Morgunblaðið - 15.06.1997, Blaðsíða 16

16 B SUNNUDAGUR 15. JÚNÍ 1997
MORGUNBLAÐIÐ
og allt gengur út á að plata nautið
sem stefnir alltaf á þann rauða. Það
er komið blóð á fína búninginn. Nú
er hann með sverðið í annarri og
þann rauða í hinni. Alltaf í mikilli
nálægð við nautið sem fer í kring
um hann og næstum snertir. Stund-
um klappa þeir því, hann heldur
utan um það á meðan og fær mikið
klapp, leggst á hnén og snýr rassin-
um í það. Það er hápunkturinn, snýr
síðan aftur bakinu í það þegar hann
tekur við fagnaðarlátunum og hneig-
ir sig. þegar hann mundar sverðið
horfist hann í augu við þreytt naut-
ið sem er kjurt. Hann gerir atlögu
og nautið hleypur á móti, sverðið fer
djúpt ofan í bakið, á að fara í mæn-
una, nautið riðar hægt til falls og
deyr hægum dauða. Pottþétt, hann
hneigir sig og tekur við fagnaðar-
látum og fær eitt eyra fyrir þessa
snilld. Hann hitti rétt, þ.e. í mæn-
una. Forsetinn hengir klútinn fram-
an á svalirnar til merkis um ánægju
sína, eyrað. Stundum þurfa þeir að
stinga aftur og aftur og fá þá sverð
sem er þannig hannað að aðeins er
hægt að nota oddinn.
Það á víst að sýna nautinu virð-
ingu því þetta er helgileikur milli
þess og nautabanans, þess vegna
er nautið alltaf kynnt með nafni og
þyngd. Þá er fyrsta nautið farið og
það hefur ekki tekið nema tíu mínút-
ur, korter. Hann er búinn að skera
eyrað og fær fullt af blómum frá
konunum. Hann glennir sig í þröng-
um búningnum þar sem mótar vel
fyrir kynfærunum. Konurnar hafa
allskonar borða uppi um ágæti hans.
Annað nautið
Músík og næsta naut er stungið
til að reka það út svo það hleypur
ringlað út um allt. Saladilla heitir
það og er 530 kg. Aðstoðarmennirn-
ir byrja með bleiku dulurnar, þeir
eiga að æsa það upp og jafnframt
þreyta fyrir banann sjálfan. Þeir
flýja hræddir bakvið tréð og nautið
bíður fyrir utan, þeir veifa því í
öruggu skjóli. Nautið dettur og
ræðst á hest stingarans sem stingur
. þá. Hestarnir eru stundum drepnir.
I Portúgal og sumum nautahátíðum
á Spáni eru settar kúlur á hárbeitt
horn nautsins. Það er litið meira á
það sem leik en hluti af helginni
er áhætta nautabanans og aðstoð-
armanna. Þetta er dauðaleikur.
Pinnurunum tekst báðum að stinga.
Lúðrablástur. Hann er kominn með
þann rauða og sverðið um leið, sjón-
varpið tekur viðtal áður og systirin
er skælbrosandi með hattinn hans,
hún ræður sér ekki fyrir gleði enda
orðin módel útá frægð bróðurins
við nautadráp. Nú er hann á hnján-
um við girðinguna með aðra hönd-
ina á henni, nautið gerir atlögu á
þann rauða aftur og aftur. Það eru
stælarnir sem gilda. Ein kona veifar
risastórum nærbuxum með biúnd-
um og mynd Jesulíns í fullum
skrúða. Hreyfingar nautabanans
eru kynferðislegar gagnvart naut-
inu og þegar hann gengur hægt að
því mundar hann kiofið fram. Eins
og hann ætli að hafa við það kyn-
ferðisleg samskipti. Hann heldur
utan um það meðan það fer í hringi
í kringum hann á eftir rauðu dul-
unni, þetta er samkvæmisdans. Nú
er nautið með sex pinna í sér. Hann
fær sverðið. Þessi poppbani verður
að nautaatast meira klassískt, segir
kari. Stundum sýnir nautið banan-
um fálæti og snýr baki við honum
og hann þarf að hamast með duluna
og öskra til að vekja athygli þess.
Hann stingur aftur og það tekst,
allir veifa hvítu. Nautið fékk í bak-
ið og dettur niður en deyr ekki, þá
koma aðstoðarmennirnir tveir og
stinga sitt hvorum hnífnum í mæn-
una en forsetakonan ákveður hvort
hann fær eyra. Hann fær tvö eyru.
