Morgunblaðið - 19.11.1996, Blaðsíða 16

16 ÞRIÐJUDAGUR 19. NÓVEMBER 1996
VIÐSKIPTI
MORGUNBLAÐIÐ
ísland kemur illa út úr samanburði QECD á rekstri banka og sparisjóða
Vaxtnm imurimiii meiri en
á himim Norðurlöndunum
REKSTUR íslenskra banka og
sparisjóða hefur verið mun óhag-
kvæmari en sambærilegra stofn-
ana á hinum Norðurlöndunum á
undanförnum árum, samkvæmt
nýrri skýrslu frá OECD um rekstur
banka og sparisjóða. Þá má lesa
út úr samanburðinum að afkoma
íslenskra banka og sparisjóða eftir
skatta var mjög slök á árunum
1993-1994 í samanburði við af-
komu hliðstæðra norrænna stofn-
ana. Hins vegar var afkoman fyrir
framlög í afskriftarreikning hlut-
fallslega best hérlendis árið 1994.
í skýrslu OECD er að finna ítar-
legar upplýsingar um rekstur
banka og sparisjóða í 23 aðildar-
ríkjum OECD, en tölur fyrir ísland
er nú að finna þar í fyrsta sinn. Á
meðfylgjandi mynd má sjá stöðu
íslenska bankakerfisins í þessum
samanburði gagnvart danska
bankakerfinu, þýskum sparisjóð-
um, sænskum viðskiptabönkum og
norskum viðskiptabönkum og
sparisjóðum.
Þar sést t.d. að hreinar vaxta-
tekjur sem endurspegla vaxtamun
hjá bankastofnunum voru hlut-
fallslega hæstar hér á landi á ár-
inu 1994 af samanburðarlöndun-
um. Miklar afskriftir í samanburði
við hin löndin gera það aftur á
móti að verkum að afkoman eftir
skatta var slök. Þannig nam hagn-
aður íslenskra banka og sparisjóða
um 0,29% af niðurstöðutölu efna-
hagsreiknings á árinu 1994, en
sama hlutfall var 0,83% hjá
sænskum bönkum, 1,25% hjá
norskum bönkum og 1,07% hjá
norskum sparisjóðum. Afkoman
var hliðstæð hjá sparisjóðum í
Þýskalandi, en töluvert lakari í
Danmörku. Aftur á móti var af-
koman eftir skatta lökust hér á
landi af umræddum samanburðar-
löndum á árinu 1993.
Starfsmannakostnaður
hæstur hér á landi
Þá vekur athygli að íslenskir
bankar búa við hæstan rekstrar-
kostnað norrænu stofnananna eða
4,79% á árinu 1994, en almennt
er þetta hlutfall 2-3% í saman-
burðarlöndunum. Starfsmanna-
kostnaður er hlutfallslega lang-
hæstur hér á landi eða um 2,32%,
en er næsthæstur í Danmörku eða
1,47%.
Afkoman batnaði 1995
Afkoma viðskiptabanka og
sparisjóða batnaði hins vegar tölu-
vert á árinu 1995 og er staða þeirra
í samanburðinum því að öllum lík-
indum betri nú í því efni gagnvart
bankastofnunum á Norðurlöndun-
um.
Samanlagður hagnaður eftir
skatta nam 1.270 milljónum, en
var 750 milljónir árið 1994. Megin-
skýringin á afkomubatanum er 1,6
milljarða lækkun á framlögum í
afskriftarreikning útlána. Hreinar
vaxtatekjur lækkuðu um 300 millj-
ónir á milli ára. Aftur á móti hækk-
uðu rekstrargjöld og hefur hlutfall
rekstrargjalda af niðurstöðu efna-
hagsreiknings raunar farið hækk-
andi undanfarin þijú ár.
Afkomu íslensku viðskiptabank-
anna eru gerð sérstök skil í nýrri
haustskýrslu Seðlabankans, en þar
er hvatt til aukinnar hagræðingar
í bankakerfinu. Um þetta segir
m.a.: „Þrátt fyrir bætta afkomu
er ljóst að arðsemi viðskiptabank-
anna er enn of lítil. Viðskiptabank-
arnir þrír sýna 6,7% arðsemi eigin
fjár á fyrri helmingi ársins 1996.
Árðsemin var 5% árið 1995. Með
aukinni samkeppni er vandséð að
bankarnir auki tekjur sínar með
auknum vaxtamun eða þjónustu-
tekjum, enda hafa hreinar rekstr-
ártekjur farið lækkandi. Verulegra
breytinga á rekstrarafkomu ís-
lenskra banka er því vart að vænta
nema með aukinni hagræðingu t.d.
í útibúaneti eða með nýjum þjón-
ustuþáttum sem geta gefið tekjur.
