Morgunblaðið - 26.11.1995, Qupperneq 56

Póstleggiö
jólabögglana
tínianlega til
fjarlœgra
landa. PÓSTUR OG SÍMI

varða
víðtæk
fjármálaþjónusta
Landsbanki
íslands
Bankl allra landsmanna
MORGUNBLAÐIÐ, KRINGLAN 1, 103 REYKJAVÍK, SÍMI 569 1100, SÍMBRÉF 569 1181,
PÓSTHÓLF 3040, NETFANG MBL(SCENTRUM.IS / AKUREYRl: HAFNARSTRÆTI 85
SUNNUDAGUR 26. NÓVEMBER 1995
VERÐ í LAUSASÖLU 125 KR. MEÐ VSK
Sviptingar
í síma-
rekstri
SAMGÖNGURÁÐUNEYTIÐ
er að leggja síðustu hönd á
frumvarp um breytt rekstrar-
form Pósts og síma. Lagt er
til að stofnuninni verði breytt
í hlutafélag í eigu ríkisins.
Miklar sviptingar eru í fjar-
skiptamálum í Evrópu og víðar
um þessar mundir. Unnið er
að breyttu rekstrarformi og
einkavæðingu fjölda ríkisrek-
inna símafélaga. Evrópuríkin
eru að búa sig undir að höml-
um verði létt af fjarskipta-
markaði í ársbyrjun 1998.
■ Samkeppni/10
Frestur til breytinga á innheimtu og álagningu vörugjalds rann út í ágúst
ísland sennileg-a dregið
fyrir EFTA-dómstólinn
FRESTUR sá, sem Eftirlitsstofnun EFTA (ESA)
gaf íslenzkum stjórnvöldum til að breyta álagn-
ingu vörugjalda til samræmis við samninginn um
Evrópskt efnahagssvæði rann út í ágúst síðast-
liðnum. Samkvæmt heimildum Morgunblaðsins
mun ESA taka ákvörðun um það á næstu dögum
hvort ísland verði af þessum sökum dregið fyr-
ir EFTA-dómstólinn. Talið er sennilegt að það
verði gert, þar sem ósamkomulag er í starfs-
hópi þeim, sem fjármálaráðherra skipaði í júní
síðastliðnum til að gera tillögur um lausn máls-
ins, og ekkert frumvarp um breytingar á lögum
um vörugjald hefur verið lagt fyrir Alþingi.
ESA telur að íslenzkum stjómvöldum sé ekki
heimilt að fínna grundvöll vörugjalds með því
að áætla 25% heildsöluálagninu á innfluttar vör-
ur, í stað þess að miða við raunverð eins og
þegar um innlenda framleiðslu er að ræða. Jafn-
framt telur stofnunin að það samrýmist ekki
EES-samningnum að veita innlendum framleið-
endum frest til greiðslu gjaldsins, en ekki erlend-
um.
ESA sendi fjármálaráðuneytinu fyrst athuga-
semdir 22. júlí á síðasta ári. Formlegar athuga-
semdir voru sendar að nýju 20. marz sl. og loks
rökstutt álit 21. júní sl. Rökstutt álit er alvarleg-
asta form athugasemda frá ESA og sé ekki
brugðizt við slíku, getur stofnunin dregið aðildar-
ríki EFTA fyrir EFTA-dómstólinn. Það fylgdi
rökstudda álitinu í júní að íslenzka ríkið hefði
tveggja mánaða frest til að bregðast við og breyta
álagningu og innheimtu vörugjaldsins, áður en
íhugað yrði að vísa málinu til dómstólsins. Verði
málinu vísað til EFTA-dómstólsins verður ísland
fyrsta aðildarríki EFTA, sem dregið verður fyrir
dóm vegna brots á EES-samningnum.
• •
Orbylgjusendingar
Víða
skugga-
svæði
TÆKNIHLIÐ sjónvarpsútsendinga
um örbylgju, Fjölvarpsins og Stöðvar
3, hefur skapað vandamál víða í fjöl-
býlishúsum og víða um höfuðborgar-
svæðið eru svæði, sem _ örbylgjan
næst ekki. Þórarinn Ágústsson,
tæknistjóri Stöðvar 3, segir ástæð-
una úthlutunarreglur opinberra aðila
á rásum og Hannes Jóhannsson,
tæknistjóri Islenska útvarpsfélags-
ins, segir að Fjarskiptaeftirlitið hafí
ekki sinnt eftirlitshlutverki sínu.
