Morgunblaðið - 19.09.1996, Blaðsíða 37

MORGUNBLAÐIÐ
FIMMTUDAGUR 19. SEPTEMBER 1996 37
MINNINGAR
GUÐMUNDUR
JÓNSSON
4- Guðmundur
• Jónsson fædd-
ist að Skarðskoti í
Leirársveit 12.
nóvember 1908.
Hann lést á Hrafn-
istu í Reykjavík
aðfaranótt 12.
september síðastl-
iðins. Foreldrar
hans voru iyónin
Jón Diðriksson og
Guðrún Guðna-
dóttir. Hann var
fjórði í hópi 13
systkina sem öll
komust til fullorð-
insára nema Eðvarð sem lést
stuttu eftir fæðingu. _ Tveir
bræðurnir, Guðni og Ásgeir,
létust fyrir fáum árum en níu
systkinanna lifa Guðmund:
Margrét, Jóhanna, Diðrik, Ás-
grímur, Halldór, Soffía, Helgi,
Ásta og Lilja.
Guðmundur var sjómaður
framan af ævi en stundaði síð-
an trésmíðar. Árið 1939 kvænt-
ist Guðmundur eftirlifandi
konu sinni Þuríði Ingibjörgu
Engin kynslóð íslendinga mun
nokkurn tíma upplifa þvílíka um-
byltingu í lífsháttum og lífskjörum
og sú kynslóð sem fæddist um og
upp úr aldamótum og nú er að
kveðja. Hún ólst upp í fátækt, mat-
ur var af skornum skammti, skórn-
ir héldu ekki vatni, þegar gengið
var yfir mýrlendi, yfirhafnirnar
veittu takmarkað skjól og húsa-
kynnin voru léleg, frístundir fáar,
möguleikar til menntunar nánast
engir og skemmtun varð hver og
einn að sækja til sjálfs sín og nán-
asta umhverfis. Almúgafólk, sem
eignaðist stóran barnahóp, neyddist
oft til þess að koma sumum þeirra
fyrir hjá ættingjum eða vandalaus-
um. Þessi kynslóð lagði grunn að
þeirri velmegun sem við búum við
í dag. Hún opnaði öllum leið til
mennta og kom á öflugri heilbrigð-
isþjónustu og heilsugæslu. Þessi
kynslóð byggði ekki aðeins yfir sig
heldur oft einnig foreldrana og að-
stoðaði auk þess börnin og barna-
börnin við að koma sér fyrir í lífinu.
Tengdafaðir minn, Guðmundur
Jónsson, sem nú er kvaddur, upp-
lifði allt þetta. Hann var sá fjórði
í hópi tólf systkina, sem upp kom-
ust og vegna fátæktar og veikinda
föður hans, urðu foreldrarnir að
koma honum níu ára sem matvinn-
ungi á aðra bæi. Alltaf reyndu þau
þó að sjá til þess að hann væri
ekki of fjarri því sem þau sjálf
bjuggu. í heildina var hann hepp-
inn, bæði á svæðinu í kring um
Akranes og á Álftanesinu. Af
reynslunni lærði hann að fólk er
misjafnt og hann var sannfærður
um að á Álftanesi væri mikiu betra
fólk en á Akranesi, þar sem hver
og einn hugsaði þröngt um sig og
vinátta og samhjálp væru sjaldgæf-
ar dyggðir. Þetta sagði hann þó við
tengdasoninn með gætni, enda
hann að hálfu ættaður af svæðinu.
Guðmundur varð snemma að
standa á eigin fótum og 16 ára
gamall var hann kominn í verið
suður með sjó, á vegum Ólafs í
Gesthúsum á Álftanesi, sem var
honum sem annar faðir frá því hann
kom til hans um fermingu. Foreldr-
ar Guðmundar bjuggu þá á næsta
bæ, Bjarnastöðum. Strax og Guð-
mundur hafði aldur til tók hann
bílpróf og Ólafur keypti vörubíl til
sandflutninga til Reykjavíkur, en
sandur var þá sóttur í fjöruna við
bæinn. Síðan lá leiðin á togara,
lengst af á Tryggva gamla, en þar
var sonur Ólafs skipstjóri.
Konu sinni, Þuríði Ingibjörgu
Stefánsdóttur, kvæntist hann árið
1939. Þegar hann var kominn í
hjúskap og það styttist í eldri dótt-
urina, Þorgerði Stefaníu og stríðið
geisaði, hafði eiginkonan betur og
hann leitaði starfa í landi. Á tíma-
bili vann hann sem leigubílstjóri en
Stefánsdóttur frá
Borgarfirði eystra
og bjuggu þau alla
tíð í Reykjavík,
lengst í Skipasundi
52. Þau eignuðust
tvær dætur: Þor-
gerði Stefaníu, f.
