Morgunblaðið - 18.07.1998, Blaðsíða 25

MORGUNBLAÐIÐ
AÐSENDAR GREINAR
LAUGARDAGUR 18. JÚLÍ 1998 25
Sannleikurinn
í málinu
UNDANFARIÐ hefi
ég hallazt að því, að ég
ætti að draga úr blaða-
skrifum mínum, og
dregur margt til þess.
En seinustu dagana
hafa geyst fram á víg-
velli blaðanna menn,
sem flutt hafa magnaðar
lygar og blekkingar um
mikilvæg mál. Ég á við
kvótamálið. Mér ofbýð-
ur að sjá að til skuli
menn sem leggi nafn sitt
við slíka iðju. Mikil verð-
mæti eru í húfi - milj-
arðar, hagsmunir alþýðu
manna. En samt. Ann-
ars vegar standa sægreifar með
gjafafé sitt - ekki aflafé eins og
Kveldúlfur og Alliance - hins vegar
sjúklingai- og fátækt fólk.
Skrif Bjarna Hafþórs Helgasonar
eru ágætt dæmi. Hann kynnir sig
sem framkvæmdastjóra Útvegs-
mannafélags Norðurlands. Honum
liggur hátt rómur. Hann er að vinna
fyrir kaupinu sínu. Þarna liggja
miklir hagsmunir - miklir peningar
- en samt. Er allt leyfilegt, ef pen-
ingar eru annars vegar? Allt heiðar-
legt fólk þekkir svarið.
Lýgur Bjarni? Já. Skoðum málið
einu sinni enn.
Hann segir: „Með orðinu gjafa-
kvóti er gefið í skyn að útgerðin fái
aflaheimildir ókeypis“ (leturbreyting
mín). Honum finnst að það gleymist
„hvað það kostar að sækja fiskinn“.
Hann á við net, öngla, troll, skip, út>
gerðarkostnað. (Morgunblaðið 10.7.).
Þess vegna feli orðið „gjafakvóti" í
sér blekkingu, sem er ætlað að æra
upp tiltekna kennd i fólki. Hann
meinar og segir öfund. Það þarf ótrú-
lega kokhreysti til að senda almenn-
ingi svona grófa lygi. Hvemig sem
málinu er velkt: Gjöf er gjöf.
Lögin um fiskveiðar takmarka það
magn fisks sem veiða má. Þessi tak-
mörkun er óhjákvæmileg. Oflun
fisksins kostar peninga, segir Bjarni.
Þar með talin veiðiheimildin, kvót-
inn, öllum nema þeim sem rikisvald-
ið úthlutar honum
ókeypis. Útvaldir fá
ókeypis hlut í aflanum,
þeir sem fá kvótann
gefins, hina dýrmætu
veiðiheimild gefins.
Hinir verða að kaupa
hana vilji þeir komast á
sjóinn til veiða. þetta
skilja víst allir nema
Bjarni - nema það liggi
langtum ver í málinu;
Bjarni fari með ósann-
indi.
Útgerðarmaðurinn
sem fær gjafakvótann
þarf ekki að sækja
neinn fisk í hafið. Hann
þarf ekki að stunda neina útgerð til
þess að öðlast gróðann. Hann þarf
ekki að kaupa þá möskva sem eru í
netinu, öngla á línuna, enn síður ábót,
troll eða veiðiskip. Hann þai’f aðeins
Kvótinn heimilar hlut-
deild í veiðunum,
segir Benjamín H.J.
Eiríksson, sem ríkis-
valdið hefír takmarkað
við tiltölulega lítinn
hóp manna.
að tala við þann næsta í biðröðinni,
samdægurs, ef svo vill verkast, og
selja honum gjafakvótann. Kvótasal-
an nemur miljörðum króna árlega.
Til þess að hirða þessa peninga þarf
útgerðarmaðurinn alls ekki að bleyta
neitt veiðarfæri sjálfur. Þessi við-
skipti eru í fullum gangi allt árið svo
að segja - í allra augsýn.
Með kvótanum beitir ríliið valdi
sínu tíl þess að takmarka aflann.
Kvótinn er eins konar einokunartæki.
Einokun skapar gróða þar sem hann
var ekki áður. Eg hefi áður bent á
Afengisverslun Ríkisins sem dæmi.
Þjóðin er ekki grænni en svo að hún
skilur þetta. Hún skilur að Bjami fer
Benjamín H.J.
Eiríksson
ekkert val eiga um það hvers lenzk-
ir lénsherrar okkar verða. Enda
skiptir það kannski engu máli hvort
ójafnaðarmenn eru íslenzkir eða út-
lendir.
Hvar ó hvar...
