Morgunblaðið - 11.06.1996, Blaðsíða 18

18 ÞRIÐJUDAGUR 11. JÚNÍ 1996
VERIÐ
ERLEIMT
MORGUNBLAÐIÐ
!
Enn mistekst að ná samkomulagi í Smugudeilunni
Norðmenn kröfðust afla-
heimilda í lögsögu okkar
ENN hefur slitnað upp úr viðræðum
íslands, Noregs og Rússlands um
samkomulag um veiðar okkar íslend-
inga í Barentshafi, einkum_ Smug-
unni. Þjóðimar funduðu í Osló um
helgina og voru bundnar töluverðar
vonir um samkomulag, sérstaklega
eftir óformlegar viðræður ráðmanna
hér heima við sjávarútvegsráðherra
Rússa. Norðmenn fóru fram á veiði-
heimildir innan íslenzku lögsögunnar
sem endurgjald fyrir veiðar okkar í
Baraentshafi og fyrir vikið gekk ekki
saman með þjóðunum þremur.
„Mér finnst það mjög miður, að
ekki skyldi takast að ljúka samning-
um um veiðar okkar í Smugunni i
Ósló um helgina," segir Þorsteinn
Pálsson, sjávarútvegsráðherra í sam-
tali við Morgunblaðið. „Það kom þá
á daginn, að það sem rússneski sjáv-
arútvegsráðherrann hafði opnað fyrir
í óformlegum viðræðum við okkur
heima á íslandi, stóðst ekki fyllilega
og átti það aðallega við um afstöðu
Norðmanna.
. Það er ekki mikið, sem ber á milli,
en við höfum gætt þess meðan á
viðræðum stendur að nefna ekki
neinar tölur um mögulegar aflaheim-
ildir og ég kýs að gera það ekki
heldur nú. Embættismenn þjóðanna
þriggja urðu ásáttir um það um helg-
ina að skoða málið frekar, en að
öðru leyti er lítið um það að segja
annað en, að náist ekki samningar
Rætt um 12.000
til 18.000 tonna
þorskkvóta okkar
í Barentshafi
fljótlega, verða veiðar okkar í Smug-
unni með svipuðum hætti og síðustu
sumur.“
Hve miklar veiðiheimildir vildu
Norðmenn fá í lögsögu okkar og eru
líkur á því að þeir fái hér einhvetjar
heimildir?
„Norðmenn fóru fram á eitthvert
gagngjald að hlutatil fyrir þær veiði-
heimildir, sem þeir voru tilbúnir til
að við Islendingar fengjum í Barents-
hafí. Við höfum ekki útilokað að
fullu að svo geti orðið. Það fer eftir
því í hvaða samhengi það verður og
hve miklar heimildir við fáum án
þess að til gagngjalds komi. Eins og
staðan var, þegar fundi lauk aðafara-
nótt síðastliðins sunnudag, gekk ekki
saman með þjóðunum þremur og þar
við situr enn um sinn,“ segir Þor-
steinn Pálsson.
Veiði okkar í Smugunni hefur ver-
ið um 35.000 tonn að meðaltali síð-
ustu árin, en heimildir frá Noregi
herma, að íslendingar hafí hafnað
tilboði upp á 12.000 til 18.000 tonn
af þorski.
Skipti á þorski og loðnu?
Samkvæmt heimildum hér heima
var talið að lausnin fælist í ákveðnum
lágmarkskvóta og möguleika á meiri
afla með samningum um gagnkvæm-
ar veiðiheimildir við Rússa, þar sem
skipt væri á þorski og loðnu. Norð-
menn fóru einnig fram á veiðiheim-
ildir af ýmsu tagi innan lögsögu okk-
ar, en það gátu samningamenn okk-
ar ekki fallizt á.
Nokkur þúsund tonn ber á milli
í fréttum frá Noregi er haft eftir
aðalsamningamanni Rússa, Vyach-
eslav Zilanov, að því miður hafi ekk-
ert þokazt í samkomulags átt, enda
hafi Islendingar verið með fyrirvara
við alla þætti mögulegs samkomu-
lags. Norðmaðurinn Kaare Bryn tek-
ur í sama streng og segir íslendinga
skorta sveigjanleika til að hægt sé
að ná samkomulagi.
Norska fréttastofan NTB hefur
eftir Guðmundi Eiríkssyni, formanni
íslenzku samninganefndarinnar, að
Islendingar hafí ekki verið tilbúnir til
samkomulags nú, en svo geti orðið
fljótlega. „Það bera aðeins nokkur
þúsund tonn á rnilli." Norðmaðurinn
Bryn er á sömu skoðun. Hann segir
boltann alfarið hjá Islendingum.
Ákveðinn grunnur að samkomulagi sé
fyrirliggjandi og því hægt að ljúka
samningum á tiltölulega stuttum tíma.
