Morgunblaðið - 29.05.1998, Side 6

6 FÖSTUDAGUR 29. MAÍ1998
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Morgunblaðið/Halldór
S
Lokaæfing fyrir ungfrú Island
LOKAÆFING fyrir keppnina um titilinn ungfrú fs- Þátttakendur ei*u 22 víðsvegar að af landinu og
land fór fram á Broadway í gær en sjálf keppnin munu stúlkurnar koma fram í kvöldklæðnaði og
verður haldin í kvöld. baðfatnaði.
Hæstiréttur dæmir tvo arkitekta til greiðslu skaðabóta
Greiða 3 milljónir fyr-
ir rangt val á þakdúk
Útflutningsverð sjávarafurða hefur
hækkað mun meira en ráð var fyrir gert
Þjóðhagsspá
endurskoðuð
ARKITEKTARNIR Gylfi Guðjóns-
son og Ingimundur Sveinsson voru í
gær dæmdir í Hæstarétti til að
greiða Verslunarmannafélagi
Reykjavíkur þrjár milljónir króna
auk dráttarvaxta frá því í nóvember
1995 og málskostnaðar, 700 þús.
krónur, vegna vals á þakdúk, sem
lagður var á hús við Hvassaleiti
5&-58. Húsið reisti VR í þágu aldr-
aðra félagsmanna sinna.
Gylfi og Ingimundur voru arki-
tektar hússins. Þak þess er nánast
alveg flatt og reis ágreiningur um
val þeirra á dúk á þakið. VR taldi
dúkinn, sem valinn var, ónothæfan
og krafðist skaðabóta af arkitektun-
um vegna vanrækslu þeirra við val
á dúknum.
í dómi Hæstaréttar er það m.a.
rakið að sérstök ástæða hafi verið
til að vanda vel til frágangs þaksins
og vals á þakdúk vegna þess að
lekavandamál frá sléttum þökum sé
þekkt vandamál á Islandi. Þá kem-
ur einnig fram að framleiðandi
dúksins, sem valinn var, framleiði
einnig aðra tegund og sé hún ætluð
á þök en dúkurinn, sem valinn var,
ekki. Faliist er á með VR að arki-
tektarnir, sem selji sérfræðiþjón-
ustu á þessu sviði, hafi ekki kynnt
sér með viðhlítandi hætti umrædd-
an dúk, áður en þeir ákváðu að hann
skyldi notaður á húsið.
Önnur málning notuð en verk-
lýsing sagði til um
Arkitektarnir vísuðu til þess að
dúkur sá er þeir völdu hafi áður
verið notaður hérlendis sem þak-
dúkur með góðum árangri, t.d. á
þak Húss verslunarinnar, enda hafi
honum verið haldið vel við þar með
réttri yfirborðsmálningu. Þeir báru
einnig fyrir sig að vikið hafi verið
frá verklýsingu um að á hann skyldi
bera bronsmálningu.
Þess í stað hafi epoxý áltjara verið
borin á. Auk þess bentu þeir á að
ekkert hefði komið fram um að hún
hefði verið borin á nema í upphafi,
þ.e. vorið 1986, og geti sá skortur á
viðhaldi hafa átt sinn þátt í því hve
illa dúkurinn hafi enst.
VR studdi kröfur sínar við mat
dómkvaddra manna frá því í júlí
1992 en þá komust þeir að því að
dúkurinn væri að verða ónýtur. I
niðurstöðu dómsins sagði að arki-
tektunum hefði hvorki tekist að
sýna fram á né gera líklegt að
ástæðum, sem þeir beri ekki ábyrgð
á, megi kenna um að dúkurinn eyði-
lagðist.
Til grundvallar var lagt að gerð
dúksins sjálfs hafi leitt til þess að
hann varð ónothæfur og eyðilagðist
á fáum árum við þær aðstæður sem
á húsinu voru.
Dóminn kváðu upp hæstaréttar-
dómararnir Markús Sigurbjörns-
son, Arnljótur Björnsson og Gunn-
laugur Claessen. Othar Öm Peter-
sen hrl. flutti málið íyrir Gylfa og
Ingimund og Jóhannes Albert Sæv-
arsson hdl. fyrir Verslunarmannafé-
lag Reykjavíkur.
GERA má ráð fyrir að útflutnings-
verð á sjávarafurðum verði veru-
lega hæma í ár en gert var ráð fyr-
ir í þjóðhagsspá og einnig er útlit
fyrir að innflutningur geti vaxið
talsvert meira í ár en spár stóðu til
þegar miðað er við innflutning
fyrstu mánuði ársins. Unnið er að
endurskoðun þjóðhagsspár og er
gert ráð fyrir að hún verði birt
undir lok júnímánaðar.
