Morgunblaðið - 25.03.1997, Qupperneq 45

MORGUNBLAÐIÐ
ALDARMINNING
ÞRIÐJUDAGUR 25. MARZ 1997 45
SIGURÐUR
ÁGÚSTSSON
Sigurður Ágústsson
fyrrv. kaupmaður, út-
gerðarmaður og al-
þingismaður, fæddist í
Stykkishólmi 25. mars
1897. Sigurður var
kominn af þjóðkunnum
kjarnaættum úr Ár-
nes- og Snæfellssýsl-
um, sem dæmi mætti
nefna að Magnús
Andrésson alþingis-
maður í Syðra-Lang-
holti var móðurafi Ág-
ústar Þórarinssonar
föður hans og ömmu-
bróðir var Tómas Sæmundsson,
Fjölnismaður.
Ágúst flytur til Stykkishólms
1892 ásamt eiginkonu sinni Ásgerði
Arnfinnsdóttur. Setti hann mjög
ánægjulegan svip á Hólminn um
sína daga. Hann var bróðir hins
þjóðkunna prófasts Árna Þórarins-
sonar og hafsjór af sögum og góðri
kímni. Lifa mörg spaugsyrði Ágúst-
ar enn góðu lífí á vörum eldri borg-
ara í Stykkishólmi.
Tvítugur að aldri lauk Sigurður
prófum frá verslunarskóla í Kaup-
mannahöfn með hæstu einkunn,
sem tekin var það vor.
Faðir hans var verslunarstjóri hjá
Tang og Riis-verslun í Stykkishólmi
1913-1931. Tók Sigurður þar við
fulltrúastarfi til ársins 1931 en
1932 keypti hann allar fasteignir
þeirra og stundaði síðan jöfnum
höndum verslunarrekstur, útgerð
og fiskvinnslu.
Sigurður er í hópi þeirra „alda-
mótamanna“, sem yfirtóku eignir
og rekstur Dana og hófu á eigin
ábyrgð fjölþættan atvinnurekstur.
Verslun Tang og Riis þjónaði
byggðunum kringum Breiðafjörð og
í Breiðafjarðareyjum. Það var mikið
happ fyrir lítið þorp eins og Stykkis-
hólmur var á þessum tíma að þar
hófst til vegs og virðingar athfna-
maðurinn Sigurður Ágústsson, hlað-
inn góðum hugsjónum og mikilli
starfsorku. íbúar voru þá 630.
í stuttri samantekt mætti e.t.v.
byija á þegar hann stofnaði Refa-
rækt Stykkishólms, eitt stærsta loð-
dýrabú landsins (Evrópu?). Hag-
nýtti búið sér fiskúrgang, hesta-
kjöt, lunda, selkjöt o.s.frv. Margir
helstu forvígismenn Hólmara eign-
uðust refí á þessu tímabili, ýmist í
eigin búrum eða í vörslu Refarækt-
arinnar, sem einnig fékkst við
minkarækt. Fyrirtækið var vel
þekkt á árunum upp úr 1930 og
1935-1940 var uppgangstími. Á
stríðsárunum gekk illa að selja
skinnin og birgðir hlóðust upp. Eft-
ir styijaldarlok var reiknað með að
markaðurinn myndi ijúka upp en
svo varð ekki og 1952 lauk þessu
ævintýri og fékk Sigurður af því
fjárhagslegan skell eins og margir
víðs vegar um landsbyggðina.
Hins vegar lét hann hvorki þá
né síðar erfíðleikana smækka sig á
hveiju sem gekk. Hann var gæddur
miklu jafnaðargeði og velferð
heimabyggðarinnar var efst á hans
blaði. í mótbyr var öllum kunnugt
um heiðarleik hans og drengskap.