Tveir hvítir klútar hengdir á svalirn-
ar sem eru huldar spænska fánan-
um. Hann sýnir þijú eyrun og hend-
ir þeim til fjöldans.
Þriðja nautið
Nýtt naut með sérstaklega stór
horn._473 kg. Tveir stingarar á hest-
um. í forleiknum er nautabaninn í
aukahlutverki sem einn af mörgum.
Nautið náði dulunni af einum aðstoð-
armanninum. Síðan mæta þrír
pinnakallar. Þeir setja sig í sérstakar
stellingar áður og hlaupa á móti
nautinu. Númer tvö tókst aðeins að
festa einn pinna. Mjög elskaður sá
ER NAUTAAT FORN LIST EÐA DÝRAPÍNINGAR OG VILLIMENNSKA?
andstæðingar hafí eflst
eftir að erlendum íbúum
landsins og græningjum
fjölgaði. Leikurinn er
ójafn þótt nautið nái
stundum að særa eða
drepa. Nautaatið sýnir
að Spánn er öðruvísi og
er samofið þjóðmenn-
ingunni. Þorri
Jóhannsson laumaðist
inn á nautaat fyrir kon-
ur þar sem karlmönnum
var meinaður aðgangur.
Hann lítur á atið sem
tákn karlrembu og
Spánar, dauðaþrá og
ótta, dauðaleik.
TIL er fólk sem heldur því
fram að þetta séu dýra-
píningar en flestir lands-
menn líta á nautaat sem
list.
Hægt er að rekja nautaleiki og
dýrkun til hinnar fornu Krítar. Leik-
ur, list og siður. Nautið er oft öflugt
tákn í fornri trú. Þetta er því fom-
eskja sem þarf að varðveita. Eins og
í öðrum heígisiðum er grunnatburða-
rásin alltaf svipuð. Fyrir óvana getur
þetta virst tilbreytingarlítið, en það
er t.d. ekki sama hvernig menn
sveifla dulunni og blekkja nautið. Á
bakvið em mikil fræði.
Þegar sefjunin er sem mögnuðust
er stundum spurning hver er í hlut-
verki skepnunnar. Fólk heldur með
sínum mönnum, til dæmis þeim sem
eru frá sama iandshluta. Mikiir íjár-
munir eru í húfi, aðgangseyrir er
hár. Nautabanar verða því frægar
hetjur og auðgast fljótt, og kvenna-
vikublöðin fylgjast því vel með ásta-
málum þeirra. Einu sinni til tvisvar
á ári gerist það að nautið sleppur
vegna slælegrar frammistöðu nauta-
banans. Listin er ekki aðeins líkam-
leg, nautabaninn þarf að vera búinn
miklum andlegum styrk og hugar-
krafti. Þetta á að vera sigur manns-
ins yfír skepnunni, hinu dýrslega og
óhamda.
Mikill iðnaður er í kringum naut-
in. Sólarstrandafarar kannast við
túristaglingrið og atið í kringum
nautin. Meðan á vertíðinni stendur
eru daglegar sjónvarpsútsendingar
og gagnrýni birtist í blöðunum dag-
inn eftir. Nóg er af sérfræðingum,
aðallega rithöfundum og mennta-
mönnum eins og íþróttafréttaritur-
um og listfræðingum annarsstaðar.
Fáir efast um að nautabaninn er
slátrari sem er haldinn dauðaþrá og
gerði Almodovar dráparanum góð
skii í myndinni Matador sem sýnd
var á kvikmyndahátíð í Reykjavík
1987. Sumum fínnst samskipti kynj-
anna og rekkjusiðir Andalúsa minna
á nautat. Þetta er eins og að sigra
konuna og eru því skiljanleg mót-
JESÚLÍN platar nautið.
HANN beygir líkamann yfir nautið þangað til BLÓÐUGUR á meðal kvenna eftir
hann snýr baki í það og lætur það stanga duluna. vel heppnað at.
mælin er kona komst í fremstu röð
á síðata ári.