Breyting ríkisbankanna í hlutafé-
lög myndi vafalaust auðvelda slíka
þróun og því brýnt að henni verði
hraðað.“
VISA ísland
Rað-
greiðslur
til 36
mánaða
STJÓRN VISA íslands hefur
ákveðið að bjóða raðgreiðslur
til 36 mánaða vegna kaupa á
húsbúnaði, heimilistækjum, bíl-
um o.fl.
Raðgreiðslur tóku að ryðja
sér til rúms vegna stærri inn-
kaupa fyrir um tíu árum og
hefur veltan í raðgreiðsluvið-
skiptum vaxið jafnt og þétt.
Nemur velta nú rúmum 300
milljónum kr. á mánuði eða um
4 milljörðum kr. á ári hjá VISA.
Greiðslufjöldi er um 500 þúsund
á ári, en raðgreiðslukerfið nær
til 105.000 korthafa Visa og
yfir 1.200 verslana, segir í frétt.
Frá árinu 1990 hefur söluað-
ilum staðið til boða raðgreiðslur
méð ábyrgð, þ.e. samningar
sem Visa leysir til sín að fullu
ef korthafi missir kort sitt á
greiðslutímanum. Raðgreiðsl-
um Visa fylgir sérstök inn-
kaupatrygging og lengri
ábyrgðartími búnaðar og tækja.
—
Samanburður á bankarekstri í nokkrum löndum 0ECD árið 1994
Nokkrir liðir úr reikningum sem hlutfall af niðurstöðutölu efnahagsreiknings. Meðaltalstölur íhverju landi.
Fjöldi
banka-
stofnana
Meðalstærð
stofnunar
Milljarðar
ísl. króna
Hreinar
vaxta-
tekjur
Aðrar
tekjur
Hreinar
rekstrar-
tekjur
Rekstrar-
kostnaður
Hagnaður fyrir
framlög í
afskr.reikn.
útlána

Framlög
í afskrifta-
reikning
Hagnaður
fyrir
skatta
Hagnaður
eftir
skatta
Starfs-
manna-
kostnaður
ISLAND, viðsk.b. og sparisj.
ÍSLAND, viðskiptabankar
N0REGUR, sparisjóðir
N0REGUR, viðskiptabankar
SVÍÞJÓÐ, viðskiptabankar
ÞÝSKALAND, sparisjóðir
DANMÖRK, viðsk.b. og sp.sj.
33
3
132
18
10
657
113
8
70
20
190
1.232
96
94
I
I
2,42%
2,46%
0,44%
0,99%
1,48%
0,51%
-0,55%
4,79%
4,71%
2,90%
2,48%
3,28%
2,14%
2,38%
I
■
2,34%
2,23%
1,68%
1,43%
0,77%
1,52%
0,90%
1,86%
1,94%
0,30%
0,13%
-0,21%
0,80%
0,90%
I
B
I
0,48%
0,29%
1,37%
1,29%
0,98%
0,72%
0,00%
0,29%
0,20%
1,07%
1,25%
0,83%
0,30%
-0,03%
2,32%
2,29%
1,36%
1,23%
1,02%
1,34%
1,47%

i
Fundur kjaranefndar Félags íslenskra stórkaupmanna
Áherslubreyt-
ingaríkjara-
viðræðum
Brítish Gas og
Shell sameinuð?
VIÐ gerð kjarasamninga skila við-
ræður milli smærri hagsmunasam-
taka, s.s. FÍS og verslunarmanna,
frekar árangri heldur en þegar þær
eru í höndum stærri eininga, s.s.
Vinnuveitendasambands Islands
eins áður var. Svipaða sögu má
segja um danska vinnuveitenda-
sambandið en þar hefur iðnaðurinn
mest vægi í sambandinu eða liðlega
helming fulitrúa, en félag vinnuveit-
enda í verslun og þjónustu um hef-
ur um 30% atkvæða þrátt fyrir að
framtíðin sé hjá verslun og þjón-
ustu. Þetta kom meðal annars fram
í máli Sorens Henriksen, fram-
kvæmdastjóra félags vinnuveitenda
í verslun og þjónustu í Danmörku,
Dansk Handel og Service, en hann
flutti erindi á fundi kjararáðs Fé-
iags íslenskra stórkaupmanna á
Hótel Sögu í gær.
