Morgunblaðið - 26.07.1996, Blaðsíða 22

22 FÖSTUDAGUR 26. JÚLÍ 1996
MORGUNBLAÐIÐ
PlirrgmiiMalil
STOFNAÐ 1913
ÚTGEFANDI
FRAMKVÆMDASTJÓRI
RITSTJÓRAR
Árvakur hf., Reykjavík.
Hallgrímur B. Geirsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
RÍKISREKIN HUG-
BÚNAÐARGERÐ
HUGBÚNAÐARIÐNAÐUR er af mörgum talinn
geta orðið einn helzti vaxtarbroddurinn í íslenzku
atvinnulífi. Þekking, hugvit og færni einkennir þessa
atvinnugrein og í ýmsum öðrum löndum skilar hún
miklum útflutningstekjum og skapar hálaunastörf.
Framtakssamir einstaklingar hafa haslað sér völl í
hugbúnaðargerð hér á landi á undanförnum árum.
Það, sem gerir fyrirtækjum þeirra hins vegar erfitt
fyrir, er umsvifamikill ríkisrekstur í hugbúnaðargerð,
sem vaxið hefur hljóðlega og að því er virðist án þess
að einhver ábyrgur aðili í stjórnkerfinu hafi tekið um
það sérstaka ákvörðun.
Páll Hjaltason, framkvæmdastjóri Hugbúnaðar hf.,
segir í viðtali við viðskiptablað Morgunblaðsins í gær
að stjórnvöld séu á rangri leið með því að setja á fót
sérstakar tölvudeildir innan ríkisstofnana í stað þess
að leita til einkafyrirtækja. Hann bendir á að þótt ríkis-
stofnanirnar telji sparnað felast í þessu sé ýmis
kostnaður við tölvudeildirnar falinn og ekki víst að sá
sparnaður verði af þessu fyrirkomulagi og ætlunin er.
Jafnframt — og það er einkar umhugsunarverð
ábending — segir Páll að með þessu sé þekking sú,
sem safnast upp innan ríkisfyrirtækjanna, einangruð
og lokuð inni og úreldist að lokum, því að ríkið hafi
ekkert gert til að markaðssetja hana. Páll segist því
óttast stöðnun í hugbúnaðargeiranum.
Ef stjórnvöldum er alvara í því að stuðla að uppbygg-
ingu samkeppnishæfs hugbúnaðariðnaðar er langeðli-
legast að haga málum þannig að stór verkefni í þróun
hugbúnaðar séu fyrst og fremst unnin í einkageiran-
um, þar sem útsjónarsemi og framtak er fyrir hendi
til að gera þekkinguna að útflutningsvöru og afla tekna
í þjóðarbúið. Ríkisstofnanir nota og kaupa mikið af
hugbúnaði og eru betur komnar sem hluti af heima-
markaði hugbúnaðarfyrirtækjanna, sem þau geta notað
til vöruþróunar, en sem keppinautar þeirra.
Einhver stefnumótun þarf að fara fram í þessum
málum af hálfu stjórnvalda. Skoða þarf hvort ríkis-
rekstur í hugbúnaðargerð sé líklegur til að skila skatt-
greiðendum hagræði til lengri tíma, hvernig skattaleg
staða hinna einkareknu hugbúnaðarfyrirtækja sé í
samkeppni við ríkisfyrirtækin og hvort ekki sé ástæða
til að bjóða út hugbúnaðargerð fyrir ríkið, fremur en
að stofnanir þess sinni henni sjálfar.
SPARNAÐUR AF
S J ÓNFUND ATÆKNI
VALBERG Lárusson viðskiptafræðinemi skrifar
grein í viðskiptablað Morgunblaðsins, þar sem
hann fjallar um svokölluð sjónfundakerfi og notagildi
þeirra. Með sjónfundatækni getur fólk talað saman
augliti til auglitis og unnið saman við ýmis gögn, til
dæmis tölvugögn, án þess að vera á sama stað eða í
sama landi.
