Morgunblaðið - 14.12.1997, Síða 30

30 SUNNUDAGUR 14. DESEMBER 1997
MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
ERLENDAR BÆKUR
Natan litli leggur á flótta
John Gilstrap: Flótti Natans -
„Nathan’s Run“. Warner Books.
1997. 368 síður.
BANDARÍSKI spennu-
sagnahöfundurinn John
Gilstrap sendi nýlega frá
sér sína fyrstu skáldsögu sem
ber heitið Flótti Natans á ís-
lensku en „Nathan’s Run“ á
frummálinu. Ef marka má slag-
orðin á bókarkápu og á fremstu
síðunum hefur sagan hlotið
nokkuð væna gagnrýni í Banda-
ríkjunum og að sumu leyti á hún
það skilið en öðru ekki. Hún
sver sig svolítið í ætt við Um-
bjóðandann eftir John Grisham
því hún segir af ungum dreng,
12 ára gömlum, sem leggur á
flótta og allir sem vettlingi geta
valdið reyna að hafa hendur í
hári hans; lögreglan er óð og
uppvæg að ná honum, föður-
bróðir hans, sem hefur litla sam-
úð með smælingjum, mafían,
sem á nokkurra hagsmuna að
gæta, og auðvitað fjölmiðlafólk,
sem tekst að lýsa uppgjörinu í
sögunni í beinni útsendingu um
öll Bandaríkin.
Utsjónarsamur drengur
Það er einnig nærtækt að líkja
Flótta Natans við sögur Charles
Dickens því drengur á auma ævi
á betrunarstofnun þaðan sem
hann strýkur en von um háar
fjárhæðir og Iíf í vellystingum ef
honum tekst að lifa af flóttann.
Svo sækir John Gilstrap í Stikils-
berja-Finn og jafnvel enn víðar
svo segja má að hann komi vel
undirbúinn til leiks og skili frá
sér lipurlega saminni sögu en
kannski full einfaldri.
í sem stystu máli greinir hún
frá því þegar Natan litli drepur
einn af gæslumönnunum í betr-
unarstofnuninni, þangað sem
hann hefur verið sendur eftir að
hafa stolið bíl frænda. Frændi
þessi er ódámur hinn mesti og
hefur farið illa með drenginn og
í raun hrakið hann í betrunar-
húsið. Drápið vekur talsverða
athygli vegna þess hve árás-
armaðui-inn er ungur að árum
og til þess að skýra frá sinni hlið
mála hringir Natan í vinsælan
símaþátt útvarpsins og greinir
þjóðinni frá því sem raunveru-
lega gerðist. Þannig fær hann
samúð lögreglumannsins, sem
stjórnar rannsókninni en svo vill
til að sá missti son sinn fyrir um
níu mánuðum í slysi. Frændi á
aftur enga samúð til handa hon-
um en hefur flækt mafíuna í
málið á einstaklega klaufalegan
hátt og fær að gjalda þess. Nat-
an er úrræðagóður sannarlega
en óvist er hvort hann sleppur
lifandi úr klóm réttvísinnar,
frænda og mafíunnar.
í beinni
Reyndar er það ekki alveg
rétt. Það er býsna öruggt mest-
allan tímann. Natan lítur ekki út
fyrir að vera neinn venjulegur 12
ára drengur. Hann er einstak-
lega klókur að snúa á alla þá sem
eru á eftir honum og sleppur
fremur billega úr klóm morð-
ingja. Þá er hann gæddur
óvenjulega þroskaðri framkomu
og talsmáti hans ber vott um af-
bragðsgott uppeldi enda hefur
hann lifað betri daga. Hann sýnir
af sér meiri félagslegan þroska
en nokkur persóna sögunnar sem
komin er á fullorðinsár. Þetta
gerir hann ekki að mjög spenn-
andi persónu og eykur ekld á trú-
verðugleika sögunnar. Maður
hefur það á tilfinningunni að um
harðfullorðinn einstakling sé að
ræða sem maður þarf ekki að
hafa nokkrar einustu áhyggjur af
þegar hann er eftir aJlt aðeins 12
ára, dauðskelfdur drengur á
flótta undan morðingjum.
Gilstrap bætir þennan galla
að nokki’u upp með frásagnar-
gleði og spennandi endalokum,
sem mjög eru samin undir áhrif-
um frá þekktum atburðum í nú-
tíma sjónvarpssögu Bandaríkj-
anna, flótta O.J. Simpsons og
barsmíðum á Rodney King. Frá-
sögnin er talsvert hröð og
spennandi framan af og í endann
en dettur niður um miðbikið;
nokkuð er um ofbeldi sem ætlað
er að vekja óhugnað og tekst
það. Þá eru persónumar dregn-
ar skýrum dráttum án þess að
vera sérlega áhugaverðar.
Segja má að þessi fyrsta
spennusaga Johns Gilstraps
sýni að nokkurs sé að vænta af
honum sem spennusagnahöfundi
í framtíðinni.
Arnaldur Indriðason
Tímalaus hetja
KVIKMYJVDIR
II ás k« I u I) íó ojí
It f 6 h ö 11 i n
„TOMORROW NEVER DIES
★ ★ ★
Leikstjóri: Roger Spottiswoode.
