Morgunblaðið - 26.09.1996, Síða 8

8 FIMMTUDAGUR 26. SEPTEMBER 1996
MORGUNBLAÐIÐ
FRETTIR
Strútarækt í undir'
búningi á Suðurlandi
Bíddu bara Árni minn þangað til að þú verður þyrstur.
Formaður Félags íslenskra heimilislækna
undrandi á hugmyndum hjúkrunarfræðinga
Ekki rétt að ein stétt
gangi í störf annarrar
KATRÍN Fjeldsted, formaður Félags
íslenskra heimilislækna, kveðst undr-
andi á þeim hugmyndum sem Ásta
Möiler, formaður Félags íslenskra
hjúkrunarfræðinga, kynnir í nýút:
komnu Tímariti hjúkrunarfræðinga. í
greininni segir Ásta meðal annars að
æskilegt sé að hjúkrunarfræðingar
fái takmarkað leyfi til lyfjaávísana.
Einnig talar hún um að stjómvöld
leiti nýrra leiða varðandi rekstrarform
innan heilsugæslunnar og bendir þar
meðal annars á einkarekstur, þar sem
hjúkrunarfræðingar komi að rekstr-
inum til jafns á við lækna.
Ábyrgð byggð
á menntun
„Ástandið sem skapaðist í lækna-
deilunni var mjög afbrigðilegt og mér
finnst það ekki rétt nú þegar menn
eru að reyna að ná endum saman að
nýju, að ein heilbrigðisstétt komi og
sjái það sem eðlilegan farveg að
ganga inn í störf annarrar heilbrigðis-
stéttar sem hefur aðra menntun.
Hjúkrunarfræðingar hafa hingað til
viljað standa vörð um sitt eigið starfs-
svið, ef marka má hvemig þeir hafa
brugðist við þegar sjúkraliðar hafa
viljað vinna með læknum. Það hefur
ekki verið vel séð af hjúkrunarfræð-
ingum,“ segir Katrin.
Hún segist telja að samstarf lækna
og hjúkrunarfræðinga eigi að vera
gott og fagmannlegt, en þó þannig
að hvor um sig sinni sínu starfí. „Það
er mjög gott samstarf á flestum stöð-
um milli lækna og hjúkrunarfræðinga
í heilsugæslunni. Hjúkmnarfræðing-
amir vinna mikilvægt starf og víðast
hvar þar sem ég þekki til er það vel
af hendi leyst. En mér fínnst það
skjóta skökku við að þetta komi fram
á þessum tíma. Það má vel vera að
læknar og hjúkrunarfræðingar þurfí
að ræða um sitt samstarf og sín verk-
efni en ábyrgð lækna, til dæmis á
meðferð með lyfjum, byggir auðvitað
á þeirra menntun. Lyfjafræðingum
er ekki heimilað að afgreiða lyf nema
í undantekningartilvikum, en þá geta
þeir afgreitt minnsta skammt eins og
gerðist í læknadeilunni. Það hefur þó
ekki komið til umræðu að lyfjafræð-
ingar fari að vinna þannig áfram.
Eitt er hvað gerist í neyð og annað
er síðan hvort menn ætla að fara að
hagnýta sér það fyrir sína eigin stétt,“
segir hún.
Hvað varðar hugmyndir um einka-
rekstur í heilbrigðisþjónustu segist
Katrín vera mjög hlynnt honum þar
sem hægt sé að koma honum við.
Hún nefnir að í undirbúningsvinnu
að stefnumörkun heilbrigðisráðu-
neytisins í heilsugæslu í vor hafi þau
mál verið rædd ítarlega. í stefnunni
sé talað um að endurskoða rekstrar-
form heilsugæslustöðvanna, athuga
hvort hægt sé að koma á þjónustu-
samningum og fá byggingaverktaka
til að byggja húsnæði.
„í Reykjavík er ein einkarekin
heilsugæslustöð, í Lágmúla. Þar hef-
ur verið gerður samningur við lækna,
sem ég tel mjög eðlilegt, þar sem
starfsemin grundvallast jú fyrst og
fremst á því að það eru sjúklingar
sem velja sér lækni á stöðinni. Með
þessu er ég alls ekki að gera lítið
úr því starfí sem hjúkrunarfræðingar
vinna, síður en svo, en ég sé enga
þörf á því að þeir komi inn í þennan
rekstur.“
Katrín bendir á að hjúkrunarfræð-
ingar hafi þegar haslað sér völl í
einkarekstri á öðru sviði, þ.e. heima-
hjúkrun. „Eg veit ekki annað en að
það gangi ágætlega. Þannig að allt
á sér sinp stað og sinn tíma,“ segir
formaður Félags íslenskra heimilis-
lækna.
