Morgunblaðið - 23.05.1997, Blaðsíða 22

22 FÖSTUDAGUR 23. MAÍ 1997
ERLEIMT
MORGUNBLAÐIÐ
Fjórir frambjóðendur keppa um kosningn til forseta Irans í dag
Góðrar kjörsóknar vænst
í sögulegum kosningum
Hversu langt á
að fylgja trúar-
bókstafnum?
Teheran. Reuter.
UNDANFARNA daga hefur hiti
verið að færast í undirbúning for-
setakosninganna sem fram fara í
íran í dag. Á sunnudag voru 280
manns handteknir vegna óskil-
greindra brota á kosningalöggjöf-
inni. Á aðfaranótt fimmtudags setti
lögregla upp götuhindranir og
dreifði mannfjölda er hundruð
ungra stuðningsmanna Mohammad
Khatami flykktust út á götur Teher-
an, veifandi myndum af frambjóð-
andanum.
Stuðningsmenn helsta keppi-
nautar hans, Ali Akbar Nateq-
Nouri, hafa einnig dreift myndum
um borgina en þó hefur farið minna
fyrir þeim en stuðningsmönnum
Khatamis.
Annar valdamesti
maður írans
Forsetinn er annar valdamesti
maður írans. Fráfarandi forseti,
Akbar Hashemi Rafsanjani, sem
setið hefur á forsetastóli frá 1989
verður samkvæmt lögum að víkja
er annað kjörtímabil hans rennur
út í ágúst.
Starfsemi stjórnmálaflokka er
bönnuð í íran en stuðningsmenn
hafa hópað sig saman í kring um
frambjóðendurna. Upprunalega
sóttust 238 eftir að komast í fram-
boð en einungis íjórum var leyfð
þáttaka og hafa þeir allir verið próf-
aðir í trú á byltinguna. Hinir tveir
frambjóðendurnir eru Mohammad
Reuter
f TEHERAN má hvarvetna sjá myndir af forsetaframbjóðendum. Mohammed Khatami er talinn
höfða sérstaklega til kvenna en þær hafa kosningarétt í íran.
Mohammadi Reyshahri og Reza
Zavarei og eru þeir taldir hafa litla
möguleika á sigri.
Góðrar þátttöku er vænst í kosn-
ingunum enda eru þetta fyrstu kosn-
ingamar frá því fyrir byltingu, þar
sem einhver áherslumunur er sjáan-
legur á milli frambjóðenda. Khatami
sem nýtur vinsælda á meðal kvenna,
ungmenna og menntafólks styður
frjálslegri túlkun íslamskra bók-
stafstrúarlaga en nú tíðkast.
Nateq-Nouri er hins vegar aftur-
haldsamari og nýtur hann stuðnings
trúarleiðtoga svo og verslunar-
manna sem óttast um sinn hag
komi til umbóta. Báðir em þeir 54
ára og hafa sinnt ábyrgðarstörfum
á þjóðþinginu.
Niðurstaðna úr kosningunum er
ekki að vænta fyrr en á mánudag.
Fái enginn frambjóðendanna hrein-
an meirihiuta verður kosið öðru
sinni, sennilega viku síðar.
Svefn- og
vökugen-
ið fundið
Boston. Reuter.
VÍSINDAMENN við North-
westem-háskólann í Boston
skýrðu frá því í vikunni sem
leið að þeim hefði tekizt að
greina örlítið brot erfðaefnis
(gen), sem þeir segja að sé
ábyrgt fyrir 24 stunda klukk-
unni sem stýri svefnvenjum
spendýra.
Geninu var gefið nafnið
„Clock“, sem sagt er standa
fyrir circadian locomotor out-
put cycles kaput. Ef reglu-
bundin skipti á ljósi og myrkri
eru ekki fyrir hendi sem gefa
dýrinu til kynna hvenær tími
sé kominn til að leggjast til
hvílu eyðileggur afmyndað
form gensins hinn náttúru-
lega 24 tíma takt sem stýrir
hvíldartakti líkamans.
Þessar niðurstöður eru
kynntar í bandaríska fræði-
tímaritinu Cell, en rannsókn-
imar sem þær eru byggðar á
þykja vera brautryðjendaverk
án þess þó að þær leiði beint
til einhvers nytsamlegs fyrir
mannkynið. Með uppgötvun-
inni er þó gert ráð fyrir að
vísindamönnum takizt að öðl-
ast betri skilning á hinum líf-
fræðilega dægragangi svefns
og vöku, sem geri þeim kleift
að þróa betri aðferðir til að
stjórna honum og ná tökum
á vandamálum eins og „þotu-
þreytu“ og svefntruflunum.
Reuter
Rússneskur
fljúgandi
furðuhlutur
í BORGINNI Saratov í Rússlandi
vinna starfsmenn flugvélaverk-
smiðju að þróun þessa „fljúgandi
furðuhlutar". Flugvélin er þróuð
samkvæmt leynilegum sovéskum
hernaðaruppiýsingum og hana
má nota hvort sem er í hernaðar-
legum tilgangi eða til að flytja
allt að 2.000 farþega. Stefnt er
að því að flugvélin fari í sína
fyrstu flugferð árið 1999.