Af málsvörum gjafakvótans er
aðeins einn maður sem ver hann af
sannfæringu að því er virðist og
það er Raspútín Sjálfstæðisflokks-
ins, Hannes Hólmsteinn. Ekki
ætla ég að spá Davíð Oddssyni ör-
lögum vesalings Nikulásar, en þó
Sá flokkur sem einu
sinni hélt því fram að
sjálfs væri höndin holl-
ust, segir Bárður Hall-
dórsson, ætti að fara í
endurhæfingu og læra
þetta allt upp á nýtt.
segir mér hugur um að keisara-
veldi hans sé komið á fallanda fót
og held ég að gott sjálfstæðisfólk
ætti að fara að hugsa svolítið um
það hvort það ætlar að fylgja hin-
um nýja Raspútín inn í „myrka
lögsögu" útgerðarmannanna svo
maður vitni nú til höfuðskáldanna.
Hann hefur líka lagt til að Sjálf-
stæðisflokkur og Framsóknar-
flokkur sameinist sem er lang-
skynsamlegasta sameiningartil-
laga sem komið hefur fram síðan
1929. Hvað sem menn vilja segja
um Hannes Hólmstein verður það
ekki frá honum tekið að hann hef-
ur verið helzti hugmyndafræðing-
ur Sjálfstæðisflokksins. Hann á
því mikinn þátt í að leiða þann
flokk frá því að vera merkisberi
frelsis og réttlætis í að verða
helzta skálkaskjól sérhagsmuna og
einokunar. Þess vegna er samein-
ingartiliagan svona skynsamleg.
Hann er því fjarri því að vera
áhrifalaus í íslenzkum stjórnmál-
um. Þeir sem hugmyndir fóstra og
færa fram hafa oft mikil völd. En
það er svo sem ekki þar fyrir að
hugmyndafræðingar hafa verið
misjafnir allt frá Rósenberg og
Röhm til Raspútín s.
En hvar eru allir einkaframtaks-
mennirnir í iðnaðinum? Hvar eru
hinir galvösku framkvæmdamenn?
Hvar eru kaupmenn sem hafa
komið upp góðum fyrirtækjum
með búhyggindum, menn sem
byrjuðu með tvær hendur tómar
og börðust áfram til auðs? Hvar
eru þeir góðu lýðræðissinnar sem
einu sinni stigu á stokk og sóru
frelsinu eiða? Hvert fóru þeir
menn sem töldu frelsið og lýðræðið
betra en smánarbrauð? Hvar er
fólkið á íslandi sem hefði getað
tekið undir með Benjamín Frank-
lín og sagt: Þeir sem eru reiðubún-
ir til að afsala sér frelsinu til þess
að kaupa sér stundarfrið - verð-
skulda hvorki frið né frelsi!
Já, hvað varð um
ílokk Ólafs og Bjarna?
Einu sinni var þetta fólk í Sjálf-
stæðisflokknum. Hvar eru nú hinir
skapmiklu verjendur einkafram-
taksins? Er ekkert orðið eftir nema
geðlitlir gelgæar sem hafa þá hug-
sjón eina að ganga um eins og þeir
séu að koma út úr gamalli framtíð-
arhrollvekju með carnegíprógram í
hjartastað og ekkert í heilastað. Er
virkilega svo komið fyrir því fólki
sem eitt sinn fylkti sér undir fána
ekki með rétt mál, þegar hann segir
að útgerðin skapi gróðann án ráðstaf-
ana ríkisvaldsins, þeirra ráðstafana
sem heita kvóti, gjafakvóti. Kvótinn
heimilar hlutdeild í veiðunum, sem
ríkisvaldið hefir takmarkað við tiltölu-
lega h'tinn hóp manna.
Kostnaðurinn, sem Bjami býsnast
yfir, er kostnaðurinn við öflun físks-
ins, ekki kvótans, sem er gefins. Þetta
er blekking hans. Hann ruglar saman
öflun fisksins og öflun kvótans. Þetta
rugl á að rugla lesendur hans.
Nú er það svo, að útgerðarmaður-
inn þarf ekki einu sinni að afla fisks-
ins. Hann getur aflað gróðans án
fisksins. - Allt sem hann þarf að
gera er að selja kvótann. En hann
getur líka aflað sér skriffinna, til
þess að fegra þetta framferði í aug-
um kjósendanna, því að allir heilvita
menn hljóta að sjá, að svona fyrir-
komulag getur ekki gengið til lengd-
ar hjá upplýstri og frjálsri þjóð. Eft-
ir næstu kosningar hlýtur fyrir-
komulagið að hverfa, þrátt fyrir
Steingrím J. Sigfússon og kompaní.
