Morgunblaðið - 18.02.1998, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
MIÐVIKUDAGUR 18. FEBRÚAR 1998 23
á raftækjum og eldhúsáhöldum
Kælir — frystir
Mál: 141x55x60
Rétt verð kr. 48.400
Kælir — frystir
Mál: 154x55x60
Rétt verð kr. 51.900

Kælir — frystir
Mál: 160x60x60
Rétt verð kr. 64.600
Kæliskápur
Mál: 85x55x60
Rétt verð 34.800
Þurrkari
5 kg — báðar áttir.
Rétt verð kr. 35.500

Einar
Farestveit & Co. hf.
Borgartúni 28, sími 562 2900 / 562 2901
hverfís tálsýnina líkt og flugur um
ljóshjálm á líkan hátt og Rússar í
kringum Minningarkirkju Vil-
hjálms keisara í Berlín forðum
daga.
Nýir herrar héldu þó prýðilega í
hefðina og drógu dám hver af öðr-
um, þannig gaf Stalín út tilskipun
um þjóðlegt raunsæi í listum 1932,
en Þjóðverjar réðust gegn „úrkynj-
aðri list“ 1937.1 Rússlandi dreymdi
menn um risaminnismerki af Lenín
er tæki öllu öðru fram um umfang
og mikilleika, eitthvað í áttina að
Empire State Building í New York,
og Boris Iofan gerði líkan af árið
1933. í Þýskalandi fór Albert Speer
í skóna hans 1940 og bjó til líkan að
stórhöllinni Germaníu er lét
Brandenburger hliðið líta út eins
og eldspýtustokk!
Fyrir flóttafólkið á austurvegi
reyndist draumalandið og sælurík-
ið skammgóður vermir því margir
þein-a hurfu í Gulagið, voru líflátn-
ir eða sendir til baka, samkvæmt
sáttmála Hitlers og Stalíns 1939, og
þarnæst rakleitt í útrýmingarbúð-
irnar.
George Lewin, eða réttara
Herwarth Walden var einn þeirra
er litu vonaraugum í austurátt,
heimsótti mörg Sovétlýðveldi 1930
og greindi ítarlega frá því í sérhefti
af Sturm sama ár. A að hafa unnið
með verzlunarráði Sovétríkjanna
að uppbyggingu kaupstefnu í
Leipzig og alþjóðlegri heObrigðis-
sýningu í Dresden á líkum tíma.
Skyndilegt hvarf Walden til Rúss-
lands 1932 með allt hið dýrmæta
safn Sturm listhússins af óseldum
verkum skjólstæðinga sinna var
lengi ein af mestu ráðgátum list-
heimsins. Meðal þeirra var fjöldi
mikilvægra verka eftir Marc
Chagall. Með Walden fór ung kona,
Ellen Bork, þýðandi að atvinnu,
sem varð fljótlega þriðja eiginkona
hans. Lifði undir fjölda dulnefna í
Rússlandi, eitt þeirra var Walter
Sturm og skrifaði fjölda ritgerða í
Orðið, blað landflótta Þjóðverja.
Þar hélt hann meðal annars uppi
vörnum yfir úthverfa innsæinu, og
bar eindregið til baka að stílbrögð-
in væru runnin undan rótum fas-
ismans (!) eins og einhverjir munu
hafa haldið fram.
Þetta allt og margt fleira sem
legið hefur í þagnargildi upplýsir
sýningarski-áin stóra, Berlín-
/Moskva, einnig að Hei’warth
Walden var tekinn fastur á
Metropol hótelinu í Moskvu 13.
marz 1941 og lést í fangabúðum
Stalíns í borginni Saratow 31. októ-
ber 1941.
AFMÁNING augnaráðs. Heike Stephan ljósmyndaði Gabriele Kachold. Sýningin, bóheimar og alræði í ddr.
lander, René Schickele og Else La-
sker Schúler.
Árið 1912 stofnaði Walden ásamt
annarri konu sinni, sænska málar-
anum Nell Roselund, listhúsið
Sturm, sem markaði tímamót í
sögu núlista í Evrópu.
Opnaði með sýningunni Der
Blaue Reiter, Oskar Kokoschka,
Franz Flaum og expressjónistarn-
ir. Árið eftir setti hann saman