í þjóðhagsspá var gert ráð fyrir
að verðlag á sjávarafurðum yi’ði að
meðaltali í ár 2% hærra en það var
að meðaltali á síðasta ári. Verðlag
sjávarafurða hækkaði mikið á síð-
ari hluta síðasta árs og hefur orðið
framhald á þeim hækkunum það
sem af er þessu ári og er nú gert
ráð fyrir ef fram fer sem horfir að
verðlag sjávarafurða í ár geti orðið
að meðaltali rúmlega 10% hærra
en það var á síðasta ári. Sem dæmi
má nefna að verðvísitala sjávaraf-
urða í SDR var 105,4 í júní fyrra,
en í apríl nú var hún 119,6. í nýjum
Hagvísum Þjóðhagsstofnunar
kemur fram að verðlagið mælt í
SDR hækkaði um 8,8% frá upphafi
til loka ársins 1997 og hefur síðan
hækkað um 2,8% til viðbótar. Segir
einnig að tillögur Hafrannsókna-
stofnunar um hækkun aflamarks á
næsta fiskveiðiári gefi tilefni til að
ætla að árferði muni enn batna í
sjávarútvegi.
í hagvísunum er einnig fjallað
um innflutning og þá miklu aukn-
ingu sem varð á honum á fyrsta
fjórðungi ársins í samanburði við
sama tímabil í fyrra. Kemur fram
að verulegan hluta aukningarinnar
megi rekja til innflutnings á flug-
vél, auk þess sem innflutningur á
fyrsta ársfjórðungi síðasta árs hafi
verið tiltölulega lítill. Að teknu til-
liti til þessa og miðað við sömu
aukningu innflutnings út árið megi
gera ráð fyrir að aukning innflutn-
ings verði rúmlega 12% að raun-
gildi milli ára, en ekki 8,4% eins og
reiknað var með í þjóðhagsspá.
Atvinnuleysið um 3%
í hagvísunum kemur einnig fram
að atvinnuleysi hefur farið jafnt og
þétt minnkandi á síðustu misserum
og ef þróunin verði sú sama það
sem eftir lifir ársins þá verði það
að jafnaði 3% á árinu.
Friðrik M. Baldursson, forstjóri
Þjóðhagsstofnunar, sagði aðspurð-
ur að það væru ákveðnar vísbend-
ingar um það að þrýstingur væri
að aukast í efnahagslífinu og þær
sýndu að nauðsynlegt væri að fara
með gát. Að hans mati væru hins
vegar engar ótvíræðar vísbending-
ar um það að hlutimir væru að fara
úr böndunum. Þetta væri því
spurning um skynsamlega stefnu í
efnahagsmálum næstu mánuðina.
Verðvísitala sjávarafurða 1996-98
iSDR, 1986 = 100
119,6
125
120
115
----------110
Árstíðabundin
leiðrétting
-------------105
1998
•t~t™ t.i—i—i— 100
JFMAMJ JÁSONDJ FMAMJ JÁSONDJ FMAMJ
Umræðu óskað um skiptingu
á auknum aflaheimildum
SIGRÍÐUR Jóhannesdóttir, þingmaður Alþýðu-
bandalags og óháðra, óskaði eftir því við forseta Al-
þingis á þingfundi í gær að hann beitti sér fyrir því
að umræður færu fram um það, áður en þing færi
heim í sumar, hvort skipta bæri auknum aflaheim-
ildum með öðrum hætti en gert væri ráð fyrir í nú-
gildandi lögum. Tilefni þessarar óskar hennar er sú
staðreynd að Hafrannsóknastofnun hefur lagt til að
aflahámark í þorski á næsta fiskveiðiári verði 250
þúsund tonn sem er aukning um 32 þúsund tonn frá
tillögum stofnunarinnar frá því í fyrra.
„Eg hef orðið vör við það á ferðum mínum um
landið að menn hafa bundið miklar vonir við að
auknum aflaheimildum kynni að verða skipt með
öðrum hætti en með sjálfkrafa útdeilingu til þeirra
sem nú eiga heimildimar," sagði hún. „Til dæmis
verði hluta þeirra dreift til þeirra byggða sem hafa
farið illa út úr kvótaflóttanum á undanfómum ár-
um, þegar misvitrir útgerðarmenn hafa svipt heilu
byggðarlögin sínu lífsviðurværi. Ég vil fyrir mitt
leyti leggja til að forseti beiti sér fyrir því að um-
ræða fari fram um þetta mál áður en vorþingi lýk-
ur. Annað væri fullkomið skeytingarleysi við fólk í
þeim byggðum sem hafa farið illa út úr núgildandi
fískveiðistjómunarkerfí.“
Nokkrir þingmenn tóku undir þessa ósk Siginðar
um umræðumar, þar á meðal Gísli S. Einarsson og
Svanfríður Jónasdóttir, þingflokki jafnaðarmanna.