Nýir yfirmenn til P & S
PÓSTUR og sími hefur auglýst
eftir umsækjendum um stöður
fimm framkvæmdastjóra í nýju
hlutafélagi sem myndað verður
um Póst og síma um næstu ára-
mót.
Auglýsing um störfin var birt
í Morgunblaðinu síðastliðinn
sunnudag. Þar segir m.a. að
framkvæmdasljórarnir muni
heyra beint undir forstjóra og
þeir muni bera ábyrgð á dagleg-
um rekstri sinna sviða og fram-
fylgja þeirri stefnu sem stjórn
fyrirtækisins markar. Póstur og
sími leitar að framkvæmdastjóra
póstsviðs, sem ber ábyrgð á
rekstri og uppbyggingu póstþjón-
ustunnar um allt land, fram-
kvæmdastjóra rekstrarsviðs, sem
ber ábyrgð á uppbyggingu og
þróun upplýsingakerfa fyrirtæk-
isins og sér um starfsmannahald
og gerð kjarasamninga, fram-
kvæmdastjóra fjármálasviðs,
framkvæmdastjóra fjarskipta-
netsins og framkvæmdastjóra
þjónustusviðs.
Guðmundur Björnsson, að-
stoðarpóst- og símamálastjóri,
segir að starfsmenn Pósts og
síma sem gegni þessum yfir-
mannastöðum nú séu allir að
nálgast þann aldur að þeir þurfi
að láta af störfum. Þeir séu að
breyta um störf innan fyrirtækis-
ins meðal annars af þeirri ástæðu.
„Það eru töluverð kynslóðaskipti
innan fyrirtækisins þessa dagana.
Breyting þess í hlutafélag um
áramótin hefur minnt menn á
það,“ sagði Guðmundur.
Stuðiar, ný meðferðarstöð
Lítum á foreldra
sem mikilvæga
samstarfsaðiia
Áskell Örn Kárason
STUÐLAR, með-
ferðarstöð fyrir
12-16 ára ungl-
inga í vanda, verður opn-
uð í dag í sérhannaðri
nýbyggingu í Fossaleyni
efst í Grafarvógi. „Þetta
verður meðferðarstöð
fyrir unglinga sem eiga
við hegðunartruflanir og
vímuefnavanda að stríða
og við ætlum okkur
einnig að taka yfir með-
ferð unglinga á þessum
aldri sem eiga í vímu-
efnavanda," segir Áskell
Örn Kárason, forstöðu-
maður Stuðla.
„Opnun Stuðla er lið-
ur í endurskipulagningu
sem meðferðarmál ungl-
inga hafa farið í gegnum
undanfarin þrjú ár. Nú
er ekki lengur nein starfsemi
undir merkjum Unglingaheimilis
ríkisins, en meðferðarstöð ríkisins
fyrir unglinga, sem rekur Stuðla,
og barnaverndarstofa, hafa tekið
við hlutverki þess. Stuðlar koma
í staðinn fyrir þrjár af deildum
Unglingaheimilis ríkisins; mót-
tökudeild í Efstasundi, meðferð-
arheimilið Sólheimum 7 og með-
ferðarheimilið Tinda.
Við höfum möguleika á að hýsa
að hámarki 12 unglinga og gerum
ráð fyrir að það fari 50-60 ungl-
ingar í gegnum meðferð hjá okkur
á ári. Nú þegar liggja fyrir um-
sóknir fyrir um 20 unglinga þann-
ig að húsið verður strax fullnýtt."
- Hvert verður hlutverk Stuðla
og hvaða breytingu hefur tilkoma
stöðvarinnar í för með sér?
„Hlutverk Stuðla er móttaka,
greining og meðferð sem staðið
getur í 1-4 mánuði. Eitt af því
sem felst í þessu er að það verð-
ur gerður greinarmunur á
skammtímameðferð og vistun til
lengri tíma sem fer fram á með-
ferðarheimilum sem flest eru ut-
an Reykjavíkur.
