Morgunblaðið - 23.05.1997, Blaðsíða 43

MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
FÖSTUDAGUR 23. MAÍ1997 43
við fiskvinnslu og útgerð kom fljótt
í ljós að gott var að hafa hann með
í ráðum. Á fundum hafði hann sig
þó sjaldnast mikið í frammi, en það
skipti máli þegar hann sá ástæðu
til að beita sér. Sjaldnast sagði
hann skoðun sína að fyrra bragði,
en ekki leið á löngu þar til það
varð regla að spyija um skoðun
hans áður en tillögur voru mótaðar
endanlega. Væri hann ekki að fullu
sáttur við tillögugerð og stefnu-
mótun, þótti þeim sem þetta ritar
jafnan rétt að skoða málið betur.
Bæri hann fram tillögu sjálfur var
hún þannig fram sett að athygli
vakti.
Ég kynntist Ríkharð fyrst og
fremst í starfi þar sem við unnum
saman að viðfangsefnum og höfð-
um margvísleg önnur samskipti.
Síðustu ár hans í starfi áttum við
samskipti flesta virka daga. En það
er ekki alltaf verið að starfa og
margar góðar stundir áttum við
utan starfs, sérstaklega í félagi við
frystihúsamenn af landsbyggðinni
og starfsmenn Sjávarafurðadeildar
Sambandsins, og íslenskra sjávar-
afurða hf. síðar. Ríkharð lét aldrei
mikið fara fyrir sér, en í minni
hópi var hann hrókur alls fagnað-
ar. Hann var frábær sögumaður
og átti auðvelt með að sjá broslegu
hliðarnar á hversdagslegustu at-
burðum. Væri hópurinn stærri kom
hæfileiki hans til að flytja tækifær-
isræður að góðum notum. Það var
notalegt að vera í návist hans.
Þessi fátæklegu orð eru til þess
að kveðja Ríkharð að leiðarlokum
og til þess að votta Önju, sem oft
hefur verið með okkur á góðum
stundum, og fjölskyidu hans sam-
úð. En þetta er ekki eingöngu
kveðja okkar hjónanna. Fjölmargir
þeirra sem hafa starfað með okkur
á undanförnum árum hafa beðið
mig að koma því á framfæri að
þeir minnist Ríkharðs með þakk-
læti og hlýju. Sérstaka kveðju hef
ég verið beðinn að flytja frá Jó-
hanni Þór Halldórssyni fram-
kvæmdastjóra Búlandstinds hf. og
konu hans. _
Árni Benediktsson.
sóknir til þessarar fjölskyldu voru
eftirsóknarverðar þar sem ýmist
var farið til að leika sér við frænd-
systkini, stundum hægt að rétta
fram hönd við tiltekt í garði eða
berjatínslu eða boðið var til veislu
með stórfjölskyldunni.
Bettý varð að fallegri, lífsglaðri
ungri stúlku sem fór sínar leiðir.
Hún lærði fatasaum í Iðnskólanum,
fann mannsefni sitt snemma og
frumburðurinn fæddist þeim tæp-
lega tvítugum að aldri. Tveir synir
til viðbótar fæddust þeim á jafn-
mörgum árum. Yngri frænku þótti
forvitnilegt að fá að fylgjast með
þessari ungu fjölskyldu og gerði
það með því að stinga sér inn í
kaffisopa, líta á litla ærslafulla
frændur og skrafa stundarkorn.
Einnig minnist ég þess að fá þar
hlutverkið barnfóstra ef hjónin
gerðu sér dagamun, en það var
hvorki oft né íþyngjandi.
Með árunum áttum við frænk-
urnar hvor sitt annríki í eigin fjöl-
skyldum en fylgdumst með hvor
annarri, ekki síst í gegnum for-
eldra okkar sem samheldin voru.
Stórafmæli og aðrir tímamótaat-
burðir urðu þó til fjölskyldufagn-
aða af og til. Bettý vann í fjölmörg
ár utan heimilis við fatasaum en
varð að láta af því starfi fyrir alln-
okkrum árum sökum heilsubrests.
Hún var ekki kvartsár hún frænka
mín og því vissu menn mest lítið
af hennar heilsubresti né öðrum
erfiðleikum sem fæstir fara var-
hluta af.
