Morgunblaðið - 17.03.1998, Blaðsíða 1

112 SIÐUR B/C
STOFNAÐ 1913
63. TBL. 86. ÁRG. ÞRIÐJUDAGUR17. MARZ 1998 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
* ____________________
Israelar deila hart við Breta um heimsókn Robins Cooks til Jerúsalem
Samkomulagi
náð eftir hót-
anir Israela
Jerúsalem, London, Larnaca. Reuters.
ÍSRAELAR og Bretar komust í gær
að samkomulagi um að Robin Cook,
utanríkisráðherra Bretlands, færi til
landnámssvæðis gyðinga í Austur-
Jerúsalem í fylgd ísraelskrar sendi-
nefndar, ekki palestínskrar.
Hörð deila reis vegna fyrirhugaðr-
ar ferðar Cooks og höfðu ísraelar
hótað að útiloka Evrópusambandið
(ESB) frá þátttöku í friðarumleitun-
um fyrir botni Miðjarðarhafs ef
Cook léti verða af heimsókn til hæð-
ar sem heitir Har Homa á hebresku
og Jabal Abu Ghneim á arabísku, í
útjaðri A-Jerúsalem, sem Israelar
hertóku 1967. Bretar eru nú í forsæti
ráðherraróðs ESB.
Israelskur embættismaður sagði
að ísraelar litu svo á að Jerúsalem
heil og óskipt væri hluti af sjálfstæðu
ríki þeirra og að för Cooks gæti haft
áhrif á niðurstöðu viðræðna um end-
anlega niðurstöðu.
Tony Blair, forsætisráðherra
Bretlands, sagði í gær að Cook nyti
fulls stuðnings forsætisráðuneytis-
ins. „Utanríkisráðherrann verður að
fá að ráða nokkru um það hvert hann
fer,“ sagði talsmaður Blairs, og ítr-
ekaði að ákvörðun um heimsóknina
til landnámsins hefði verið tekin af
utanríkisráðherrum allra ESB-ríkj-
anna á fundi á laugardag.
Eftir að tekist hafði samkomulag
um ferð Cooks sagði aðstoðarmaður
Benjamins Netanyahus, forsætisráð-
herra Israels, að málið horfði „allt
öðruvísi við“. Aðstoðairnaðurinn
sagðist þó enn ekki skilja hvers vegna
Cook, í sinni fyrstu heimsókn til Isra-
els sem utanríkisráðherra, teldi nauð-
synlegt að fara til Har Homa.
Bandaríkjamenn
efast um árangur
James Rubin, talsmaður banda-
ríska utanríkisráðuneytisins, sagði í
gær að bandarísk stjómvöld teldu
ólíklegt að för Cooks til landnámsins
myndi draga úr spennu fyrir botni
Miðjai’ðarhafs. Það væri þó Cooks
sjálfs að ákveða hvert hann færi.
Taka Israela á Austur-Jerúsalem,
sem Palestínumenn hyggjast gera
að höfuðborg sjálfstæðs ríkis síns,
hefur aldrei verið viðurkennd af
þjóðum heims. Cook hóf í gær
þriggja daga fór um Mið-Austurlönd
í því augnamiði að koma friðarum-
leitunum af stað, en þær hafa legið
niðri í um það bil ár, eða síðan ísra-
elar leyfðu byggingaframkvæmdir á
landnámssvæðum gyðinga á Vestur-
bakkanum.
■ 19% undir/26
Reuters
STRANGTRÚAÐUR gyðingur fer inn á bresku ræðismannsskrifstof-
una í Jerúsalem í gær. I fyrrinótt voru mótmæli við heimsókn Cooks til
Har Homa máluð á húsið. „Har Homa er að eili'fu ísraelskt“ og „Cook
er andsemískur" var málað á húsið.
Mannréttindaráð SÞ
Wei gagn-
rýnir Vest-
urlönd
Brussel. Reuters.
WEI Jingsheng, hinn heims-
kunni kínverski andófsmaður,
gagnrýndi harkalega í gær
bæði Bandaríkin og Evrópu-
sambandið (ESB) fyrir að
standa ekki að nýrri ályktun
um mannréttindabrot í Kína á
ársfundi Mannréttindaráðs
Sameinuðu þjóðanna.
„Þetta er ... mjög óábyrg af-
staða sem ríkisstjórnir heims
taka,“ sagði Wei á blaða-
mannafundi í Brussel, þar sem
hann var í opinberri heimsókn.
Wei var með þessum orðum að
bregðast við tilkynningu
bandarískra stjómvalda frá
því um helgina um að þau
myndu ekki styðja ályktun þar
sem mannréttindaástandið í
Kína væri fordæmt.
Þessi ákvörðun Bandaríkja-
manna fylgdi í kjölfar ákvörð-
unar ESB-ríkjanna frá þvi í
febrúar um að leggja ekki nýja
ályktun um Kína fyrir Mann-
réttindaráðið í ár, en það kom
saman í Genf í gær. Bæði
Bandaríkin og ESB sögðu
ástæður þessa vera að rekja til
merkjanlegrar viðleitni Kína-
stjómar að bæta orðstír sinn í
mannréttindamálum.
Wei spáði því að það eina
sem hlytist af þessari ákvörð-
un Bandaríkjamanna væri að
kommúnistastjórnin í Peking
myndi herða á kúgun eigin
þjóðar.