Fyrsta þýska haustsalinn, með
þátttöku listamanna eins og David
og Wladimir Burljuk, Marc
Chagall, Natalja Gontscharowa,
Georgi Jakulow, Alex Jawlensky,
WassOy Kandinsky og Marianne
von Werfekin. Auk þýskra og aust-
urrískra listamanna sýndi listhúsið
reglulega tO ársins 1922 verk eftir
rússnesk fædda listamenn líkt og
Alexander Archipenko, Marc
Chagall, WassOy Kandinsky og Iw-
an Puni.
Þessi þróun sýnir ljóslega hrifn-
ingu Þjóðverja á rússneskri list og
menningarsamskipti landanna voru
drjúg og safarík, ásarnir voru
Moskva og Berlín, þótt Dresden og
Múnchen kæmu einnig við sögu.
Þessi gagnkvæma aðdáun kom
fram í margri mynd. Þjóðverjar
gleyptu í sig rússneskar bókmennt-
ir, ekki síst Dostojevski og snilling-
urinn Stanislawski setti upp leik-
verk Gerharts Hauptmanns í
Moskvu, auk þess sem gestaleikhús
Stanislawskis naut^ ómældra vin-
sælda í Berlín. I Berlín voru
Næturathvarf Maxíms Gorkis og
Lifandi lík Leo Tolstojs sett upp af
leikhúsjöfrinum Max Reinhardt.
Þá var það í Berlín sem kvikmynd-
in Beitiskipið Potemkin eftir
Sergej Eisenstein hóf sigurför sína.
Wladimir Tatlin skóp með gler- og
stálturni sínum minnismerki fyrir
„Þriðju alþjóðlegu liststefnuna".
Tákn byggingarfræðilega stílsins,
liststefnu sem átti eftir að hafa
áhrif um alla Evrópu. Fílharmoníu-
hljómsveit Berlínar lék verk eftir
Alexander Skrjabin, en í Moskvu
var leikin tónlist Arnolds Schön-
bergs. Eftir nústflinn kom æsku-
stíllinn, úthverfa innsæið tók út
þroska í Þýskalandi og framtíðar-
stefnan festi rætur í Rússlandi.
Svarti ferningurinn og drottnunar-
stfll Kasimir Malevitsch, ásamt
hinu sértæka málverki Wassilly
Kandinskys urðu leiðistef fram-
sækinnar myndlistar í Evrópu, og
allra annarra sjónlista um leið.
Það merkilega gerðist að fyrri
heimsstyrjöldin varð til að þjóðirn-
ar tengdust mun nánari böndum,
einkum fyrir iðn- og tæknivæðing-
una sem þá var í algleymi. Svo kom
gullni áratugurinn, Die Goldene
Zwanziger Jahre, sem frambar
margt hið lífrænasta í list Þýska-
lands á tímabilinu, og um leið burt-
fluttra rússneskra listamanna. En
svo kom að því að þjóðernisstefn-
unni óx fiskur um hrygg í Þýska-
landi og á fáum árum urðu gagnger
umskipti. Þrátt fyrir allt trúðu
menn á byltinguna, öreigastéttina
og hinn nýja mann og nú brast
flótti í lið kommúnista, gyðinga og
menntamanna tfl Rússlands. Von-
arbjarmi bjartari tíma og heil-
brigðrar róttækni lýsti úr austri og
landflótta Þjóðverjar leituðu í þá
blekkingu líkt og Rússar höfðu áð-
ur leitað til Berlínar, sveimuðu um-
Takmarkað magn.
Stendur
til 21. febrúar.

Örbylgjuofn
19 lítra — 800 vött
Rétt verð 19.900
Ofn með helluborði
3 kerfa — hitablástur
Rétt verð 79.700
Rétt verð 3.490
LÍTIÐ ÚTLITSGALLAÐ:
6 manna uppþv.vél. Rétt verð 34.700. Nú 29.600.
Ennfremur vaskar — frystar — kæliskápar og m.fl.
Ryksuga
Rétt verð 14.800
Brauðrist
Rétt verð 1.990
Geislaspilar
Rétt verð 13.900
Halogen vinnulampi
150 w rétt verð 1.990
500 w rétt verð 3.200
Vofflujarn
Rétt verð 3.960
Kaffivél
8 bolla
Rétt verð 1.990
Orbylgjuofnaáhöld
Dósaopnari
Rétt verð 2.198