Morgunblaðið - 10.07.1996, Blaðsíða 22

22 MIÐVIKUDAGUR 10. JÚLÍ 1996
LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ
Hamingj usamur
„maður í svörtu“
PÁLL Heimir myndlistarmaður. Morgunblaðið/Ásdis
Frelsið
ligg^ur í
aganum
NÝI geisladiskur fiðluleikarans Nigel
Kennedy kallast Kafka enda er inn-
tak hans nokkurs konar hamskipti
tónlistarmannsins, rétt eins og í sam-
nefndri bók Kafka. Útgáfan bindur
endi á þriggja ára þögn frá hinum
skrautlega Kennedy.
Kennedy hefur hlotið bæði frægð
og frama, þó ekki hjá þeim sem
leggja áherslu á hið hefðbundna í
flutningi sígildrar tónlistar. Uppá-
komur á borð við þá þegar Kennedy
flutti fíðlukonsert Albans Berg í
skósíðum svörtum flauelsslopp og
hvítmálaður í andliti, féllu ekki í
kramið hjá þessum hópi.
Flestir tónleikagestir voru himin-
lifandi enda leikur Kennedys frábær
og EMI-útgáfufyrirtækið var sátt við
sitt enda voru vinsældir Kennedys
slíkar að geisladiskur með flutningi
hans á árstíðum Vivaldis komst inn
á lista yfir söluhæstu plötur, innan-
um allt poppið. En Kennedy hafði
fengið nóg og dró sig í hlé.
Síðan eru þijú ár. Ýmislegt hefur
verið sagt um Kennedy á þeim tíma,
að hann hafi yfirgefíð aðdáendur,
en aðrir hafa andað léttar og sagt
að kominn hafi verið tími til að fá
hvíld frá uppákomum Kennedys.
Hann hefur nú snúið aftur og í
fljóti bragði virðist hann ekki hafa
breyst mikið, það gustar af honum
þegar hann þeysir í viðtalsþátt í sjón-
varpi til að kynna nýtt myndband;
101 kjánaleg meðferð á fiðlu. Og
maðurinn er að nálgast fertugt.„Ég
held að menn vaxi innra með sér,
þó að þeir vaxi aldrei úr grasi og
verði fullorðnir," segir hann í sam-
tali við Independent.
Um ástæður þess að hann dró sig
HANN hefur haft misjafnt
orð á sér en flestir geta þó
verið sammála um að Nigel
Kennedy er snillingur á fiðlu.
í hlé, segir hann að sér hafí fundist
sem markaðssetningin væri að taka
völdin. Hann hafi verið gagnrýndur
fyrir allt á milli himins og jarðar,
m.a. að ýta undir eiturlyfjanotkun
bama og að hafa það að leiðarljósi
að öll umfjöllun væri af hinu góða.
„Mér fannst ég vera að missa stjórn-
ina, að tónlistin sæti eftir.“
Nýi geisladiskurinn er með tónlist
eftir Kennedy sjálfan en áhrifa gæt-
ir víða að. Kennedy hefur leitað í
smiðju gítarleikarans Jimi Hendrix,
svo og gömlu sígildu meistaranna
sem hann hefur leikið svo listavel,
t.d. Béla Bartok. Þá gætir áhrifa frá
keltneskri þjóðlagatónlist og úr jazz-
tónlist.
Af öðru sem er á döfínni hjá þess-
um óvenjulega fíðlusnillingi, er nýr
og óhefðbundinn kammerflutningur
á sónötum eftir Bach og Beethoven,
auk þess sem Kennedy segist enn
ekki hafa tekist á við verk Pro-
kofíjevs, Mozarts og Barbers, auk
þess sem sig langi að reyna aftur
við fíðlukonsert Elgars, sem
Grammophone valdi eina af bestu
sígildu upptökum áratugsins. Þá hef-
ur hann hug á því að vinna með
mönnum á borð við stjómandann
Mariss Jansons. En enn sem komið
er, er allt opið. Kennedy er fijáls
eins og fuglinn og kann því vel.
PÁLL Heimir og maðurinn í svörtu
sýna verk sín í Listhúsi 39 við
Strandgötu í Hafnarfírði. Þeir fé-
lagar eru reyndar einn og sami
maðurinn og sagði Páll Heimir í
samtali við Morgunblaðið að maður-
inn í svörtu væri sá sem hann væri
að verða þó ekki væri það vegna
þunglyndis og svartsýni heldur hins
gagnstæða. Þetta er fyrsta einka-
sýning Páls en hann útskrifaðist frá
Myndlista- og handíðaskóla íslands
nú í vor.