Við verðum líka með eftirmeð-
ferð, líkt og var viðhöfð á Tind-
um. Unglingurinn fer þá heim
eftir dvöl hjá okkur en heldur
áfram tengslum og tekur þátt í
meðferðardagskrá 2-3 sinnum í
viku, fyrst um sinn. Með þessu
getur heildarmeðferðartíminn
orðið 10-12 mánuðir.
Breytingin er að á einni með-
ferðarstöð er sameinuð greining
og meðferð allra unglinga í
vanda og þá erum við hætt að
aðskilja sérstaklega unglinga í
vímuefnavanda. Reynslan sýnir
að yfirgnæfandi meirihluti þeirra
sem leita til okkar eiga að stríða
við vanda vegna áfengis- eða
vímuefna og þann vanda þarf
að leysa hvort sem hann telst
þeirra höfuðvandi eða
ekki.“
- Lítið þið þá á
áfengis- og vímuefna-
vanda unglinganna
sem einkenni á vanda-
máii frekar en sjálf-
stætt vandamál?
„Nei, við lítum á það sem sér-
stakan vanda sem er mikilvægt
að leggja áherslu á. Hins vegar
er þessi skipting unglinga í vanda
upp í tvo hópa; þá sem eiga í
vanda vegna vímuefna og hina í
raun ekki praktísk.
Hérna er um að ræða hóp ungl-
inga þar sem 90% eiga við að
stríða í einhverjum mæli vanda
vegna neyslu áfengis eða annarra
vímuefna. Sennilega hefur minni-
► Áskell Örn Kárason er 43
ára gamall sálfræðingur og
forstöðumaður Meðferðar-
stöðvar rikisins fyrir unglinga.
Hann er einnig kunnur skák-
maður og hefur verið í forystu-
sveit skákhreyfingarinnar.
Áskell er kvæntur Björk Guð-
mundsdóttur hjúkrunarfræð-
ingi og eiga þau þijár dætur.
hlutinn þó sterk fíkilseinkenni.
Okkar meðferð er einstaklings-
bundin og hefur þann sveigjan-
leika að við leggjum mismikla
áherslu á þetta ánetjunarmál eft-
ir hvetjum og einum.
Heiðarleiki er grundvallaratr-
iði fyrir þann sem vill taka sig
á. Unglingur undir 16 ára aldri
sem er í neyslu áfengis eða vímu-
efna, sem er alltaf ólögleg fyrir
þennan aldur, er alltaf flæktur í
blekkingarnet óheilinda og á því
er nauðsynlegt að taka strax.
Á Stuðlum verður líka lögð
meiri áhersla á foreldrastarf en
áður hefur tíðkast. Það er tómt
mál að vera með unglinga í með-
ferð án þess að líta jafnframt til
þeirra uppeldisaðstæðna. Mark-
miðið með foreldrastarfinu er að
bæta uppeldisaðstæður ungling-
anna og veita foreldrum alhliða
stuðning og fræðslu.
Við leggjum áherslu á að for-
eldrarnir eru mikilvægir sam-
starfsaðilar.
Flestir foreldrar, sem eru í
þeirri stöðu að þurfa að vista
ungling á meðferðarstofnun, eru
móttækilegir fyrir stuðningi, en
það er spurning hvernig sá stuðn-
ingur er veittur. Margir foreldrar
hafa þurft að feta þyrnum stráð-
an veg og það er grundvallaratr-
iði fyrir okkur að gott samstarf
við foreldra getur flutt fjöll í
meðferð unglinganna.
Þegar koma upp vandamál er
auðvelt að grípa til
ásakana og leita að
sökudólgi og þá er
hætta á að það sem á
eftir kemur einkennist
af upphafinu. Það hef-
ur verið of algengt að
foreldrar séu ásakaðir fyrir það
sem fer úrskeiðis hjá unglingun-
um. Við teljum að það komi eng-
um að gagni heldur teljum við
að það þurfi að hjálpa foreldrun-
um að sjá stöðuna eins og hún
er og vinna út frá því.“
- Hvað starfar margt fólk á
Stuðlum?
„Það eru 24 stöðugildi; sál-
fræðingar, félagsráðgjafí, læknir
og ráðgjafar og auk þess starfs-
fólk í eldhúsi og á skrifstofu.“
Meiri áhersla
á foreldra-
starf en tíðk-
ast hefur