Annars er best að tala varlega í
þessu máli eins og fleirum. Málstað
hinna útvöldu, þessara með gjafa-
kvótann, gæti borist einhver óvænt-
ur liðsauki. Einn slíkur er þegar
kominn í leitirnar.
Fyrh- mörgum áratugum las ég at-
hyglisverða grein eftir amerískan
kommúnistaforingja, sem hét Fis-
her. Hann hafði orðið viðskila við fé-
laga sína. Fisher skrifaði grein um
það, hvernig hugsjónir dæju. Hann
hélt því fram, að þær dæju í sveifl-
um, stærri og stærri sveiflum, til
„vinstri“, til „hægri“, til skiptis.
Hann virtist sjá fyrir faðmlög
Hitlers og Stalíns.
I dag erum við öll vitni að því, að
leifar gamla kommúnistaflokksins
eru gengnar til Uðs við hina útvöldu,
menn Bjarna Hafþórs, mennina með
miljarðana, þessa með gjafakvótann.
Vér gömlu mennirnir fáum að lokum
að sjá allt gerast, einnig hið ótrúleg-
asta. Vér sjáum í dag kommúnistana,
þessa fáu sem enn halda dauðahaldi í
kommúnismann, berjast í fremstu og
heimtufrekustu liðsveit stórauð-
valdsins. Otrúlegt en satt. Hvað seg-
ir ekki Fisher: Sveiflurnar verða sí-
fellt öfgafýllri til vinstri, til hægri, til
vinstri, til hægri, lengra og lengra,
þannig deyja hugsjónirnar.
Höfundur er hagfræðingur og fv.
hankastjóri.
Ólafs og Bjarna og trúði því að
frelsið væri öllu öðru verðmætara
og að allir ættu að vera sjálfbjarga
og allir ættu að hafa jafnan rétt til
að bjarga sér, að það ætli nú að
fara að lifa á gjafakvótum á öllum
sviðum - og þiggja hann úr drif-
hvítum höndum Þorsteins Pálsson-
ar? Getur nú ekki einhver úr þess-
um hópi stigið fram á sviðið - mér
liggur við að segja - hvorum megin
línunnar sem hann vill standa - þó
ekki væri til annars en að leysa
mann undan því að eiga orðastað
við menn sem tala á hátíðisdegi
sjómanna um að útgerðarmenn
hafi sáð einhverju í sjóinn eða þá
sem halda að þessi umræða snúist
um að snúa út úr nöfnum samtaka
og setja þau í stuðla. Að endingu
þetta: Svona rétt til að eyða þessu
eilífa tali um fórnir útgerðar-
manna. Háðu útgerðannenn ein-
hver landhelgisstríð? Hafa þeir
kostað baráttuna fyrir landhelg-
inni? Og svo þetta: Það er miklu
betra fyrir lífeyrisþega að fá beint í
hendur 67 þúsund krónur í leigu-
tekjur fyrir aðgang að sameign
þjóðarinnar heldur en að láta ein-
hverja lífeyrissjóði sem þeir ráða
engu um kaupa og selja bréf. Sá
flokkur sem einu sinni hélt því
fram að sjálfs væri höndin hollust
ætti að fara í endurhæfingu og
læra þetta allt upp á nýtt og
flokksmennirnir ættu að fara að
lesa sér svolítið til um rússneska
sögu í aldarbyrjun því það er eina
von þeirra til þess að þokunni svifi
frá og þeir komi auga á ný á það að
þeir sem eru tilbúnir að afsala sér
frelsinu fyrir stundarfrið verð-
skulda hvorki frið né frelsi!
Höfundur er varafomi. Samtaka um
þjóðm-eign.
Dauðhræddir
menn
ÞORSTEINN Páls-
sop, umboðsmaður
LIU í sjávarútvegs-
málum, þarf ekki langt
að sækja draumsýn
sína um Vestfirði sem
sumarleyfisstað.
Frá upphafi hefir
umboðsmaður þessi
jarmað sama sönginn,
þegar brotið hefir ver-
ið upp á lífsnauðsyn-
legum breytingum á
núverandi óskapnaði í
fiskveiðistjóm: Það á
að fara að leggja
drápsklyfjaskatta á
sjávarútveginn!
Skatta, sem munu sliga atvinnu-
greinina! Þorsteinn tekur dæmi af
Básafelli á Isafirði í Morgunblað-
inu sl. fimmtudag, og telur að til-
lögur Sverris myndu hafa í fór með
sér 250 milljóna króna aukaskatt-
heimtu á fyrirtækið.
Spurning: Hversu háa upphæð
þyrfti Básafell að greiða, ef það
ætti að kaupa þær veiðiheimildir,
sem það hefir yfír að ráða? Og
hverjum yrði greitt fyrir þær
heimildir?
