Morgunblaðið - 10.07.1996, Blaðsíða 33

MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
MIÐVIKUDAGUR 10. JÚLÍ1996 33
Dagbjört var greind, raunsæ og
tillitssöm. Hún gerði hóflegar kröf-
ur til annarra, en mestar til sjálfs
sín og uppskar virðingu og traust
þeirra sem hún hafði samskipti við.
Hún var kvik í hreyfingum, frjáls-
leg í fasi, glaðvær og hreinskiptin.
Samskipti okkar höfðu aukist síð-
ari ár, við rifjuðum upp það sem
gerðist í fortíðinni og bárum saman
við nútímann. Ég og mín fjölskylda
eigum Dagbjörtu margt að þakka.
Þegar ég fluttist suður og fór í
iðnnám í Reykjavík stóð heimili
þeirra hjóna á Hringbrautinni mér
opið og tvívegis hefur hún skotið
yfir fjölskyidu okkar skjólshúsi
þegar við þurftum á að halda.
Síðustu 30 starfsárin var Dag-
björt kennari við Hússtjórnarskól-
ann í Reykjavík. Það hefur verið
okkur hjónum lífsfylling að hafa
umgengist og átt að vini slíka
mannkosta manneskju. Minningin
stendur eftir þótt leiðir skilji í ver-
aldlegum skilningi. Dagbjört var
forlagatrúar og taldi að sinn ævi-
ferill sýndi það. Nafnið Dagbjört
lýsir henni betur en mörg orð geta
gert. Það hefur stafað frá henni
birta sem lýst hefur öðrum á lífs-
leiðinni.
Við hjónin og okkar fjölskylda
sendum þeim er næst standa hug-
heilar samúðarkveðjur.
Hjálmar Jónsson.
- Dagbjört amma mín, var í aug-
um Nínu dóttur minnar Dagbjört
langa, sem var stytting úr lang-
amma. Þó var hún ekki hávaxin,
reyndar þvert á móti og það svo
að þegar hún kom heim frá Dan-
mörku eftir langa dvöl, horfði dótt-
ir hennar á hana og sagði: „Er hún
þá ekki stærri en þetta?“ En amma
var stór kona, mikil manneskja.
Hún komst til mennta, einstæð
móðir með lítil efni og sá fyrir sér
og dóttur sinni eftir að hún kom
heim frá Danmörku, orðin hús-
stjórnarkennari. Alls staðar ávann
hún sér ást og virðingu nemenda
og annars samferðafólks. Seinna
tók hún sér ekki síður erfitt hlut-
verk, hún gekk tveimur ungum
drengjum í móðurstað, þegar hún
gafst föður þeirra, séra Kristni
Stefánssyni. Líklega hefur hún
ekki gert sér grein fyrir hvað hún
var að taka að sér, en auðvitað
urðu þeir fljótt elskir að henni. Það
var ekki hægt annað en að láta sér
þykja vænt um þessa léttu, kátu
og dugmiklu konu.
Þriðji bróðirinn, faðir minn, var
yngstur. Fyrstu ár ævi minnar bjó
ég ásamt foreldrum mínum í kjall-
aranum á Hávallagötunni þar sem
margir afkomendur afa og ömmu
byrjuðu sinn búskap. Þetta var
skemmtilegt heimili. Afi alltaf dá-
lítið stríðinn og amma alltaf jafn
létt og kát, hvort sem hún var með
alla afkomendurna í mat eða hafði
bara fengið litla sonardóttur í heim-
sókn.
