Morgunblaðið - 15.05.1997, Síða 37

Morgunblaðið - 15.05.1997, Síða 37
MORGUNBLAÐIÐ AÐSEIMDAR GREINAR FIMMTUDAGUR 15. MAÍ 1997 37 Skógarbær - nýtt hjúkr- unarheimili opnað í DAG, 16. maí, verð- ur vígt nýtt hjúkrunar- heimili í Reykjavík. Heimilið sem hlotið hef- ur nafnið Skógarbær er staðsett í Suður-Mjódd og er samstarfsverkefni Reykjavíkurborgar og Reykj avíkurdeildar Rauða krossins. Fleiri aðilar hafa komið að verkefninu, en það eru Verkamannafélagið Dagsbrún og Verka- kvennafélögin Sókn og Framsókn, ásamt Kvennadeild Rauða krossins í Reykjavík. Bætt úr brýnni þörf Með byggingu Skógarbæjar er bætt úr brýnni þörf fyrir hjúkrunar- rými í Reykjavík. Á biðlista nú eft- ir hjúkrunarými eru: Mjög brýn þörf 169 Brýnþörf 16 Þörf 0 I Skógarbæ verða 46 hjúkrunar- rými sem skiptast í þrjár deildir. Jafnframt verða 11 rými fyrir heila- bilaða, 11 rými fyrir yngri hjúkrun- arsjúklinga og á efstu hæð verður sambýli fyri 8 heilabilaða einstakl- inga. Jafnframt er gert ráð fyrir 3 rýmum fyrir félagslegar bráðainn- lagnir. Hlutverk Skógarbæjar verður fyrst og fremst að vera heimili þeirra öldruðu einstaklinga sem þar koma til með að dvelja og njóta viðeigandi þjónustu. Þannig verður það líka virkur hlekkur í þeirri þjón- ustukeðju fyrir aldraða sem er til staðar í Reykjavík og mun því vera mikilvægur þáttur í heildarþjónustu við aldraða Reykvík- inga. Fyrir hverja Hjúkrunarheimilið mun mæta þörfum eft- irtalinna hópa að undangengnu vistun- armati sbr. reglugerð nr. 46/90 og var hann- að með það í huga: - Aldraðir einstakl- ingar er ekki fá notið frekari lækningar og/eða endurhæfing- ar, en geta ekki dvaiið áfram á eigin hemili. - Aldrað heilabilað fólk sem þó er nokkuð vel á sig komið líkamlega. - Aldraðir sjúklingar er dvelja í heimahúsum en þurfa innlögn um skamman tíma af félagslegum ástæðum. - Yngri hjúkrunarsjúklingar með varanleg örkuml vegna hrörnun- arsjúkdóma. Markmið hjúkrunarheimilisins er að veita bestu viðeigandi þjónustu hveiju sinni til þeirra sem þar dvelja við heimilislegar og hlýlegar að- stæður, jafnframt því að verða góð- ur vinnustaður með skapandi and- rúmsloft fyrir þá sem þar vinna. Mikilvægt er að hafa í huga að öldrun er ekki sjúkdómur. Hins veg- ar fylgja sjúkdómar gjarnan öldrun og margir aldraðir einstaklingar lifa í mörg ár með einn og jafnvel fleiri sjúkdóma. Þessir sjúkdómar eru ekki alltaf á bráðastigi og það er langt í frá að einstaklingarnir þurfi í_ öllum tilfellum sjúkrahúsvistun. Ýmsar afleiðingar sjúkdóma eru, ásamt eðlilegri hrörnun líkamans, Hlutverk Skógarbæjar verður fyrst og fremst, segir Guðrún Ög- mundsdóttir, að vera heimili þeirra öldruðu einstakiinga sem þar koma til með að dvelja. oft mjög einkennandi fyrir þá aldr- aða er þurfa á hjúkrunarheimilis- dvöl að halda með þeirri hjúkrun sem þar er boðið uppá. Ástand sem þetta breytir í grundvallaratriðum ekki öðrum þörfum einstaklingsins, s.s. þörf fyrir félagslegt samneyti við aðra, félags- og tilfinr.ingalega reisn og rétt til einkalífs svo eitt- hvað sé nefnt. í allri hönnun Skóg- arbæjar hefur verið gengið út frá þessum grundvallarþáttum og þar er gefinn tónninn um þá starfsemi og virkni sem fram fer á heimilinu, en hinn eiginlega heimilisbrag eiga íbúar, aðstandendur og starfsmenn að skapa á viðhorfi sem byggist á: Mannréttinindum, mannúð og virð- ingu. Við byggingu og hönnun skal ávallt hafa að