Morgunblaðið - 05.02.1997, Síða 28

28 MIÐVIKUDAGUR 5. FEBRÚAR 1997
MORGUNBLAÐIÐ
STOFNAÐ 1913
ÚTGEFANDI: Árvakur hf., Reykjavík.
FRAMKVÆMDASTJÓRI: Hallgrímur B. Geirsson.
RITSTJÓRAR: Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
GÆÐAMATI
SKÓLASTARFI
NIÐURSTÖÐUR úr samræmdum prófum síðustu
þriggja ára voru birtar sl. þriðjudag og er þar um
að ræða meðaltöl skóla um allt land eftir námsárangri
nemenda i 10. bekk. Þetta er í fyrsta sinn, sem slíkar
upplýsingar eru birtar og sýna þær talsverðan mun á
námsárangri nemenda í Reykjavík og á landsbyggðinni,
svo og á milli einstakra skóla. Menntamálaráðherra og
forvígismenn þessarar samantektar vara við því, að niður-
stöðurnar séu túlkaðar sem gæðamat á skólastarfi í ein-
stökum skólum eða landshlutum, því margt annað komi
þar til álita.
Björn Bjarnason, menntamálaráðherra, sagði þegar
hann kynnti niðurstöðurnar, að upplýsingarnar væru sett-
ar fram til að auka uppbyggilegar umræður um mennta-
mál og stefnt sé að því, að upplýsingagjöf um skólamál
verði aukin á næstu árum. „Það er von mín, að aukið
upplýsingastreymi um skólastarf sé til þess fallið að efla
menntun í landinu og með auknum upplýsingum sé hægt
að vanda betur til stefnumótunar, auka samstarf foreldra
og skóla og gera skýrari kröfur til skólanna og auðvelda
þeim að taka ákvarðanir um málefni sín,“ sagði mennta-
málaráðherra.
Við því er að búast, að foreldrum, nemendum og skóla-
mönnum bregði við, þegar slíkar upplýsingar um náms-
árangur í einstökum skólum eru birtar í fyrsta sinn. Að
sjálfsögðu beinast augu foreldra að skólum barna sinna
og vilja fá skýringu á stöðu þeirra. Það er einmitt þetta
sem kennarar hafa verulegar áhyggjur af, að sögn Eiríks
Jónssonar, formanns Kennarasambands íslands, því þeir
óttast mistúlkun á niðurstöðunum. „í meðaltalskúrfu er
einhver efstur og einhver neðstur og þá reyna menn að
meta, hvaða þættir hafa áhrif og sú hætta er fyrir hendi,
að kennslan verði það fyrsta sem menn bendi á,“ segir
Eiríkur og segir jafnframt, að fjölmarga aðra þætti verði
að hafa í huga.
Miklar breytingar urðu sl. haust á starfsumhverfi grunn-
skólanna með flutningi þeirra frá ríki til sveitarfélaga.
Þau munu framvegis bera alla ábyrgð á rekstrinum og
aðbúnaði, en ríkið mun áfram móta heildarstefnuna, m.a.
með setningu námskrár. Með flutningnum munu tækifæri
foreldra stórbatna til að hafa áhrif á starf skólanna og
námsaðstöðu í þeim. Vafalaust munu sveitarstjórnarmenn
leggja metnað sinn í að gera starf skólanna sem best og
skilvirkast. Upplýsingarnar, sem nú hafa verið birtar,
geta verið sveitarstjórnum og foreldrum vegvísir við endur-
mat á starfi þeirra og til að ráða í hvar skórinn kreppir.
Hafa verður í huga, að umbætur á skólastarfi skila sér
ekki í bættum námsárangri fyrr en eftir langan tíma.
Engar skyndilausnir eru til.
Kennarar og skólastjórar þurfa ekki að vera viðkvæmir
fyrir þeirri umræðu, sem mun fylgja í kjölfar birtingar
samantektarinnar. Hún getur aðeins orðið til góðs og
hvatning til að gera betur. í því sambandi má minna á
þá miklu umræðu, sem fylgt hefur í kjölfar birtingar
TIMSS-skýrslunnar svonefndu og samanburðinn, sem
mest hefur verið fjallað um, á árangri íslenzkra nemenda
og nemenda í Singapore í raungreinum. Sú umræða hefur
vakið upp kröfur um úrbætur í raungreinakennslu og
ýmsar tillögur og ábendingar hafa komið fram um leiðir
til þess, m.a. um nýjar og betri námsbækur.
