Morgunblaðið - 14.04.1996, Blaðsíða 21
MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 14. APRÍL 1996 21
ar yrðu þess varir að hvolpar í grenj-
um væru óvenjulega fáir. Eðlilegt
er að læður eignist 6-7 hvolpa, en
ef þeir vinna greni í júní með 1-4
hvolpum gæti það bent til þess að
eitthvað óeðlilegt væri á ferðinni.
Eitt helsta einkenni sjúkdómsins er
minni viðkoma hjá læðunum."
Þrefaldur sfofn
Minkur er mjög algengur á ís-
landi og tekur sinn toll af lífríkinu.
Löngum hefur verið vinsælt að
kenna minknum um ýmis skipbrot
í lífríkinu. Fækkun keldusvína og
flórgoða ber hátt, en oft er því
fleygt að ýmsum mófuglum og önd-
um hafi fækkað og það skrifað á
minkinn. Karl segir þessar kenning-
ar helst til einfaldar og fleira spili
inn í.
„Algengara er, þegar minkur
kemur á svæði í fyrsta sinn, að upp
úr því breytist varpstaðaval. Minkar
draga úr byggðamyndunum og
varpið sem áður var þétt, dreifist
þegar hann kemur á svæðið . Þann-
ig gætu menn fengið á tilfinninguna
að minna væri af fugli. Varðandi
tegundir á borð við keldusvín og
flórgoða, þá er ljóst að uppþurrkun
manna á votlendi skiptir ekki
minnstu máli í fækkun þessara teg-
unda og það er þróun sem byijuð
var sums staðar á tandinu áður en
minkurinn fór að vera algengur.
Keldusvínið var t.d. byijað að gefa
verulega eftir áður en minkurinn
kom til sögunnar.
Svo er annað mál, að þegar fugl
er orðinn fágætur, þá munar um
hvert hreiður. Við getum tekið flór-
goða á ónefndri tjöm Norðanlands
sem dæmi. Segjum að það séu tvö
hreiður. Ef minkur afrænir annað
eða bæði þá er höggið þungt og
minkurinn mikill vargur í véum. En
fyrir tíu árum voru hreiðrin kannski
5 eða 10 og flórgoðabyggðir víðar
á svæðinu. Þá er skaðinn ekki sam-
ur. Sem dæmi gæti minkur auðveld-
lega veitt flórgoðunum á Astjörn við
Hafnarfjörð náðarhöggið."
Vinnur minkur þann skaða á líf-
ríkinu að það réttlæti að herða beri
sókn gegn honum?
„Minkurinn er dæmigerður tæki-
færissinni meðal rándýra. Hann
étur það sem mest er af hveiju sinni
og á auðvelt með að skipta um
fæðutegundir . Hann er stórtækur
í eggjum og ungum á meðan það
fæðuframboð er fyrir hendi, en ef
litið er yfir árið í heild, þá er fiskur
aðalfæða hans og gildir þá einu
hvort um er að ræða minka við
ferskvatn eða við sjávarströndina.
Þeir geta lagt sér ótrúlega margt
til munns, ferskvatnsminkar t.d.
mýs, heilu hunangsflugubúin, mý-
flugnalirfur, hornsíli, seiði laxfiska
og silungstitti, en sjávarsíðuminkar
taka þangflugur, sprettfiska, sjó-
rekna fugla svo eitthvað sé nefnt.
Eg hef rannsakað fæðuval minka
við Sogið og með ströndinni vestan
Grindavíkur og fæðan var afar fjöl-
breytt.
Eg hef gengið svo langt að segja
að það sé erfitt fyrir manninn að
halda mink niðri á stóru svæði til
langs tíma. Á örfáum stöðum er
það þó gert, t.d. í Mývatnssveit.
Ef vit á að vera í því, verður að
veiða allt árið og það má aldrei
slaka á. Á hveiju vori þrefaldast
stofninn sem þýðir að veiðiálagið
þarf að vera mjög mikið. Hitt er
svo annað mál, að náttúran sjálf
er með sín eigin mörk og hvað
minka varðar þá rúmast ekki nema
viss fjöldi óðala í landinu.
Á Islandi er gífurlegur þéttleiki
margra tegunda mófugla. Tökum
sem dæmi spóa, lóu og lóuþræl.
Þetta eru afar stórir stofnar og það
eru oft stærstu stofnarnir sem
verða mest fyrir afráni rándýra.
Þetta er kannski afleiðing af því
að á íslandi eru fá rándýr. En áður
en við ræðum meira um hugsanlegt
tjón sem minkar vinna á lífríki skul-
um við athuga hvað stofnar þola.
