Morgunblaðið - 02.10.1996, Blaðsíða 31

j MORGUNBLAÐIÐ
MIÐVIKUDAGUR 2. ÖKTÓBER 1996 31
AÐSEIMDAR GREINAR
MINNINGAR
Fjögnr dagsverk á
ári fyrir árslaun
í KOSNINGABAR-
ÁTTUNNI í sumar hitti
forsetinn naglann á
höfuðið þegar hann
sagði að menn ættu
ekki að vera áskrifend-
ur að orðuveitingum.
Vonandi man hann
þetta hluta af kjörtíma-
bilinu. En það er hægt
að vera áskrifandi að
fleiru en orðum. Þannig
geta sumir verið áskrif-
endur að laununum sín-
um án þess að vinna
fyrir þeim og áskrifend-
ur að styrkjum og lán-
um án allra forsendna
eða verðleika. Fátt er
auðveldara en að leysa vandamálin
á kostnað annarra, sérstaklega þeg-
ar sá eða þeir, sem þurfa að borga
verða þess ekki varir eða láta sér
fátt um finnast.
Nýverið birti Ríkisendurskoðun
úttekt á starfsemi Byggðastofnunar.
I skýrslunni er staðfest margt, sem
ýmsir höfðu ætlað fyrir. Ómarkviss-
ar lán- og styrkveitingar, stefnuleysi
og bruðl með almannafé. Niðurstaða
Ríkisendurskoðunar er síðan sú, að
stjórnun þessarar stofnunar og hún
sé betur komin undir forsjá fram-
kvæmdavaldsins en löggjafarvalds-
ins. Þessi niðurstaða Ríkisendur-
skoðunar er alvarlegur áfellisdómur
yfír Alþingi. Ekki má gleyma því,
að Alþingi er sú stofnun, sem borg-
ararnir hafa falið skattlagningarvald
og útdeilingu á fjármunum. Sé Al-
þingi ekki treystandi til þess að
gæta réttmætra hagsmuna borgar-
anna við stjórnun fyrirtækis eins og
Byggðastofnunar hvað þá með með-
ferð almannafjár að öðru leyti?
Ríkisendurskoðun kemst síðan að
þeirri niðurstöðu, að Byggðastofnun
væri best komin undir umsjá forsæt-
isráðuneytisins. Svo bregður við að
fenginni þessari úttekt
Ríkisendurskoðunar, að
sá sem snýst hvað hat-
rammast til varnar fyrir
stofnunina, þótt hann
sé sammála um breyt-
ingu á vistunarstað, er
enginn annar en sá sem
taka á stofnunina í fóst-
ur. Er þá ekki líklegt
að betur verði skipað
málum í framtíðinni?
Um þessa helgi bar
það ekki eitt til tjðinda
af vettvangi eyðslu al-
mannafjár að misfarið
væri með fé þeirra hjá
Byggðastofnun. Fréttir
bárust af því, að loks
hefði fundist lausn á Langholtsdeil-
unni á kostnað skattgreiðenda. Nú
má öllum vera ljóst, að deila organ-
ista og klerks í Langholtssókn hefur
verið eitt erfiðasta málið, sem ríkis-
stjórn Davíðs Oddssonar hefur þurft
að fást við. Samkvæmt upplýsingum
forsætisráðherrans voru fjórir ráð-
herrar önnum kafnir vakandi og
sofandi við að leysa máið. Svo fór,
að lausn fannst. Stofnað var prests-
embætti í Mið-Evrópu fyrir Islend-
inga sem þar dveljast. Skrýtið að
þetta skuli ekki hafa hvarflað að
mönnum fyrr. Ætla má, að þeir Is-
lendingar, sem dveljast í Mið-Evr-
ópu, séu ekki talandi á aðrar tungur
en ástkæra ylhýra móðurmálið og
því vonum seinna að þeir fái prest
sem messar á móðurmálinu. Vegna
vanþekkingar á erlendum tungum
hljóta þessir landar okkar að eiga
lítið erindi í evrópskar höfuðkirkjur
og verða þar heimóttarlegir og án
alls hjálpræðis. Gott að nú skuli
vera ráðin bót á þessum vanda. Það
er síðan makalaust vanþakklæti, að
talsmaður landans í Mið-Evrópu
skuli voga sér að segja að þetta séu
ekki nema fjögur dagsverk á ári.