Verkin á sýningunni eru unnin
með grafíktækni. Stórt verk sem
samanstendur af 56 einingum, sem
hver sýnir mynd af frægri styttu
Michaelangelos af Davíð konungi,
er hulið gegnsæju efni þannig að
verkið sést óskýrt á bakvið. Á vegg
beint á móti eru fimm smærrri
myndir þar sem listamaðurinn beit-
ir skrift til að búa til munstur. Þeg-
ar blaðamaður innti hann eftir því
hvað í raun stæði skrifað á mynd-
irnar svaraði hann, „ég er ham-
ingjusamur."
í fordyri vítis
Sýningin ber yfírskriftina Óspillt
fullkomnun. „Sumum finnst þetta
alveg ofboðslega fráhrindandi titill.
Auðvitað er þetta ekkert um full-
komnun heldur ófullkomnun. Fólk
vill alltaf hafa allt fullkomið en um
leið og eitthvað er orðið það verður
það fráhrindandi. Davíðsstyttan
sem ég nota sem módel er alveg
rosalega fullkomin höggmynd en
ef að hún myndi lifna við væri þar
fatlaður maður og því mjög ófull-
kominn. Onnur löppin er um það
bil 15 sm styttri en hin,“ sagði Páll.
Hugmyndin að baki verkunum á
sér einnig rætur í hugleiðingum
Páls um lífið og tilveruna sem hafa
vaknað frá því hann stóð í fordyri
vítis um stund, eins og hann orðar
það, en komst aftur til baka. „Ég
varð mjög veikur og missti alveg
stjóm á sjálfum mér og er heppinn
að vera á lífi. Síðan hef ég verið að
hugsa og horfa nýjum augum á líf-
ið. Ég er að reyna að gera það full-
komið þó ég viti ekki endilega hvort
ég vil hafa það fullkomið eða ekki.“
í bakgrunni Davíðsmyndarinnar
eru flugkort sem Páll hefur unnið
mikið með. „Öll jörðin er kortlögð
í háloftunum í mörgum lögum en
þar sjást engin landamæri. Ef þú
ert ekki flugmaður þá skilur þú
ekki neitt í neinu og mér finnst
þetta mjög merkilegt.
Textinn, ég er hamingjusamur,
sem kemur fyrir á sýningunni teng-
ist ljóðabók sem Pál langar að senda
frá sér. „Ég er að skrifa ljóð um
að ég sé mjög hamingjusamur því
ég hef aldrei verið það áður. Það
hefur oft verið sagt við mig að verk-
in mín séu ljóðræn og ég held að
það sé ekki fjarri lagi,“ sagði Páll
Heimir.
Drungaleg
augnablik
Morgunblaðið/Aldís Hafsteinsdóttir
FRÁ afhjúpum listaverksins „Mýri“, fv. Einar Mathiessen, bæjar-
stjóri, Steinunn Þórarinsdóttir, listakona og Knútur Bruun, for-
seti bæjarsljórnar.
„Mýri“ g’eymir sög-
una um ókomin ár
Hveragerði. Morgunblaðið.
MYNDLIST
Listhús Ófeigs
MARGRET SCHOPKA
Opið virka daga kl. 10-18 og laugar-
daga kl. 11-14 til 13. júlí. Aðgangur
ókeypis
í KJÖLFAR Listahátíðar hægist
oft um hvað varðar sýningarhald á
myndlistarsviðinu, þó langt sé frá
því að þar verði hlé á. Nokkuð ber
á erlendu listafólki sem hingað
kemur með sýningar fáeinar vikur
á sumri, og bætir þannig þegar
best lætur sínum svip við þá lista-
flóru, sem hér dafnar árið um kring.
Sú listakona sem hér sýnir fellur
vel að slíkum skilgreiningum. Mar-
gret Schopka kemur hingað frá
Köln í Þýskalandi, en hún stundaði
sitt listnám í Hamborg fyrir hálfum
öðrum áratug. Hún hefur frá þeim
tíma haldið einkasýningar og tekið
þátt í samsýningum víða í Þýska-
landi, en þetta mun vera fyrsta
sýning hennar utan heimalandsins.
Margret sýnir hér sextán mál-
verk, sem samkvæmt upplýsingar-
blaði eru unnin með akrýl á striga.
Það segir þó ekki nema hluta sög-
unnar um vinnuaðferð listakonunn-
ar; eftir að liturinn hefur verið bor-
inn á strigann í þykkum lögum er
hann skafínn, brotinn og ristur með
ýmsum hætti, þannig að eftir
standa aðeins leifar af því sem lagt
var upp með - en í þeim leifum birt-
ist sú myndsýn sem leitað er eftir.
Loks er striginn klipptur í litla búta,
sem síðan eru rammaðir inn í stærri
fleti, þannig að viðfangsefnið ein-
angrast með mjög skýrum hætti frá
umhverfi sínu.
Þetta verklag hentar vel því
myndefni, sem hér er tekist á við.