Sem dæmi um athafnasemi hans
á ótal sviðum má nefna að hann
rak Bakaríið í Stykkishólmi um
tíma, einnig Samkomuhúsið og hlut
átti hann í Bifreiðastöð Stykkis-
hólms. Árið 1941-1942 reisir hann
frystihús og var þá með fímm báta,
sem lögðu upp allt árið. Jafnframt
tók hann um langt skeið þátt í út-
gerð á Grundarfirði, Hellissandi og
síðar á Rifí. 1946 keypti hann nýjan
bát frá Svíþjóð „Ágúst Þórarinsson"
og 1949 tekur til starfa fískimjöls-
verksmiðja, sem hann byggði og
um svipað leyti stofnsetti hann
Netastofu. Þegar Skipasmíðastöð
Stykkishólms var stofnuð, þá var
hann driffjöðrin í þeirri fram-
kvæmd.
Þetta eru svipmyndir sem tala
sínu máli, enda hef ég aldrei kynnst
starfsglaðari manni en Sigurði Ág-
ústssyni.
Ekki má gleyma að
mjög áberandi þáttur í
fari Sigurðar var eðal-
borin kurteisi, sem er
því miður ekki þjóða-
reinkenni okkar. Kurt-
eisin var runnin honum
í merg og bein, einmitt
sú sem aldrei verður
lærð, ef hún er ekki
meðfædd. Honum „lét
ekki að látast“ eins og
við sjáum stundum að
nokkrum stjórnmála-
mönnum hættir til.
Rökrétt afleiðing af
kurteisinni var hans mikla greiða-
semi, sem virtist eiga sér lítil tak-
mörk. í stað þess að afgreiða kvabb-
ið með „því rniður", þá var oftar
hans viðkvæði „ég skal athuga
hvort ég get bjargað þessu við“.
Heimili hans í Stykkishólmi var
vissulega víðfrægt fýrir rausn og
höfðingsskap.
Hann giftist árið 1923 Ingibjörgu
Helgadóttur ættaðri frá Kálfatjörn
og Karlsskála við Reyðarfjörð. Ingi-
björg var svipmikil og glæsileg
kona. Hún hafði stundað nám á
hússtjórnarskóla í Danmörku og var
snjöll í matreiðslu og kunni einnig
að dúka borð af listfengi. Notaði
Sigurður mörg tækifæri til að veg-
sama hennar hlut í sínu lífshlaupi.
Áður en hótelrekstur hófst í
Stykkishólmi virtist heimilið að
Skólastíg 1 gegna lykilhlutverki í
að taka á móti virðulegum gestum,
sem sóttu kauptúnið heim. Jafn-
framt var þar stöðugt haldið uppi
risnu fyrir ýmsa af þeim mikla
fjölda, sem áttu margháttuð erindi
við Sigurð. Hann var óumdeildur
héraðshöfðingi í nær hálfa öld. Á
75 ára afmæli Ingibjargar var tæki-
færið notað til að sæma hann heið-
ursborgaratitli Stykkishólms, sem
aðeins þrír menn höfðu áður hlotið
og einn þeirra var Ágúst, faðir hans.
Mun sjaldgæft ef ekki einsdæmi
að feðgar séu sæmdir slíkri nafnbót.
Sólargeislinn í lífi þessara hjóna
var einkasonurinn Ágúst, f. 18. júlí
1934. Hann lauk prófí frá Verslun-
arskólanum 1955. Að því loknu
hélt hann til framhaldsnáms í
Bandaríkjunum og starfaði hjá
Coldwater Seafood Corp. Árið 1958
tók hann að starfa við fyrirtæki
föður síns og ýmislegt fleira.
