Morgunblaðið - 14.04.1996, Blaðsíða 12

12 SUNNUDAGUR 14. APRÍL 1996
MORGUNBLAÐIÐ
Þó að ég telji það sé
ekki á dagskrá að
ganga í Evrópusam-
bandið þá tel ég á dag-
skrá að ræða það eins
og öll mikilvæg mál.
ekki þar með orðið láglaunaland.
Hann Ólafur bróðir, sem er 1,95,
er ekki orðinn dvergur þó að Jó-
hann risi hafi verið 2,30. Við erum
sem betur fer með launahæstu ríkj-
um veraldar. Við höfum á hinn
bóginn kappkostað, kannski á
kostnað launanna, að halda at-
vinnuleysi niðri.
Það er enginn vafi hins vegar á
að við þurfum að skipuleggja okkar
vinnumarkað betur en við höfum
gert og það er meginverkefni ríkis-
valds og vinnuveitenda og laun-
þegahreyfíngarinnar að breyta því
hér.
Það er hægt að komast af með
minni vinnutíma hér og halda sömu
launum, því að við höfum tamið
okkur vitlausan takt í þessum efn-
um. Við höldum að við vinnum
alltaf svo miklu meira en aðrar
þjóðir. Að sumu leyti erum við með
óagaðri vinnubrögð en aðrar þjóð-
ir, óagaðri vinnumarkað, óagaðri
vinnuaðferðir og að sumu leyti er
meira slugs hjá okkur heldur en
líðst hjá öðrum þjóðum. Þetta þurf-
um að lagfæra því að það er mjög
brýnt að fólk hafi meiri tíma af-
lögu fyrir sig og sína án þess að
glata sínu lífsframfæri."
Aðild að ESB út í hött
- Þá er það Evrópusambandið.
Nú er ríkjaráðstefnan hafin og
fyrirsjáanlegt að henni ljúki eftir
eitt til eitt og hálft ár. Þú hefur
talað þannig að ekki sé tímabært
að fjalla um aðildarspurninguna
fyrr en komi í ljós hvernig Evrópu-
sambandið verði að lokinni ríkjar-
áðstefnunni. Nú er sá tími farinn
að nálgast. Finnst þér ekki eðlilegt
að menn fari að huga að þessu
núna?
„Ég er alveg sammála forustu-
mönnum erlendra ríkja, Evrópu-
sambandsríkja til að mynda, sem
segja að það sé út í hött fyrir ís-
land að fara að velta þessu fyrir
sér fyrr en menn sjá hvað út úr
þessari ríkjaráðstefnu kemur og á
hvaða leið Evrópusambandið er.
Það er ekkert, sem knýr okkur
til þess að ganga í Evrópusamband-
ið. Það vantar ekki rökin gegn því,
það vantar rökin fyrir því. Eg átti
samtal við Vaclav Klaus, forsæt-
isráðherra Tékklands, í París fyrir
um þremur vikum. Tékkar leggja
mikla áherslu á að komast inn í
Evrópusambandið, sem maður skil-
ur mjög vel miðað við forsögu og
alla þá hluti. Þá sagði forsætisráð-
herrann við mig: „Ef ég væri í
NATO, ef ég hefði bandaríska her-
stöð, ef ég hefði EES-samninginn,
þá væri ég ekki svo vitlaus að vilja
ganga í Evrópusambandið. Því Evr-
ópusambandið er í mínum huga að
sumu leyti á villigötum," sagði
hann.
Við höfum þetta allt saman.
Þannig að það vantar bara rökin
fyrir því að ganga í Evrópusam-
bandið. Einu rökin sem eru boðuð
eru að við þurfum að vera með í
því að móta hinn mikla veruleika,
en þetta er bara eins og hvert ann-
að snakk. Meira að segja Finnar
og Svíar eru að segja opinberlega
núna að þeim komi á óvart hvað
þeir hafí lítil áhrif og þeir eru nú
nokkuð stærri en við. Það eru tvö
meginríki, sem ráða mestu, Þýska-
land afar miklu og Frakkland
nokkru.
Ef ég væri Finni...
Ef ég væri Finni þá gæti ég
hugsanlega verið formaður Evrópu-
hreyfíngarinnar í Finnlandi til að
losna undan Rússum og nota tæki-
færið til að komast inn hvað, sem
það kostaði. En vilja menn virkilega
takmarka okkar fullveldi enn frekar
en orðið er með inngöngu í Evrópu-
sambandið og missa yfirráð yfir
okkar sjávarútvegi? Fyrir hvað?
Fyrir tækifæri til að hafa áhrif á
hinn mikla samruna? Það er ekki
heil brú í því. Þannig að við getum
bara andað rólega. Ég anda að
minnsta kosti rólega."