Seinna, eftir að afí var dáinn og
ég var orðin móðir, komum við
Nína stundum í heimsókn til henn-
ar í Akralandið og svo seinna í
Hraunbæinn. Aldrei fórum við frá
ömmu án þess að hafa verið troðn-
ar út af alls kyns kræsingum, rúnn-
stykkin hennar löngu voru í miklu
uppáhaldi hjá dóttur minni. Hún
hændist að ömmu minni, eins og
flestir sem henni kynntust. Dag-
björt amma var að eignast vini fram-
á síðasta dag. Fyrir tæpum tveimur
árum flutti amma í þjónustuíbúð
inni í Hraunbæ. Þar eignaðist hún
fljótt góða vini sem spurðu eftir
henni og heimsóttu hana þessar
vikur sem hún lá á Sjúkrahúsi
Reykjavíkur. Það var raunar í
fyrsta skipta á ævinni sem hún
amma lá á sjúkrahúsi, enda hafði
hún alltaf verið hraust. Góð heilsa
og gott skap fylgdust að og ég er
sannfærð um að góða skapið henn-
ar hjálpaði henni síðustu vikurnar.
Hún var mjög ánægð með þá
umönnun sem hún fékk á deild 7A
og hrósaði starfsfólkinu við alla
sem heimsóttu hana og var jákvæð
og brosmild fram undir það síðasta.
Ingibjörg Stefánsdóttir.
í dag er til moldar borin stjúp-
móðir mín Dagbjört Jónsdóttir.
Hún lést 1. júlí sl. tæplega níræð
að aldri.
Hún bar nafn sitt með reisn. Líf
hennar og lunderni var hreint og
flekklaust og hún lifði langan og
bjartan ævidag.
Hún var Fljótakona og átti sína
bernsku og uppvaxtarár í Stífl-
unni, sem af mörgum var talin feg-
urst sveita áður en hún var lögð
undir virkjunarlón. Fljótin voru
henni hin helga jörð, þar voru ræt-
urnar, minningarnar og þangað var
alla ævi leitað til funda við landið
og ættmenn. En það breytti því
ekki, að hún ætlaði sér annað hlut-
skipti í lífinu en erfiði og þröng
kjör sveitakonunnar.
Samfélagið var allt lokaðra og
hugsanahátturinn annar á fyrstu
áratugum aldarinnar en nú er og
erfitt um samjöfnuð fyrir þá sem
ekki lifðu þá tíma. Víst er að mik-
inn kjark og áræði þurfti hjá fá-
tækri sveitastúlku að yfirgefa átt-
hagana, öryggið og 6 mánaða
gamla dóttur og halda til náms í
Danmörku nærri mállaus á erlend-
ar tungur.
Hún kom heim að þremur árum
liðnum með kennararéttindi í hús-
stjórnarfræðum og það varð hennar
aðalstarf í nærri fjóra áratugi að
úppfræða verðandi húsmæður,
bæði sem kennari og skólastjóri.
Hún kom inn í mitt líf haustið
1943. Þá var faðir minn orðinn
ekkjumaður með tvo syni, en systir
mín Þóra Björk komin í fóstur til
presthjónanna á Syðra-Laugalandi
í Eyjafirði. Henni hefur líklega
hrosið hugur við fyrstu viðkynn-
ingu. Við vorum farnir að fínna til
okkar bræðurnir 6 og 9 ára og
fremur ódælir. Tjáning fór að
mestu fram með handalögmáli,
húsakynni þröng og því friður tak-
markaður. Andrúmsloftið trúlega
annað en á heimavistum ungmeyja.
Hún giftist föður mínum árið
1944 og þau áttu góðar samvistir
allt þar til hann lést í mars 1976.
Þessi ráðahagur varð öllum til
gæfu. Hún gekk okkur bræðrum í
móður stað og ól okkur upp sem
sín eigin börn. Við bræður og henn-
ar börn hálfsystkini okkar sátum
öll við sama borð og nutum ástrík-
is og umhyggju að jöfnu. Hún hafði
gott lag á að viðhalda fjölskylduein-
ingunni og að því búum við systkin-
in í dag.
Föður mínum reyndist hún styrk
stoð og ég veit að hann mat hana
mikils. Hún var honum góður fé-
lagi og þau tuttugu ár sem hann
þjónaði sem prestur í Fríkirkjunni
í Hafnarfírði var hún hans hægri
hönd, fylgdi honum til messu og
spilaði og söng við athafnir í stof-
unni heima. Honum var margt
sýnna en að sýsla um veraldlega
hluti eins og framkvæmdir og fjár-
mál. Það kom því af sjálfu sér að
hún varð hinn virki framkvæmda-
stjóri heimilisins og létti þar af
honum þungu oki.