leiðarljósi að um er að ræða heimili fólks er þarfnast tiltekinnar þjónustu á lokaskeiði lífs síns. Á þessu byggist Hjúkrunar- heimilið Skógarbær, og vona ég að heimilið verði öldruðum Reykvík- ingum til gæfu. Höfundur er borgarfulltrúi og formaður Félagsmálaráðs Reykjavíkurborgar. Guðrún Ögmundsdóttir Lífeyrissjóðirnir Bak- reikningur númer tvö ÞEGAR sameignar- lífeyrissjóðakerfið var sett á laggirnar í nú- verandi mynd var ákveðið að greiða þá þegar lífeyri úr sjóð- unum til þeirra sem, samkvæmt aldri, höfðu rétt á slíkum greiðslum. Lífeyris- þegarnir öfluðu sér ekki þessa réttar með reglulegum sparnaði heldur fengu greiðslu samkvæmt lögum sjóðsins um lágmarks- greiðslur. Þetta þýddi að sameignarlífeyris- sjóðirnir skulduðu í bytjun meira en eignir þeirra námu. Til þess að þeir gætu staðið við framtíðarskuldbindingar sínar þurfti að búa til kerfi sem bætti stöðu sjóðanna. Skuldbindingarnar borgaðar í formi vaxtamunar Flestir launþegar eru þvingaðir til að greiða í ákveðinn sameignar- lífeyrissjóð. Tekin eru tíu prósent af launum hvers launþega og hon- um lofað réttindum sem miðast við 3,5% ávöxtun í tryggingafræðileg- um útreikningum. Nýleg úttekt líf- eyrissjóðanna sýnir að heildareignir margra sjóðanna standa undir heildarskuldbindingum þeirra mið- að við 3,5% ávöxtun. Forsvarsmenn sameignarlífeyrissjóðanna hafa klifað á því að rekstur sjóðanna gangi vel og tryggingafræðileg staða þeirra fari batnandi. Þetta er bein afleiðing þess að grunnraunvextir í þjóðfélaginu hafa verið 5-8% síðustu 10 ár og eru í dag um 5,70%. Sjóður sem tekur fé af fólki og lofar því 3,5% ávöxt- un en ávaxtar það á 5-8% til allt að 20 ára getur ekki annað en bætt stöðu sína. Hverjir borga? Sameignarsjóðirnir bæta þannig stöðu sína á kostnað þeirra sem greiða nú í sjóðina og fá í sinn hlut ekki nema rétt um helming þeirrar ávöxtunar sem af fénu fæst. Þessi mikli vaxta- munur sem þarna er á milli skuldbindinga líf- eyrissjóðanna og íjár- festinga þeirra ætti við eðlilegar aðstæður að mynda mikinn hagnað hjá lífeyrissjóðunum. Þessi hagnaður hefur vissulega verið að myndast en í stað þess að nota hann til að auka réttindi þeirra sem borga nú í sjóð- Ungt fólk, segir Bjarni Þórður Bjarna- son, heldur eldri kynslóðum uppi í formi vaxtamunar. inn eiga sér stað gríðarlegar eignat- ilfærslur milli kynslóða. Ungt fólk heldur uppi eldri kynslóðum í fonni vaxtamunar. Launþegum lánaðir aftur eigin peningar Þeir launþegar sem lenda verst úti í vaxtamuninun er ungt fólk, en það tekur mest af húsnæðislánum. Vextir af þeim lánum eru 5,7% og eru að miklu leyti fjármagnaðir af lífeyrissjóðunum. Það er augljóslega eitthvað bogið við að taka peninga af fólki, lofa því 3,5% ávöxtun, til þess að eins að lána því peningana aftur á um 5,6% vöxtum. I raun er þannig verið að þvinga fólk til að spara á neikvæðum raunvöxtum. Mismikill ójöfnuður Lífeyrissjóðirnir eru misjafnlega vel staddir og eignatilfærslur milli kynslóða því mismunandi miklar. Launþegar bera mismikinn skaða eftir hvaða sjóð þeir eru þvingaðir til að borga í. Nauðsynlegt er að bæta réttarstöðu þessa fólks því dæmi eru um sameignarsjóði sem þurfa að skerða lífeyri greiðenda sinna, með eignatilfærslum milli kynslóða, í tugi ára. Við erum stödd í vítahring þar sem sjóðstjórar illa staddra sjóða vilja ekki fijálst val því þá er ekki hægt að greiða eldri kynslóðum lofuð réttindi