Morgunblaðið - 29.09.1996, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ
ERLEIUT
SUNNUDAGUR 29. SEPTEMBER 1996 13
að áætlun hans verði notuð i heild.
„Ástæðan er sú að það er aðeins
með sveigjanlegum vinnumarkaði,
sem hægt er að fylgja útþenslu-
stefnu án þess að rekast samstund-
is á veggi," sagði Radetzki.
„Ég held því fram að með því
að grípa til kröftugra aðgerða af
þessu tagi sé hægt að draga úr
atvinnuleysi í Evrópu, sem er nú
um 11 prósent, þannig að það verði
svipað og í Bandaríkjunum, eða um
sex prósent, og það yrði fáheyrður
árangur. Ég held einnig fram að
þrátt fyrir fyrirsjáanlegan sársauka
og pólitískar deilur, sem þetta mun
leiða til, vegna þess að sumar þess-
ara aðgerða fela í sér tilfærslu á
valdi frá stéttarfélögum til mark-
aða, sé viðeigandi að grípa til þess-
ara aðgerða."
Nauðsyn aðgerða er Radetzki
efst í huga í bók hans, en í síðasta
kaflanum leiðir hann hugann að því
hvernig fari verði ekkert að gert.
„Hið mikla atvinnuleysi i ríkjum
Evrópu er einkum afleiðing reglu-
gerða, sem hafa rutt til hliðar þeim
öflum, sem skapa jafnvægi milli
framboðs og eftirspurnar," sagði
Radetzki. „Fyrir vikið er offramboð
á vinnuafli víða á vinnumörkuðum,
sérstaklega lítið menntuðu fólki.
Þetta er svipað og á öðrum mörkuð-
um, sem eru bundnir af reglugerð-
um, hvort sem það er stál, svína-
kjöt eða vín. Á öllum þessum mörk-
uðum, þar á meðal vinnumarkaðn-
um, sé ég markaðsöflin að verki
við að reyna að rjúfa af sér viðjar
reglugerðanna. Á vinnumarkaðnum
gerist þetta til dæmis þannig að
hefðbundnir ráðningarsamningar
víkja fyrir annars konar samning-
um, til dæmis verktakasamningum,
og þá er komið út fyrir hið ósveigj-
anlega kerfi.
Ég sé fyrir mér að smátt og
smátt verði grafið undan hinum
ósveigjanlega vinnumarkaði. Einnig
tel ég að hinar ósanngjörnu reglu-
gerðir gætu þurft að láta undan,
jafnve! með dramatískum hætti.
Lítum ti! Austur-Evrópu, þar sem
voru ósanngjarnar reglugerðir og
fyrirbyggjandi aðgerðir gegn mörk-
uðum, og svo fór að kerfið hrundi.
Ef stjórnmálamenn [í Vestur-Evr-
ópu] fá að ráða má búast við auk-
inni spennu, sem gæti leitt til svip-
aðs hruns, þótt það yrði augljóslega
ekki jafn afgerandi og í Austur-Evr-
ópu, enda þarf að gera sýnu minni
breytingar í Vestur-Evrópu en í
Austur-Evrópu."
Hækka örorkubætur tíðni
örorku?
Radetzki varð tiðrætt um vanda
millifærslna, uppbótar fyrir að
vinna ekki. Það séu nokkrar slíkar
millifærslur, atvinnuleysisbætur,
sjúkradagpeningar og eftirlaun fyr-
ir starfslokaaldur, svo eitthvað sé
nefnt.
„í bókinni vitna ég í hollenskt
dæmi um örorkubætur,“ sagði Rad-
etzki. „Þegar Hollendingar ákváðu
að veita rausnarlegar örorkubætur
hækkaði tíðni örorku meðal vinn-
andi fólks úr fímm upp í 10 pró-
sent. Einnig vísa ég í dæmið frá
Svíþjóð um að fólk komi ekki til
vinnu á föstudögum og mánudögum
vegna þess að veikindi voru rausn-
arlega bætt.
