Morgunblaðið - 15.06.1997, Qupperneq 5

MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 15. JÚNÍ 1997 B 5
ið er algengt í fjölskyldunni. Þegar
ég sagði lækninum frá ákvörðun
okkar var hann strax sammála.
Hann var ánægður með að ég tók af
skarið sjálf. Eg fór í uppskurð í lok
mars sem gekk vel.“
I ljósi ættarsögunnar er áhættu-
samt fyrh' Valgerði að fá gei'vibrjóst.
„Eg var með stór brjóst og það er
mjög skrýtið að venjast því að vera
ekki með neitt öðru megin. Stundum
set ég fyllingu í brjóstahaldarann en
hún er léttari en venjuleg brjóst. Eg
er nú að bíða eftir að bólgurnar hverfi
svo ég geti fengið mér betri fyllingu.
Undh' venjulegum kringumstæðum
gæti ég fengið gervibrjóst, en í ljósi
ættarsögunnar er það varasamt. Ef
ég fæ krabbamein aftm- er eidlðara að
greina það þegar maður er með
gervibrjóst og þar sem krabbamein
er svo algengt í fjölskyldunni verð ég
að vera við öllu búin.“
Ættarsjúkdómur
Eins og fram hefur komið er
krabbamein óvenjualgengt í fjöl-
skyldu Valgerðar. Amma hennar og
FJÖLSKYLDA Valgerðar stuttu áður en hún fluttist búferlum til
Kanada. Aftari röð f. v.: María, Valgerður og íris. Fremri röð f. v.:
Ingi, Jón Páll, Sandra, dóttir írisar, María Kroyer og Þór.
Mér fannst svolítið erfítt að byrja að
tala um dauðann en eftir á fann ég
að það var mikill léttir. Það er líklegt
að ég lifi ekki eins lengi og aðrir þó
ég sé staðráðin í að berjast eins og
ég get. Reyndar höfðum við rætt
möguleikann á krabbameini löngu
áður en ég fékk sjúkdóminn. Eg
hafði til dæmis spurt Kalla hvort
hann gæti tekið því ef það þyrfti að
taka af mér annað eða bæði brjóstin
og þá sagði hann að það skipti hann
engu máli. Núna þegar við höfum
gengið í gengum þessa reynslu kem-
ur í ljós að þetta er rétt. Auðvitað
hefur svona reynsla mjög mikil áhrif
á hjónabönd og náin sambönd. En
hjá okkur Kalla hefur reynslan verið
jákvæð. Sambandið hefur styi'kst og
dýpkað ef eitthvað er. Mér hefur
aldrei fundist ég þurfa að vera
hrædd um hjónabandið. Fyrst eftir
að brjóstið var tekið svaf ég alltaf í
bol og vildi ekki að hann horfði á
mig. ímyndaðu þér, hái'laus og
brjóstalaus," og Valgerður hlær, „en
Kalli var ekkert feiminn og mér
fannst ég ekkert minni kona fyrir
bragðið. Samlíf okkar er jafn gott og
skemmtilegt og áður.“
Ekki svo slæmt!
Valgerður á ótrúlega auðvelt með
að ræða þessa erfíðu lífsreynslu og
það er augljóst að hún er í mjög góðu
andlegu jafnvægi. „Ég er mjög ham-
ingjusöm í mínu einkalífi. Ég er í
mjög góðu hjónabandi og á yndisleg-
an dreng. Að mörgu leyti er ég ör-
ugg með sjálfa mig. Miklu öruggari
en þegai' ég var yngri. Þess vegna
hefur það reynst auðveldara fyrir
mig að vinna úr þessum erfiðleikum.
Við erum líka fjárhagslega vel stæð
og ég hef ekki þurft að hafa neinar
áhyggjur í þeim efnum.“
„Og veistu,“ segir hún og brosir,
„þetta er ekki svo slæmt. Þetta hefur
opnað augu mín fyrir mörgu. Núna
nýt ég lífsins miklu betur en áðui'.
Margt sem áður fór í taugarnar á
mér gerir það ekki lengur. Það er
engin ástæða til að vorkenna mér.
