Það var hershöfðinginn
fyrrverandi, Rabin, sem fór yfir hvern
lið áætlunarinnar og velti fyrir sér
líkunum á því að slík aðgerð gæti
heppnast. Og það var hann sem gaf
fyrirskipun um að haldið skyldi af
stað. Sjálfur sagði hann síðar að
hann hefði verið „hengdur á opinber-
um vettvangi" hefði aðgerðin mis-
heppnast. Hann stóð uppi sem hetjan.
Hrifningarbylgjan hjaðnaði fljótt.
Klofningur og andleysi einkenndi
Verkamannaflokkinn þegar Rabin
tók við honum. Valdaþreyta var tek-
in að gera vart við sig og fjármála-
hneyksli voru upplýst. I febrúar 1977
varð Rabin fyrir miklu áfalli er mað-
ur sem hann hafði tilnefnt í embætti
Seðlabankastjóra var dæmdur til
fangelsisvistar vegna svika og mútu-
greiðslna. Sama ár, rétt fyrir þing-
kosningar, var síðan upplýst að eigin-
kona Rabins ætti gjaldeyrisreikning
sem skráður væri á þau bæði. Þarna
var í raun um tæknilega yfirsjón að
ræða en Rabin taldi sér skylt að segja
af sér. Vonleysi og depurð hafði tek-
ið við af þeirri birtu og bjartsýni sem
einkennt hafði fyrstu ár hans í emb-
ætti.
Shimon Peres tók við embætti
flokksleiðtoga og tapaði kosningun-
um. Sambandið á milli þessara
tveggja manna var alltaf með sér-
stökum hætti, það einkenndist af
spennu og þeir áttu fátt sameigin-
legt. Yitzhak Rabin var fæddur her-
maður en Peres fékk stjórnmálagáf-
una í vöggugjöf. Þeir voru báðir tor-
tryggnir. Þótt grunsemdir þeirra um
óheillindi hvors annars hafi trúlega
ekki verið á rökum reistar tókst þeim
að yfirvinna fjandskapinn í þágu
þess að leita leiða til að tryggja frið-
inn. Það starf hófst er Rabin varð
aftur forsætisráðherra árið 1992.
í fangabúðum
Yitzhak Rabin var fæddur í Jerú-
salem 1. mars 1922. Hann stundaði
nám í búnaðarfræðum og hugðist
taka til starfa á samyrkjubúi. Hann
komst hins vegar í kynni við félaga
í Palmach en svo nefndist ein af
hreyfingum leynihers gyðinga. Árið
1941 tók hann þátt í mikilli dirfsku-
för er hann hélt inn í Sýrland og
Líbanon, sem Vichy-stjórnin í Frakk-
RABIN ÁSAMT eiginkonu sinni Leu fyrir tæpu ári. Henni tókst aldrei að breyta
eiginmanni sinum í samkvæmisljón og sjálfur taldi hann fullkomna skemmtun felast
í góðum knattspyrnuleik.
skýra frá þyí að í Lydda Ramleh
hafi arabarnir verið þvingaðir í burt
í krafti vopnavalds.
Rabin var í samninganefnd ísra-
ela í friðarviðræðunum við Egypta
en neitaði síðan að skrifa undir
sáttargjörðina á þeirri forsendu að
ísraelar hefðu sýnt of mikla linkind.
Rabin tók síðar við Negev-herfylk-
inu ísraelska sem síðar rann saman
við það sjöunda. Á árunum 1950
-1952 stjórnaði hann skóla fyrir
herforingja og var yfirmaður að-
gerða og skipulagningar í ísraelska
herráðinu. Árið 1956 var hann
hækkaður í tign og gerður ábyrgur
fyrir allri þjálfurj innan ísraelshers
en á milli hafði hann lagt stund á
herfræði í Bretlandi.
Árið 1956 var hann yfirforingi
Israelshers á norðurvígstöðvunum en
viðbúnaðurinn þar miðaðist einkum
við að ógnunina frá Sýrlandi. Rabin
kunni lítt að meta það starf og lýsti
sjálfum sér sem „atvinnulausa her-
foringjanum". Árið 1959 tók hann
að gerast óþolinmóður og íhugaði að
láta af störfum í hernum. En Ben
Gourion tókst að telja hann ofan af
þeim áformum með því að heita hon-
um stöðuhækkun. Árið 1961 var
hann skipaður aðstoðarforseti ísra-
eska herráðsins. Tveimur árum síðar
tók hann síðan við herráðinu og varð
þar með æðsti yfirmaður hermála í
Israelsríki. Rabin beitti sér fyrir
ýmsum breytingum innan hersins
einkum á sviði stjómunar og ákvarð-
anatöku. Hann lagði ríka áherslu á
að efla landherinn en fékk því jafn-
framt framgengt að bryndeildum
væri fjölgað og flugherinn styrktur.