- En hvað til dæmis með mynt-
einingu ESB. Frakkar og Þjóðveijar
stefna að henni um aldamótin og
breskur viðskiptaheimur er fylgj-
andi, þótt bresk stjórnvöld séu það
ekki. Hvaða áhrif mundi það hafa
á stöðu íslensku krónunnar að
standa fyrir utan svo stórt svæði,
sem hefði sömu myntina?
„Fyrir okkur er vonlaust að taka
þátt í evrópsku mynteiningunni.
Við höfum efnahagskerfi, sem er
ekki mjög rótfast. Ef við yrðum
með í Evrópusambandinu og aðiljar
að sameiginlegri mynt og okkar
gengispólitík gæti ekki lengur lotið
íslenskum lögmálum og íslenskum
efnahagsveruleika þá þyrftum við
að bæta okkur upp sveiflur, sem
verða ætíð á Islandi, með styrkja-
kerfí. Þá yrðum við að vera byggða-
undur, þar sem Evrópusambandið
skaffaði okkur styrki eftir því
hvernig kaupin gerðust á eyrinni.
Það mundi algerlega eyðileggja
íslenskan metnað. Það, sem ég
sagði áðan um stjórnun fyrirtækja
hér, mundi renna út í sandinn því
að það mundi hætta að skipta máli
hvort fyrirtæki væru vel eða illa
rekin hér og við yrðum sem þjóð
svona eins og skjólstæðingar fé-
lagsmálastofnunar í fjórða lið.
Þetta get ég ekki hugsað mér. Mér
finnst það ömurlegt.
En það vill nú svo grátbroslega
til að við erum eina þjóðin í Evr-
ópu, sem stenst allar efnahagslegar
kröfur um sameiginlega mynt og
mundum samkvæmt reglunum
neyðast ef við gengjum í Evrópu-
sambandið til að taka upp sameig-
inlega mynt.“
- En gæti samkeppnisstaða okk-
ar ekki skerst ef til mynteiningar
kæmi um aldamótin?
Ekki heimsmynt
„Það er alltaf einhver kostnaður
við gjaldeyrisbreytingar, en það er
aðallega viðskiptaheildin, sem
skiptir máli. Við erum ekki að fara
að taka upp eina heimsmynt.
Tveir þriðju hlutar þýsks almenn-
ings eru andvígir því að hafa mynt-
ina sameiginlega og þýski seðla-
bankinn og helstu ráðunautar hans
eru andvígir því að ganga of hratt
fram. Þannig að maður á eftir að
sjá þetta allt saman gerast. I Þýska-
landi hafa menn vaxandi efasemdir
um að allar myntir muni við sam-
runann verða eins og sterkasta
myntin. Líklegra sé að veikari efna-
hagskerfí muni draga sterku mynt-
irnar_niður.“
- Áttu von á mikilli umræðu um
þetta á næsta landsfundi Sjálfstæð-
isflokksins?
„Vonandi einhverri. Það er hollt
LISTIR
Lína Langsokkur
að fá umræður um slíkt mál. Þegar
við undirbjuggum landsfundinn,
sem við ætluðum að halda í haust,
höfðum við ákveðið tvö aðalum-
ræðuefni. Annað snerti stöðu
kvenna í flokksstarfi og öðru slíku
í framhaldi af umræðu, sem um
það hafði orðið - við viljum ekki
forðast umræðu um slík mál - en
hitt aðalumræðuefnið átti að vera
samkeppnisstaða íslands. Það er
augljóst að þar með er flokksforust-
an að óska eftir umræðu um þessi
efni, en ekki forðast hana. Ég geri
ráð fyrir að svipuð dagskrárefni
verði í haust og þá erum við ber-
sýnilega að kalla eftir umræðu um
þessi mál. Því þó að ég telji það
sé ekki á dagskrá að ganga í Evr-
ópusambandið þá tel ég á dagskrá
að ræða það eins og öll mikilvæg
mál.“
- Býstu við kröfum frá sjálf-
stæðismönnum um að leita eftir
aðild?
„Það má vel vera, en ég á út af
fyrir sig ekki von á því. Ég held
að það sé ekki stemmning fyrir því
í flokknum, en það eru margir mjög
góðir flokksmenn, sem eru þeirrar
skoðunar, harðir og góðir flokks-
menn, og það er sjálfsagt að þeir
komi með þá skoðun og ýti henni
fram.“
- En hvað segirðu um alþjóða-
samninga á borð við GATT, Al-
menna samkomulagið um tolla og
viðskipti?