í grein Valbergs er meðal annars bent á að Sölumið-
stöð hraðfrystihúsanna hafi notað sjónfundakerfi með
góðum árangri. Morgunblaðið hefur áður bent á að
stjórnarráðið ætti að taka SH sér til fyrirmyndar og
leitast við að lækka ferðakostnað með því að taka sjón-
fundatækni í sína þjónustu. Það myndi reyndar ekki
aðeins skila sparnaði, heldur jafnframt minnka álag
og fyrirhöfn starfsmanna ríkisins, sem margir hverjir
þurfa að sækja ótrúlega marga fundi og ráðstefnur
starfs síns vegna.
Að sögn Valbergs Lárussonar er almennt áætlað
að fyrirtæki geti lækkað ferðakostnað um 6-15% með
því að nota sjónfundakerfi, en til eru dæmi um meiri
sparnað, allt að 40%. Hver gæti orðið sparnaður ríkis-
stofnana og ráðuneyta af hagnýtingu þessarar nýju
tækni?
Tveggja manna saknað eftir að ÆSAIS sök]
V í ðtæk leit bátí
var árangxii
TVEGGJA manna er saknað
eftir að kúfiskveiðiskipið
Æsa ÍS-87 frá Flateyri
sökk í Arnarfirði um hádeg-
isbilið í gær, en fjórir úr sex manna
áhöfn komust um borð í gúmbjörgun-
arbát og var þeim bjargað um borð
í Vigdísi BA-377, sem var nærstödd
og sá neyðarljós frá-Æsu. Kom Vig-
dís með mennina til Bíldudals um kl.
14.30.
Flakið á 70-80 metra dýpi
Víðtæk en árangurslaus leit var
gerð í gær að mönnunum sem saknað
er. Alls tóku 32 bátar og tveir togar-
ar þátt í leitinni auk TF-SIF, þyrlu
Landhelgisgæslunnar og björgunar-
sveitarmenn gengu fjörur beggja
vegna Arnarfjarðar. Formlegri leit var
hætt á miðnætti, en fjörur verða
áfram gengnar í dag og björgunarbát-
ur björgunarsveitar Slysavarnafélags-
ins á Patreksfirði mun leita á sjó.
Olíubrák kom fljótlega upp frá Æsu
eftir að skipið sökk og fann Sæborg
BA-77 flakið á um 70-80 metra dýpi
kl. 13.34.
Samkvæmt upplýsingum björgun-
armiðstöðvar Slysavarnafélags ís-
lands barst stöðinni tilkynning um
að Æsa hefði sokkið í Arnarfirði á
móts við Fífustaði kl. 13.12 í gær.
Slysavarnafélagið bað loftskeyta-
stöðvarnar í Reykjavík og á ísafirði
um að kalla alla nálæga báta á svæð-
ið til leitar og einnig voru björgunar-
sveitir Slysavarnafélagsins á Tálkna-
firði, Bíldudal, Patreksfirði og Þing-
eyri strax kallaðar út til leitar að
mönnunum tveim.
Allar sveitirnar fóru á bátum til
leitar en einnig gengu björgunar-
sveitarmenn frá Bíldudal fjörur í
sunnanverðum Arnarfirði frá
Bakkadal og út ijörðinn og einnig
voru fjörur gengnar við norðanverð-
an Arnarfjörð. Þrír fiskibátar frá
Bíldudal héldu þegar til leitar og
einnig bátar frá Tálknafirði og Pat-
reksfirði. Bátunum var skipað í leit-
areiningar og sigldu þeir um svæðið
með 0,1 sjómílu millibili.
Þyrla Landhelgisgæslunnar, TF-
Mýrafell ÍS sökk í mynni •
Arnarfjarðar 26. júní 1996
Straumnes
g Ritur
Göltur
rí)i
Kögur
M'
_ p lsa- '
Flafeyri fjöríkir
Kópur
Blakkur
Patreksflörður*.
Bjargtangar;.L«*v, *
0 10sjómllur
Æsa IS sökk
í Arnarfirði
25. júlí 1996
Mýrafell sökk á
svipuðum slóðum
FYRIR réttum fjórum vikum
sökk Mýrafell ÍS 123 skyndi-
lega um fjórar sjómílur austur
af Kópi við mynni Arnarfjarð-
ar, skammt þar frá sem Æsa
IS 87 sökk í gær. Fjórir skip-
verjar voru um borð og björg-
uðust allir en nokkrar minútur
liðu áður en skipstjóranum
tókst að komast út úr stýrishús-
inu og krafla sig upp á yfirborð-
ið. Tveir björgunarbátar voru
um borð en einungis öðrum
þeirra skaut upp. Það var skips-
höfnin á Guðnýju IS 266, sem
kom til bjargar eftir að skip-
brotsmenn skutu blysi á loft.