Handrit: Bruce Feirstein. Kvik-
myndatökustjóri: Robert Elswit. Tón-
list: David Arnold. Aðalhlutverk: Pi-
crce Brosnan.United Arists. 1997.
AHH, það er eitthvað öryggi í því
að fá James Bond aftur í bíó, einhver
feginleiki sem fylgir því. Heimurinn
er ekki svo breyttur eftir allt. Þrátt
fyrir hrun Sovétríkjanna og komm-
únismans í austri, endalok kalda
stríðsins, sigur svarta meirihlutans í
S-Afríku og fleiri stórsögulega at-
burði, sem færa ættu heiminn til
betri vegar, er ennþá þörf fyrir
Bond, þennan móralslausa breska
heiðursmann, kvennabósa og vemd-
ara vestrænnar siðmenningar. Eng-
inn hefur náð öðra eins langlífi á
hvíta tjaldinu og Bond. Jafnvel þótt
hann hafí orðið til í kalda stríðinu og
nærst á því löngum er hann tímalaus
hetja. Hver myndin á fætur annarri
hefur verið klónuð af þeirri næstu í
bráðum þrjá áratugi og enn hefur
enginn þorað að hrófla við upprana-
lega erfðaefninu eins og nýjasta
myndin, „Tomorrow Never Dies“,
sem frumsýnd var í gær, sannar.
Alltaf skal hann hafa sama aðdráttar-
aflið sem sigurvegari heimsins, sem
goðsöguleg vera og núorðið ekki síst
sem sagnfræðilegt fyrirbæri. Samt
er hann alltaf nýr, alltaf ferskur,
alltaf ti! í tuskið.
Og það veitir ekki af í þetta sinn
fremur en þau fyrri. Leikstjórinn
Roger Spottiswoode og handi-itshöf-
undurinn Brace Feirstein gera nýju
myndina í hinni klassísku Bondhefð
með litlu Bond-stuttmyndinni í upp-
hafí, frábærlega hönnuðu kynningar-
atriði og heimsendaplotti, sem minnir
á ofsalegar ráðagerðir Blofelds og
Goldfingers á árum áður. Jonathan
Pryce leikur fjölmiðlakóng, einhvers-
konar sambland af Murdoch og
Maxwell, sem finnst engar fréttir
nógu krassandi svo hann býr þær til
sjálfur og etur saman Kínverjum,
sem í nútímanum hafa tekið yfir sem
hið illa heimsveldi, og Bretum í S-
Kyrrahafi. Bond kemst að ráðagerð
hans og hefur eins og venjulega um
tvær sekúndur til þess að forða
heimsbyggðinni frá glötun.
Nýja myndin hefur það sem síðustu
mynd vantaði, litríkan súperbófa með
óskiljanleg heimsendaplön. Pryce nýtr
ur sín greinilega vel í rallunni og fer
auðvitað yfii- strikið eins og vera ber,
sem glataður snillingur. Brosnan
stendm- sig bærilega sem Bond af því
þess er gætt að hann fái ekki að segja
of mikið, varla nema einstaka góða
brandara, en er látinn hlaupa því
meira. Bondinn hans er lítið persónu-
legur en kaldhæðinn vel og ákaflega
ötull bardagamaður. Bondstúlkurnar
era fremur litlausar að þessu sinni
nema Judy Dench í hlutveriri M, sem
á bágt með að leyna aðdáun sinni á
njósnara hennar hátignar.
Hasarinh er ágætlega framleiddur
og keyrslan góð og tæknibrellurnar.
Það íylgir því gamalkunn tilfínning
að sjá Pinewood-upptökusalina hrist-
ast og skekjast eina ferðina enn í
lokauppgjörinu. Þarna er einnig góð-
ur eltingarleikur í þyrlu og fjarstýrð-
ur BMW, sem gleður augað. Og
þannig líður enn eitt ævintýrið um
glaumgosann í smókingnum, sem
bjargar heimsbyggðinni með undra-
verðum hætti á nokkurra ára fresti.
Við fóram út öragg í þeirri vissu að
heimurinn muni eftir allt ekki farast í
bili. Bond einfaldlega leyfir það ekki.
Arnaldur Indriðason
Laugavegi 118
Kringlunni
Hafnargötu 15, Keflavík
■ Safnmyndaalbúm með leiðbeiningum,
8 myndir fylgja með frítt kr. 498
■ Bakpoki, stór kr. 1.798
■ Bakpoki, minni kr. 798
■ Spil með góðum myndum á kr. 498
■ Augnskuggabox, hjartalaga kr. 398
■ Snyrtibox, ferkantað kr. 498
■ Lyklakippa, stór kr. 398
■ Lyklakippa, minni kr. 298
■ Glæsilegt pennaveski kr. 198
■ 8 myndir í pakka kr. 198
■ Einnig dagatöl með stórum og
góðum myndum sem hægt er að
innramma og fallegur gjafapappír
með Spice Girls myndum
Takmarkaáar birgðir, farið ekki í jólaköttinn og tryggií ykkur
vinsælustu gjafirnar á markainum