Morgunblaðið - 10.01.1998, Page 37

MORGUNBLAÐIÐ
AÐSENDAR GREINAR
LAUGARDAGUR 10. JANÚAR 1998 37 v
Ij
I
M
r
►
I
>
i
i
I
►
Umboðsmaður Alþingis
og blaðamennska DV
ÞAÐ var vonum
seinna að íslendingar
stofnuðu árið 1987 emb-
ætti umboðsmanns Al-
þingis, sem ég hef raun-
ar nefnt umboðsmann
almennings, svo sem
hann fyrst og fremst er.
Þann atburð má telja
eina mestu réttarbót
hérlendis á síðustu ára-
tugum þótt hljótt hafi
farið. Það er eins og
vera ber þegar vel er
unnið. Umboðsmaður
Alþingis, dr. Gaukur
Jörundsson og embætt-
islið hans, heíur að allra
sanngjamra manna
mati unnið þrekvirki á stuttum
starfstíma, ekki aðeins fyrir ís-
lenska stjómsýsluhætti og stjóm-
sýslurétt heldur fyrst og fremst
fyrir almenning, sem telur á sér
brotið í samskiptum við handhafa
framkvæmdavaldsins.
Þess vegna renna
mér til rifja ómálefna-
leg skrif í DV laugar-
daginn 27. desember
sl. með þessum fýrir-
sögnum: „Umboðs-
maður Alþingis: Af-
greiðsla allt of seinvirk
- óánægja vegna bið-
tíma.“
Samkvæmt venju-
legum lögmálum
tungumálsins og
gi-einarmerkj areglum
er ekki unnt að ætla
annað, en að í fyrir-
sögninni sé haft eftir
umboðsmanni Alþing-
is, sem raunar gat ver-
ið laukrétt með framkvæmd ís-
lenskrar stjómsýslu í huga. En svo
var aldeilis ekki því „fréttin" hefst
þannig: „Töluverðrar óánægju
gætir með störf umboðsmanns Al-
þingis vegna þess langa tíma sem
getur tekið frá því að mál eru send
Alþingi sýnir
umboðsmanni sínum
óvirðingu, segir Björn
Þ. Guðmundsson, með
því að taka ekki
ársskýrslu hans til
rækilegrar umræðu og
með því að skera
fjárveitingar til
embættisins við nögl.
til hans til afgreiðslu og þar til um-
sögn berst.“
Nú mætti ætla að uppi væri og
hefði verið í þjóðfélaginu talsverð
gagnrýnin umræða um störf um-
boðsmanns, sem blaðamaður rekti
og færði síðan gild rök fyrir álykt-
Björn Þ.
Guðmundsson
unum sínum á grundvelli stað-
reynda. En því var ekki að heilsa.
Framhald „fréttarinnar" er
þannig: „Einn viðmælenda DV
sagðist Kannast einhver við
orðatiltækið: „Ólyginn sagði mér“?
Sannleikurinn er þessi: Umboðs-
maður Alþingis hafði ekki fyrr haf-
ið störf en sumir umbjóðendanna,
alþingismenn og ráðherrar, fóru að
hafa horn í síðu embættis hans.
Benti ég m.a. á þetta í tveim grein-
um í Mbl. skömmu eftir stofnun
embættisins. Það var eins og þeir
hefðu ekki áttað sig á því hlutverki,
sem þeir fengu umboðsmanni með
lögunum. Þeir hrósuðu sér að vísu
af því að Islendingar væru komnir í
hóp siðaðra þjóða með setningu
löggjafar um aðhald að stjómsýsl-
unni en virtust gleyma því að eitt
af hlutverkum handhafa löggjafar-
valds er að veita handhöfum fram-
kvæmdarvaldsins aðhald. Til slíks
aðhalds og eftirlits voru og eru
raunar ýmsar heimildir bæði í
stjómarskrá og þingskaparlögum.
Af hverju hafa þær heimildir ekki
verið betur notaðar? Vegna þess að
þingræði er veikt á íslandi. Ráð-
herrar, handhafar framkvæmda-
valdsins, sem Alþingi á að hafa eft-
irlit með, em jafnframt þingmenn,
þ.e. handhafar löggjafarvalds. Þess
vegna mnnu á þá tvær grímur.
Auðvitað geri ég DV alltof hátt
undir höfði að virða „frétt“ þess
svars. Ég get hins vegar ekki orða
bundist að benda á að ef til væri
ærleg blaðamennska á íslandi, (!
myndi hún leiða í ljós, að Alþingi
hefur ekki aðeins sýnt umboðs-
manni sínum óvirðingu með því að
sinna ekki lögskipaðri skyldu sinni
að taka ársskýrslu hans til ræki-
legrar umræðu á Alþingi hvert ár,
heldur og ekki síður með því að
skera fjárveitingar til embættisins
svo við nögl að furðu vekur meðal
annarra þjóða, sem undrast um
leið afkastagetu hins unga íslenska
embættis, sem býr við húsnæðis-
kost og mannafla í engu samræmi
við þær skyldur sem því em með - ..
lögum lagðar á herðar.
Embætti umboðsmanns Alþingis
er að sjálfsögðu ekki hafíð yfir
gagnrýni fremur en aðrar opinber-
ar stofnanir. Gagnrýnin verður
hins vegar að byggjast á málefna-
legum gmnni. Þegar vegið er að
umboðsmanni með þeim hætti, sem
gert var í þessari „frétt“ DV, ber
Alþingi auðvitað sjálfu að taka upp
hanskann fyrir hann, sem stöðu
sinnar vegna getur ekki borið hönd
fyrir höfuð sér.
Höfundur er prófessor og forseti
lagadeildar Háskóla íslands.
PEUGEOT 306 SYMBIO
FRANSKA LJÓNIÐ HLAÐIÐ STAÐALBÚNAÐI Á LÉTTU VERÐI
1600 cc vél «90 hestöfl 5 gíra bein innsprautun^
regnskynjari á framrúðu ®
þokuljós að
framan
M vökva- og
veltistýri
> loftpúðar báðum megin • rafdrifnar rúður að framan • útvarp og
i segulband stillt með stöng í stýri • hœðarstillanlegt ökumannssœti
bílbeltastrekkjarar |§|fjarstýrðar samlœsingar með þjófavörn • litað
gler • höfuðpúðar i aftursœti • niðurfellanleg aftursœti 40/60w
I
i

s

rafdrifnir hliðarspeglar • rafgalvaníseraður hiti í afturrúðu
samlitir stuðarar • barnalœsingar á afturhurðum
MUNDU: PEUGEOT 306 SYMBI0 - VERÐ: 1.360.000 KR.