Engar viðræður enn um framtíð Kosovo-héraðs
Reuters
KOSOVO-albanskar konur veifa brauðhleifum í mótmælagöngu við
Pristina í gær, sem óeirðalögreglumenn stöðvuðu. Konurnar vildu
ganga til Drenica, en á því svæði létu serbensk yfirvöld til skarar
skrfða gegn meintum aðskilnaðarsinnum fyrr í mánuðinum og fólk
sem þar býr líður skort vegna einangrunar.
Clinton „forviða“ á
ásökunum Willeys
Washington. Reuters.
Albanir
slaka á
kröfum
Pristina. Reuters.
ALBANIR í Kosovo neituðu í gær
að eiga viðræður við yfirvöld í Ser-
bíu en gáfu jafnframt í skyn, að
krafa þeirra um fullt sjálfstæði
væri ekki skilyrði fyrir viðræðum
síðar með milligöngu vestrænna
ríkja.
„Það þarf milligöngumann til að
Albanir og Serbar geti hist, svo ekki
sé talað um eiginlegar viðræður,"
sagði Skelzen Maliqi, albanskur
embættismaður í Pristina, í gær en
á sama tíma kom serbnesk lögregla
í veg fyrir fjöldagöngu albanskra
kvenna frá borginni til tveggja
þorpa þar sem 80 manns féllu í val-
inn í árás serbneskra hermanna
fyrr í mánuðinum.
Azem Vllasi, sem var formaður
kommúnistaflokksins í Kosovo á
síðasta áratug og er enn valdamikill
í héraðinu, sagði í gær, að Felipe
Gonzalez, sendimaður Evrópusam-
bandsins og fyrrverandi forsætis-
ráðherra Spánar, ætti að hafa milli-
göngu í væntanlegum viðræðum en
án þess að setja nokkur skilyrði.
Sagði hann, að krafan um sjálfstætt
Kosovo ætti heldur ekki að standa í
vegi fyrir viðræðum en ekki mætti
hafna henni fyrirfram. Albanir settu
hins vegar það skilyrði fyrir viðræð-
um við stjórnina í Belgrad, að hún
flytti burt afar fjölmennt lögreglulið
frá héraðinu og samþykkti, að
stríðsglæpadómstóll Sameinuðu
þjóðanna rannsakaði mannvígin í
þorpunum.
Talið er, að Albanir í Kosovo hafi
slakað á kröfunni um fullt sjálfstæði
vegna þrýstings frá Bandaríkjunum
og Evrópusambandinu, sem leggja
áherslu á, að þeir sættist á sjálf-
stjórn innan Júgóslavíu.
í gær var tilkynnt um að fulltrúar
stórveldanna sex, sem saman
mynda samskiptahópinn svokallaða,
myndu hittast hinn 25. þessa mán-
aðar í Bonn til að ráða ráðum sínum
um framhald aðgerða vegna
ástandsins í Kosovo.
BILL Clinton, forseti Bandaríkj-
anna, kvaðst í gær „forviða og von-
svikinn“ vegna ásakana Kathleen
Willey á hendur honum um kynferð-
islega áreitni og meinsæri. Sagði
forsetinn að ekkert ámælisvert hefði
gerst á fundi þeirra tveggja í Hvíta
húsinu.
Willey er íyrrverandi starfsmaður
Hvíta hússins og á sunnudag sakaði
hún forsetann um að hafa borið ljúg-
vitni er hann neitaði því eiðsvarinn í
yfirlýsingu að hafa áreitt hana kyn-
ferðislega.
Hvíta húsið birti í gær afrit af tíu
bréfum sem Willey sendi Clinton á
tímabilinu frá í maí 1993 til nóvem-
ber 1993, og einnig afrit af svarbréf-
um frá forsetanum.
Clinton hefur viðurkennt að hafa
átt fund með Willey og að hafa tekið
utan um hana en kveðst einungis
hafa ætlað að hugga hana, því henni
hafi liðið illa vegna fjárhagsörðug-
leika er eiginmaður hennar hafi átt
við að etja.
Embættismaður í Hvíta húsinu
sagði að þótt framburður Willey
hljómaði trúverðugar en orð Paulu
Jones, sem hefur ákært forsetann
íyrir kynferðislega áreitni, vissu ein-
ungis tveir hvað hefði raunverulega
gerst. „Eg sé [því] ekki að þetta
breyti neinu, þegar allt kemur til
alls.“
Fyrrverandi háttsettur starfs-
maður Hvíta hússins sagði hins veg-
ar að þessir síðustu atburðir væru
„erfiðari viðfangs en þeir sem áður
hafa orðið“.
Orrin Hatch, formaður dóms-
málanefndar öldungadeildar þings-
ins, sagði að ef ásakanirnar í garð
forsetans reyndust sannar væru
„dagar hans á forsetastóli taldir".
■ Willey sakar Clinton/24
------------------
Rau hyg-g-st
fara frá
JOHANNES Rau, forsætisráð-
herra Nordrhein-Westphalen, fjöl-
mennasta þýzka sambandslandsins,
tilkynnti í gær að hann hygðist
segja af sér snemma í sumar, eftir
19 ár í embætti. Sagðist hann meðal
annars vilja taka þetta skref til að
leggja baráttu JafnaðaiTnanna-
flokksins, SPD, fyrir kosningar til
Sambandsþingsins í haust lið.
Arftaki Raus verður Wolfgang
Clement, ráðherra efnahagsmála
Nordrhein-Westphalen, en hann er
náinn pólitískur samherji Gerhards
Schröders, kanzlaraefnis SPD.
Leiðtogar SPD komu saman í
Bonn í gær til að ganga formlega
frá kosningastefnuskrá flokksins.