Morgunblaðið - 26.11.1995, Qupperneq 12

12 SUNNUDAGUR 26. NÓVEMBER 1995
MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
Meiri ögrun,
fleiri tækifæri
Sigrún Guðmundsdóttir dansari hjá íslenska
dansflokknum hefur fengið góða dóma fyrir
frammistöðu sína í sýningunni Sex ballett-
verk á einu kvöldi. Orri Páll Ormarsson
ræddi við hana um ferilinn, draumana og
vanda listgreinarinnar.
AÐ VAR hrein unun að
horfa á hana. Þama fór
allt saman, tækni, mús-
ikalitet, útlit og síðast en
ekki síst rík stíltilfinning ... hún er
greinilega stjörnuefnið í dansflokkn-
um í dag.“ Með þessum orðum lýsir
Þórhildur Þorleifsdóttir listdans-
gagnrýnandi Morgunblaðsins
frammistöðu Sigrúnar Guðmunds-
dóttur dansara hjá íslenska dans-
flokknum í sýningunni Sex ballett-
verk á einu kvöldi í Borgarleikhús-
inu.
Sigrún er enginn nýgræðingur í
faginu. Hún steig sín fyrstu skref í
Ballettskóla Eddu Scheving sjö ára
gömul en þaðan lá leiðin í Listdans-
skóla íslands. Á unglingsárum sótti
Sigrún fjölmörg sumamámskeið er-
lendis áður en hún hóf framhalds-
nám við Konunglega ballettskólann
í Lundúnum. Þaðan brautskráðist
hún 1982, 18 ára gömul, og gekk
þegar í stað til liðs við íslenska dans-
flokkinn. Tveimur árum síðar-var
Sigrún fastráðin hjá flokknum og
hefur nær allar götur síðan starfað
á þeim vettvangi.
Listdans hefur löngum átt- undir
högg að sækja hér á landi og hefur
ferill Sigrúnar öðrum þræði mótast
af þeirri staðreynd. „íslendingar
hafa alltaf haft takmarkaðan áhuga
á listdansi," segir hún. „Hann er
ekki hluti af menningu þjóðarinnar.
Hópurinn sem fylgist með starfi ís-
lenska dansflokksins er að vísu
traustur en að sama skapi fámenn-
ur. Fjölmargir íslendingar hafa aldr-
ei heyrt á íslenska dansflokkinn
minnst. Það er kannski ekkert skrít-
ið þar sem sýningar eru fáar og
starfsemi flokksins lítil út á við.“
Bágborinn fjárhagur
íslenski dansflokkurinn var stofn-
aður árið 1973 og starfaði lengi inn-
an vébanda Þjóðleikhússins. Nú er
flokkurinn hins vegar sjálfstæð ein-
ing. Sigrún segir hins vegar að fjár-
hagurinn sé bágborinn og hafi sett
flokknum þröngar skorður. Samn-
ingsbundnir dansarar séu til að
mynda einungis ellefu um þessar
mundir. „Flokkurinn þarf að borga
Iaun og húsaleigu og það er einfáld-
Iega lítill peningur eftir til að setja
upp sýningar. Fyrir vikið eru þær
ekki eins veigamiklar og flokkurinn
hefði kosið.“
íslenski dansflokkurinn hefur ver-
ið gagnrýndur nokkuð á liðnum
misserum og einkum verið legið á
hálsi fyrir skort á stefnu, stíl og
vönduðum sýningum. Sigrún kveðst
skilja þessa gagnrýni að vissu leyti.