Milljón hér og milljón þar er ekki
vandamál þegar leysa þarf jafnflókin
mál og deilur innan þjóðkirkjunnar.
Það er heldur ekki vandamál þegar
kosta þarf frímerkjakaup fyrir fyrr-
verandi forseta. Það er auk heldur
ekki vandamál þegar leysa þarf
byggðavanda þó svo að milljóna-
hundruðunum sem til þess hefur
verið varið séu að mati úttektar-
Milljón hér og milljón
þar er ekki vandamál,
segir Jón Magnússon,
þegar leysa þarf deilur
innan þjóðkirkjunnar.
manna á glæ kastað. Starfsmennirn-
ir geta altént unað glaðir við sitt,
en skrifstofurými þeirra er 80 fer-
metrar á mann að meðaltali eða sem
svarar til meðalíbúðar meðaljónsins.
Peningarnir koma frá almenningi,
sem mun ekki hreyfa andmælum nú
frekar en áður. Einhvetjir geta e.t.v.
velt því fyrir sér hvar velferðarkerf-
ið endar, sér í lagi þar sem þeir sem
segjast vilja draga úr „bákninu"
halda um stjórnvölinn. Velferðar-
kerfi ftjálshyggjumannanna í ríkis-
stjórninni nær því samkvæmt þessu
a.m.k. til að kosta lausn deilna innan
kirkjusafnaða, kosta bréfaskriftir
fyrrverandi ríkisstarfsmanna og
ausa fé í fyrirtæki sem geta ekki
staðið sig í samkeppni á fijálsum
markaði ef þau eru staðsett annars
staðar en á Faxaflóasvæðinu. Má
ekki ætla að slíku velferðarkerfí sé
ekkert mannlegt óviðkomandi?
Þarf einhvern að undra að nauð-
synlegt sé að viðhalda ofurskatt-
heimtu í landinu?
Höfundur er hæstaréttalögmaður.
Jón Magnússon
Burt með kvótakerfið
- og verðtryggingu íbúðarlána
ALLIR þeir, sem fást
við eða hugsa um póli-
tík, gera sér ljóst hver
er megintilgangur Al-
þingis og ríkisstjórnar.
Hann er sá að skapa
atvinnuvegunum góð
rekstrarskilyrði og
launþegunum viðunandi
lífskjör. Þetta hefir ekki
tekist sem skyldi og
mun ekki takast fyrr en
hafist verður handa af
alvöru og einbeitni um
lausn þrenns konar
efnahagsvanda.
Kvótakerfið
Hinn fyrsti er kvóta-
kerfið, sem hefir fyrir löngu gengið
sér til húðar. Fiskveiðiheimildir eru
komnar á fárra hendur. Stór hluti
þeirra gengur kaupum og sölum á
okurverði. Þó er sagt í öðru orðinu
að þjóðin eigi auðlindina. Menn virð-
Þriðja hagskekkjan, seg-
ir Eggert Haukdal, er
meingallað skattakerfí
ast geta eitt hundruðum milljóna í
braskið, en eiga ekki krónu til að
borga þjóðinni hóflegt gjald fyrir
notkun hennar. Þá framkallar
kvótakerfið að gífurlegum verðmæt-
um er hent í sjóinn. Fámenn byggð-
arlög verða útundan, þegar þau
glata kvóta sínum. Það eykur jafn-
framt á erfiðleikana, að kvótakaup-
in koma fram í háu fiskverði, sem
gerir fiskvinnslustöðv-
unum lítt mögulegt að
bera sig. Lokun fisk-
vinnslustöðva og víð-
tækt atvinnuleysi blas-
ir við nú þegar. Ekkert
dugar hér, nema af-
nám kvótakerfisins og
upptaka hóflegs auð-
lindaskatts.
Verðtrygging
íbúðalána
Hún er sá böggull,
sem launþegar bera
þyngstan. Það fær ein-
faldlega ekki staðist,
að skuldir séu verð-
tryggðar, en ekki laun
þeirra, sem borga eiga skuldirnar.