Ágúst kvæntist Rakel Olsen frá
Keflavík 9. febrúar 1963 og eignuð-
ust þau fjögur börn. Þeirra heimili
var lengi á 1. hæðinni í gamla og
sérstæða húsinu á Skólastíg 1 en
Ingibjörg og Sigurður bjuggu á efri
hæðinni. Brátt unnu ungu hjónin
bæði við hin margháttuðu umsvif
fyrirtækisins, enda var Sigurður
langdvölum syðra, vegna setu sinn-
ar á alþingi og margvíslegra ann-
arra starfa. Hann var einn af stofn-
endum Sölumiðstöðvar hraðfrysti-
húsanna og í stjórn þar um áratuga
skeið. Í stjóm Síldarverksmiðju rík-
isins í 21 ár. Einnig í stjórn Skreið-
arsamlagsins o.s.frv. Á heimaslóð-
um átti Sigurður sæti í hreppsnefnd
1922-1950, hafnarnefnd frá 1922,
í stjórn Sparisjóðsins 1928-1964,
sýslunefndarmaður frá 1928-1964.
Að sjálfsögðu gustaði stundum
um Sigurð eins og óhjákvæmilegt
er í pólitíkinni, engu að síður voru
vinsældir hans slíkar að hann sótti
ævinlega verulegt persónufylgi í
raðir andstæðinganna.
Þar kom að Sigurður hafði mik-
inn áhuga á að losa sig við verslun-
arreksturinn, sem endaði með því
að tveir af starfsmönnum hans og
deildarstjóri hjá kaupfélaginu yfír-
tóku þá starfsemi 1967.
Eftir þessa breytingu hafði hann
ftjálsari hendur í sambandi við út-
gerðina. Ágúst var oft mjög hug-
myndaríkur og um vorið 1969 fór
hann ásamt öðrum að leita að rækju
á Breiðafírði. Þá urðu þeir varir við
mikla skel (hörpudisk) alls staðar
þar sem þeir reyndu.
Um haustið 1969 má segja að
hið mikla skelfiskævintýri hefjist. í
apríl 1970 er stofnað hlutafélagið
Skel hf., sem átti að kaupa og vinna
skel til útflutnings. Endirinn varð
sá að 1971 yfírtaka Ágúst og Sig-
urður þessa starfsemi. Jafnframt
er byijað að vinna skel á ýmsum
stöðum á Suðumesjum, Akranesi
ogvíðar.
í byijun var handskorið úr skel-
inni en fljótlega var reist afkasta-
mikil og vélvædd hörpudisksverk-
smiðja, sem um þessar mundir vinn-
ur árlega um 3.000 tonn.
Einnig starfrækti fyrirtækið Sig-
urður Ágústsson hf. eigið sölufyrir-
tæki í San Francisco í Bandaríkjun-
um á árunum 1983-1986.
Síðasta verk Ágústar heitins,
sem féll í valinn árið 1993, 58 ára
gamall, var að stofnsetja full-
komna rækjuverksmiðju og pökk-
unarstöð. Magn rækjuvinnslunnar
er nú komið í 4.000 tonn upp úr
sjó árlega og síðan fer framleiðslan
í mismunandi pakkningar á hina
ýmsu markaði. Starfsfólk Sigurðar
Ágústssonar hf. er nálægt 100
manns og má af því sjá hvílíkur
burðarás fyrir Stykkishólm fyrir-
tækið er.
Það er vissulega ánægjulegt að
fylgjast með hinni öflugu starfsemi
fyrirtækisins í dag á aldarafmæli
Sigurðar undir dugnaðarlegri for-
ystu tengdadótturinnar og sonar-
sonarins, sem ber nafn afa síns.
Hólmarar og fjöldi vina við
Breiðaíjörðinn sýndu Sigurði þakk-
læti sitt með veglegum gjöfíim á
stórafmælum.
Það er hins vegar staðreynd að
starfsgleði og kærleiksríkt hugarfar
var hans heimanfylgja, sem ein-
kenndi lífshlaup hans allt til hinstu
stundar.
Guðmundur Guðmundarson.
Bróðir minn, + ÞORLÁKUR KOLBEINSSON
bóndi, Þurá i Ölfusi,
er látinn. Arinbjörn Kolbeinsson.