Hann sagði reynsluna vera þá,
að í samskiptum milli samtaka laun-
þéga og atvinnurekenda skipti
mestu máli að það ríki gagnkvæmt
traust á milli hagsmunaaðila og að
þeir geti náð samkomulagi um mik-
ilvæg atriði sem snerti báða. „Þar
má nefna hlut menntunar því góð
menntun starfsfólks kemur báðum
til góða og hefur áhrif á verðmæti
vöru og þjónustu. Best væri ef ekki
kæmu til verkföll því yfirleitt eru
þau engum til góða og þar held ég
að launþegasamtökin séu farin að
átta sig á að það sem hefur jákvæð
áhrif á verslun og viðskipti kemur
þeirra féiagsmönnum til góða.“
Heimurinn eitt markaðssvæði
Henriksen ræddi um þær miklu
breytingar sem hafa orðið á við-
skiptalífinu í heiminum undanfarin
ár. „Heimurinn er orðinn að einum
markaði og það eru einungis sam-
tök iðnaðarins sem krefjast þess
að neytendur kaupi innlenda fram-
leiðslu. Átak eins og veljum íslenskt
eða veljum danskt á ekki við í þeim
veruleika sem við búum við enda
hvernig er hægt að ætlast til þess
að danskir neytendur kaupi vöru í
Danmörku með fullum virðisauka-
skatti ef þeir geta keypt sömu vöru
frá seljendum í öðrum löndum á
lægra verði, t.d. við tölvuna heima
í stofu í gegnum alnetið."
Morgunblaðið/Ásdís
SÚREN Henriksen, fram-
kvæmdastjóri Dansk Handel og
Service í Danmörku, flutti erindi
á fundi kjararáðs Félags ís-
lenskra stórkaupmanna í gær.
Að sögn Henriksen hefur danskt
þjóðfélag gengið í gegnum miklar
breytingar hvað varðar atvinnuveg-
ina. Nefndi hann sem dæmi að þeg-
ar hann var í skóla hafi landbúnað-
ur skv. skólabókunum verið helsta
atvinnugrein Danmerkur. „Síðan
hefur iðnaðurinn átt sitt blóma-
skeið, en nú eru það verslun og
þjónusta sem skipta mestu máli og
framtíðin er í þeirra höndum en
ekki iðnaðarins. Ástæðuna fyrir
þessu má rekja til breyttra að-
stæðna í viðskiptaheiminum sem
er orðinn alþjóðavæddur vegna
stöðugra tækninýjunga."
London. Reuter.
BRITISH GAS og olíurisinn Royal
Dutch/Shell Group vilja ekkert
segja um blaðafréttir um að fyrir-
tækin eigi í viðræðum um samruna.
British Gas var einkavætt fyrir
10 árum og Royal Dutch/Shell hef-
ur gert fyrirtækinu grein fyrir fyrir-
ætlunum um 40 milljarða punda
samruna að sögn blaðsins Sunday
Telegraph. Blaðið segir að ekki sé
kominn skriður á viðræður, þar sem
áhugi British Gas hafi dofnað.
Sunday Telegraph hermir að
ensk-hollenzka olíufélagið, eitt
stærsta fyrirtæki heims, hafi áður
samið leyniskjöl um fyrirhugaða
yfirtöku British Gas.
Lengi hefur verið bollalagt að
Amsterdam. Reuter.
VONIR um skjótt samkomulag um
að flugiðnaðarfyrirtæki Samsungs
í Suður-Kóreu bjargi hollenzku Fok-
ker flugvélaverksmiðjunum hafa
dofnað vegna ummæla skiptaráð-
enda um að þeir búist ekki við að
komizt verði að niðurstöðu í Seoul
í að minnsta kosti háfan mánuð.
Könnun Samsung Aerospace
Industries á bókhaldi Fokkers hefur
tekið lengri tíma en búizt var við
og ef ákvörðunin verður jákvæð er
British Petroleum eða Royal/Dutch I
Shell íhugi að taka við rekstri Brit-
ish Gas, sem ráðgert er að skipta
í tvö fyrirtæki í byijun næsta árs.
British Gas vill að fyrirtækinu
verði skipt í leiðslufyrirtæki,
TransCo International, og gasverzl-
unarfélag, British Gas Energy.
Tap er á verzlunarstarfseminni
og strangt eftirlit er með leiðsluum- j
svifunum, en þau eru ábatasöm. |
Margir hafa efazt um að BP eða .
Shell hafi áhuga á British Gas.
Sunday Telegraph segir að Shell
hafi sérstakan áhuga á gasfram-
leiðslu British Gas, sem í ráði er
að skipta milli TransCo Internation-
al og British Gas Energy.
I
I
talið að lokaviðræður muni taka
nokkrar vikur.
Samkvæmt fréttum hollenzkra
fjölmiðla getur athugun Suður-Kór-
eustjórnar á samningi fyrirtækj-
anna tafið fyrir viðræðunum, en
Samsung kveðst aðeins þurfa sam-
þykki seðlabanka landsins til fjár- j
festinga erlendis.
Tálsmaður Suður-Kóreustjórnar ’
sagði að hún gæti ekki sagt Sams- »
ung fyrir verkum.
Óvissa um björgun Fokkers