Nú hefur orðið skammt stórra
högga á milli í fjölskyldunni henn-
ar. Mann sinn missti hún fyrir rúm-
um tveim árum en hann varð bráð-
kvaddur við vinnu sína og nýfædd
sonardóttir lést skömmu síðar. Hún
átti þó eftir að fá að fagna með
syni sínum og fjölskyldu hans fæð-
ingu lítillar stúlku í janúar á þessu
ári.
Fáein minningarbrot hafa hér
verið sett á blað. Um leið og ég
Þegar mér barst andlátsfregn
Ríkharðs Jónssonar, fv. fram-
kvæmdastjóra í Þorlákshöfn, setti
mig hljóðan. Ég rifjaði upp í hugan-
um kveðjustundina frá sl. sumri
þegar hann ásamt eiginkonu sinni
hafði stuttan stans á heimili mínu á
leið um Djúpavog. Mér fannst ég
finna fyrir hlýja og trausta handtak-
inu og sá fyrir mér brosið þegar
hann kvaddi og sagðist ætla að
heimsækja Djúpavog næsta sumar
og hafa þar viðdvöl í nokkra daga
til að sýna konu sinni staðinn og
næsta nágrenni. Enginn veit sína
ævina fyrr en öll er.
Að loknu barnaskólanámi fór Rík-
harð fljótlega að stunda sjóinn. Fyrst
á fiskiskipum en síðar á fragtskip-
um. Árið 1946 réð hann sig í skipsr-
úm hjá Skipadeild S.Í.S. á elsta
Hvassafellið sem var um 2.300 tonn
að stærð. Síðan lá leiðin í Stýri-
mannaskólann, en þaðan útskrifað-
ist hann árið 1950. Eftir það var
Ríkharð ýmist stýrimaður eða skip-
stjóri á Sambandsskipunum, þar á
meðal m/s Dísarfelli og m/s Hamra-
felli. Árið 1966 hætti hann til sjós
eftir 20 ára farsælan sjómannsferil
hjá Skipadeild S.Í.S. og var ráðinn
framkvæmdastjóri Meitilsins hf. í
Þorlákshöfn.
Árið 1968 flutti Ríkharð ásamt
fyrri konu sinni, Kristínu Guð-
mundsdóttur, sem ættuð var frá
Siglufirði, og bömum þeirra til Þor-
lákshafnar þar sem heimili hans
hefur verið síðan. Árið 1974 lést
Kristín. Eftirlifandi eiginkona Rík-
harðs Jónssonar er Anja Jónsson
sem er ættuð frá Finnlandi. Ríkharð
lætur eftir sig sjö uppkomin böm.
Ríkharð var einn af þeim mönnum
sem nutu mikils trausts innan for-
ustu S.Í.S. og dótturfyrirtækja þess.
Árið 1977 réð hann sig sem fram-
kvæmdastjóra Kirkjusands hf. í
Reykjavík sem síðar var gert að
eignarhaldsfélagi. Árið 1989 var
hann einnig framkvæmdastjóri í
Útvegsfélagi samvinnumanna. Það
félag átti eignarhlut í tíu fiskvinnslu-
fyrirtækjum víða út um land og var
hann starfs síns vegna í stjómum
flestra þeirra. Starfsferill hans var
langur og oft á tíðum mjög erilsam-
ur og ekki alltaf dans á rósum.
Eftir fjárhagslega endurskipu-
lagningu Búlandstinds hf. árið 1981
komu S.Í.S.og dótturfyrirtæki þess
inn með nýtt fjármagn. Við þær
breytingar áttu íbúar Djúpavogs því
láni að fagna að fá tvo reynda at-
hafnamenn inn í stjóm félagsins, en
þeir vom Ríkharð Jónsson og Ás-
grímur Halldórsson á Höfn, sem nú
er einnig horfinn af sjónarsviðinu.
Ég veit að Ríkharð hefði verið það
að skapi að nafn Ásgríms vinar
hans hefði verið nefnt í sömu andrá
í þessari stuttu grein um hann að
leikslokum. Þeir félagar vom miklir
velgjörðarmenn og vinir Djúpavogs
í gegnum tíðina. Ríkharð Jónsson
sat í stjóm Búlandstinds hf. í sam-
tals 14 ár eða til ársins 1995. Hann
var formaður stjómar 1985-1987
og 1990-1995. Alls mun hann hafa
mætt austur á Djúpavog á rúmlega
100 stjórnarfundi hjá Búlandstindi
hf. Engum heimamanni sem sat í
stjóm með honum duldist það óeig-
ingjama og fómfúsa starf sem hann
vann alla tíð fyrir Búlandstind hf.
og íbúa byggðarlagsins. Hagur fé-
lagsins og íbúanna var hans hjartans
mál.