Sú kynslóð sem stundum er köll-
uð aldamótakynslóðin má muna
tímana tvenna og hefur orðið vitni
að og tekið þátt í meiri þjóðfélags-
umbyltingu en nokkur önnur kyn-
slóð. Níutíu ár eru í sjálfu sér ekki
langur tími, en það er löng manns-
ævi og það er löng leið frá torfbæn-
um á Gili í Fljótum til glæstra halla
nútímans.
Það gleymist stundum í hroka
og kröfugerð samtímans, að alls-
nægtir okkar urðu ekki til af sjálfu
sér. Framsæknir einstaklingar með
hugsjónir, kjark og dug hafa um-
bylt þjóðfélaginu á þessari öld. Þar
hafa þúsundir lagt hönd að verki,
hver með sínum hætti. Dagbjört
Jónsdóttir var ein þeirra, unga
stúlkan norður í Fljótum sem sætti
sig ekki við búhokur formæðra
sinna, en hleypti heimdraganum á
vit æðri mennta.
Að leiðarlokum vil ég þakka
stjúpu minni rúmlega hálfrar aldar
samferð. Því fylgir ævinlega sökn-
uður þegar ástvinir kveðja, en góð-
ar minningar munu græða sárin.
Kristinn Kristinsson.
EINAR
JÓHANNESSON
+ Einar Jóhannes-
son fæddist á
Hofsstöðum í
Skagafirði 26. ág-
úst 1927. Hann lést
á heimili sínu í Va-
bylund í Svíþjóð 30.
júní síðastliðinn.
Foreldrar hans
voru Jóhannes
Björnsson, frá
Hofsstöðum, f. 21.9.
1887, d. 31.8. 1967,
og kona hans
Kristrún Jósefs-
dóttir, f. 14.10.
1887, d. 23.8. 1978.
Systkini hans eru: Lína, f. 15.2.
1913, Björn, f. 25.10. 1914, lát-
inn, Margrét, f. 21.6. 1916,
Hólmfríður, f. 18.12. 1919, Jós-
ef Jón, f. 11.3. 1921, látinn, Sig-
urður, f. 16.5. 1925. Einar lauk
læknaprófi frá HÍ
1955. Hann var
læknir í Svíþjóð frá
árinu 1957.
17. nóvember
1960 kvæntist Ein-
ar eftirlifandi eig-
inkonu sinni Siv
Marianne, f. 30.1.
1936. Börn þeirra
eru: Jónas Rúnar,
f. 7.4. 1961, Björn
Pétur, f. 11.5. 1963,
Ylfa Maria, f. 11.3.
1965. Fyrir hjóna-
band átti Einar Asu
Valgerði, f. 29.11.
1953, móðir hennar er Hulda
Engilbertsdóttir.
Húskveðja fór fram á heimili
Einars í Vabylund 4. júlí síðast-
liðinn og var hann jarðsettur í
Ángelholm.
Einar Jóhannesson læknir er lát-
inn. Hann var af sterkum skagf-
irskum ættum, móðir hans Kristrún
var dóttir Jósefs Bjömssonar,
skólastjóra Bændaskólans á Hól-
um. Faðir hans, Jóhannes, var son-
ur Björns Péturssonar, stórbónda
og héraðshöfðingja að Hofstöðum
í Viðvíkursveit, afa Hermanns Jón-
assonar, forsætisráðherra, frá
Syðri-Brekkum í Blönduhlíð. Varð-
veist hefur ljósmynd af Birni sem
sýnir að hann var fríður maður.
Einar líktist honum mjög í útliti.
Kristrún og Jóhannes tóku við
búsforráðum á höfuðbóli sveitar-
innar, Hofstöðum, eftir Björn og
búnaðist vel. Jóhannes var á flest-
um sviðum í forsvari fyrir sveit sína
og gegndi þar fjölmörgum trúnað-
arstörfum, m.a. hreppstjórastarfi.