Margir stefna í Smuguna
Lítið eftir af karfakvótanum á Reykjaneshrygg
FJÖLDI íslenskra útgerða hyggur
nú á Smuguveiðar á næstu vikum.
Afli íslensku skipanna í Smugunni í
fyrra var nokkru minni en árið 1994.
Heildaraflamagn íslenskra skipa í
Barentshafi var í fyrra 34.200 tonn
og að verðmæti um 2,5 milljarðar
króna. Árið 1994 veiddust um 37
þúsund tonn af þorski í Smugunni
og var verðmæti aflans þá um 2,7
milljarðar króna. Það var mjög mikil
aukning frá árinu 1993 en þá veiddu
íslensk skip rúm 9.700 tonn í Bar-
entshafi að verðmæti um 890 milljón-
ir króna.
Reikna má með að á miðju sumri
stefni stór hluti togaraflotans í Bar-
entshafið. Nú eru um 40 skip á út-
hafskarfaveiðum norður og vestur
af Reykjaneshrygg en heildarkarfa-
kvóti íslendinga klárast væntanlega
fyrir miðjan júní ef svo heldur fram
sem horfir.
Veiði í Smugunni hefur á undan-
förnum árum hafist í júní og má
búast við að skipin verði flest komin
í Smuguna nú í lok júní. Guðmundur
Þórðarson, útgerðarstjóri Sjólaskipa,
sem gerir út Harald Kristjánsson
HF, segir að ekki hafí verið endan-
lega ákveðið hvað skipið geri eftir
að úthafskarfakvótinn klárist, en
væntanlega verði skipið sent í Smug-
una þegar líða fari á sumarið. Hjá
Siglfirðingi hf. fengust þær upplýs-
ingar að þegar væri ákveðið að að
loknum karfaveiðum færi Siglir i
nauðsynlegar breytingar en síðan
beint í Smuguna.
Morgunblaðið/Sigríður Ingvarsdóttir
SVERRIR Ellefsen og Hjörvar Halldórsson, starfsmenn Vélaverkstæðis SR-Mjöls, við nýjan mjölblandara.
Mjölblandari fyrir SVN
Siglufírði - Nú er lokið smíði á þriðja
mjölblandaranum fyrir loðnu- og síld-
arbræðslu hjá Vélaverkstæði SR-
mjöls á Siglufirði. Að þessu sinni var
smíðaður mjölblandari fyrir Sildar-
vinnsluna hf. í Neskaupstað. En áður
höfðu verið smíðaðir blandarar fyrir
fiskimjölsverksmiðju Hraðfrystihúss
Eskifiarðar og fyrir væntanlega
loðnuverksmiðju í Helguvík. Verk-
fræðistofa Stefáns Arnars Stefáns-
sonar hannaði tækin.
Á Vélaverkstæði SR-mjöls á Siglu-
firði starfa nú sautján menn og seg-
ir Sighvatur Ellefsen, rekstrarstjóri,
að sig vanti fleiri lærða járniðnaðar-
menn til starfa því undanfarin ár
hafa verið næg verkefni og ekki
annað að sjá en að svo muni verða
áfram. í augnablikinu er unnið við
endursmíði soðeimingartækja fyrir
verksmiðju SR-mjöls á Seyðisfirði og
smíði nýrra tækja fyrir verksmiðju í
Helguvík. Um helmingur af starf-
semi Vélaverkstæðisins er fyrir SR-
mjöl sjálft, en annað fyrir óskylda
aðila á almennum markaði.
ASTRALI REYNIR VIÐ FLORIDASUND
Ástralska sundkona Susie Maroney vildi verða
fyrst til að synda yfir Floridasund milli Kúbu og
Bandaríkjanna en vegalengdin er styst 140 km.
Maroney synti innan í búri, sem
bátur dró, til að verjast hákörlum
og marglyttum og yfir því var tjald,
sem hlífði henni við sólinni.
Vegna strauma
hefði sundið
hugsanlega
getað orðið
200 km langt.
Havana
Synti frá Kúbu til
Bandaríkjanna
Stock Island. Reuter.
ASTRALSKA sundkonan Susie
Maroney synti um helgina lang-
leiðina frá Kúbu til Bandaríkj-
anna og átti aðeins ófarna 19 km
þegar hún var dregin upp úr sjón-
um. Hafði hún þá lagt að baki
142,4 km og er það nýtt met í
langsundi.
Maroney stefndi að því komast
til Bandaríkjanna og telur raun-
ar, að sér hafi tekist það þar sem
hún var komin inn í bandaríska
lögsögu þegar henni fannst nóg
komið eftir 37 klukkustunda
sund. Hefur Alþjóðlega maraþon-
félagið staðfest, að um sé að
ræða nýtt met í langsundi en
Maroney kvaðst ekki hafa í
hyggju að þreyta það aftur. Svo
erfitt hefði það verið.