Foreldrar, skólamenn og stjórnvöld eiga að líta á niður-
stöðurnar úr samræmdu prófunum sem tækifæri til að
bæta úr þeim annmörkum, sem virðast vera á starfi grunn-
skólanna. Lífleg umræða í þjóðfélaginu er nauðsynleg og
reyndar forsenda vandaðs undirbúnings að úrbótum í
skólastarfinu og hvert beri að stefna. Þá er þörf á því,
að auka enn við upplýsingagjöf um allt það starf, sem
fram fer í skólunum, svo unnt verði í framtíðinni að byggja
á víðtæku gæðamati. Slíkt mat stuðlar að auknum metn-
aði í skólunum, jafnt hjá kennurum og nemendum, og
samkeppni milli skóla er æskileg. Gæðamat verður jafn-
framt hvatning til endurnýjunar og framfara í skóla-
starfi, sem er óhjákvæmilegt eigi íslenzk ungmenni að
standa jafnfætis, eða skara fram úr, jafnöldrum sínum í
öðrum löndum.
KEFLAVÍKURFLUGVÖLLUR
BANDARÍKIN greiða mikinn meirihluta kostnaðar við rekstur Keflavikurflugvallar þótt herflug sé nú oi
völlinn. Hér eru Boeing 737-þota Flugleiða og F-15 orrustuþota varnarliðsins (í baksýn til hægr
ísland hefur g
Vs til Vt kostní
ISLAND hefur greitt fimmt-
ung til þriðjung kostnaðar
vegna flugumferðar á Kefla-
víkurflugvelli á undanförn-
um árum. Sum ár hafa Bandaríkin
greitt yfir 80% kostnaðar. Borg-
araleg flugumferð er hins vegar
orðin meirihluti umferðar um völl-
inn, en herflug Bandaríkjanna
komið í minnihluta. í grófum
dráttum gildir sú verkaskipting á
vellinum að Bandaríkin greiða
rekstur og viðhald flugvallarins
en ísland greiðir flugumferðar-
stjórn. Ýmsar undantekningar eru
þó frá þessari reglu.
Samkvæmt viðauka við varnar-
samning íslands og Bandaríkjanna
greiða Bandaríkin allan rekstur og
viðhald flugvallarins sjálfs. Þar með
talið er malbikun og annað viðhald
flugbrauta, flugvélastæða og ak-
brauta, snjóhreinsun, hálkuvarnir
og rekstur og viðhald lendingar-
ljósa, þ. á m. rafmagnsreikningur-
inn fyrir ljósin. Bandaríkin bera
einnig allan kostnað af slökkviliði
vallarins.
ísland hefur greitt mikinn minnihluta kostnað-
ar vegna flugumferðar á Keflavíkurflugvelli
*
undanfarin ár. Olafur Þ. Stephensen kynnti
sér hver borgar hvað á vellinum.
Kostnaður Bandaríkjamanna
allt upp í rúman milljarð á ári
Samkvæmt tölum frá varnarlið-
inu á Keflavíkurflugvelli var kostn-
aður Bandaríkjanna af þessum
verkþáttum 7,1 milljón dollara (490
milljónir króna á núverandi gengi)
árið 1996. Útgjöld Flugmálastjórn-
ar á Keflavíkurflugvelli voru þá um
255 milijónir króna, eða rétt rúm-
lega þriðjungur af heild- _________
arrekstrarkostnaði flug-
vallarins. Hér er rekstur
Flugstöðvar Leifs Eiríks-
sonar ekki tekinn með í
reikninginn.