Það er mikil gæfa og lærdómsríkt
að hafa átt þess kost að kynnast
manni eins og Ríkharð Jónssyni.
Hann bar með sér sterkan persónu-
leika og var vel yfirvegaður og
glöggur stjórnandi. Hans aðalsmerki
var prúðmannleg framkoma sem
samstarfsmenn hans mátu mikils.
Þess vegna sakna hans nú margir
sem kynntust honum á lífsleiðinni
við hin fjölbreyttu störf til lands og
sjávar. Kæri vinur, þú færð hinstu
kveðjur að austan frá byggðinni
undir Búlandstindi, sem þér var svo
annt um. Ég bið algóðan guð að
blessa fjölskyldu Ríkharðs Jónsson-
ar.
Far þú í friði,
friður Guðs þig blessi,
hafðu þökk fyrir allt og allt
(V. Briem.)
Már Karlsson, Djúpavogi.
þakka kærri frænku minni samver-
una sendi ég sonum hennar og fy'öl-
skyldum þeirra svo og systkinum
hennar og þeirra fyölskyldum mín-
ar innilegustu samúðarkveðjur.
Rannveig Gunnarsdóttir.
Elsku Bettý.
Það er hálf undarlegt að hitta
þig ekki úti í garði, eða þú komir
ekki í kaffi og talir við strákana.
Okkar kynni hófust fyrir um sjö
árum þegar við Jón Gunnar flutt-
umst á neðri hæðina hjá ykkur
Braga. Við fengum hlýjar móttök-
ur, og við fundum að þið vilduð
allt fyrir okkur gera.
Þegar Bragi féll frá höfðum við
nýlega eignast tvíbura, og þú
komst mér til aðstoðar og ekki
veit ég hvernig ég hefði farið að
hefði þín ekki notið við. Þú hafðir
orðið fyrir miklum áföllum og ekki
sjálfgefið að þú gætir gefið öðrum
svo mikið sem þú gerðir.
Þegar ég byrjaði að vinna gerð-
ist þú „dagamma“ hjá okkur. Þú
reyndist strákunum okkar eins og
besta amma, og ótrúlega þolin-
mæði hafðir þú, þegar þeir heimt-
uðu að þú læsir sömu bókina aftur
og aftur, eða þegar þeir voru að
„hjálpa" þér úti í garði og slitu upp
blómin, dreifðu úr ruslinu o.s.frv.
• Elsku Bettý, hafðu kæra þökk
fyrir hjálpsemina og væntumþykj-
una í okkar garð.
Helga, Jón Gunnar, Andri
Már og Hilmar Orn.
Hin langa þraut er liðin,
nú loksins hlaustu friðinn,
og allt er orðið rótt,
nú sæll er sigur unninn
og sólin björt upp runnin
á bak við dimma dauðans nótt.
(V. Briem.)
Með þessu fallega ljóði kveðjum
við hana Bettý. Þegar við horfum
um öxl og hugsum til æskuáranna
eru þau Bragi ofarlega í huga okk-
ar. Þau voru alltaf efst á vinsælda-
listanum hjá okkur krökkunum í
götunni, ekki síst fyrir það að löng-
um leyndust sælgætismolar í vasa
þeirra, sem ævinlega enduðu uppi
í okkur. Okkur finnst gott um það
að hugsa að nú eru þessi barngóðu
hjón saman á ný. Við vottum fjöl-
skyldu þeirra okkar dýpstu samúð.
Inga Lind og Ragna.
Margrét Bettý Jónsdóttir, Melási
6. Það var yndislegur sunnudagur,
sólin skein skært og hlýtt var í
lofti, Þór og Jón Grétar voru úti
við að þvo bílinn en ég inni að
læra, ætlunin var að ljúka ákveðn-
um skrifum áður en haldið yrði út
í vorið og þess notið í nokkra
klukkutíma, en þá kom hringing
frá íslandi. Það var Sturla að til-
kynna okkur að Bettý amma á
Melásnum hefði fengið heilablóð-
fall og væri vart hugað líf. Næstu
klukkutímar voru erfiðir, við
reyndum að fá flugferð heim og
rúmum tveimur sólarhringum síðar
var Þór lagður af stað. Eftir sitjum
við tvö í órafjarlægð og minnumst
elskulegrar ömmu og tengdamóð-
ur.