Þegar Nasser Egyptalandsforseti
sendi hersveitir sínar inn á Sínaí-
skaga í maímánuði 1967 taldi Rabin
í fyrstu að Egyptar væru einungis
að sýna hvers þeir væru megnugir.
Hann skipti hins vegar um skoðun
þegar Egyptar tóku að hamla sigling-
um ísraelskra skipa. Forsætisráð-
herra Israels var þá Levi Eshkol sem
hafði einnig, líkt og forveri hans í
embætti Ben Gurion, verið varnar-
málaráðhérra. Eskhol hafði aldrei
áður þurft að glíma við herfræðilegan
vanda. Því kom það í hlut Rabins
að stýra varnarmálaráðuneytinu.
Álagið reyndist gífurlegt og því létti
ekki að hluta fyrr en Moshe Dyan
var skipaður ráðherra landvarna. Þá
þegar var álagið tekið að setja mark
sitt á Rabin. Hann var ekki maður
þeirrar gerðar að geta varpað af sér
öllum áhyggjunum með því að gleðj-
ast í góðra vina hópi. Hann var íhug-
ull og fremur ómannblendinn, gat
ekki losað huga sinn við fyrirliggj-
andi verkefni og tók álagið inn á sig.
Skömmu áður en bardagarnir bloss-
uðu upp fékk Rabin áfall, líkt og
aðstoðarmaður hans, Ezer Weizman,
skýrði síðar frá. Hann keðjureykti
RABIN (lengst til hægri) skálmar inn í Jerúsalem við lok Sex-daga-
stríðsins í júní 1967. Hann var þá aðstoðarforseti ísraelska herráðs-
ins. Honum á hægri hönd er Moshe Dyan varnarmálaráðherra.
landi réði, til að vinna skemmdar-
verk. Eftir 45 kílómetra langa göngu
fór Rabin úr skónum klifraði upp í
staura og tók að klippa niður símalín-
urnar. Þremur árum síðar fór hann
fyrir herdeild Palmach sem lét til
skarar skríða gegn breskum sveitum
og tókst að leysa úr haldi um 200
ólöglega innflytjendur sem Bretar
höfðu handtekið. í júní 1946 var
Rabin handtekinn og dæmdur til
fimm mánaða fangabúðavistar. Þeg-
ar honum var sleppt úr haldi í nóvem-
ber 1946 var hann skipaður herfor-
ingi annarar stórdeildar Palmach.
Árið 1948 varð hann foringi Harel-
herfylkisins.
í Sjálfstæðisstríðinu tók hann þátt
í bardögunum um Jerúsalem auk
þess sem hann barðist á Lydda
Ramleh-vígstöðvunum í miðri Palest-
ínu. ísraelar héldu því alltaf fram
að þeir arabar sem yfirgáfu heimili
sín hefðu gert það af fúsum og fijáls-
um vilja. í æviminningum Rabins
hikar hann hins vegar ekki við að
Rabin var hampað sem sigurveg-
ara stríðsins, ekki aðeins í ísrael
heldur víða um heim. Hann varð
heimsþekktur maður sakir þeirrar
snilli sem hann þótti sína er hann
stýrði ísraelsher til fullnaðarsigurs á
óvinum sínum á aðeins sex dögum.
Viðbrögð ísraelshers við árás hinna
óvinveittu nágranna sinna þótti sígilt
dæmi um snilld á sviði herfræða auk
þess sem Israelar áunnu sér virðingu
fyrir það hversu öflugur og vel þjálf-
aður herafli þeirra var. Þeirrar ótta-
blöndnu virðingar njóta þeir enn.
Þegar Rabin ákvað að fara á eftir-
laun sem herforingi við árslok 1967
var staða hans í Israel slík að hann
gat valið um embætti í ríkisstjórn.