+
Elskulegur maðurinn minn, faðir okkar,
tengdafaðir og afi,
ÓLI MÁR GUÐMUNDSSON,
Hrfsrima 8,
Reykjavfk,
lést á heimili sinu að morgni 21. mars.
Hrefna Guðmundsdóttir,
Klemens Arnarson, Eva Rós Jóhannesdóttir,
Guðný Linda Óladóttir, Markús Hallgrímsson,
Guðmundur Loftur Ólason,
Ástrós Anna Klemensdóttir.
+
Elskulegur eiginmaður, faðir okkar, sonur og
bróðir,
GUÐJÓN HAUKUR HAUKSSON,
Holtsbúð 77,
Garðabæ,
verður jarðsunginn frá Vídalínskirkju í Garða-
bæ miðvikudaginn 26. mars kl. 15.00.
Blóm eru vinsamlegast afþökkuð, en þeim,
sem vildu minnast hins látna, er bent á heimahlynningu Krabbameins-
félagsins.

Álfheiður Emilsdóttir,
Haukur Guðjónsson,
irís Dögg Guðjónsdóttir,
Haukur Guðjónsson,
Áslaug Hulda Magnúsdóttir,
Margrét Hauksdóttir,
Sigurlaug Hauksdóttir.
+
Ástkær eiginkona mín, móðir, tengdamóðir,
amma og langamma,
GUÐRÚN JÓNSDÓTTIR,
Tunguvegi 1,
Reykjavfk,
verður jarðsungin frá Bústaðakirkju þriðju-
daginn 25. mars kl. 13.30.
Þeim, sem vilja minnast hennar er bent á
Neistann, styrktarfélag hjartveikra barna.

Sigurður A. Álfsson,
Jón Friðrík Sigurðsson,
Ásrún Matthfasdóttir,
Arí Á. Jónsson,
Ásrún Á. Jónsdóttir,
Álfrún Sigurðardóttir,
Jón Krístinn Cortez,
Hilda Hrund Cortez,
Rúna Dögg Cortez,
Guðni R. Gunnarsson,
Saga Guðnadóttir.
+
Innilegar þakkir til allra þeirra, sem sýndu
okkur vináttu, hlýhug og samúð við andlát og
útför móður okkar, tengdamóður, ömmu og
langömmu,
BJARGAR HARALDSDÓTTUR
fyrrum húsfreyju
á Mýrí, Bárðardal.
Sérstakar þakkir til starfsfólksins á dvalar-
heimilinu Hlíð.
Sigríður Karlsdóttir,
Jón Karísson, Hólmfríður Fríðríksdóttir,
Hildur Svava Karlsdóttir,
Aðalbjörg Karisdóttir, Bjargmundur Ingólfsson
og fjölskyldur.
+
Ástkær eiginmaður minn, faðir okkar, tengda-
faðir og afi,
BENEDIKT MÁLMFREÐ STEFÁNSSON
fyrrverandi bifreiðastjóri,
Norðurbraut 17,
Hvammstanga,
verður jarðsunginn frá Hvammstangakirkju
miðvikudaginn 26. mars kl. 14.00.
Guðný Lilla Benediktsdóttir,
Karólína Benediktsdóttir, Sæmundur Guðlaugsson,
Ástvaldur Benediktsson, Sigrfður Guðjónsdóttir,
Steinar Benediktsson, Rósalind Ragnarsdóttir
og barnabörn.
+
Móðir okkar, fósturmóðir, tengdamóðir, amma og langamma,
ÁSTA ÁSBJÖRNSDÓTTIR,
Hrafnistu, Hafnarfirði,
lést að kvöldi sunnudagsins 23. mars.
Sverrír Sigfússon,
Baldur Sigfússon,
Jóhanna Sigfúsdóttir,
Magnús Sigfússon,
Ásbjöm Sigfússon,
Hólmfríður Sigfúsdóttir,
Hólmfríður Jónasdóttir,
tengdabörn, barnabörn
og barnabarnaböm.