Morgunblaðið - 10.01.1996, Blaðsíða 20

20 MIÐVIKUDAGUR 10. JANÚAR 1996
LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ
FÍLAGUÐINN Yaksha
Purnabhadra á 19. aldar
málverki.
Himnaríkí tilnefnt til
Norrænna leikskáldaverðlauna
• DANSKA leikkonan Ghita
Narby hélt í síðustu viku upp á
40 ára leikafmæli sitt er hún lék
í uppfærslu Konunglega danska
leikhússins á Colombe eftir Jean
Anouilh. Var útvöldum hópi
fólks boðið á sýninguna, auk
þess sem henni var útvarpað
beint í danska ríkisútvarpinu.
Colombe gerist í leikhúsinu og
fjallar um frú Alexöndru, sem
Norby leikur, en hún ræður lög-
um og lofum á sviðinu og utan
þess.
• INDVERSK-breski rithöfund-
urinn Salman Rushdie, sem ver-
ið hefur í felum í sjö ár vegna
dauðadóms iranskra klerka yfir
honum, vann fyrir skemmstu til
Whitbread-verð-
launanna. Þau
eru veitt árlega
fyrir bestu skáld-
sögu ársins að
mati dómnefnd-
ar, sem valdi að
þessu sinni „The
Moor’s Last
Sigh“. Verðlaun-
in nema um
200.000 krónum
ísl. Fyrirfram var búist við því
að Rushdie hlyti verðlaunin en
bók hans hefur selst í um
120.000 eintökum á Stóra- Bret-
landi og í Ástralíu á fjórum
mánuðum. Aðrir sem tilnefndir
voru til verðlaunanna voru Kate
Atkinson fyrir „Behind The Sce-
nes At The Museum, Michael
Murpurgo fyrir „The Wreck Of
Zanzibar“, Roy Jenkins fyrir
„Gladstone" og Bernard O’Do-
noghue fyrir „Gunpowder".
• HALDA varð ráðstefnu rök-
hyggjumanna í Nýju Dehli á
Indlandi án heiðursgestsins, rit-
höfundarins Taslimu Nashrin,
sem fékk ekki vegabréfsáritun
til landsins. Múslimar í heima-
landi hennar, Bangladesh, hafa
hótað henni lífláti vegna skrifa
hennar og neituðu indversk
stjórnvöld, í annað sinn frá því
Nashrin flúði heimaland sitt, að
veita henni vegabréfsáritum, til
að styggja ekki indverska músl-
ima.
• „VALD og gull“ er heiti sýn-
ingar sem nú stendur yfir í
Mannfræðisafninu í Rotterdam
í tilefni 50 ára afmælis lýðveldis-
ins Indónesíu. Sýndir eru yfir
250 skartgripir úr gulli, svo og
20 viðhafnarbúningar. Ætlunin
með uppsetningu sýningarinnar
er að sýna fram á félagslegt,
pólitískt og trúarlegt gildi skart-
gripanna á eyjunum 20.000 sem
mynda Indónesíu, Malaysíu og
Filippseyjar. Jafnvel þótt sýn-
ingargestir geri sér ekki fylli-
lega grein fyrir gildi hvers
skartgrips fyrir sig, munu þeir
án efa njóta fegurðar þeirra.
Þá stendur einnig yfir í Rotter-
dam umfangsmikil sýning á
verkum Leonardos da Vinci en
meðal þess sem sýnt er, eru
módel af nokkrum uppfinninga
hans.
Arlegir Vínartón-
leikar Sinfóníu-
hljómsveitarinnar
ÁRLEGIR Vínartón-
leikar Sinfóníuhljóm-
sveitar íslands verða
haldnir næstkomandi
fimmtudag, föstudag
og laugardag. Vínar-
tónleikar eru jafnan
best sóttu tónleikar
hljómsveitarinnar og
er löngu uppselt á þá
alla. Þegar eru famar
að berast miðapantan-
ir fyrir Vínartónleika
1997, að því er fram
kemur í kynningu.
Eins og endranær
kemur hljómsveitar-
stjórinn frá landi vals-
ins, Austurríki, og
heitir hann Roman
Zeilinger. Hlaut hann
tónlistarmenntun sína
við Tónlistarskólann í
Vín, þar sem hann
lagði stund á píanóleik,
tónfræði og hljóm-
sveitarstjórn. Stjóm-
andaferil sinn hóf Zeil-
inger sem kórstjóri,
meðal annars hjá Vín-
ardrengjakórnum, sem
hann fór með í tón-
leikaferð um England,
Kanada og Bandarík-
in. _
Árið 1964 hóf hann
störf við Landstheater
í Linz, fyrst sem kórstjóri en síðar
hljómsveitarstjóri og í seinni tíð
hefur Zeilinger gegnt starfí ópem-
stjóra þar á bæ. Auk starfa sinna
í Linz stjórnar hann
víða, meðal annars í
Vín, Salzburg, Ung-
veijalandi og Dan-
mörku.
Einsöngvari á tón-
leikunum verður Gu-
ido Paévatalu, barí-
ton, sem verið hefur
fastráðinn söngvari
við Konunglega leik-
húsið í Kaupmanna-
höfn frá því hann lauk
námi við Ópemaka-
demíuna þar í borg.
Að auki hefur Paévat-
alu sungið með flest-
um hljómsveitum
Danmerkur og haldið
tónleika í Vín, Amst-
erdam og Bergen.