Börn þeirra urðu sjö, fjórir synir,
þijár dætur. Öll voru systkinin
mjög námsfús og sóttu í aukna
menntun og skólagöngu utan
heimahaga. Kristrún og Jóhannes
brugðu þá búi á Hofstöðum til þess
að geta betur stutt börn sín í fram-
haldsskólanámi og settust að í
Reykjavík árið 1932. Heimili þeirra
stóð í áratugi nánast um þjóðbraut
þvera að Þingholtsstræti 31. Kynni
mín af því öndvegisfólki, sem húsið
byggði, hófust þegar við upphaf
kynna okkar Einars. Við kynnt-
umst ungir, þó við byggjum hvor
í sínu bæjarhverfí, þegar við sung-
um saman í Drengjakór Reykjavík-
ur, sem Sigurður Þórðarson tón-
skáld stjómaði. Hús Kristrúnar og
Jóhannesar ómaði löngum af
mannlífí. Gestrisni og góðvild var
þeim báðum í blóð borin. Ætt-
menni og kunningjar úr Skagafirði
og Húnavatnssýslum voru tíðir
gestir á heimili þeirra, margir
námsmenn af þeim slóðum áttu hjá
þeim fast athvarf. Kunningjar og
vinir barna þeirra löðuðust að heim-
ilinu þannig að oftast var þar margt
um manninn. Avallt var Kristrún
reiðubúin að sinna gestum með
rausnarlegum veitingum og prúð-
mennið Jóhannes átti mikinn hlut
að þeim virðuleika sem jafnan var
yfir húsi og heimilisbrag. Einar sem
var yngstur systkina sinna ólst því
að hluta til upp í Reykjavík.
Menntaskólaárin áttum við sam-
an, við Einar. Stúdentar urðum við
árið 1947. Mörgu var sinnt á þess-
um árum öðru en því sem að gagni
kom til prófseinkunna. Einar varð
mjög góður handknattleiksmaður
og saman unnum við með góðum
félögum okkar í Víkingi marga
sæta sigra, m.a. Reykjavíkur- og
íslandsmeistaratitla.
Einar sneri sér strax að læknis-
námi eftir stúdentspróf, sem hann
lauk 1955. Árið 1957 fór hann síð-
an til framhaldsnáms í læknisfræði
til Svíþjóðar. Þar kynntist Einar
góðri og fallegri stúlku, hjúkrunar-
konu við spítalann í Ángelholm,
Marianne, fæddri Carlsson.
Leiðir þeirra lágu eftir það sam-
an til æviloka Einars. Einar aflaði
sér mjög víðtækrar, sérhæfðrar
menntunar í læknisfræði, mest þó
á sviði skurðlækninga. Ævistarf
sitt vann hann fyrst og framst í
Svíþjóð. Þar vann hann sem sjúkra-
húslæknir á ýmsum stöðum, en
lengst starfaði hann við sjúkrahús-
ið Karlskrona. Hann var yfirlæknir
skurðlækningadeildar sjúkrahúss-
ins frá 1975 allt til þess að hann
lét af störfum vegna aldurs árið
1992.
Leyfí sín frá störfum í Svíþjóð
notaði Einar mjög oft til að starfa
í öðrum löndum. Þannig starfaði
hann í Noregi, Saudi-Arabíu og á
Grænlandi, aukþess sem hann kom
margsinnis til Islands og starfaði
á sjúkrahúsum víða um land.
Þó að starfsvettvangur Einars
væri lengst af í hvítum sloppi við
steinlögð stræti stórborga, blund-
aði alltaf í honum eðli sveitamanns-
ins og sagði þar til sín hinn skagf-
irski uppruni hans. Hann keypti sér
bújörð utan Karlskrona og bjó þar
með hross, naut og hænsni, sem
hann sinnti af miklum áhuga en
margt kom í hlut Marianne og síð-
an uppvaxandi barna þeirra, Jónas-
ar, Péturs og Ylfu að annast, þegar
húsbóndinn varð að sinna sínum
skyldustörfum. Síðar flutti fjöl-
skyldan sig um set keypti stærra
býli á fögrum stað með mikinn
skóg og jók umsvifin í búrekstrin-
um, sem sonurinn Jónas hefur síð-
astliðin ár verið í forsvari fyrir.