Það er erfitt að geta ekki kvatt
Bettý ömmu með öðrum ættingjum
og þurfa að gera það bréflega en
vegna aðstæðna er okkur ómögu-
legt að koma heim. Við höfum set-
ið hér saman, Jón Grétar og ég,
Hafdís, og rifjað upp ýmsar stund-
ir sem Jón Grétar hefur átt með
Bettý ömmu sinni. Ömmu sem
hann var ákaflega hændur að og
þótti mikið vænt um.
Vegna dvalar okkar hér í Oregon
höfum við ekki séð Bettý ömmu í
meira en heilt ár. Þrátt fyrir það
erum við ekki í vandræðum með
að rifja upp margar góðar stundir
sem við höfum átt saman. Þar sem
við höfum búið í Hafnarfirðinum
hefur ekki verið langt á milli okkar
og oft var komið við í Garðabænum
PALL EINAR
KALMAN
+ Páll Einar Kal-
man fæddist i
Reykjavík 14. jan-
úar 1924. Hann lést
á Karangi-sjúkra-
húsinu á Nýja Sjá-
landi 23. maí 1996.
Foreldrar hans voru
Martha María Indr-
iðadóttir og Björn
Pálsson Kalman,
lögfræðingur, frá
Hallfreðarstöðum í
Hróarstungu, Norð-
ur-Múlasýslu. Systk-
ini Einars voru
Helga Kalman,
starfsmaður utanríkisráðuneyt-
isins, Hildur Kalman, leikkona
og starfsmaður Ríkisútvarpsins,
og Bjöm Kalman, læknir í Sví-
þjóð. Þau em öll látin.
Útför Einars Kalman fór
fram á Nýja Sjálandi 26. maí
1996.
Frændi minn og vinur, Páll Einar
Kalman, lést hinn 23. maí 1996 á
Karangi-sjúkrahúsinu í Nýja Sjá-
landi, eða fyrir ári. Mér þykir til-
hlýðilegt að setja nokkur fátækleg
orð á blað, tii þess að minnast
frænda míns sem ungur hélt út í
heim, og settist að hinum megin á
hnettinum. Hann leit fóstuijörðina
aldrei augum aftur, en þráði það
til hinstu stundar.
Einar var sonur Mörthu Maríu
Indriðadóttur Einarssonar rithöf-
undar. Faðir Einars var Björn Páls-
son Kalman, lögfræðingur. Einar
átti þijú systkini sem gátu sér gott
orð, hvert á sínu sviði. Indriði afi
þeirra var stórtemþlar og þingmað-
ur Vestmannaeyinga 1891. Hann
var einn brautryðjanda hins unga
og frjálsa íslands í upphafi tuttug-
ustu aldarinnar og frumkvöðull að
á leiðinni heim og heilsað upp á
ömmu og einnig afa meðan hans
naut við.
Jón Grétar sem hændist mjög
að ömmu sinni og afa fór oft í
heimsókn, ýmist gangandi eða á
hjóli. Stundum þegar ég var við
vinnu á fræðsluskrifstofunni í
Garðabænum fór Jón Grétar til
ömmu og var þar á meðan, las
Andrés önd og fékk eitthvað gott
úr grænu krúsinni á sófaborðinu
inni í stofu. Það var líka alltaf til
eitthvað gott í skápnum, eitthvað
sem sjaldan var til heima eins og
kók, kex eða lakkrís. Dótakassinn
í fatahenginu var alltaf vinsæll, en
hann hafði að geyma bíla og lego,
en þó voru það tindátarnir sem
pabbi og bræður hans áttu sem
heilluðu mest. Stundum var rölt
upp á holt, komið við í kartöflu-
garðinum, eða bara farið út í garð
°g fylgst með tijágróðrinum, blóm-
unum og fuglunum.
Þegar Jón Grétar var á leikskóla
fór amma oft með í vettvangsferð-
ir, síðar þegar hann varð eldri voru
skólabækurnar teknar með inn á
Melás og unnið í þær á eldhúsborð-
inu. Bettý amma gætti þess einnig
að Jón Grétar fengi bækurnar um
Prins Valiant, sem voru hans uppá-
haldsbækur í jóla- eða afmælisg-
jöf. Þegar við fórum hingað út var
það Bettý amma sem tók Skottu
kisu að sér og hugsaði um hana
fyrir Jón Grétar.
Kæra Bettý amma, þín verður
sárt saknað og það verður skrýtið
að koma heim í haust og geta ekki
komið við á Melásnum, en við þökk-
um innilega allar þær góðu stundir
sem við höfum átt saman.