Paévatalu er óvenju
íjölhæfur listamaður
og hefur, fyrir utan
óperusviðið, komið
fram sem hljóðfæra-
leikari, skemmtikraft-
ur og leikari. Til gam-
ans má geta þess að
hann skemmti gestum
dönsku konungsfjöl-
skyldunnar í einni af
veislunum í tilefni
brúðkaups Joachims
Danaprins og Alex-
öndra Manley á liðnu
ári.
Tónleikarnir á fimmtudag og
föstudag hefjast klukkan 20.00 en
á laugardaginn fer tónsprotinn á
loft klukkan 17.00.
Roman
Zeilinger
Guido
Paévatalu
Jaina-list í London
LISTMUNIR sem tengjast hinni lítt þekktu og dularfullu ind-
versku Jaina-reglu eru nú til sýnis í Viktoria og Albert Museum
í London. Þar getur að líta litskrúðug verk sem tengjast regl-
unni en hún var stofnuð á 6. öld f. Kr. Jaina-reglan boðar strangt
meinlæti og trú á endurholdgun og sálnaflakk og eru fylgis-
menn hennar ekki margir á indverskan mælikvarða, um 2%
þjóðarinnar. Þrátt fyrir að reglan boði meinlæti hafa fylgis-
menn hennar skapað mörg ómetanleg listaverk sem ekki hafa
áður verið sýnd í Evrópu. Eru alls um 120 verk á sýningunni,
þau elstu um 2000 ára. Hún stendur til 18. febrúar.
STYTTA af Digambara jina frá 19. öld.
LEIKRITIÐ Himnaríki — geðklofinn gamanleikur
eftir Árna Ibsen hefur verið tilnefnt fyrir íslands
hönd til Norrænu leikskáldaverðlaunanna 1996,
sem verða afhent í þriðja sinn á Norrænum leik-
listardögum í Kaupmannahöfn í júní í sumar.
Danir tilnefna leikritið Kains Mærke (Tákn
Kains) eftir Morti Vizki, Norðmenn Isblomst (ís-
blómið) eftir Teije Nordby, Svíar Cancerbalkong-
en (Svalir á krabbameinsdeild) eftir Marianne
Goldman og Finnar Anastasia och jag (Anastas-
ia og ég) eftir Paavo Havikko.
Um Himnaríki segir í umsögn dómnefndar:
„Himnaríki er skemmtilegt og kröftugt gam-
anleikrit, ögrandi í framsetningu og nýstárlegt
að formi. Leikrtið nær vel að fanga tilgangsleysi
og firringu ungs fólks í velferðarsamfélagi nútím-
ans. Leikrtið lýsir vel því nöturlega ástandi sem
gjaman fylgir þeirri kröfu að verða að „skemmta
sér“ — þ.e. af vilja fremur en mætti. í verkinu
er dregin upp raunsönn lýsing af ungu fólki í
samfélagi þar sem gömul og hefðbundin gildi em
á undanhaldi, tilvistin er tilgangslaus, hugsjónir
veikar og framtíðin marklaus; — þar gildir það
eitt að lifa heitt og hratt fyrir hvert andartak í
einu, án stefnu, án takmarks, án ábyrgðar. Form-
bygging verksins er í fullu samræmi við efnið;
nútímaleg, óvænt, endurtekin og klofín.“
Önnur verk eftir Árna Ibsen em leikgerð af
„Oliver Twist“ (1981), „Skjaldbakan kemst þang-
að líka“ (1984), „Afsakið hlé“ (1989), útvarps-
leikritið „Ský“ (1990), „Fiskar á þurru landi“
1993 og „Elín Helena“ (1993).
Himnaríki var frumsýnt 14. september sl. hjá
leikhópnum Hermóði og Háðvör í húsi Bæjarút-
gerðarinnar í Hafnarfirði og hefur verið leikið
þar fyrir fullu húsi síðan. I dag og á morgun
er sýningin á fjölunum í Bergen í Noregi, en
þangað var henni boðið á norræna leiklistarhá-
tíð. Einnig er til athugunar að bjóða sýningunni
á alþjóðlegu leiklistarhátíðina Bonner-Biennale í
Bonn í júní í sumar.
• HÚN gæti talist ævisaga allra
ævisagna, ein af jólabókunum í
Bretlandi, því þar er sjónum beint
að Guði. Bókin ber heitið „Guð:
Ævisaga" og er eftir fyrrum jesú-
íta sem hefur snúið sér að blaða-
skrifum, Jack Miles. í bókakálfi
The Sunday Times fær bókin af-
leita dóma. Bókadómarinn þakkar
fyrir það að ekki hafi fleiri bækur
komið út eftir höfundinn en óttast
greinilega að svo kunni að verða
og að þar verði sérstaklega tekið
fram að höfundurinn hafi einnig
tekið sama ævisögu Guðs. I bók-
inni sé ekki farið í sálgreiningar
eða heimspekilegar vangaveltur
Nietzches eða Freuds, heldur geti
höfundurinn sér til um hugsanir
og líðan Guðs. Líkir bókadómarinn
verkinu við glens og gamanmál
Monthy Python leikhópsins og seg-
ir hana einkar gott dæmi um það
þegar tilraun til að manngera Guð
missi gjörsamlega marks. Sakar
bókadómarinn Miles um að vera
ekki nægilega lesinn I Biblíunni
en leita þess í stað ódýrra lausna
með spurningum sem helst sé að
finna í ameriskum spjallþáttum.
Morgunblaðið/Kristinn
ATRIÐI úr leikritinu Himnaríki.