Sjóveik til að
byija með
Maroney sagði, að sundið hefði
verið erfiðast í upphafi, fyrstu
sex klukkustundirnar, en þá var
hún sjóveik. Síðan hefði gert hið
versta veður með þrumum og
eldingum en hún synti lengst af
innan í hákarlaheldu búri, sem
bátur dró. Á laugardag gleypti
Maroney nokkurn sjó þegar öldur
frá bátnum skullu á búrinu og
þá var ákveðið að losa hana við
það. Bátsverjarnir urðu hins veg-
ar að fylgjast vel með ferðum
hákarla. Þá kom það líka fyrir,
að stór búrhvalur synti með Mar-
oney nokkra stund en hún segir,
að það hafi bara orðið sér hvatn-
ing til að halda áfram.
Æft í sex tíma á dag
Maroney á nokkur langsunds-
met og 15 ára gömul varð hún
fyrsta konan til að synda yfir
Ermarsundið. Ári síðar eða 1993
sigraði hún í 48 km kappsundi í
kringum Manhattan-eyju á tím-
anum sjö klukkustundir og sjö
sekúndur. í nokkur ár hefur hún
æft sig í sex klukkustundir á dag
og leggur þá yfirleitt að baki 25
km.
Vaxandi spenna í Burma
Leiðtogi lýðræð-
issinna sigurviss
Bangoon. Reuter. Thc Daily Telegraph.
AUNG San Suu Kyi, leiðtogi lýðræð-
issinna í Burma, sagði í ræðu er hún
flutti við heimili sitt í höfuðborginni
Rangoon á sunnudag, að óhjákvæmi-
legt væri að stjórnarandstaðan færi
með sigur af hólmi í baráttunni gegn
herforingjastjórninni '1 landinu.
„Með stuðningi fólksins og sam-
vinnu okkar við það mun allt okkar
starf bera árangur. Sigurinn verður
okkar,“ sagði Suu Kyi en um 4.000
manns hlýddu á ræðu hennar.
Suu Kyi og samheijar hennar forð-
uðust hins vegar að gagnrýna her-
stjórnina, sem gengur undir nafninu
Laga og endurreisnarráðið (SLORC),
beinum orðum og virtust það vera
viðbrögð stjórnarandstöðunnar við
lögum þeim sem sett voru á föstudag
og banna í raun alla gagnrýni á
stjórnvöld. Suu Kyi var einnig var-
færin í orðavali í ræðu sinni sem hún
flutti á laugardag en hún hefur hald-
ið slík ávörp við heimili sitt í viku
hverri frá því henni var sleppt úr
stofufangelsi í júlí í fyrra. Suu Kyi
er dóttir frelsishetju Burma, sem
ráðin var af dögum og hún hefur
hlotið Friðarverðlaun Nóbels fyrir
baráttu sína fyrir lýðræði og mann-
réttindum í heimalandi sínu.
Fjöldafundir skipulagðir
Spenna hefur farið ört vaxandi í
Burma frá því að Suu Kyi boðaði til
þings Lýðræðisfylkingarinnar, þess
fyrsta frá því henni var sleppt úr
haldi. Stjómvöld brugðust við með
því að handtaka um 250 félaga fylk-
ingarinnar í fyrri viku en ekki tókst
að koma í veg fyrir þingið. Herfor-
ingjastjórnin hefur síðan haft í hót-
unum við lýðræðissinna og varað við
afleiðingum frekari baráttu og and-
ófs. Aukinheldur hafa verið skipu-
lagðir fjöldafundir víða um landið þar
sem ræðumenn á vegum herstjórnar-
innar hafa fordæmt öfl „andspyrnu
og upplausnar í landinu".
Þá nýtir herforingjastjórnin sér
hvert tækifæri til að fordæma tengsl
Suu Kyi við útlendinga en hún er
gift breskum háskólakennara, Mich-
ael Aris og eiga þau tvo syni. Eigin-
manninum hefur verið neitað um
vegabréfsáritun til ao hitta konu sína
en þau mega ræða saman í síma í
klukkustund á hvetjum sunnudegi.
Ráðamenn í Burma hafa ítrekað
reynt að þvinga Aung San Suu Kyi
til að flytjast úr landi en hún neitar
að láta af baráttu sinni fyrir lýðræði
og mannréttindum.
Stjórnvöld víða um heim hafa for-
dæmt hótanir herforingjanna og
handtökur á stjórnarandstæðingum.
Erlendir sendimenn í Rangoon segja
að margir þeirra sem sækja fjölda-
fundi stjórnvalda séu neyddir til þess
að gera það og sjálf hefur Suu Kyi
líkt þessum áróðursbrögðum við leik-
hús fáránleikans.