1941 og Guðrúnu,
f. 1945. Sambýlis-
maður Þorgerðar
er Jón F. Steindórs-
son og eiga þau
einn son, Steindór,
f. 1975. Frá fyrra
hjónabandi á Þor-
gerður tvö börn:
Guðmund Inga, f. 1960, börn
hans eru Ingibjörg Lilja, f.
1985, og Tómas, f. 1987, og
Hrafnhildi Hönnu, f. 1964, dótt-
ir hennar er Karítas Mjöll, f.
1994. Eiginmaður Guðrúnar er
Ásmundur Stefánsson og eiga
þau tvö börn: Gyðu, f. 1971,
dóttir hennar er Áróra Ósk, f.
1992, og Stefán, f. 1973.
Útför Guðmundar verður
gerð frá Áskirkju í dag og
hefst athöfnin klukkan 15.
þó nánast samfellt síðan sem tré-
smiður. Lengi rak hann húsgagna-
verkstæði með bróður sínum, en
síðustu tvo áratugina vann hann
hjá Pétri Jóhannssyni, einkum í
ýmsum viðhaldsverkefnum hjá op-
inberum stofnunum og sendiráðum.
Hann var alla ævi með afbrigðum
heilsuhraustur. Hann var í starfi til
áttræðs án þessa að taka nokkum
tíma veikindadag og heimilislækni
sinn sá hann í fyrsta sinn augliti
til aug'.itis 82 ára gamall, þegar
hann veiktist og gekkst undir að-
gerð vegna krabbameins. Það ná
því ekki margir að vera sjö áratugi
samfellt í vinnu, og enn færri að
sleppa alfarið við veikindi allan
þann tíma.
Þótt hann ynni síðustu fjörutíu
árin nánast samfellt við trésmíðar,
átti sjórinn alltaf hug hans. Hann
gerði lengi út bát á sumrin með
mági sínum þótt aldrei yrði sjó-
mennskan aftur atvinna hans. Þeg-
ar hann fór í ökuferð um kvöld eða
helgar, lá leiðin alltaf niður á höfn
eða á Álftanesið og í útvarpinu, sem
hann gjarnan gekk með á öxl sér
á fréttatímum, fylgdist hann grannt
með veðurfari og aflabrögðum
Guðmundur var stoltur og stóð
á sínu. Fátæktin, kreppan og sterk
samúð með þeim sem urðu undir í
lífinu gerðu hann róttækan þegar
á yngri árum. Misskipting samfé-
lagsins er óréttlæti. Allir eiga jafn-
an rétt til lísins gæða og eiga að
hafa sömu aðstöðu til þess að njóta
sín og vera stoltir af verki sínu.
Engin stétt er annarri betri. Hann
hélt fast við sínar skoðanir. Þrátt
fyrir allt sem dregið var fram um
illvirki Stalíns og hans nóta, slakn-
aði aldrei á þeirri sannfæringu, að
í Sovétríkjunum hafi alla vega verið
reynt í eina skiptið í sögunni að
koma á samfélagi jafnaðar og rétt-
lætis. Hann leit alla ævi á sig sem
kommúnista. Orð eins og sósíalisti
fannst honum hálfgerður flótti frá
afstöðunni. Þjóðviljann las hann af
athygli svo lengi sem hann kom út.
Fyrir nokkrum árum, þegar konan
mín, sem þá var orðin fram-
kvæmdastjóri Þjóleikhússins, sagði
föður sínum frá því að nú væri
verið að undirbúa miklar breytingar
á Þjóðleikhúskjallaranum, birti yfir
honum og hann sagði: „Já þar lögð-
um við bræðurnir parket á sínum
tíma. Ég man að það var erfitt að
fella viðinn saman í bogann við
töppurnar." Guðmundur var á þess-
um tíma farinn að missa minnið
þannig að dóttir hans lét málið
liggja, þótt hún vissi auðvitað að á
gólfi Þjóðleikhúskjallarans var ekki
parket heldur teppi. Þegar teppin
voru tekin upp, kom hins vegar í
ljós að minni Guðmundar var betra
en hún hélt. Undan teppinu kom
fallegt og listilega lagt parket, sem
að sjálfsögðu var látið haldast í
endurbótunum.