Þórarinn segir að þessi vandamál
séu afleiðing af því að yfirvöld, 'sem
stjórni úthlutun á tíðnisviðum, hafí
ekki hugsað þessa útbreiðslu ti! enda.
Guðmundur Ólafsson, forstöðu-
maður Fjarskiptaeftirlitsins, tekur
undir það að tæknileg vandamál séu
til staðar vegna útsendinganna.
Svokölluð skuggasvæði eru á fjór-
tán stöðum í Reykjavík og nágrenni.
Setja þarf upp endurvarpa til þess
að bæta úr þessu. Hannes telur að
á milli 15 og 20% af Stór-Reykjavík-
ursvæðinu séu á skuggasvæðum.
■ Fjarskiptaeftirlitið/4
Tvíburabræður sem komu með sjúkraflugi frá Grænlandi til íslands
Stöðugar
framfarir
„OKKUR létti mikið þegar
drengirnir voru komnir í hend-
urnar á íslenska fagfólkinu. Hér
voru greinilega þungavigtar-
menn á ferð og vissu upp á hár
hvað þurfti að gera,“ sagði
Guðmundur Magnússon um
sjúkraflutning tvíburasona
sinna frá Grænlandi á þriðju-
dag.
Foreldrar tvíburanna hafa
búið á Grænlandi frá því í byrj-
un febrúar. Guðmundur hefur
starfað að sölumálum fyrir Roy-
al Greenland og María Björg
Vigfúsdóttir, kona hans, hefur
verið heimavinnandi. Hjónunum
fæddust frumburðirnir tæpum
tveimur mánuðum fyrir tímann
eða hinn 10. nóvember sl.
Guðmundur segir að Guð-
mundur Karl, sá minni, hafi frá
upphafi átt við öndunarerfið-
leika að stríða og grænlenskum
læknum hafi ekki tekist að kom-
ast að því hvar orsakanna væri
að leita. Læknarnir tóku því í
samráði við lækna á Ríkis-
sjúkrahúsinu í Kaupmannahöfn
ákvörðun um að flytja Guð-
mund Karl og Pétur, bróður
hans, á fullkomnara sjúkrahús.
Vegna þjóðernis foreldranna
var ákveðið að senda bræðurna
til íslands en ekki Danmerkur
eins og samningar Grænlend-
inga við dönsk stjórnvöld gera
ráð fyrir. Af þeim sökum tók
lengri tíma en ella að afgreiða
umsókn um sjúkraflutning og
greiðslur vegna hans.
Guðmundur segir að biðin
hafi reynt mjög á þau Maríu
Björgu og þeim hafi létt mikið
þegar drengirnir voru komnir
í hendurnar á hjúkrunarfólki
vökudeildar Landspítalans.
„Við erum afar þakklát íslensku
læknunum fyrir hvað þeir
brugðust fljótt við og veittu
góða þjónustu. Drengirnir hafa
fengið mjög góða umönnun og
Morgunblaðið/Þorkell
tekið stöðugum framförum eftir
að þeir komu hingað,“ sagði
Guðmundur og tók fram að
drengirnir hefðu ekki þurft að
vera nema einn sólarhring í ein-
angrun. Eftir hana hafi þeir
verið færðir í vöggur og séu á
nokkurs konar framhaldsdeild
vökudeildar Landspítalans. For-
eldrarnir vildu skila kæru þakk-
læti til alls starfsfólks vöku-
deildar Landspítalans.
Sölusamband íslenskra fiskframleiðenda fær óskir um útflutning á „svörtum“ saltfiski
Einhvem veginn fer
þessi fiskur úr landi
DÆMI eru um að íslenskir fískfram-
leiðendur hafí farið þess á leit við
Sölusamband íslenskra fiskframleið-
anda að flytja fyrir sig út saltfisk,
sem hvergi kæmi fram á kvóta- eða
útflutningsskýrslum. Þetta staðfestu
þeir Sighvatur Bjarnason, stjórnar-
formaður SÍF, og Gunnar Örn Krist-
jánsson, framkvæmdastjóri SÍF,
þegar blaðamaður Morgunblaðsins
bar þetta undir þá í gær. Morgun-
blaðið telur sig jafnframt hafa heirh-
ildir fyrir því að svokallaður „svartur
fiskur“ sé á Spánarmarkaði, sem er
langstærsti saltfiskmarkaður íslend-
mga.