Markmið stofna er að vaxa og dafna
og vera sem stöðugastir. Sveiflur
eru hættulegastar. Tökum sem
dæmi æðarfuglinn, sem er friðuð
tegund. Það eru eitthvað um
800.000 æðarfuglar í landinu og á
langri ævi klekur æðarkolla út 50
ÞESSI lét lífið í þágu vísindanna.
eggjum. Það gengur upp og ofan
að koma ungunum á legg, þvi marg-
ar hættur steðja að, en ef þetta
meðaltal ætti við allar æðarkollur
þá þyrftu aðeins tveir ungar að
komast á legg til þess að halda
stofninum stöðugum. Hinir 48 ung-
arnir eru beinlínis framleiddir í af-
ræningja, en afgangurinn drepst
úr sjúkdómum eða vosbúð eða
drukknar í hrognkelsanetum. Þetta
er herkostnaður til að halda stöðug-
um stofni. Til þess að ógna stofnin-
um þarf að heija á 49. ungann.
Þetta dæmi á við um æðarfugl
og er kannski ekki algilt og dæmi-
gert fyrir aðrar tegundir. En það
gefur samt nokkra mynd af því
hversu sterkir þessir stóru stofnar
eru hér á landi og að mikið má
ganga á ef rándýr ætla sér að ógna
þeim. Þrátt fyrir allt eru þó vissir
staðir þar sem tvímælalaust ætti
að halda mink niðri. Til dæmis við
sleppitjarnir, æðarvörp og fiskeldis-
stöðvar, enda* er þar á ferðinni
áþreifanlegt fjárhagslegt tjón ef
minkur fær að vaða uppi.“
Framtíð Evrópu - nýsköpun
sem vopn í samkeppni
Ráðstefna um „grænbók“ framkvæmdastjórnar
Evrópusambandsins á sviði nýsköpunar
Framkvæmdastjórn Evrópusambandsins gengst fyrir ráðstefnu um nýsköpun og samkeppnishæfni Evrópu
gagnvart Asíu og Bandaríkjunum og stöðu íslands í því samhengi. Ráðstefnan er haldin í samvinnu við Rann-
sóknarráð íslands, Útflutningsráð íslands og iðnaðarráðuneytið á Scandic Hótel Loftleiðum mánudaginn 6.
maí næstkomandi kl. 8.30 - 17.00.
Markmið ráðstefnunnar er að kynna „grænbók“ framkvæmdastjómar Evrópusambandsins á sviði nýsköpunar
og hvetja til umræðu um skilyrði nýsköpunar og tillögur til úrbóta sem fram koma í bókinni.
Ráðstefnan er opin öllum þeim sem hafa áhuga á að móta nýsköpunarstefnu framtíðarinnar og vilja stuðla að
samkeppnishæfu atvinnulífi á Islandi.
Dagskrá:
Finnur Ingólfsson viðskipta- og iðnaðarráðherra setur ráðstefnuna
Dr. Constant Gitzinger fulltrúi framkvæmdastjómar Evrópusambandsins kynnir „grænbókina“
Dr. Vilhjálmur Lúðvíksson framkvæmdastjóri Rannsóknarráðs íslands fjallar um stöðu nýsköpunar í íslensku
atvinnulífi.
Starf í vinnuhópum:
Vinnuhópur I:
Vinnuhópur II:
Vinnuhópur III:
Vinnuhópur IV:
Vinnuhópur V:
Að beina rannsóknarstarfi að nýsköpun
Að skipuleggja mannauð í þágu nýsköpunar
Að bæta skilyrði fyrir fjármögnun nýsköpunar
Að bæta umhverfi nýsköpunar á sviði laga og reglugerða
Að hvetja til nýsköpunar og nýtingar á nýrri tækni meðal lítilla og meðalstórra
fyrirtækja, sérstaklega svæðisbundið. Aðlaga hlutverk og aðferðir opinberra aðgerða
varðandi nýsköpun.
Matarhlé
Niðurstöður vinnuhópa kynntar
Umræður um niðurstöðurnar
Ráðstefnustjóri er Jón Ásbergsson framkvæmdastjóri Utflutningsráðs Islands.
Þátttaka tilkynnist til Rannsóknarráðs íslands í síma 562 1320. Þátttakendum verður send „græn-
bókin“ og önnur fundargögn. Óskað er eftir því að menn geti þess við skráningu í hvaða vinnuhópi
þeir hafi áhuga á að taka þátt. Þátttakendur geta sent skriflegar athugasemdir við „grænbókina“ til
Rannsóknarráðs íslands fyrir 30. apríl nk. og verða þær athugasemdir ræddar í vinnuhópunum.
Rannsóknarráð íslands hefur opnað upplýsingamiðstöð fyrir þá sem óska frekari upplýsinga um
grænbókina eða ráðstefnuna.
RANMfS
0
//
ÚTFLUTNINGSRÁÐ
ÍSLANDS
EXPORT COUNCIL OF ICELAND
IÐNAÐAR- OG
VIÐSKIPTARÁÐ U N E YTI
European Commission