Þegar hann vann hjá Pétri var
hann fastur maður í viðhaldi og
breytingum á bandaríska sendiráð-
inu. Þótt kalda stríðið hefði bannað
að sendiráðið gæfí mönnum með
vafasamar skoðanir eins og honum
vegabréfsáritun, hikaði enginn við
að láta hann skipta um þak og
glugga og umbylta veggjum í sendi-
ráðinu og sendiherrabústaðnum.
Örugglega vann hann þau störf af
trúmennsku. Þá var hann fastagest-
ur við viðhald á lögreglustöðinni og
í tugthúsinu. Auðvitað gat það vald-
ið misskilningi ef maður sagðist
þurfa að skjótast til tengdapabba í
tugthúsið.
Þótt Guðmundi fyndist við heldur
ung, þegar við Guðrún, dóttir hans
drógum okkur saman sautján ára,
tók hann því með hægð og vin-
semd. Hann amaðist ekki við mér,
þegar ég fór að gista nótt og nótt
og ekki heldur þegar ég smám sam-
an hætti að fara heim í foreldrahús
á daginn. Ég varð strax einn heimil-
ismanna. Þegar við hjónin komum
heim frá Danmörku þar sem ég
hafði verið í námi, nutum við hjálp-
ar foreldranna. Guðmundur og
Inga, tengdamóðir mín, voru alltaf
reiðubúin til að aðstoða við það sem
gera þurfti. Þau fylgdust með og
biðu aldrei þess að vera beðin. Þau
litu til barnanna, þau hreinsuðu og
tóku til. Þegar maður horfir til baka
fínnur maður hve mikils virði þessi
aðstoð var. Bæði vorum við hjónin
á kafi í önnum.
Guðmundur var hæglátur en ræð-
inn maður og fljótur að ná sam-
bandi við fólk á mannamótum. Eftir
krabbameinsaðgerðina byrjaði hann
að tapa minni. Það tók hann nærri
sér. Hann var stoltur og hann varð
sjálfum sér reiður, þegar hann
mundi ekki, að ekki sé talað um,
þegar minnisleysið ágerðist og hann
var ekki alltaf viss um, hvar hann
var staddur, ef hann fór að heiman.
Þá fór hann að halda sig mest heima
við. Síðasta árið hefur verið áfalla-
samt. Hann lenti á spítala í desem-
ber á síðasta ári, mjaðmarbrotnaði
þar og náði aldrei fullri fótaferð eft-
ir það. I janúar sl. fengu þau hjónin
saman inni á Hrafnistu í Reylq'avík,
en fljótlega varð óhjákvæmilegt að
flytja hann á sjúkradeild. Þótt þau
hjón væru þannig stutt í sama her-
bergi á Hrafnistu skipti nálægðin
miklu máli. Inga heimsótti hann
mörgum sinnum á dag og veitti
honum stuðning og hlýju.
Þrátt fyrir það að við, sem nán-
ust erum, höfum beðið þess um
Minnismerki úr steini
Steinn er kjörið efni í allskonar minnismerki. Veitum
alla faglega ráðgjöf varðandi hverskonar minnismerki.
Áralöng reynsla.
BÍS. HELGASONHF
ISTEINSMIBJA
SKEMMUVEGI 48 • SlMI 557 6677
. ...^A Íá
hríð að hvíldin fengist, er stundin
erfíð. Nú hefur verið klippt á
strenginn. Við eigum aldrei aftur
eftir að tala við Guðmund. Við eig-
um aldrei eftir að sjá blik í auga.
Við búum hins vegar að minningum
sem ylja_.
Ásmundur Stefánsson.
Afí minn er dáinn. Frá því að
ég var lítil hefur hann alltaf verið
sterkasti maður sem ég þekkti.
Þótt hann hafí verið veikur síðustu
ár, þá hefði ég ekki orðið undrandi
á því þótt hann hefði risið úr hjóla-
stólnum og sagt að nú nennti hann
ekki þessu hangsi lengur og best
væri að koma sér að verki. Hann
var alla tíð dugmikill maður og
þoldi ekkert hangs. Hann var smið-
ur af gamla skólanum og smíðaði
jafnt hús sem húsgögn. En sjórinn
var samt það sem heillaði hann
mest. Þótt hann hafí hætt til sjós
þegar hann stofnaði fjölskyldu þá
var sjómennskan göfugasta starf
sem hann gat hugsað sér.