Albanía
Nýju ófremdar-
ástandi afstýrt
Vín. Reuter.
Atvinnu-
lausum fækk-
ar á Spáni
Malaga. Morgunblaðið.
HELDUR hefur dregið úr atvinnu-
leysi á Spáni á undanfömum mán-
uðum ef marka má nýjar tölur sem
birtar voru á mánudag. Enn eru
þó tæplega þijár og hálf milljón
manna án vinnu.
Á fyrsta þriðjungi þessa árs
fækkaði atvinnulausum á Spáni
um 49.400 manns. Þetta jafngildir
því að 21,49% vinnufærra manna
séu án atvinnu eða alls 3.442.400
manns.
Heldur hefur ástandið þó skánað
á síðastliðnum 12 mánuðum, en á
því tímabili hafa 402.600 manns
sem áður voru án atvinnu fengið
störf sem þýðir að atvinnulausum
hefur fækkað um 1,4%.
FRANZ Vranitzky, sérlegur sátta-
semjari Öryggis- og samvinnu-
stofnunar Evrópu (RÓSE) í Alba-
níu, greindi frá því í gær að and-
stæðar fylkingar stjórnmálamanna
þar í landi hafí fallizt á að þing-
kosningar fari fram 29. júní nk.
Þar með hefur verið höggvið á erf-
iðan hnút, sem hætta var orðin á
að valdið gæti nýju ófremdará-
standi í landinu.
Vranitzky kallaði eftir því að
alþjóðasamfélagið reyndi nú að
leggja allt af mörkum sem það
gæti til að hjálpa til við undirbún-
ing kosninganna, sem fara fram í
tveimur umferðum, og til að
tryggja að þær verði fijálsar og
rétt framkvæmdar í raun.
Vranitzky tjáði blaðamönnum að
Bashkim Fino, skipaður forsætis-
ráðherra Albaníu, hefði hringt í sig
kvöldið áður til að tilkynna að
stjórnmálaflokkarnir hefðu sam-
þykkt að leysa þann hnút sem
stjórnmálaástandið í landinu var
komið í. Sagði Vranitzky lausn
hafa fundizt á fjölda umdeildra
atriða, þar með talið skipun yfir-
og héraðskosningastjórna.
Persson
snuprar
sendiherra
GÖRAN Persson, forsætisráð-
herra Svíþjóðar, sakaði í gær
sendiherra Bandaríkjanna,
Thomas Sie-
bert, um af-
skipti af
sænskum
innanríkis-
málum en
hann gagn-
rýndi Svía
fyrir að
hyggjast
draga úr
framleiðslu raforku með kjam-
orku. Sagði Persson að það
væri ekki í verkahring sendi-
herra að koma á framfæri
gagnrýni á þennan hátt en Sie-
bert hafði þá gagnrýnt áætlan-
ir Svía um lokun Barsebáck-
versins, sem hann sagði myndu
leiða til hærra orkuverðs.
Persson
Skæruliðar
handteknir
ÖRYGGISSVEITIR í Perú
handtóku fyrir skemmstu leið-
toga tvegga deiida sl:æmliða-
samtakanna Skínandi stígs í
áhlaupi á búðir skæruliðanna í
fmmskógum Perú. Þá var gert
upptækt mikið af vopnum.
Ihaldsmenn
kjósa 10. júní
ÞINGMENN íhaldsflokksins
munu ganga til fyrstu umferðar
í atkvæðagreiðslu um nýjan
leiðtoga 10. júní nk. Ekki er
búist við að neinn frambjóðenda
fái stuðning helmings þing-
mannanna í fyrstu umferð og
því verði að grípa til fleiri um-
ferða, þar til niðurstaða fæst.
Slóvenía og
Rúmenía í
NATO?
LÍKUR hafa aukist á því að
Slóveníu og Rúmeníu verði boð-
in aðild að Atlantshafsbanda-
laginu á leiðtogafundi þess í
Madríd í júlí nk., að sögn heim-
ildarmanna innan bandalags-
ins. Segja þeir greinilega til-
hneigingu í þá átt, þótt ekkert
hafl enn verið ákveðið.
Kohl lofar
100.000 nýj-
um störfum
HELMUT Kohl, kanslari
Þýskalands, kynnti í gær „at-
vinnusamning“ sem hann
hyggst gera við verkalýðsfélög
og fyrirtæki, til að skapa
100.000 ný störf í austurhluta
landsins, þar sem atvinnuleysi
hefur verið viðvarandi frá sam-
einingu þýsku ríkjanna.
Mæta ekki á
þingfundi
AUSTURRÍSKA stjórnarand-
staðan komst í gær að sam-
komulagi um að hunsa þing-
fundi og nefndarstörf fram til
10. júní til að þvinga ríkis-
stjórnina til að hefja opinbera
rannsókn á morði á þremur
Kúrdum, sem framið var í Vín,
og útsendarar írönsku stjórn-
arinnar eru grunaðir um.