„Sýningarnar eru auðvitað alltof
fáar. Stjóm flokksins vill þjóna sem
fléstum stefnum og fyrir vikið eru
þessar fáu sýningar mjög blandaðar
af stíl og stefnu. Persónulega hef
ég ekki alltaf verið sátt við verkin
sem flokkurinn hefur verið að setja
upp og finnst eðlilegra að hann haldi
sig við tiltekin stíl. Kosturinn við
þetta fyrirkomulag er hins vegar sá
að allir dansararnir fá tækifæri til
að láta ljós sitt skína.“
Haustið 1989 ákvað Sigrún að
freista gæfunnar á erlendri grund
og skrifaði undir samning við dans-
flokk óperunnar í Bonn í Þýska-
landi. „Ástæðan fyrir því að ég vildi
reyna fyrir mér erlendis var fyrst
og fremst sú að ég var ósátt við
íslenska dansflokkinn. Ég var ung
og kraftmikil og átti erfitt með að
bíða eftir nýjum verkefnum. Þess
vegna langaði mig að kynnast lífi
dansara í stórum dansflokki erlend-
is.“
Dansflokkurinn ytra nýtur mikill-
ar virðingar en í honum eru sextíu
dansarar. Þar kynntist Sigrún gjör-
ólíku andrúmslofti. „Starfsemin var
í blóma. Aðstæður frábærar og vinn-
an mikil og stöðug, sem er nauðsyn-
legt fyrir ballettdansara enda njóta
þeir mikillar virðingar í Þýskalandi."
Iðrast einskis
Engu að síður sneri Sigrún heim
vorið 1990. „Það var ómetanlegt að
kynnast starfseminni, aganum og
vinnubrögðunum í Þýskalandi og
framan af var ég í sjöunda himni.
Þegar líða fór á veturinn fannst mér
Booker-verðlaunin til Pat Barker
PAT Barker heillaðist af sögum afa síns.
Eftir-
leikur
stríðsins
HEIMSSTYRJÖLDIN fyrri er
yrkisefni bresku skáldkonunn-
ar Pat Barker en hún hlaut
Booker-verðlaunin bresku fyrr
í mánuðinum fyrir bók sína,
„The Ghost Road“. Hún segist
ekki geta skýrt að fullu ástæðu
þess að hún hrífst af tímabilinu
að öðru leyti en því að hún
hafi heiilast af sögum afa síns,
sem barðist I stríðinu og iifði
það af að vera rekinn í gegn
með byssusting. Verðlaunin
sem Barker hiaut nema um 2
milijónum kr.
„The Ghost Road“ er þriðja
og síðasta bókin í röð verka
Barker um heimsstyrjöldina
fyrri og eftirleik hennar. Aðal-
persóna bókanna þriggja er
Biliy Prior, hermaður úr
verkamannastétt, glaðlyndur
daðrari, sem mætti örlögum
sínum í lokaorrustunni um
Sambre-Oise. Auk þess koma
við sögu taugasérfræðingur á
geðsjúkrahúsi fyrir hermenn
pg skáldið Siegfried Sassoon.
í niðurstöðu dómnefndar segir
að Barker „beini sjónum sínum
að einstaklingunum en bókin
veiti þó snilldarlega og yfir-
gripsmikla sýn á heimstyrjöld-
ina fyrri.“ Verkið sé mögnuð
sálfræðileg greining, þrungin
tilfinningu fyrir söguefninu.
Barker segist hafa gert sér
grein fyrir því eftir að hún
lauk við fyrstu bókina af þrem-
ur, að hún yrði að taka þráðinn
upp að nýju, til að komast að
því hvernig færi fyrir söguhetj-
unum. Svo heilluð varð hún af
þeim, ekki síst hermanninum
unga, að því er segir í viðtali
við hana í The Independent.
Mikið hefur verið skrifað um
heimsstyrjöldina fyrri í heima-
iandi Barker, mun meira en
um seinna stríðið. Barker segir
Breta hrylla við og heillast í
sömu andrá af heimsstyijöld-
inni fyrri. Ástæðan sé líklega
sú að eftir að henni lauk hafi
menn einfaldlega neitað að
gera sér grein fyrir því hvaða
áhrif hryllingur heimsstyijald-
arinnar hafði á þá sem börðust
í henni. Afi hennar hafi verið
einn af þeim sem ekki hafi
beðið þess bætur.
Sögu- og hag-
fræðikennari
Barker er 52 ára og kenndi
sögu og hagfræði áður en hún
gerðist rithöfundur. Hún sendi
fyrstu bókina, „Union Street“
frá sér þegar hún er 39 ára en
í kjölfarið fylgdu m.a. „Blow
Your House Down“ og „The
Eye In The Door“ sem vann til
bókmenntaverðlauna The
Guardian fyrir tveimur árum.