sín. Ungir lífeyrisgreiðendur viija hins vegar ekki greiða áfram í illa stadda sjóði vegna ofangreindra skerðinga. Frjálst val Til að btjótast út úr þessum víta- hring er nauðsynlegt að allir geti valið á milli lífeyrissjóða. Með því fæst um leið besta vísbendingin um það hveijir hinir slæmu sjóðir eru, enda munu launþegar hætta að beina lífeyri sínum í þá sjóði. Þeim styrkþegum, sem með þessu fengju ekki uppfyllt eldri réttindi úr slökum sameignarsjóðum, mætti svo t.d. veita styrk úr ríkissjóði. Nær er að öll þjóðin taki á þessu sameiginlega uppsafnaða vandamáli í eitt skipti fyrir öll í stað þess að velta því sí- fellt yfir á þvingunargreiðendur þessara sjóða. Launþegar geta þar eftir valið það lífeyrissparnaðarform sem þeim hentar og fengið réttláta ávöxtun. Höfundur er verkfræðingur. Bjarni Þórður Bjarnason Viðbrögð við samræmd- umprófum í ÞESSARI grein er fjallað um samræmd próf í íslensku og stærð- fræði og hlut Rann- sóknastofnunar uppeld- is- og menntamála í þessum prófum; einnig er vikið að fréttaflutn- ingi Stöðvar 2 af áfeng- isneyslu unglinga eftir prófin. Hvert stefnir með samræmdu prófin? íslenskukennari með áratuga reynslu að baki heldur því fram að smá- atriðum fjölgi ár frá ári í íslenskuprófinu. Spurningar í ár voru sumar óljóst orðaðar og því erfítt að svara þeim; einnig að villur hafí leynst í prófmu. Aðrir benda á umfang prófsins og finnst markmið og prófaðferðir í bók- menntum ósannfærandi og ólíklegar til að stuðla að áhuga fyrir þeirri list- grein. Stærðfræðiprófið í ár sætir mikilli gagnrýni, bæði vegna tímaskorts og Látum unglingana okkar ekki ganga reiða út í lífið, segir Helga Hrönn Þórhallsdóttir, vegna þess að þeim hefur verið sýnd ósanngirni. gerðar prófsins. Flestir virðast því telja prófið misheppnað. Nemendur hafa flestir undirbúið sig af kost- gæfni fyrir þessi próf. Það er vel hægt að ímynda sér líðan samviskus- amra einstaklinga sem sitja frammi fyrir óréttlátu prófi. Þeir vita ekki hvernig öllum hinum líður. Þeir vita einfaldlega ekki á þessari stundu að þeir eru með ónýt plögg fyrir framan sig! Hvað er sennilegast að eigi sér stað undir slíkum kringumstæðum. Líklega það að nemendur þurfa að dvelja við óskýrar spurningar og jafn- vel rangar og eyða tíma sínum í þess konar vitleysu og sjá einfaldlega fram á að þeim takist ekki að ljúka próf- inu. I framhaldi af þessu er óhjá- kvæmilegt að þeim bregðist bogalist- in; þeir verði taugaóstyrkir, missi ein- beitingu og taki að gera fijótfærnis- villur. Slakari nemendur gefast ein- faldlega upp. Ef próftíminn hefði verið lengri er hugsanlegt að réttlæta mætti prófið þrátt fyrir ágalla, en eins og málum var háttað gaf prófið einfaldlega ekki rétta mynd af kunn- áttu nemenda. Tímaleysi veldur þar mestu. kortsins í stærðfræði- prófinu? Grein prófsemjenda Höfundar stærð- fræðiprófsins birtu grein í Morgunblaðinu 4. maí. Þar segir m.a. að mikið hafi verið talað um lengd og þyngd stærðfræðiprófsins en „þó mest gert úr því að nemendur hafi komið grátandi og niðurbrotn- ir út úr prófinu." Finnst mönnum ofangreind lýsing á ástandi nem- enda í prófinu eðlileg og hver er tilgangurinn? Þess skal getið að allir nemendur 10. bekkjar í landinu voru skyldugir að gangast undir þessi próf. Á öðrum stað í greininni segir: „Nemendur ættu að fá að beita hugmyndaflugi sínu við lausn dæma, það er oft hægt að fara margar