Þennan meðbyr kaus hann ekki að
nýta sér til fullnustu en gerðist þess
í stað sendiherra ísraela í Washing-
ton D.C. Þetta var einkennileg
ákvörðun og starfið færði honum litla
gleði. Allt upplag Rabins var með
öðrum hætti en sæma þykir stjórnar-
erindreka. Alþjóðlegar samskipta-
reglur voru honum framandi sem og
sú yfirborðsmennska sem á stundum
þykir einkenna þetta líf. Þegar Golda
Meir tók við embætti forsætisráð-
herra af Eskhol kaus Rabin að vísa
erindum frekar til hennar heldur en
til Abba Eban utanríkisráðherra.
Árið 1972 lét Rabin til sín taka í
bandarískum stjórnmálum er hann
gerðist yfirlýstur stuðningsmaður
Richards Nixons Bandaríkjaforseta
sem þá barðist fyrir endurkjöri. Nix-
on vann og margir Bandaríkjamenn
dáðust að því hversu ófeiminn Rabin
var við að tjá skoðanir sínar. Hann
náði einnig sérlega vel til gyðinga
búsettra í Bandaríkjunum.
Rabin hafði eintóna, dimma rödd
sem ávallt virtist hafa einhvern boð-
skap að færa. Hann var langt frá
því að vera góður ræðumaður í hefð-
bundinni merkingu þess orðs ,sér-
staklega ekki þegar hann talaði
ensku. Hann virtist fremur ómann-
blendinn og reyndi lítt að skapa af
sér þá ímynd að þar færi glæsi-
menni. í þessu birtist sjálfstraust
hans og þessi sérkenni hans urðu
hans helsti styrkur á opinberum vet-
vangi. Hann þótti hins vegar mynd-
arlegur og blá augu hans sýndu að
þar fór maður skarpur og viljasterk-
ur.
Hann kvæntist Leu Schlossberg
og eignaðist með henni tvö börn.
Sagt var um Leu að hún hefði tekið
sér Jaqueline Onassis til fyrirmyndar
en henni tókst ekki að gera Rabin
að manni samkvæma og gestagangs.
Olíkt Moshe Dyan, sem naut ágætrar
kvenhylli og kunni vel við sig innan
um glæsilegar konur, var Rabin fyrir-
munað að taka þátt í samkvæmislífi
eftir að starfinu sleppti og hélt ávallt
heim eftir vinnu á kvöldin. Hugtakið
„skemmtun“ var í hans huga góður
knattspyrnuleikur. Hann naut þess
að drekka gott vín en aldrei sá á
honum opinberlega.
Þótt Rabin hafi ekki verið fæddur
stjórnmálamaður átti hann ekki langt
að sækja stjórnmálaáhugann. For-
eldrar hans, sem voru rússneskir inn-
flytjendur, gerðust virkir þátttakend-
ur í starfi Verkamannaflokksins.
Rabin gekk hins vegar ekki í flokkinn
fyrr en árið 1971 og var kjörinn til
setu á þingi Israels, Knesset, tveimur
árum síðar. Eftir sex mánaða setu
þar var hann orðinn ráðherra at-
vinnumála.
Osigurinn í þingkosningunum
1977 varð Rabin áfall og um nokk-
urt skeið virtist sem pólitískur ferill
hans væri jafnvel á enda. Árið 1984
tók hann hins vegar við embætti
varnarmálaráðherra í samsteypu-
stjórn Verkamannaflokksins og
Likud-bandalagsins. Ári síðar kom
hann herafla Israela út úr ógöngun-
um í Líbanon. Tveimur árum síðar
blossaði uppreisn Palestínumanna á
hernámssvæðunum, intifada, upp.
Fjölmiðlar víða um heim fylltust
vandlætingu er þeir höfðu eftir Yitz-
hak Rabin að hann hefði fyrirskipað
ísraelsher að „brjóta bein Palestínu-
manna“. Hann neitaði að hafa látið
þessi orð falla en yfirlýsingin mæltist
vel fyrir í ísrael.
Hermdarverkamönnum refsað
Shimon Peres hafði nú stýrt
Verkamannaflokknum í fernum
kosningum í röð án þess að vinna
sigur og töldu því ráðamenn innan
flokksins tímabært að gefa Rabin
tækifæri á ný í kosningunum 1992.