Þegar ég var lítil fórum við afí
í ófáa bíltúrana niður á bryggju,
alltaf sama rúntinn. Fyrst fórum
við í Kaffivagninn þar sem hann
keypti bláan Ópal handa mér og
molakaffí fyrir sig. Svo settumst
við hjá glugganum á meðan hann
sötraði kaffíð og við horfðum á
Erfidrykkjur
Glæsileg kaffi-
hlaðborð, fallegir
salir og mjög
góð þjónusta
Upplýsingar
í síma 5050 925
og 562 7575
FLUGLEIÐIR
IIÍTII, I.OFTI.EIIIIII
bátana. Síðan fórum við í göngutúr
til að rabba við trillukarlana og
aðra sjómenn sem þar voru. Að síð-
ustu fórum við á Laugalæk og
keyptum okkur ís.
Annars er önnur minning um afa
sem stendur upp úr. Það var þegar
ég ákvað að stijúka að heiman.
Þetta var um vetur og ég hef verið
sex til sjö ára gömul. Ég hafði rif-
ist við einhvern og ákvað að stijúka,
fyrst engum þætti vænt um mig
lengur. Eg hljóp af stað út í myrkr-
ið, rétt fyrir kvöldmat, en komst
ekki lengra en út að Rangá. Þar
settist ég niður og fór að gráta.
Mér var kalt og ég var svöng en
þó var ég allt of stolt til að snúa
við. Þegar ég hafði setið þama í
smá stund kom afí. Hann stóð þarna
og spurði mig hvort ég gæti ekki
bara strokið seinna, maturinn væri
til og það væri bara vitleysa að
stijúka á tóman maga. Með þessum
orðum hafði hann bjargað stolti
mínu. Ég gat farið heim aftur og
allt var í lagi. Ef ég vildi gat ég
alltaf strokið seinna.
Núna bý ég í húsinu sem hann
byggði og bjó í allt þar til hann fór
á elliheimili. Þetta er gott hús að
búa í með góðum minningum. Það
mun alltaf minna mig á afa. Stolta
sterka manninn sem allt gat.
Hrafnhildur Hanna
Þorgerðardóttir.
GARÐS
APÓTEK
Sogavegi 108
REYKJAVÍKUR
APÓTEK
Austurstræti 16
eru opin til kl. 22
Næturafgreiðslu
eftir kl. 22 annast
Garðs Apótek
t
Ástkær eiginmaður minn, faðir okkar,
sonur, bróðir og mágur,
SIGURÞÓR KRISTJÁNSSON,
matreiðslumaður,
Klapparholtí 6,
Hafnarfirði,
lést sunnudaginn 15. september.
Útförin fer fram frá Víðistaðakirkju
föstudaginn 20. september kl. 10.30.
Blóm og kransar vinsamlegast afþakk-
aðir. Þeim, sem vilja minnast hans, er bent á líknarfélög.
Guðrún Bríet Gunnarsdóttir,
Gunnar Rúnar, Brynjar og Hlin Sigurþórsbörn,
Sigrún Sigurðardóttir, Kristján Þórðarson,
Rósa Kristjánsdóttir, Benedikt Kristjánsson,
Fjóla Kristjánsdóttir, Jón Trausti Harðarson,
Kristján Kristjánsson, Borghildur Kjartansdóttir,
Reynir Kristjánsson, Soffia Helgadóttir,
Gunnar Kristjánsson, Ingigerður Sigurgeirsdóttir
og aðrir vandamenn.
+
Ástkær eiginmaður minn, faðir, sonur,
tengdasonur, bróðir og mágur,
ISAK SIGURÐSSON,
múrarameistari,
Jakaseli 30,
Reykjavik,
verður jarðsunginn föstudaginn
20. september frá Háteigskirkju
kl. 15.00. Blóm og kransar vinsamleg-
ast afþakkaðir en þeim sem vildu minn-
ast hins látna er bent á Krabbameinsfélag (slands.
Gróa Sigurðardóttir,
Brynjar, Elvar, Agnar ísakssynir,
Sigurður ísaksson,
Lára Björnsdóttir,
Herdís Jónsdóttir,
Guðbjörg Sigurðardóttir,
Jón Sigurðsson,
Selma Sigurðardóttir,
Björn E. Sigurðsson,
Hreinn Sigurðsson
og aðrir vandamenn.
Karl Pálsson,
Sigurður Guðleifsson.
Guðlaugur Gíslason,
Ingibjörg Guðmundsdóttir,
Gunnar Þ. Jónsson,
Hólmfríður Sigurðardóttir,