„Það er mjög jákvætt að draga
úr reglugerðaráþján. Evrópusam-
bandið, því miður, hefur farið út í
reglugerðaáþján og er óskaplega
illt viðureignar hvað það varðar.
Þegar maður spyr af hveiju við
þurfum að hafa ökurita í okkar
flutningabílum þá fæ ég svarið að
það þurfi að vera samræmd regla
í þessu þvi að þegar menn keyra
frá Austurríki yfir til Frakklands
sé ekki hægt að hafa mismunandi
reglur. Flutningabílar hér keyra
aldrei yfir til Austurríkis og Frakk-
lands. Atlantshafið er frekar
ógreiðfært yfírferðar fyrir flutn-
ingabíla, en það er ekki nokkur
vinnandi vegur að koma því inn í
hausinn á þeim.
Reglugerðaáþján
Það er afar undarlegt að sam-
band, sem á að ýta undir fijálsa
verslun og viðskipti skuli vera jafn
undirlagt af miðstýringar- og reglu-
gerðaráráttu og ESB. Við höfum
fengið ríflegan skammt af tilskip-
unum og reglugerðum sem enginn
maður hefur lesið nema hugsanlega
túlkarnir. Reglugerðaráþjánin er
allt að drepa og þetta er ekki til
þess fallið að stuðla að frjálsum
viðskiptum.
Hinir ungu evrópsku hugsjóna-
menn ættu að forðast eins og heit-
an eldinn þennan reglugerðarhaug
sem vex með ótrúlegum hraða.
Evrópusambandið hefur aldrei
skapað varanlega atvinnu, nema
fyrir búrókrata í Brussel.
Fyrir þjóðaratkvæðagreiðslurnar
á Norðurlöndum var hafður uppi
hrikalegur blekkingaáróður. Þess
vegna er fólkið reitt í Svíþjóð. Þess
vegna vilja 70% ganga úr Evrópu-
sambandinu. Ekki bara af því að
Evrópusambandið sé svona vont því
Evrópusambandið er merkilegt að
mörgu leyti, heldur af því að það
var svo margt ósatt sem var sagt
við fólkið. Því var hótað og hótað
alveg eins og reynt var að gera hér
hjá okkur. Þið verðið einir fyrir
utan, þið verðið eins og viðundur,
atvinnuleysi mun hríðaukast og svo
framvegis. Ekkert af þessu stóðst.
Og íbúamir sjá nú að beitt var
blekkingum. Þess vegna eru þeir
svona reiðir.“
- En það er ekki þar með sagt
að inngangan í ESB sé orsökin fyr-
ir ástandinu í Svíþjóð.
„Ég er viss um að það er ekki
orsökin. Ég er alls ekki að segja
það. Fullyrðingamar um ESB-aðild
og hætturnar sem því fylgdu að
standa utan við og um ávinninginn
sem aðild mundi fylgja reyndust
fals og ósannindi. Þess vegna er
fólkið reitt og vonsvikið. Fólkið vill
ekki láta plata sig.“
„HETJAN, hún Lína Langsokkur
hefur frá því í septemberbyrjun,
staðið fyrir sínum þekktu prakk-
arastrikum og uppátækjum fyrir
leikhúsgesti á öllum aldri í Borg-
arleikhúsinu. Nú stendur hins-
vegar til að taka niður Sjónarhól
og Lína flytur líklega til pabba
síns til einhverrar dularfullrar
eyju langt, langt út í hafi.
I febrúar síðastliðinn stóð
Morgunblaðið fyrir Litaleik um
Línu Langsokk og sendu rúmlega
300 börn myndir til blaðsins. Lína
sjálf, ásamt aðstoðarfólki, valdi
svo 26 myndir til úrslita og fengu
Steina Vas-
ulka heldur
fyrirlestur
STEINA Vasulka myndbandalista-
kona heldur fyrirlestur á Kjarvals-
stöðum, um eigin listsköpun, mánu-
daginn 15. apríl kl. 17. Sýnd verða
brot úr verkum Iistakonunnar. Að-
gangur ókeypis.
Nú stendur yfír á Kjarvalsstöðum
fyrsta einkasýning Steinu hér á
landi, en Steina er einn af frum-
kvöðlum myndbandalistarinnar á
alþjóðlegum vettvangi.
verðlaunahafamir Línu-púsluspil
og Línu-boli, ásamt bréfi sem Lína
skrifaði til þeirra þar sem hún
þakkaði þeim fyrir þátttökuna.
Fyrstu verðlaun fékk Rósa Hauks-
dóttir og bauð Lína henni ásamt
fjölskyldu í leikhúsið. Eftir sýn-
ingu kom Rósa baksviðs til að
heilsa uppá Línu og eftir mynd
að dæma má vart á milli sjá hvor
skemmtir sér betur,“ segir í frétt
frá Leikfélagi Reykjavíkur.