Slíkt leiðir óhjákvæmilega til van-
skila og gjaldþrota, eins og við höf-
um fjölmörg dæmin um allsstaðar
á landinu. Verðtryggingu fjárskuld-
bindinga verður að afnema. Fyrir
því barðist ég á Alþingi um árabil.
Peningavaldið sem hefur innhlaup í
alla flokka, hefur jafnan komið í veg
fyrir afnám lánskjaravísitölunnar.
Mál er að því linni. Vísitölu neyslu-
vöruverðs, sem nú er höfð til viðmið-
unar, fylgja eitthvað minni sveiflur
en gömlu lánskjaravísitölunni. Þó
hefir verið bent á, að ein hækkun
matarverðs getur aukið skuldir
heimilanna um hundruð milljóna
króna. Við eigum aðeins tvo kosti:
Að afnema verðtryggingu fjárskuld-
bindinga eða vísitölutengja launin
líka. A.m.k. lágmarkslaun sem alltaf
sitja eftir. í stað verðtryggingarinn-
ar mætti hafa langtíma vexti breyti-
lega innan hóflegra marka (2-4%).
Orð í tíma töluð
Það er oft athyglisvert að lesa
ýmis ummæli venjulegs alþýðufólks
um lífskjörin í landinu. Hvar skórinn
kreppir. Valdsmenn mættu oftar
hugleiða slík orð. Ung húsfreyja á
Akureyri, Erla Jóhannesdóttir, segir
í viðtali við D.T. 29. ágúst síðastlið-
inn undir fyrirsögninni: Heimsku-
legar áherslur á mörgum sviðum
þjóðfélagsins. „Minn draumur er að
vísitölutrygging lána verði afnumin.
Það held ég að komi sér mun betur
fyrir fólk en launahækkun og yrði
besta kjarabótin, betra en einhverjir
þúsundkallar í launahækkun sem
fara aðallega í skatta.“
Skattleysismörk
Þriðja hagskekkjan, sem þjóðin
býr við, er meingallað skattkerfi.
Að vísu hefir ýmislegt verið gert til
aðstoðar fyrirtækjum svo sem af-
nám aðstöðugjalds. Tekjuskattspró-
sentan er 33% en við skattleggjum
launatekjur, sem duga ekki til fram-
færslu. Nauðþurftartekjur eru á bil-
inu 75-80 þús. kr., en við innheimt-
um því nær 42% skatt af tekjum
frá nál. 59 þús. Skattleysismörkin
verða að hækka. Hins vegar er eðli-
legt að beita stighækkun á hátekj-
ur, eins og tíðkast í öðrum löndum.
Hækkun skattleysismarka er laun-
þegum öruggari kjarabót en kaup-
hækkun, sem fyrirtækjum er um
megn að greiða.
Sú ríkisstjóm, sem ekki vill horf-
ast í augu við ofangreind þrjú vanda-
mál og gera gangskör að því að leysa
þau, er ekki starfi sínu vaxin.
Höfundur erfyrrv. alþingismaður.
Eggert Haukdal
HEKLA
HÁKONARDÓTTIR
+ Hekla Hákonar-
dóttir fæddist í
Reykjavík 20. desem-
ber 1994. Hún lést á
Landspítalanum 25.
september siðastlið-
inn. Foreldrar hennar
eru Kristín Kristjáns-
dóttir og Hákon Há-
konarson. Systkini
hennar eru Guðrún
Erla, Helga, Gunnar,
Hákon, Hulda, Ólafur
Haukur og Arnar
Snær. Útför Heklu fór
fram frá Grafarvogs-
kirkju 1. október.
Vertu sæl, litla Ijúfan blíða,
lof sé Guði búin ertu að striða.
Upp til sælu sala
saklaust barn án dvala.
Lærðu ung við engla Guðs að tala.
(M. Joch.)
Við viljum senda lítilli stúlku okk-
ar hinstu kveðju. Aðeins hið guðlega
vald ræður lífi og dauða og nú er
hún Hekla litla farin yfir landamærin
þar sem vel verður að henni búið því
Jesús sagði: „Leyfið bömunum að
koma til mín og bannið þeim það
ekki því þeirra er Guðs ríki.“ Við sem
þessa kveðju sendum eram starfsfé-
lagar Ernu ömmu hennar og höfum
fylgst með þeim miklu veikindum sem
Hekla litla hefur gengið í gegnum
allt frá fæðingu. Við höfum dáðst
að foreldrum hennar fyrir óbilandi
kjark og dugnað.