Þegar farið var að framfylgja
reglum um sjúkratryggingar af
meiri nákvæmni kom ein ástæða
af mörgum fyrir sprengingunni í
atvinnuleysi í Svíþjóð. Hún er sú
að nú dugar einn starfsmaður þar
sem áður þurfti tvo af því að menn
koma til vinnu á mánudögum og
föstudögum.
„Það þarf augljóslega að búa til
hvatningu til að vinna eigi að koma
í veg fyrir atvinnuleysi. Ég segi í
bókinni að þessar umbætur muni
sérstaklega verða sársaukafullar,
sérstaklega fyrir lítið menntað fólk,
sem mun fá miklu lægri laun en í
núverandi kerfi. Ég held því hins
vegar fram að hin ríku þjóðfélög í
Vestur-Evrópu hafi efni á og verði
að veita öllum sómasamlega af-
komu. En til þess að breyta núver-
andi hugsunarhætti þarf að gera
það að skilyrði fyrir því að fólk fái
bætur að það vinni þessi lágt laun-
uðu störf. Það er að segja, fólk
ræður sig í lágt launaða vinnu, sem
dugar ekki til lífsviðurværis, og fær
að auki bætur frá stjórnvöldum á
meðan það er í vinnu.“
Radetzki kvaðst hafa fengið við-
brögð við bókinni úr röðum hag-
fræðinga. Margir hafi brugðist já-
kvætt við, en nokkrir vinnumark-
aðshagfræðingar hafi verið lítt
hrifnir.
„Þeim finnst þeir vera þeir einu,
sem skilji gagnverkandi tengsl, en
samt eru vinnumarkaðshagfræð-
ingar einstaklega ófúsir til að leggja
fram áþreifanlegar hugmyndir um
það hvað skuli gera, sem vekur
furðu,“ sagði Radetzki.
„Ég veit að ég á eftir að verða
fyrir miklu aðkasti vegna þessa úr
ýmsum áttum. Mín vörn er þessi:
Við höfum búið við þetta atvinnu-
leysisástand í 20 ár og ekkert
áþreifanlegt hefur verið reynt. Það
er kominn tími til.“
SKILABOÐ um hættuna af neyslu krakks hafa verið máluð á vegg.
Perot gagnrýnir
samtryggingu
Ross Perot, forsetaframbjóðandi
og auðkýfingur frá Texas, gaf í
skyn að rannsókn stjórnvalda
mundi allt eins leiða til þess að
frekar yrði hylmt yfir málið, eins
og að smáatriði þess kæmu í ljós.
„Ég lít þessar ásakanir mjög
alvarlegum augum,“ sagði Deutch
á sunnudag. „Með þeim er vegið
að hjarta og heilindum stofnunar
CIA og það er nokkuð, sem þarf
að fjalla um blátt áfram og í heild
sinni.“
Samsæriskenningar um kontra-
skæruliðana eru það margar að
erfitt er að halda tölu á þeim. Pe-
rot benti til dæmis á að grunur
léki á að Mena-flugvöllur í vestur-
hluta Arkansas hefði verið notaður
á laun ti! að fljúga með vopn á
vegum CIA til Mið-Ameríku. Vél-
arnar hefðu snúið aftur hlaðnar
kókaíni. Að sögn gerðist þetta með
vitund og samþykki Clintons
Bandaríkjaforseta, sem þá var rík-
isstjóri í Arkansas.
Þessari aðgerð hefur verið lýst
sem frumkvæði CIA, en Perot sagði
að svo virtist sem bæði repúblikan-
ar og demókratar væru flæktir í
málið og því væri ólíklegt að sann-
leikurinn mundi nokkru sinni koma
í Ijós.
í greinunum, sem voru upphafið
að þessu máli, segir að tveir útlag-
ar frá Nicaragua og stuðningsmenn
kontranna hafi selt gengjum í Kali-
forníu kókaín í tonnatali. Kontrarn-
ir hafi notað peningana til að kaupa
sér vopn og gengin hafi gert slíkt
hið sama. Hófst þessi starfsemi
árið 1981.