Ég lít ekki á mig sem sjúkling. Mér
líður mjög vel og ég er staðráðin í að
sigrast á krabbameininu.“
VALGERÐUR með syni sínum, Ryan Alexander. VALGERÐUR með móður JÓL í Calgary 1995. Valgerður ásamt foreldrum sínum, Maríu og Jóni Páli
sinni Maríu, fyrir um 10 árum. Guðmundssyni, Þór, bróðir Valgerðar, og Bjarney, mágkona hennar.
tvær ömmusystur dóu úr krabba-
meini og ein ömmusystir er með
krabbamein. Móðir Valgerðar og
móðursystir dóu úr krabbameini og
önnur móðursystir fékk krabbamein
fyrir nokkrum áratugum. „Einhvern
veginn hef ég alltaf vitað innst inni
að ég fengi krabbamein,“ segir Val-
gerður, „þegar ég var lítil var amma
skorin upp við brjóstakrabbameini
og annað brjóstið tekið. Stuttu síðar
var hitt tekið. Hún sýndi mér skurð-
ina þegar hún kom heim af spítalan-
um. Þannig að ég ólst upp við þenn-
an sjúkdóm. Ég var sjálf oft búin að
reyna að ímynda mér hvernig ég liti
út án þess að vera með brjóst.“ Val-
gerður segist samt ekki hafa verið
undh meira eftirliti en gengur og
gerist. „Ég hef farið reglulega í
krabbameinsskoðanir en ekkert um-
fram það. Ég var auðvitað heppin
hvað meinið fannst snemma. Hún
segist hafa lært mikið á því að fylgj-
ast með öðrum berjast við sjúkdórm
inn og það hjálpi henni núna. „I
fyrsta lagi veit ég að það er hægt að
lifa við þennan sjúkdóm. Ein móður-
systir mín, Margrét Hallgrímsdóttir,
fékk ki'abbamein fyrir næstum 40
árum og svo aftur fyrir nokkrum ár-
um og hún hefur lifað það af. Svo ég
veit að ég á von. Ég lærði líka mikið
á því að fylgjast með sjúkdómnum í
mömmu. Undanfarið hef ég verið
reið út í mömmu fyrir að leita ekki
lækninga þegar hún fann til. Fyrst
fann ég að ég var svolítið lík mömmu
að þessu leyti en sem betur fer hefur
það breyst. Það er svo margt hægt
að gera ef krabbamein greinist nógu
snemma. Ég er ekki lengur feimin
við að fara til læknis ef það er eitt-
hvað að, jafnvel þó það sé eitthvað
lítið. Hingað til hef ég sett allt mitt
traust á læknana og það hefur gefist
vel. Það hefði sjálfsagt ekki verið
hægt að lækna mömmu þótt hún
hefði farið fyrr til læknis, en við
hefðum líklega fengið meiri tíma
með henni. Hún fór svo snöggt.“
Miklar rannsóknir hafa verið gerð-
ar á krabbameini og ekki síst á sviði
erfðafræði. Það hefur til dæmis kom-
ið í ljós að ákveðið gen tengist tíðni
krabbameins. Fjölskylda Valgerðar
er nú í sérstakri rannsókn vegna
krabbameins. „Það er verið að gera
erfðarannsóknir á dætrum mömmu
og hennar systmm. Ein frænka mín á
mínum aldri, er með genið en hún
hefur enn ekki fengið krabbamein.
Systur mínar eru hins vegar ekki með
genið. Ég veit ekki hvort ég er með
genið eða ekki. Það verður væntan-
lega sent sýni heim 1 sumar.“
En hvað þýðir það fyrir einstak-
ling að vita að hann er með krabba-
meinsgen? „Menn vita ekki alveg
hvernig á að meðhöndla svona upp-
lýsingar, sérstaklega á meðan þær
auðvelda ekki lækningu á sjúk-
dómnum. Ég veit ekki hvort það
hefði breytt miklu fyrir mig ef ég
hefði vitað að ég hefði krabbameins-
genið. Ég hefði þó líklega hætt að
reykja fyrr og ef til vill lesið mér
meira til um sjúkdóminn. En þó
maður sé með krabbameinsgen er
ekki víst að maður fái sjúkdóminn,
þó vissulega séu líkurnar meiri. Vit-
neskja um genið má ekki hræða fólk
of mikið.