SIF, var nýfarin í loftið frá Reykjavík
þegar tilkynning barst um að Æsa
hefði sokkið og þegar ljóst var að
tveggja manna var saknað var hún
samstundis send til leitar að þeim.
Þyrlan var komin á leitarsvæðið um
kl. 14.10 og ieitaði hún til kl. 18.
Síðdegis voru togararnir Skapti S_K
frá Sauðárkróki og Páll Pálsson ÍS
frá Hnífsdal komnir á leitarsvæðið
ásamt 32 bátum sem þátt tóku í leit-
inni að mönnunum tveimur.
BÁTAR sem voru á v
Gleði og sorg
MAGNEA Guðmundsdóttir
heimti son sinn, Onund Pálsson,
og bróður sinn, Hjört Rúnar
Guðmundsson, úr helju þegar
skelfiskbáturinn Æsa fórst.
Magnea stóð einnig í ströngu,
eins og allir aðrir Flateyringar,
síðastliðið haust þegar snjóflóð
féll á bæinn. „Tilfinningar mín-
ar eru núna mjög skrítnar. Eins
og við höfum upplifað áður hér
þá blandast saman gleðin og
sorgin. Eg er eiginlega orðlaus.
Við verðum bara að vona að
okkur takist að takast áfram á
við lífið,“ sagði Magnea.
Sigurður Jónsson skipatæknifræðingur á ísafirði
Get ekki
ímyndað
mér neina
ástæðu
„ÞETTA er eitt af þeim skipum sem
ég hefði síst átt von á að myndi lenda
í svona óhappi,“ sagði Sigurður Jóns-
son, skipatæknifræðingur og fram-
kvæmdastjóri Skipasmíðastöðvarinn-
ar hf. á ísafirði, í samtali við Morgun-
blaðið. Hann sagðist vera steinhissa
á því að Æsa 1S-87 hafi sokkið og
hann geti ekki ímyndað sér neina
ástæðu fyrir því. Sigurður þekkir skip-
ið og eiginleika þess mjög vel og seg-
ir hann ótrúlegt að svona hafi farið.
Æsa ÍS er 22 metra langt og 7
metra breitt 145 rúmlesta stálskip
sem var sérsmíðað til skelfiskveiða
árið 1987. Skipið var smíðað í Gorind-
hem í Hollandi og keypt til Suð-
ureyrar við Súgandafjörð þar sem
Bylgjan gerði það út til skelfískveiða
og hét það þá Villi Magg. Eftir gjald-
þrot Bylgjunnar eignaðist Byggða-
stofnun skipið en seldi það til Bolung-
arvíkur 1989 og árið 1992 keypti
Hjáimur hf. skipið til Flateyrar þar
ÆSA ÍS hét áður Villi Magg og var skipið keypt nýtt frá Hollandi
til Suðureyrar árið 1987.
sem það hefur verið gert út til kúfisk-
veiða.
Á Æsu eru mjög stór sjóinntök í
vélarrúminu framan í skipinu, en sjón-
um er dæit í rörin í gegnum skipið
aftur á dekk og þaðan í slöngu sem
fylgir plógnum sem notaður er við
veiðarnar, en skelinni er rótað upp
úr hafsbotninum með sjóþrýstingi fyr-
ir framan plóginn. Segir Sigurður að
það eina sem honum detti í hug sé að
sjóinntökin hafi gefíð sig, en það sé
þó ósennilegt því þá hefði væntanlega
komið einhver aðvörun í vélarrúminu.
„Þetta var einstaklega gott sjóskip
og var það landsþekkt þegar slysið
varð á Flateyri, en þá var það í fólks-
flutningum yfir á Holt. Lestarnar eru
hálfgerðir tankar með litlar lúgur og
manni finnst þetta því alveg með ólík-
indum. Þetta skip er smíðað sérstak-
lega fyrir þessar veiðar og þessi
skipasmíðastöð í Hollandi hefur smíð-
að fjöldann allan af svona alveg eins
bátum og þeir hafa alls staðar reynst
mjög vel,“ sagði Sigurður.