Þeir Sighvatur og Gunnar Örn
segja að beiðnum af þessu tagi sé
auðvitað alfarið vísað frá enda stæði
SÍF ekki í slíkum útflutningi. Aftur
á móti væri ljóst að einhvern veginn
færi þessi fískur út úr landinu. Það
sæist á því verði, sem verið væri að
bjóða á Evrópumarkaði um þessar
mundir. „Við getum ekki leyft okkur
það, sem einstaklingar virðast geta
leyft sér í eigin rekstri. Ég er á því
að það sé ansi mikill svartur fiskur
í umferð þó sönnunarbyrðin geti
reynst erfið. Svo virðist sem alls
konar aðferðir séu í gangi,“ segir
Sighvatur.
Snertir bæði útgerð
og fiskvinnslu
Skv. upplýsingum. Morgunblaðs-
ins er um að ræða afla, sem landað
hefur verið fram hjá vigt auk þess
sem talsvert mun vera um að þorsk-
ur sé fluttur út sem ufsi. Þannig
þurfí bæði útgerð og fiskvinnsla að
koma að málum. Einn heimildarmað-
ur Morgunblaðsins segir að algeng
aðferð hvað saltfiskinn varði sé sú
að bjóða erlenda kaupandanum eitt
tonn af fiski, sem síðan sé flutt út
sem 840 kíló. „Venjulega eru 840
kg af fiski á hveijum palli og
150-200 kg af salti. Brúttóvigtin er
því 1.000 til 1.100 kg, en í staðinn
fyrir allt þetta salt, setja menn bara
meiri fisk á hvern pall og semja svo
um hærra verð þannig að allir fá
eitthvað fyrir sinn snúð. Á útflutn-
ingsskýrslum er hins vegar verið að
flytja út 840 kg af fiski á hveijum
palli, en ekki 20% meira, eins og
reyndin er hvað þessa útflutningsað-
ferð varðar.“
Gunnar Örn segist engan áhuga
hafa á því að blanda sér í þessa
umræðu enda tæki SÍF ekki þátt í
neinu slíku og hefði ekki Ijáð máls
á einu eða neinu í þessum efnum.
„Þetta er mjög alvarlegt mál fyrir
þá, sem standa í slíkum viðskiptum.
Ef menn vilja vera í þessum leik,
hljóta þeir að gera það á eigin ábyrgð
og koma til með að þurfa að svara
fyrir þetta athæfí gagnvart réttum
aðilum síðar. Þetta getur ekki endað
nema á einn veg.“
Útflutningur á saltfíski var gefinn
fijáls um áramótin 1992/1993.
Gunnar Örn segir að undirboð á
markaðnum kæmu vissulega illa við
SÍF enda væri hér um hreina
skemmdarstarfsemi að ræða. Sjálfur
segist hann nýlega hafa fregnað af
saltfiski á Ítalíumarkaði og hafi ís-
lenski framleiðandinn boðið hann á
15% lægra verði en það verð, sem
framleiðendur SÍF fá. Að auki hafi
þessi fiskur verið sagður Rússafisk-
ur sem þýddi að útflytjandinn hefði
þurft að greiða 13% toll til viðbót-
ar, en greiða þarf toll af Rússafiski
inn í Evrópubandalagið en ekki af
íslenskum fiski. Skv. þessu væri hér
um 28% verðmun að ræða. „Menn
eru náttúrulega að fá allt annað
verð fyrir fisk, sem er ekki á yfir-
borðinu, heldur einhvers staðar í
undirhagkerfinu."
Sighvatur og Gunnar Örn voru
sammála um að herða þyrfti eftirlit
Fiskistofu. Þeir vildu ekki taka svo
djúpt í árinni að Fiskistofa sinnti
ekki hlutverki sínu sem skyldi, held-
ur væru flestar ríkisstofnanir, sem
tengdust sjávarútvegi, í ákveðnu
fjársvelti.