Ákveðin örvænting bjó að baki þess-
ari ákvörðun _en hún skilaði tilætluð-
um árangri. ísraelar voru teknir að
þreytast á boðskap Yitzhakis Sham-
irs, Jeiðtoga Likud-flokksins, um
Stór-ísrael og þeim hafði fjölgað ört v
sem vildu gefa eftir land í skiptum
fyrir frið.
Á þessum tímapunkti var þörf á
ákveðnum leiðtoga, hörkutóli sem
hikaði ekki og það hlutverk uppfyllti
Yitzhak Rabin. Hamas, hreyfing ísl-
amskra bókstafstrúarmanna, gekkst
fyrir fjölda hryðjuverka og tók m.a.
af lífi gyðing sem tekinn hafði verið
í gíslingu. Rabin brást við af hörku
og fyrirskipaði í desember 1992 að
415 liðsmenn Hamas skyldu reknir
úr landi og þeim gert að fara til Lí-
banon. Líbanir neituðu að taka við
þeim og athygli heimsbyggðarinnar
beindist um stund að mönnum þess-
um sem þurftu að þrauka í fimbul-
kulda á einskismanns-landi um vet-
urinn. Þessi atburður skaðaði mjög
málstað ísraela á alþjóðavettvangi.
Rabin sýndi hins vegar engin merki
iðrunar enda sýndu skoðanakannanir
að 91% þjóðarinnar töldu hann hafa
gert rétt.
Stuðningur þjóðarinnar og sú stað-
reynd að þar fór rómað hörkutól
gerði Rabin kleift að telja löndum
sínum trú um ágæti þess að gefa
eftir yfirráð yfir landi til að tryggja
friðinn og leggja grunn að eðlilegum
samskiptum við Palestínumenn. .
Stundum er talað um „hauka“ og
„dúfur" í stjórnmálafræðum eftir því
hvort viðkomandi er talinn sérlega
herskár eða friðsemdarmaður með
afburðum. í Mið-Austurlöndum virð-
ist sem einungis haukarnir geti tekið
að sér hlutverk friðardúfunnar.
„Haukurinn“ Yitzhak Rabin hafði
náð afburðaárangri og sýndi fram á
að hörkutólin geta oftlega fengið
meiru framgengt með gjörðum sínum
en hinir háleitu með yfirlýsingum um
göfugar fyrirætlanir.
í desember 1994 var Rabin launuð
stefnufestan og honum þakkað fram-
lag sitt í friðarþágu í Mið-Austur-
löndum er hann tók við friðarverð-
launum Nóbels ásamt þeim Shimon
Peres, utanríkisráðherra ísraels og
Yasser Arafat, leiðtoga Frelsishreyf-
ingar Palestínu PLO, ári eftir undir-
ritun friðarsáttmálans í Ósló.
Ræðu sína þegar hann tók við
Friðarverðlaununum hóf Rabin með
þessum orðum: „Á þeim árum þegar
flestir ungir menn eru að berjast við
að leysa gátur stærðfræðinnar eða
leyndardóma Biblíunnar;á þeim aldri
þegar fyrsta ástin tekur að
blómstra;á þeim viðkvæma aldri þeg-
ar ég var sextán ára gamall; þá var
mér réttur riffill til að verja mig með.
Það var ekki minn draumur. Mig
langaði til þess að verða vatnsafls-
verkfræðingur. Ég var við nám í
landbúnaðarskóla og taldi að það að
vera vatnsaflsverkfræðingur væri
mikilvægt hlutskipti í hinum skrauf-
þurru Miðausturlöndum. Ég tel svo
vera enn í dag. En þess í stað var
ég neyddur til þess að taka mér byssu
í hönd.“
Síðar í þessari ræðu sagði Rabin:
„Sem hermaður, sem herforingi sem
varnarmálaráðherra, þá gaf ég skip-
anir um ótalmargar hernaðaraðgerð-
ir. Og ásamt með gleði sigurstundar-
innar og sorg vonbirgðanna, þá mun
ég ætíð minnast stundarinnar eftir
að ákvörðun var tekin - ég man klið-
inn þegar herforingjarnir eða ráð-
herrarnir stóðu á fætur - ég man
hvernig þeir litu út er þeir fjarlægð-
ust - ég man hljóðið þegar þeir
lögðu hurðina gætilega að stöfum á
eftir sér - og ég man þögina sem
síðan skall á - þögnina þar sem ég
var alltaf einn.“(Þýðing:Illugi Jökuls-
son.)