Einn sá vinsælasti af ungu bön-
unum er Jesús Janiero de Ubrique
eða Jesulín de Ubrique. Hann er 23
ára Andalúsi frá Cadiz. Einn um-
deildasti nautabani iandsins. Vægast
sagt er hann furðulegur, reykir
hvorki né smakkar áfengi og forðast
næturiífið. Pilturinn ies ekki heldur
né horfir á kvikmyndir, en hefur
óbeit á líkamlegri áreynslu og segir
nautaat koma í staðinn fyrir vinnu.
Hann hefur gefið út vinsæla plötu
þar sem hann syngur dægurlög.
Árangur nautabana er metinn á
hve mörg eyru þeir fá. Jesúlín naut-
ast mikið og sker eyru eftir því en
næstum aðeins í hringjum af ann-
arri og þriðju stærðargráðu. Þrátt
fyrir níu öt í Madrid hefur hann aldr-
ei uppskorið eyra þar. Þótt hann
hafi fengið nokkur í Sevilla er hans
vettvangur minni staðirnir á árleg-
um svæðishátíðum.
Hann þykir hafa mikið næmi fyr-
ir nautunum. Vegna sjarmans er
hann vinæll, sérstaklega meðal
kvenna. Hann sló met 1995 með
flestum ötum sögunnar á einu ári.
Er ekki talinn sá besti en með þeim
líflegustu. Þeir sem telja sig hrein-
trúarmenn í listinnPög fylgja hinni
klassísku hefð og nostalgíu finnst
hann fáránlegur. Það eru þeir sömu
og höfnuðu Manuel Benitez, E1
Cordobes, er reið á vaðið með hinn
nýja léttúðuga stíl á sjöunda ára-
tugnum, en hann var einn af fyrstu
sjónvarpsnautabönunum. Nú hefur
Manuel Díaz einnig nefndur E1
Cordobes tekið upp merkið með enn-
þá líflegri stíl. Jesúlín segist ætla
að hætta eftir þessa vertíð og segir
enga vináttu á milii nautabana, að-
eins viljann til að komast af.
Konunautaat í Granada
Jesúlín endaði síðustu vertíð með
nautaati fyrir konur í Granada.
Karlmönnum var óheimill aðgangur
og voru a.m.k. tveir kjólklæddir
stöðvaðir við innganginn. En mögu-
leiki var að laumast sem fréttarit-
ari á neðstu hæðina þar sem marg-
ir karlkyns starfsmenn voru.
Forsetinn, sem er kona, lætur út
hvíta klútinn, forsetinn dæmir alltaf
frammistöðu nautabanans. Hjóm-
sveitin spilar á undan til að mynda
stemmningu. Systir hans og mamma
eru á staðnum. Fyrsta nautið kem-
ur, 450 kíló. Nautið er mjög ráðvillt
enda verið lokað inni í myrkri. Það
reynir að stökkva yfir trégirðinguna
við mikil fagnaðarlæti og kemst til
hálfs. Jesúlín er mættur með bleiku
duluna til að æsa það upp. Þetta er
dans nautabanans og nautsins. Að-
stoðarmennimir eru einnig með
bleikar dulur að æsa og þeir hlaupa
bakvið trégirðingu, fyrsti picadorinn
(stingarinn) er mættur á brynvörð-
um hesti og stingur nautið með spjóti
í bakið. Nautið stangar hestinn sem
er blindaður. Aðstoðarmennirnir
halda áfram. Jesúlín leikur sér við
það. Nautið ræðst á hestinn og
stingarinn stingur aftur með spjóti
sínu. Þeir eru fjórir á vellinum. Band-
illeroinn (pinnarinn) er mættur og
stingur tveimur pinnum sem festast
í baki nautsins og því blæðir. Mikil
gleði hjá konunum. Pinnarinn sting-
ur aftur og á fótum fjör að launa
en einn var drepinn nýlega.
Nú er Jesúlín berhöfðaður og nær
í sverðið og heilsar forsetakonunni
áður. Mikið klapp og hvatning. Hann
er með sverðið bakvið rauða dulu,
hápunkturinn. Nautið orðið mjög
æst með fjóra pinna í sér í spænsku
og andalúsísku fánalitunum. Hér
mæðir mest á nautabananum. Þetta
er dauðadans. Nautinu blæðir og
hlýtur að vera máttfarið, klappað,
hann reynir ekkert að stinga strax.
Hljómsveitin byijar aftur að leika
pasadoble. Hann snýr sér í hringi
Blóðþyrstar
konur í Granada
Nautaatið er alltaf jafn-
vinsælt á Spáni þótt