Mennirnir tveir heita Danilo
Blandon, sem sagður er hafa veitt
bandarísku fíkniefnalögreglunni,
DEA, upplýsingar gegn greiðslu,
og Norwin Meneses. Báðir þessir
menn gátu leikið lausum hala í
Bandaríkjunum og hefur höfundur
greinanna, Webb, eftir nafngreind-
um heimildum að lögreglan í Los
Angeles hafi talið að rannsókn á
Blandon hafi runnið út í sandinn
vegna milligöngu CIA. Lögreglan
vissi nánast allt um athafnir Bland-
ons, en í hvert skipti, sem átti að
láta til skarar skríða til að afla
sannana gegn honum, greip hún í
tómt. Svo fór að enginn var sóttur
til saka.
Sjálfur gaf Blandon í skyn þegar
hann bar vitni i yfirheyrslu til að
skera úr um það hvort höfða ætti
mál í San Francisco að kókaínvið-
skipti hans hefðu hlotið náð fyrir
augum CIA.
„Tilgangurinn helgar meðalið"
FDN var stofnað um mitt ár
1981 þegar CIA stóð fyrir því að
nokkrir hópar andstæðinga vinstri
stjórnarinnar í Nicaragua samein-
uðust. Webb vitnar í orð Blandons
fyrir rétti í San Diego nýverið:
„Sagt er að tilgangurinn helgi með-
alið. Þetta sagði herra Bermudez
[útsendari CIA, sem stjórnaði FDN]
við okkur í Honduras, þannig að
við fórum að afla peninga fyrir
kontra-byltinguna."
Webb bætir svo við: „Stríð FDN
er vart til í minningunni í dag, en
svertingjar í Bandaríkjunum eru
enn að fást við hinar eitruðu auka-
verkanir. í stórborgunum eru heilar
hersveitir heimilislausra krakk-
fíkla. Þúsundir svartra manna af-
plána þunga fangelsisdóma fyrir
að selja kókaín, eiturlyf, sem var
nánast ófáanlegt í hverfum svartra
áður en félagar í her CIA byijuðu
að feija það inn í South-Central á
útsöluverði á níunda árat.ugnum.“

'AUl
itökkpallur til
’lbreytinqar
Óvenju hagstætt Stökkpallsverð f haustferðir
okkar hefur slegið svo sannarlega f gegn enda
leitun að sambærilegu verði í borgarferðir frá
íslandi. Við ábyrgjumst vandaöa gististaði,
góða skemmtun og freistandi verðlag í
verslunum og á veitingastöðum.
Á morgun, mánudaginn 30. september, bjóðum
við nokkur sæti á Stökkpöllum, bæði til
Newcastle og viðbótarsæti til Edinborgar, en
Stökkpallurinn til Edinborgar sl. sunnudag
seldist upp fyrir hádegi á mánudag.
N EWCASTLE
3,- 7 .10. 4 nætur 4sæti 24.400 kr.
7. -10.10. 3 nætur 19sæti 22.500 kr.
14. -17.10. 3 nætur 23 sæti 22.500 kr.
20. - 24.10. 4 nætur 20sæti 24.400 kr.
EDINBORG
11. -17.10 6 nætur llsæti 27.500 kr.
13. -17.10 4 nætur 7 sæti 25.900 kr.
Innifalið í verði: Flug, gisting, íslensk fararstjórn,
ferðir til og frá flugvelli i Newcastle og Edinborg og skattar.
TAKTU STOKKIÐ!
ÞÚ SÉRÐ EKKI EFTIR ÞVÍ
• Þú velur þér brottfarardag til Newcastle eða Edinborgar.
• Þú greiðir staðfestingargjald vió pöntun.
• Við staófestum flugsætin.
• Vió ábyrgjumst vandaða gistingu.
• 10 dögum fyrir brottför staófestum við nafn
gististaðar.
4 4
^HRVAL-IITSÝH
Lágmúla 4: sfmi 569 9300,
Hafnarfiröi: sími 565 23 66, Keflavík: sími 421 1353,
Selfossi: sími 482 1666, Akureyri: sími 462 5000
__ __ - og hjá umboðsmönnum um land allt.
jEj (D QATIAS^