Tekjur íslend-
inga meiri en
kostnaður
Undanfarin sjö ár hefur kostnað-
ur Bandaríkjanna af rekstrinum
verið nokkuð sveiflukenndur vegna
mismikillar viðhaldsþarfar. Minnst-
ur var kostnaðurinn árin 1995,1994
og 1992, en þá var hann á bilinu
6-7 milljónir dollara. Árið 1993
greiddu Bandaríkin hins vegar 16
milijónir doliara (1,1 milljarð króna)
og þar af var kostnaður vegna
malbikunar heilar tíu milljónir doll-
ara. Árið 1990 var kostnaður
Bandaríkjanna 13 milljónir dollara
og arið 1991 9,5 milljónir.
Á þessu sama tímabili hafa út-
gjöld Flugmálastjórnar á Kefla-
víkurflugvelli verið á bilinu 220-250
miiljónir króna og hafa íslendingar
samkvæmt því borið u.þ.b. fimmt-
ung til þriðjung af kostnaðinum við
rekstur vallarins. Metárið 1993
greiddu Bandaríkin yfir 80% kostn-
aðarins.
Ein af ástæðunum fyrir minni
kostnaði síðustu ár er lokun einnar
af þremur flugbrautum vallarins
seint á árinu 1994, en hún fól í sér
talsverðan sparnað. Samkvæmt
upplýsingum Morgunblaðsins má
búast við miklu viðhaldi á flugbraut-
um á þessu ári og kostnaður Banda-
ríkjanna gæti því orðið taisvert
meiri en í fýrra.
íslendingar sjá um lendingar-
búnað og flugumferðarstjóm
Bandaríkin eiga mest af bygging-
um og tækjum á vellinum. Allt fram
á síðasta áratug keyptu
Bandaríkin tæki og bún-
að, sem nauðsynlegur var
til að Keflavíkurflugvöllur
fullnægði kröfum Al-
þjóðaflugmálastofnunar-
innar, samkvæmt samkomulagi ís-
lenzkra og bandarískra stjórnvalda
frá 1974. Undanfarin ár hafa ís-
lendingar hins vegar greitt fýrir ný
aðflugstæki, sem keypt hafa verið,
og séð um rekstur þeirra. Á þessu
ári er tii dæmis gert ráð fyrir að
um 27 milljónum verði varið úr rík-
issjóði til kaupa á nýjum blindað-
flugstækjum. íslendingar sjá um
viðhald á sjö skúrum á flugvellinum,
þar sem iendingar- og aðflugsbún-
aði er komið fyrir, og var viðhalds-
kostnaðurinn um 5 milljónir á síð-
asta ári.
Bandaríkin byggðu og eiga flug-
turninn á Keflavlkurflugvelli og
greiða fyrir ailt viðhald á bygging-
unni, en í henni starfa bæði íslenzk-
ir flugumferðarstjórar og banda-
rískir starfsmenn. íslendingar
greiða hins vegar ræstingu og ann-
an _ rekstrarkostnað.
íslenzku flugumferðarstjórarnir,
sem eru 24 talsins, sjá um flug-
turnsþjónustu, aðflugsstjórnar-
þjónustu fyrir bæði Reykjavíkur-
og Keflavíkurflugvöll, upplýsinga-
þjónustu og viðbúnaðarþjónustu.
Þessi þjónusta er veitt bæði banda-
rískum herflugvélum og borgara-
legu flugi. I flugturninum eru
nokkrir bandarískir starfsmenn
undir stjórn Islendinga og sjá þeir
um svokallaða lokastefnustjórnun
fyrir herflugvélar.
íslendingar greiða laun flugum-
ferðarstjóra og einnig eftirlitsmanns
með lendingarbúnaði, _______________
tæknifræðings, öryggis-
varða við Leifsstöð, flug-
vallarstjórans og skrif-
stofuliðs hans. Laun ann-
arra starfsmanna, til
dæmis slökkviliðsmanna,
Bandarikin.
Sparn<
lokun i
flugbr
greiða
Eini snjómoksturinn, sem Islend-
ingar kosta, er aukasnjómokstur á
flughlaðinu við Leifsstöð ef mikil
úrkoma er, auk moksturs á bíla-
stæðum við flugstöðina og veginum
að henni. Snjómoksturskostnaður