Einungis 3 sýningar eru eftir
og sunnudaginn 28. apríl nk.
verður síðasta sýningin með
Línu.
Kórsöngur í
Háteigskirkju
KÓR Tónlistarskólans í Reykjavík
heldur tónleika í Háteigskirkju í
kvöld, þriðjudaginn 16. apríl kl.
20.30. Flutt verður Missa brevis í
D-dúr eftir W.A. Mozart og Te
Deum eftir Benjamin Britten. Ein-
söngvarar eru Hanna Björk Guð-
jónsdóttir, Sesselja Kristjánsdóttir,
Skarphéðinn Þór Hjartarson og
Valdimar Másson.
Nokkrir kennarar skólans leika
með, en stjórnandi er Marteinn H.
Friðriksson.
Efnilegur kórsljóri
TONLIST
Digrancskirkja
KARLAKÓRS-
TÓNLEIKAR
Karlakórinn Þrestir úr Hafnar-
firði sungu íslensk og erlend kór-
lög og fjórir söngnemar létu til
sín heyra á vortónleikum Karla-
kórsins Þrasta. Stjómandi: Sól-
veig S. Einarsdóttir og undirleik-
arar Hólmfríður Sigurðardóttir
og Miklos Dalmay. Fimmtudagur-
inn ll.apríl 1996.
KARLAKÓRINN Þrestir hef-
ur ráðið til sín unga tónlistar-
konu, Sólveigu S. Einarsdóttur
og hélt kórinn tónleika í Digra-
neskirkju sl. fimmtudag. Á efn-
isskránni voru íslensk og erlend
lög og hófust tónleikarnir á
ágætu lagi eftir Pálmar Þ. Ey-
jólfsson, er ber nafnið Hefjum
sönginn, við texta eftir Lárus
Salomonsson, sem var hressi-
lega sungið. Til sönggyðjunnar
eftir Friðrik Jónsson og Vísur
Vatnsenda-Rósu og Dýravísur
eftir Jón Leifs voru næstu verk-
efni, en Dýravísur Jóns voru of
hratt sungnar og of mikið gert
úr áherslunum. Þrátt fyrir það
voru þær skýrlega fluttar, en
eitt af bestu lögum kórsins var
Sefur sól hjá ægi, sem var sér-
lega fallega mótað af stjórnand-
anum. Gömul spor eftir Friðrik
Jónsson, Nú er bjart um norð-
urslóð eftir Elvis Presley og Ríð-
um sveinar senn voru léttilega
flutt, en í lagi Friðriks söng tvö-
faldur kvartett, sem í raun bætti
engu við lagið. Hver á sér fegra
föðurland eftir Emil Thoroddsen
og lag við kvæði Steins Stein-
ars, Vort líf, vort líf, sem er
samið til minningar um mis-
heppnaðan tónsnilling, síðustu
lögin fyrir hlé, voru ágætlega
sungin.
Fjórir söngnemar Snæbjargar
Snæbjarnardóttur sungu ein-
söng, en þeir voru Orvar Már
Kristinsson, Sólveig S. Einars-
dóttir, sem einnig stjórnar kórn-
um, Kristján Valgarðsson og Sig-
ríður E. Snorradóttir. Það er ekki
venja að fjalla um tónflutning
nemenda, en hér eru á ferðinni
efnilegt söngfólk, mislangt kom-
ið í námi, er stóð sig með prýði,
en undirleikari með flestum nem-
endanna var Hólmfríður Sigurð-
ardóttir.
Kór, undir stjórn Sólveigar S.
Einarsdóttur, söng fimm rúss-
nesk þjóðlög og eitt rómantískt
dægurlag, Rose Marie, en sýndi
undir lokin ágæt tilþrif í lagi
Páls Isólfssonar, Úr útsæ rísa
Islandsfjöll og einnig í Ræningja-
kórnum eftir Verdi. Einn af elstu
kórfélögunum, Helgi S. Þórðar-
son söng einsöng í Ó, ísis eftir
Mozart og gerði það mjög smekk-
lega.
Það var greinilegt að Sólveig
er öruggur stjórnandi, er kom
hvað best fram í hinum hefð-
bundnu karlakórslögum, eins og
t.d. í Sefur sól hjá ægi, Hver á
sér fegra og Útsæ Páls ísólfsson-
ar. Kórinn var um margt góður
og söng ávallt vel og ofgerði aldr-
ei í styrk, svo að vel má spá
Sólveigu góðu gengi sem kór-
stjóra.
Jón Ásgeirsson