ólíkar leiðir að lausn verkefna." Raunhæft svar við þessu er að fólk í þvílíkri tímaþröng situr ekki og föndrar mikið með hug- myndaflug sitt. Á einum stað í grein- inni eru þó viðurkennd mistök. Hvað má ætla að nemendur hafi eytt löng- um og dýrmætum tíma í þá vitleysu. Millifyrirsögn í grein prófsemjenda tekur þó steininn úr. Þar spyija þeir hvort kannski sé tímabært fyrir stærðfræðikennara að líta í eigin barm og skoða í hvaða farvegi stærð- fræðikennslan sé. Því verður að spyija. Á virkilega' að fara að sið- væða eða endurmennta stærðfræði- kennara með prófi sem þessu á kostn- að nemenda? Athyglisvert er að prófsemjendur ræða ekkert um áhrif tímahraksins á getu nemenda. Hitt verður svo ekki útilokað að ill meðferð á nem- endum í stærðfræðiprófinu hafi haft áhrif á frammistöðu þeirra í ensku- prófi daginn eftir. Prófsemjendur og deildarstjóri prófagerðar! Þið verðið menn að meiri ef þið einfaldlega við- urkennið mistökin og sýnið eðlileg viðbrögð við þeim. Ég leyfi mér að fara þess eindregið á leit við mennta- málaráðherra, Björn Bjarnason, að prófgögnin úr stærðfræðiprófinu verði falin hlutlausum aðilum til mats. Enginn skyldi dæma í eigin máli. Þetta varðar heill allt of margra einstaklinga. Einnig bið ég ráðherra að beita sér fyrir því að skólaeinkunn- ir verði látnar gilda í stærðfræðinni en ekki niðurstöður þessa prófs. Ann- að er ekki réttlætanlegt og skaðinn nógur nú þegar. Almennt vil ég segja. Látum ungl- ingana okkar ekki ganga reiða út í lífið vegna ósanngirni. Það verður engum til góðs. Við eigum góðan efnivið og megum ekki eyðileggja hann. Helga Hrönn Þórhallsdóttir Hver er hlutur Rann- sóknastofnunar uppeldis- og menntamála? Sú stofnun annast gerð, fram- kvæmd og úrvinnslu prófanna en ræður fólk utan stofnunarinnar til að semja prófin. Ég læt mér ekki til hugar koma að prófið hafi vísvitandi verið samið af illgirni eða ósanngirni. En samræmd próf eru þess eðlis að margs þarf að gæta. Markmið þurfa að vera skýr og það þarf áreiðanlega mikla yfirsýn, kennslufræðilega þekkingu, reynslu af kennslu, náms- efni og öðru í starfi skólanna auk þekkingar á gerð prófa og úrvinnslu. Það kom mér á óvart er ég heyrði í útvarpi viðtal við deildarstjóra við stofnunina. Háværar kvörtunarraddir nemenda, foreldra og kennara virtust ekki snerta hann hið minnsta og sagði hann aðeins að þetta kæmi allt í ljós eftir 3 vikur þegar búið væri að tölvu- vinna prófin. Hvernig ætlar Rann- sóknastofnunin að meta áhrif tímas- Fréttaflutningur Stöðvar 2 Mér finnst fréttaflutningur Stöðv- ar 2 af samsöfnun unglinga við Kringluna síðasta prófdaginn mjög ámælisverður. Þarna voru saman komnir á annað þúsund unglingar en einhver vandræði hlutust vegna um 30 þeirra. Sýndar voru nærmynd- ir af haugdrukknum ungmennum þar sem verið var að færa þau inn í lög- reglubifreiðir. Þetta þótti mér ónær- gætið og sneytt mannkærleika. Ekki voru birtar myndir af þeim sem létu áfengið lönd og leið. Áfengisneyslu mæli ég ekki bót, allra síst unglinga, en mörgum hefur orðið hált á vegum dyggðanna, einkum fullorðnu fólki, sem sleppur þó við myndatökur af þessu tagi. Að lokum: Sýnum ungl- ingunum þá virðingu sem þeir vissu- lega eiga skilið. Látum þá njóta sann- mælis í stað sífelldrar gagnrýni. ís- lenska þjóðin hefur ekki ráð á því. Höfundur er læknir. j

x

Morgunblaðið

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.