Hvað um barneignir þegar hugs-
anlegt er að börnin erfi genið? „Mig
langar til að eignast annað barn. En
vegna lyfjameðferðarinnar er mælt
með að ég bíði í að minnsta kosti tvö
ár. Ef það kemur svo í ljós að ég er
með genið getur vel verið að það hafi
áhrif á ákvörðun um frekari barn-
eignir. Kannski fyndist mér ég vera
að gefa barninu mínu þennan sjúk-
dóm. Ég hugsa þó að það myndi ekki
stoppa mig. Það er svo margt annað
sem getur gerst í lífinu en að fá
krabbamein. Og svo megum við ekki
gleyma því að margir sigi'ast á
krabbameini eða að minnsta kosti
læra að lifa við það í áratugi.“
Jákvætt hugarfar
Það vekur athygli hvað Valgerður
er bjartsýn og jákvæð þegar hún
ræðir um sjúkdómsreynslu sína.
„Þetta er miklu auðveldara þegar
maður er með svona lítinn gaur,“
segir hún og horfir á son sinn, „hann
hefur hjálpað mér ótrúlega mikið.
Ég vona að ég fái dálítinn tíma sér-
staklega til að sjá hann vaxa úr
grasi. En sá sem hefur hjálpað mér
mest er maðurinn minn.“
Þú segii' gjarnan „við“ þegar þú
talar um sjúkdóminn og sjúkdóms-
reynsluna. Hvernig hefur maðurinn
þinn stutt þig? „Kalli fékk krabba-
mein um leið og ég,“ segir Valgerður
ákveðið, „hann fékk ekki líkamlegu
einkennin en hann fékk sálrænu ein-
kennin. Það að fá krabbamein snert-
ir alla 1 kringum mann og mest nán-
ustu fjölskyldu. Frá upphafi hefui
Kalli komið með mér í viðtölin við
læknana og í lyfjameðferðimar sem
var mikill stuðningur fyrir mig. Við
höfum alltaf getað rætt málin mjög
opinskátt sem hefur hjálpað okkur
báðum mjög mikið. Við höfum til
dæmis rætt um dauðann því hver sá
sem stendur frammi fyrir þessum
sjúkdómi kemst í návígi við dauðann.
ýrara en þig grunar aðferðast með Plúsferðum!
/
Flug
Brottför 29. júlí
Flugfargjald pr. mann kr.
%/ V l/t
Miðað við t\’o fullorðna og tvö börn 2-11 ára.
Flugfargjald miðað við 2 fullorðna.2ú.90O.- (m. flugv.skatti)
Gisting \\ÖuOi
° / l/ o ’ * pr. mann:
IMIMI42165.
Flugv.skatlar innif.
Verðið miðast við
tvo fullorðna og
tvö börn 2-11 ára,
| gistingu í íbúð á
Trebol í 2 vikur.
Ef 2fullorðnirferðast saman, kr. 59.900.-pr mann.
ALLTAÐ VERÐAIFPSELT!
18. júni: Örfá sæli laus. 25.júní: 15 sæti laus.
Verð pr. mann kr.
19.900.-
/ beinuflugi í sumar.
Innif. flug og flugv.skattar.
FRANKFURT
m
Brottför alla mánudaga ísumar.
Innif flug og flugv.skattar.
Umboðsmenn Plúsferða:
Akranes:
Auglýsingablaðið Pésinn
Stillholti 18,
sími 431 42221431 2261.
Sauðárkrókur:
Skagfirðingabraut 21,
sími 453 6262.
Akureyri: Iiáðhústorg 3,
sími 462 5000.
FERÐIR
Fyrsta brottför 23. júní. Heimk. 17. ágúst.
Innif. flug og flugv.skattar.
Faxafeni 5 108 Reykjavík. Sími: 568 2277 Fax: 568 2274
Vestmannaeyjar:
Eyjabúð Strandvcgi 60,
sími 481 1450
Selfoss:Suðurgarður hf
Austurvegi 22, sími 482 1666.
Kejlavík:IIafnargötu 15, sími421 1353.