Kæra vinir, það dýrmætasta sem
við eigum eru bömin okkar og bama-
börnin. Þegar þessi litli gimsteinn er
burtu kvaddur fyllast hjörtu okkar
trega og við sendum foreldram henn-
ar og öðrum aðstandendum okkar
innilegustu samúðarkveðjur.
Guð gefí ykkur styrk.
Starfsfólk Vesturgötu 7.
Elsku Hekla mín, nú hefur þú kvatt
þetta jarðvistarlíf, líf sem þú barðist
svo fýrir, fyrst hjartagalli, svo allt
annað sem reið yfir þig, þú barðist
eins og hetja. Veistu, Hekla, að núna
þegar ég skrifa þessar fáeinu h'nur
klappa ég fyrir þér eins og þú gerðir
alltaf fyrir öðra fólki þegar það gerði
eitthvað gott. Þú gast ekki tjáð þig
með orðum en styrkur þinn fólst í
hugsanaflutningi, þú náðir til allra
APÓTEK
AUSTURBÆJAR
Háteigsvegi 1
BREIÐHOLTS
APÓTEK
Álfabakka 12
eru opin til kl. 22
Næturafgreiðslu
eftir kl. 22 annast
Apótek Austurbæjar
og gast séð og fundið
hvernig fólki leið sem var
í kringum þig, enda send-
ir þú óspart ljós og kær-
leika til allra þeirra sem
umgengust þig. Það gat
enginn staðist þann kær-
leik sem þú sendir frá
þér. Nokkur kvöld áttum
við saman, ég og þú, og
ég gleymi aldrei þegar
eitt kvöldið sem oftar
svafstu og ég sat við
rúmið þitt. Þá snerir þú
þér að mér og tókst um
fingur minn og hélst í
langan tíma. Þvílíkur kærleikur.
Elsku Hekla mín, það sem þú af-
rekaðir á þinni stuttu ævi er meira
en sumir gera á heilli mannsævi. Oft
var gaman að sjá þig í fanginu á
pabba og mömmu, hvað þú varst
glöð og montin að eiga svona góða
foreldra. Þú vissir að margir foreldr-
ar hafðu verið búnir að gefast upp
út af öllum þessum veikindum. Nei,
sko, ekki mamma mín og pabbi, enda
klappaðir þú svo oft fyrir þeim, elsku
Heída mín. Þvílík ást og styrkur sem
foreldrar þínir búa yfir. I tæp tvö
ár upp á hvem einasta dag frá
morgni til kvölds vora þau hjá þér
og horfðu á og tóku þátt í allri þinni
baráttu til þess að reyna að lifa.
Þú, Guð míns lífs, ég loka augum mínum
í líknarmildum fóður-örmum þínum
og hvíli sætt, þótt hverfi sólin bjarta,
ég halla mér að þínu fóðurhjarta.
Æ, tak nú, Drottinn, föður og móður mína
í mildiríka náðar-vemdan þína,
og ættlið mitt og ættjörð virztu geyma
og engu þinu minnsta bami gleyma.
Ó, sólarfaðir, sipdu nú hvert auga,
en sér í lagi þau, sem tárin lauga,
og sýndu miskunn öllu því, sem andar,
en einkum því, sem böl og voði grandar.
Þín líknarásján lýsi dimmum heimi,
þitt Ijósið blessað gef í nótt mig dreymi.
I Jesú nafni vil ég væran sofa
og vakna snemma þína dýrð að skoða.
(M. Joch.)
Elsku Hákon og Stína, við hjónin
biðjum algóðan Guð um að styrkja
ykkur og fjölskyldu ykkar. Megi það
ljós sem Hekla gaf okkur vaxa og
dafna í hjarta okkar.
Guðbrandur Jónatansson.
Erfídrykkjur
Glæsileg kaffi-
hlaðborð, íallegir
salir og mjög
góð þjónusta
Upplýsingar
ísíma 5050 925
og 562 7575
m
FLUGLEIÐIR
IIÓTEL LIFTLEim