Elsku Þór, Nína Björk og Helga
Sigga, megi góður guð styrkja
ykkur á þessari sorgarstundu. Við
sendum einnig Sturlu, Jóni, Einari
Braga og fjölskyldum innilegar
samúðarkveðjur.
Hafdís Guðjónsdóttir og
Jón Grétar Þórsson.
byggingu Þjóðleik-
hússins.
Móðir Einars var ein
af glæstum dætrum
Mörthu Maríu Guðjo-
hnsen og Indriða Ein-
arssonar. Fimm dætra
þeirra hjóna urðu leik-
konurnar og þóttu þær
allar sérlega glæsileg-
ar yngismeyjar, sem
hösluðu sér völl á fjöl-
ununum á tímum þeg-
ar ekki tíðkaðist að
vera „útivinnandi hús-
móðir“. Systur Mörthu
Maríu voru Ingibjörg,
Guðrún, Eufemía, Lára og Emelía.
Bræður hennar voru Einar og
Gunnar, sem tóku upp ættamafnið
Viðar. Guðrún Indriðadóttir, amma
mín, varð kunn leikkona bæði hér-
lendis og erlendis, m.a. í íslendinga-
byggðum Kanada. Þekktust varð
hún fyrir hlutverk sitt sem Halla í
Fjalla Eyvindi. Miklir kærleikar
voru milli dóttur Guðrúnar, Kötlu,
og Einars heitins. Katla gætti hans
oft þegar hann var lítill og var
mjög kært með þeim frændsystkin-
um. Entist sú vinátta allt til enda.
Einar fór að heiman 18 ára gam- Vr
all og sneri aldrei aftur til íslands.
Hann sigldi um öll heimsins höf sem
loftskeytamaður á kaupskipum.
Hann hringdi stundum til mín og
sagði „ég þori ekki að koma heim,
það eru allir dánir sem ég þekki".
Ég eggjaði hann til þess að koma
og halda upp á 60 ára afmælið sitt
meðal ættingja sinna. Hann sagðist
ætla að gera það, en sú ferð var
aldrei farin. Einar, sem lengi var
starfsmaður fjarskiptastöðvar Nýja
Sjálands, hafði ágætt samband við ■qr
starfsfélaga sína í Gufunesi. Oft
fengum við frændsystkini hans
kveðjur frá honum þá leiðina.
Við Einar skrifuðumst á í allmörg
ár. Bréfin hans voru mjög sérstæð
og sérstaklega „Indriðaleg" - lýs-
ingarorðin vantaði ekki. Tungutak
hans var afar íslenskt og orðavalið
oft sérkennilegt. Mér þykir við hæfí
að enda þessar fáeinu línur um
frænda minn, sem mér þótti vænt
um, þó svo að ég hefði aldrei séð
hann, með ljóði Davíðs Stefánsson-
ar, sem heitir: Ég sigli í haust.
Sumarið líður. Sumarið líður.
Það kólnar og kemur haust.
Bylgjumar byija að ólga og brotna við ^
naust.
Af liminu fykur laufið.
Bömin breyta um svip og fuglamir kveðja.
I festamar toga, hin friðlausu skip.
Eg lýt hinum mikla mætti.
Það leiðir mig hulin hönd,
og hafið - og hafið kallar.
Það halda mér engin bönd.
Ég er fuglinn, sem flýgur,
skipið, sem bylgjan ber.
Kvæði mín em kveðjur,
ég kem og ég fer.
Stormurinn liggur frá landi.
Brimið brotnar við naust.
Ég kom að sunnan í sumar og sigli í haust.
Bænir aftra mér ekki. -r
Ég hegg á helgustu bönd,
yfirgef ástvini mína
og æskunnar heimalönd.
Af skipinu horfi ég heim.
Faðir fyrirgef mér.
Kvæði mín em kveðjur.
Ég kem og ég fer.
Ég bið ekki lýðinn um lof, eða lárviðarkrans.
Ég þrái að vera með vinum
og þó er ég allstaðar einn.
Allstaðar útlendingur og allstaðar fóm-
sveinn.
Kvæði mín em kveðjur.
Brimið brotnar við naust.
Ég kom að sunnan í sumar
og sigli í haust
(D. Stefánsson)
Sof vært hinn síðsta blund, minn
kæri.
Áslaug G. Harðardóttir
og fjölskylda.