Svar: Milljarða króna og gi-eiðsl-
urnar myndu renna til þeirra, sem
eru í náðinni og Kristján í LIU út-
hlutar gjafakvóta og Þorsteinn
Pálsson afgreiðir. Andvirði sam-
eignar þjóðarinnar, sem gjafa-
kvótamenn stinga í eigin vasa.
Önnur spurning, sem Vestfirð-
ingar skilja: Norðurtanginn á Isa-
firði var seldur fyrir 550 milljónir
króna. Hvað var selt? Hverjir
fengu þær greiðslur?
Svar: Söluvaran var eingöngu
auðlind þjóðarinnar, sameign
hennar að lögum. Þeir sem greiðsl-
urnar fengu voru aðeins 5 - fimm -
aðilar af 270 þúsund manna eig-
endahópi.
Þorsteinn Pálsson og hans nótar
halda því fram að aðgangur að auð-
lindinni verði að vera ókeypis ef
fyrirtæki í sjávarútvegi eigi að
komast af. A sama tíma selja gjafa-
kvótamenn öðrum í greininni að-
gang fyrir ævintýralegar upphæðir.
Eða leigja og hirða sjálfir allan af-
rakstur af löglegri eign allra lands-
manna. Allir þeir fjármunir, sem
keypt er fyrir eða leigt, eru úr sjó
dregnir. Fullyrðingin um að sjávar-
útvegurinn sé ekki aflögufær um að
greiða hóflegt gjald fyrir aðgang að
auðlindum sjávar virðist þessvegna
eingöngu eiga við þegar um það er
að tefla að réttir eigendur hljóti af-
raksturinn. Á hinn bóginn nógir
peningar til handa lénsherrunum.
Blessaður Einar
minn Oddur ryðst
fram á ritvöllinn í
sama Morgunblaði og
er mikið niðri íýrir
sem vonlegt er.
Greinilega sár og
ákaflega móður. Hann
er þingmaður Vest-
firðinga og flaut inn á
þing í síðustu kosning-
um á því æruorði sínu
og hins þingmannsins,
Einars Guðfinnssonar,
að þeir myndu aldrei
styðja ríkisstjóm, sem
Sverrir fylgdi óbreyttri stefnu
Hermannsson í fiskveiðimálum. Svo
vitað sé hafa þeir nafnar ekki einu
sinni gert tilraun til að standa við
orð sín. Eina afrekið þeirra á kjör-
tímabilinu er að koma á stein-
bítskvóta til bölvunar fyrir Vest-
firðinga, enda engar vísindalegar
Vestfirzkur sjávarút-
vegur, segir Sverrir
Hermannsson er í and-
arslitrunum vegna
kvótakerfis Þorsteins
Pálssonar.
röksemdir sem liggja til þeirrar
ráðabreytni.
Ur vöndu er því að ráða fyrir þá
nafna og vandséð hvernig þeir ætla
að ganga fyrir vestfirzka kjósendur
í næstu kosningum og biðja um at-
kvæði þeirra.
Nú veit Einar Oddur jafnvel og
aðrir, að til landauðnar horfir á
Vestfjörðum undir núverandi kerfi.
Hverjar eru þá hans tillögur til úr-
bóta? Undanbragðalaust svar
óskast.
Það verður augljóslega ekki
hrist fram úr erminni að ráða bót á
því ófremdarástandi, sem núver-
andi fiskveiðistjórnarkerfi hefir
leitt okkur í. Margra ráða þarf efa-
laust að neyta og ráðagerða við
ófyrirséðum agnúum á fram-
kvæmdinni. En í þeim efnum er
vilji áreiðanlega allt sem þarf.
Að lokum fýrirspum til vinar
míns, Einars Odds: Hvernig lízt
honum á tillögu mína um að gefa
bátaflotanum óheft einkaleyfi til
nýtingar miðanna innan 30 míln-
anna í tvö ár, og nota tímann og
reynsluna til frekari áforma?
Höfundur er fv. bankastjóri.
I steinprýði
STANGARHYL7, SIMI 567 2777
fyrir
steinsteypu.
Léttir
meöfærilegir
viöhaldslitlir.
Ávallt fyrirliggiandi. /
Góð varahlutaþjónusta.
Þ. ÞQBGRÍMSS0N & C0 Ármúla 29. simi 38640
FYRIRLIG6JAHDI: GÖLFSLlPIVÉLIR - RIPPER ÞJÖPPUR - DJELUR
STEYPUSftGIR - HRJERIVÉLftR - SA6AR6LÖB - Viiaiut (ramleiisla.