Sýningunni hefur verið gefin yfir-
skriftin “Augnablik (!)“. I kynningu
kemur fram að viðfangsefni lista-
konunnar sé “. . . manneskjan,
vamarlaus, einmana, særð“ og að
hún vinni sín verk með það í huga
að þar “. . . speglast innri mynd
manneskjunnar í hijúfu yfirborði
verksins.“
Hér er því óræður ótti og um-
komuleysi mannsins i aðalhlutverki,
enda kallar listakonan öll verkin
„ónefnanleg" til að forðast frekari
skilgreiningar. Slíkt kann að vera
sýningargestum erfitt eða virka frá-
hrindandi á sólbjörtum sumardög-
um, en hér þarf að lúta að hinu
smáa og gráa yfirborði flatanna til
að komast sem næst inntakinu.
Það er einkum i verkum nr. 8-11
sem mannsformið kemur fram líkt
og úr móðu brotakenndra litanna.
Sú einmanakennd sem marka má
af myndunum kemur einna sterkast
fram í stærstu römmunum (nr.
12-16) þar sem ímyndin minnir
einna helst á ómsjármynd af því
lífí, sem enn hefur ekki fæðst úr
móðurkviði, en lítur samt óttaslegn-
um augum (nr. 13) til þess sem
framundan er.
Það eru drungaleg augnablik lífs-
óttans sem þannig birtast okkur
hér þessa sumardaga, og eru sem
slíkt ágæt áminning um að ætíð
skal hafa í huga það jafnvægi, sem
lífíð byggist á.
Eiríkur Þorláksson
LISTAVERKIÐ „Mýri“ eftir Stein-
unni Þórarinsdóttur var afhjúpað í
Hveragerði sl. föstudag. Listakonan
gaf Hveragerðisbæ verkið á hátíð-
arfundi bæjarstjórnar í apríl sl. í
tilefni af 50 ára afmæli bæjarfé-
lagsins. Því hefur nú verið fundinn
staður við aðalgötu bæjarsins rétt
við Hótel Örk.
Einar Mathiesen, bæjarstjóri,
flutti listakonunni þakklæti bæj-
arbúa fyrir þessa höfðinglegu gjöf
sem setja mun mikinn svip á bæinn.
Listakonan sjálf skýrir verk sitt
„Mýri“ á eftirfarandi hátt: „Jörðin
geymir verk mannanna löngu eftir
að þeir erugengnir á-vit feðra sinna.
Hversdagslegir hlutir sem segja
söguna um þá sem skópu þá og
notuðu liggja við hlið dýrgripa í
jörðinni. um aldur og ævi og bíða
þess eins að úr þeim sé lesin sagan
um löngu gengin spor. Þannig sígur
saga mannanna smám saman niður
í jörðina. Listaverkið „Mýri“ er því
eins konar íslandssaga þar sem á
mýrarbotni má greina forna helgi-
gripi og minni frá upphafi íslands-
byggðar við hlið tannhjóla og báru-
járns þessarar aldar. Mýrin hefur
kastað rauðum lit sínum á forn
vopn, jafnt heynál sem gaddavír. í
mýrinni bíður saga okkar um ókom-
in ár.“
Gunnlaugs-
saga leikin
NÚ eru hafnar æfingar á nýju ís-
lensku verki sem er unnið uppúr
Gunnlaugssögu Ormstungu og er
fyrirhuguð frumsýning 1. ágúst í
Skemmtihúsinu,Laufásvegi22. Um
er að ræða gleðileik með tragískum
endi, byggðan á nýfundnu handriti
Gunnlaugssögu sem fannst seint á
síðasta ári í Kaupmannahöfn. Leik-
arar eru tveir, Benedikt Erlingsson
og Halldóra Geirharðsdóttir, sem
einnig sér um allan tónlistarflutn-
ing.
I kynningu segir: „Leikurinn ger-
ist á þjóðveldisöld og segir frá örlög-
um ungra Islendinga er þá voru
uppi. Um er að ræða nokkurs konar
einleik eða öllu heldur dúett tveggja
leikara sem bregða sér í fjölmörg
hlutverk og leitast við að færa á
svið með öllum meðulum leiklistar-
innar.
Þetta leikhúsform er íslenskt af-
brigði af hinu svokallaða Comedía
del arte leikhúsi og skandinavísku
einleiksformi sem sænski leikstjór-
inn og leikhússtjóri Peros-leikhúss-
ins í Stokkhólmi, Peter Engkvist,
hefur þróað með góðum árangri
ásamt leikaranum Roger Westberg,
en þeir félagar komu með sína
margverðlaunuðu Hamlet „stand-
up“-sýningu á Listahátíð 1992.“
Peter Enqkvist er einmitt leik-
stjóri þessarar sýningar og hefur
hann tekið sér frí frá leikhússtjórn
í Stokkhólmi til þess að vinna hér
i Reykjavík að þessu verkefni.