Einar hafði mikinn áhuga á ís-
lenska hestinum og flutti út til sín
hross af skagfírsku kyni til undan-
Skilafrest-
ur minning-
ar greina
Eigi minningargrein að birtast
á útfarardegi (eða í sunnu-
dagsblaði ef útför er á mánu-
degi), er skilafrestur sem hér
segir: í sunnudags- og þriðju-
dagsblað þarf grein að berast
fyrir hádegi á föstudag. í mið-
vikudags-, fimmtudags-,
föstudags- og laugardagsblað
þarf greinin að berast fyrir
hádegi tveimur virkum dögum
fyrir birtingardag. Berist grein
eftir að skilafrestur er útrunn-
inn eða eftir að útför hefur
farið fram, er ekki unnt að
lofa ákveðnum birtingardegi.
eldis og fékk jafnframt hross frá
Sigurði Haraldssyni á Kirkjubæ,
sem hann hafði miklar mætur á
sem ræktunarmanni. Einar náði
ágætum árangri í að rækta fögur
og hæfileikarík reiðhross. Áhugi'1
Einars var slíkur að mér er nær
að halda að hann hafi lesið allt sem
á prent hefur komið um íslensk
hross, þ.á m. ættbækur sem hann
kunni svo að með ólíkindum var
og kom þar fram eiginleiki föður
hans, sem hafði jafnan á hraðbergi
allt sem varðaði ættir hrossa.
Þó að Einar ynni mestallt lífs-
starf sitt erlendis var hann, eins
og ráða má af þegar sögðu, tengd-
ur íslandi og íslendingum mjög
sterkum böndum. Hann hélt sterk-
um tengslum við landið, þjóðar-'**
sögu, ættmenni sín og vini. Hann
vildi skynja æðaslög hins íslenska
þjóðlífs og spurði mig og fleiri vini
sína hér á landi margs þá hann
hringdi eða skrifaði. Hann var
lestrarhestur mörg síðustu ár lífs
sín, mest sótti hann í heimspekileg
rit og þjóðlegan íslenskan fróðleik.
Einar var alla ævina félagslynd-
ur maður. Hann var glaðsinna,
hláturmildur og sló sér þá oft á
lær. Hann var snyrtimenni hið
mesta og vandaði jafnan klæðaburð
sinn.
Einar hlaut margvíslegan trúnað
af samferðamönnum. Við bekkjar-
systkyni hans völdum hann í bekkj-,
arráð árið 1945 og þann sess skip-
aði hann til efsta dags.
Hann var formaður félags
læknanema 1953 og 1954 og for-
maður læknafélags Karlskrona-
borgar 1973 og 1974.
Stúdentssystkini Einars frá M.R.
1947 kveðja hann með þakklæti
og virðingu. Marinne og börnum
Einars eru fluttar samúðarkveðjur
og Marianne þökkuð frábær
umönnun um Einar í hans erfiðu
og jöngu sjúkdómsraun.
Ég kveð með trega einn trygg-
asta og kærasta vin, sem lífið hef-
ur gefið mér.
Veri hann Guði falinn.
Sveinbjöm Dagfinnsson.
Scrfræðingar
í blóiiiaskrcylingiiin
við öli Dckilæri
D blómaverkstæði I
LiINNAwi
Skólavördustíg 12,
á horni Bergstadastrætis,
sími 19090
LAUGARNES
APÓTEK
Kirkjuteigi 21
ÁRBÆJAR
APÓTEK
Hraunbæ 102 b
eru opin til kl. 22
Næturafgreiðslu
eftir kl. 22 annast
Laugarnesapótek
‘Vandaðir íegstdnar
Varanteg minning
TASTEINN
Brautarholti 3. 105 Reykjavík
Sími: 562 1393
Úrval Ijóskera,
krossa og fylgihluta.