Morgunblaðið/Einar Falur
SIGRÚN Guðmundsdóttir sneri heim eftir einn vetur hjá dans-
flokki óperunnar í Bonn. „Það hefði örugglega enginn sagt
þessu starfi upp nema ég.“
ég hins vegar þurfa á meira frelsi
að halda auk þess se_m ég saknaði
vina og vandamanna. Ég var einfald-
lega of fjarri heimahögum. Það hefði
örugglega enginn sagt þessu starfi
upp nema ég. Engu að síður iðrast
ég einskis - mig langaði að koma
heim.“
Sigrún segir að ef til vill hafi
ekki verið_ nógu mikill metnaður til
staðar. „Ég hef að vísu alltaf haft
metnað til að standa mig á æfingum
og sýningum en þegar ég hef verið
að bíða eftir nýjum verkefnum hef
ég oft hugleitt hvort ég ætti ekki
að fara að snúa mér að einhveiju
öðru.
Biðstaðan á milli sýninga og verk-
efnaóvissan eru mjög erfið fyrir
dansarana hér heima. Það reynir á
þolrifin að þurfa stöðugt að halda
sér í þjálfun án þess að vita hvað
tekur við. í raun má segja að við
séum í vinnu án þess að fá, langtím-
um saman, tækifæri til að sýna.“
En skyldi þetta viðhorf ekki mót-
ast öðru fremur af þeim aðstæðum
sem Sigrún hefur búið við? Er hún
ekki hreinlega fórnarlamb þeirra?
„Örugglega. Starfsferill minn
hefði að minnsta kosti þróast öðru-
vísi ef stjórn íslenska dansflokksins
hefði haft ákveðnari stefnu, vinnan
verið stöðugri og sýningarnar fleiri.
Ég hefði þroskast fyrr, öðlast meiri
reynslu og verið fyrr tilbúin að tak-
ast á við stærri og erfiðari verkefni.
Auðvitað langar mig að dansa enda
hef ég menntað mig til þess. Sama
gildir um hina dansarana í flokknum.
Það er því sorglegt að við skulum
ekki fá fleiri tækifæri til þess.“
„Mann langar að hún fái að
spreyta sig sem fyrst á sem flestu,"
segir ennfremur í dómi listdans-
gagnrýnanda Morgunblaðsins. Hvað
með framtíðina? „Auðvitað væri
gaman að íslenski dansflokkurinn
hefði burði til að setja upp sígild og
ekki síður ný spennandi verk svo
maðu'r fengi tækifæri og ögrun til
að takast á við metnaðarfull hlut-
verk enda hef ég öðlast mikla
reynslu. Reynslan er nefnilega mjög
mikilvæg og maður vinnur öðruvísi
úr hlutverkunum á þessu stigi ferils-
ins en áður. Tæknin er ekki það eina
sem gildir í þessu fagi.“
Margrét sýnir
olíumálverk í
Gerðarsafni
MARGRÉT Elías-
dóttir heldur sýningu
á olíumálverkum í
Listasafni Kópavogs
- Gerðarsafni, dag-
ana 25. nóvember til
17. desember.
Margrét á sjö ára
listnám að baki, þar
af fjögur ár í Mynd-
lista- og handíða-
skóla Islands og
tveggja ára fram-
haldsnám við
Konstfackskolan í
Stokkhólmi, þaðan
útskrifaðist hún árið
1974 úr hönnunar-
deild fyrir keramik
og gler.
Eftir það vann
hún m.a. sem „freel-
ance“ við fatahönn-
un og innréttingar,
einnig var hún kenn-
ari við listaskóla í
nokkur ár.
Síðan 1985 hefur Margrét aðal-
lega fengist við málverkið og hald-
ið margar sölusýningar í fyrir-
tækjum í Svíþjóð.
Árið 1991 dvaldist hún í Banda-
ríkjunum í boði Pacific Art Center
Seattle, W.A. sem „artist in resid-
ence“.
Margrét er búsett í Stokk-
hólmi, en síðan 1992 hefur hún
haft til umráða vinnustofu og
heimili að Bræðraborgarstíg 7 í
Reykjavík. Margrét hefur haldið
fjölda einkasýninga og tekið þátt
í samsýningum.