Sú síðamefnda sagði m.a. að í tillögu jafnaðar-
manna um veiðileyfagjald væri m.a. bent á aðferð
sem fælist í því að selja viðbótarkvóta. „Það væri
meira í takt við réttlætiskennd þjóðarinnar en það
gjafakvótakerfi sem hér er viðhaldið og stutt af rík-
isstjóminni," sagði hún.
Engar breytingar í vændum
Svavar Gestsson, þingmaður Alþýðubandalags
og óháðra, tók einnig undir ósk flokkssystur sinnar
og beindi því til Þorsteins Pálssonar sjávarútvegs-
ráðherra hvort hann væri tilbúinn til þess að beita
sér fyrir slíkri umræðu. í svari sjávarútvegsráð-
herra kom m.a. fram að það stæði ekki til af hálfu
ríkisstjórnarinnar að flytja á þessu þingi frumvarp
til laga um að breyta umræddum reglum í fiskveiði-
stjórnunarlögunum. Komi þessi mál á hinn bóginn
til umræðu á Alþingi muni hann taka þátt í þeim
umræðum.
Sigríður Jóhannesdóttir var ekki ánægð með
þessi svör ráðherra og sagði að hún hefði viijað að
það yrði reynt að úthluta þeim veiðiheimildum sem
umfram væru núna með nýjum hætti, en ekki með
því að veita þeim „mest sem hafa mest“, eins og
hún orðaði það.
Rannveig Guðmundsdóttir, þingflokki jafnaðar-
manna, tók einnig til máls og spurði m.a. hve lengi
ríldsstjómin ætlaði að gefa frá sér veiðiheimildim-
ar, óveidda fiskinn sem þjóðin ætti, og úthluta þeim
til fán-a. „Það verður spumingin ekki bara í þessum
sal, enda við að fara heim eftir viku, heldur úti um
allt þjóðfélag," sagði hún.
Ekki rétt að bjóða upp
Einar K. Guðfinnsson, þingmaður Sjálfstæðis-
flokks, kvaddi sér einnig hljóðs og taldi það rétt að
menn hefðu hlutina í réttu samhengi. „Árum og
áratugum saman byggði þessi þjóð afkomu sína á
því að hér væri hægt að draga úr sjónum 300 til 400
þúsund tonn af þorski árlega. Þær útgerðir og þeir
útgerðarstaðir sem þá urðu fyrir mestri skerðingu
þegar ákvörðun var tekin um það að færa leyfilegt
aflamark niður fyrir 200 þúsund tonn, niður í 150
þúsund tonn, eru núna að sjá fram á örlítið skárri
tíð.
Örlítið skárri tíð með því að það er tekin ákvörðun
um það að fara eitthvað upp undir 250 þúsund tonn
af þorski. Og þá fara menn að tala um það sem sér-
stakt réttlætismál að koma í veg fyrir það að þessar
útgerðir, þessh' útgerðai’staðir, þessir sjómenn fái
þessar aflaheimildh' til þess að vinna með. Það sé
fremur í nafni réttlætisins að bjóða þetta allt saman
upp,“ sagði hann meðal annars.
Alþingi
Hálendis-
og húsnæð-
isfrumvörp
samþykkt
HÁLENDISFRUMVÖRP
rikisstjórnarinnar auk hús-
næðisfrumvarpsins voru af-
greidd sem lög frá Alþingi í
gær. Þjóðlendufrumvarpið
var samþykkt með 42 sam-
hljóða atkvæðum, frum-
varpið um rannsóknir og
nýtingu á auðlindum í jörðu
var samþykkt með 33 at-
kvæðum gegn 16 og sveitar-
stjórnarfrumvarpið var
samþykkt með 32 atkvæð-
um gegn 8. Níu þingmenn
greiddu ekki atkvæði í at-
kvæðagreiðslu um síðast-
nefnda frumvarpið, þar á
meðal Ólafur Örn Haralds-
son, þingmaður Framsókn-
arflokks. Þá var húsnæðis-
frumvarpið samþykkt með
33 atkvæðum gegn 15.