Morgunblaðið - 18.07.1998, Qupperneq 34

'34 LAUGARDAGUR 18 . JÚLÍ 1998
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ
INGÓLFUR MARINÓ
PÁLSSON
+ Ingólfur Marinó
Pálsscn fæddist
í Berufirði í Reyk-
hólasveit 3. janúar
1928. Hann andað-
ist á Dvalarheimili
aldraðra í Borgar-
nesi 10. júlí síðast-
liðinn. Foreldrar
hans voru Páll
Finnbogi Gislason
og Guðbjörg Guð-
mundsdóttir. Systk-
ini Ingólfs eru Gísli
Kristinn, Anna Mar-
grét og Halldór,
hálfsystkini voru
Jón Oskar Pálsson og Ingibjörg
Pálsdóttir, bæði látin.
Eftirlifandi eiginkona Ingólfs
er Hólmfríður Finnsdóttir frá
Geirmundarstöðum á Skarðs-
strönd, f. 26. maí 1927. Þau
giftu sig 11. nóvember 1950.
Börn þeirra eru: 1) Bragi, f. 20.
september 1951, d. 2. apríl
1971. 2) Valgeir, f. 14. febrúar
1953, kvæntur Jóhönnu Þ.
Björnsdóttur. Synir þeirra eru
Björn Sólmar, f. 23. ágúst 1981,
og Ingólfur Hólmar, f. 15. júlí
1985. Dóttir Valgeirs er Kristín,
f. 21. mars 1979. 3) Guðbjörg, f.
16. júb' 1954, gift Gunnari Ragn-
arssyni. Börn þeirra eru Inga
Hólmfríður, f. 10. nóvember
1975, sambýlismaður hennar er
Jónas Þorkelsson og sonur
þeirra er Gunnar Bragi, f. 20.
janúar 1998. Ragnar, f. 22. maí
1979, og Elín Ósk, f. 20. ágúst
1990. 4) Finnur, f. 2. desember
1956, sambýliskona hans er
Guðríður Ebba Pálsdóttir. Son-
ur þeirra er Arnór Tumi, f. 16.
október 1996. Dóttir Ebbu er
Sigurrós Guðríðardóttir, f. 20.
nóvember 1988. 5) Páll, f. 14.
júlí 1959, kvæntur Guðmundu
Oliversdóttur. Börn þeirra eru
Hafrún, f. 8. mars 1984, og
Hjörtur, f. 29. maí
1987. Sonur Guð-
mundu er Fannar
Baldursson, f. 25.
september 1974. 6)
Þórður, f. 11. októ-
ber 1960. 7) Harald-
ur, f. 28. júní 1963.
Dætur hans eru
Tinna, f. 3. mars
1990, og Sólrún
Sesselja, f. 28. mars
1996. 8) Steinunn, f.
29. ágúst 1964, gift
Helga Val Friðriks-
syni. 9) Baldur, f.
29. júh' 1965.
Ingólfur ólst upp í Berufirði til
sex ára aldurs, en fluttist síðan
með foreldrum og systkinum að
Skerðingsstöðum í sömu sveit,
þar sem þau bjuggu í tíu ár.
Fjölskyldan fluttist þá að Reyk-
hólum og síðar að Litlu-Grund í
Reykhólasveit. Arið 1949
kynntist hann Hólmfríði, eftir-
lifandi eiginkonu sinni, og
bjuggu þau með foreldrum hans
á Litlu-Grund þar til árið 1952
er þau fluttust að Höllustöðum í
Reykhólasveit. Þar voru þau í
eitt ár, fóru þá að Barmi þar
sem þau bjuggu með Gísla bróð-
ur hans og eiginkonu hans,
Arndísi Sveinsdóttur. Arið 1955
fluttust þau hjónin síðan að
Straumfjarðartungu í Mikla-
holtshreppi á Snæfellsnesi og
voru þar búsett þangað til
Ingólfur fluttist á Dvalarheimili
aldraðra í Borgarnesi í júní
1997.
Ingólfur var bóndi alla sína
starfsævi en með búskapnum
starfaði hann hjá Vegagerð rík-
isins, fyrst í Reykhólasveit, en
síðar á Snæfellsnesi.
títför Ingólfs fer fram frá Fá-
skrúðarbakkakirkju í Mikla-
holtshreppi í dag og hefst at-
höfnin klukkan 15.
Þegar leiðir skilja þá koma upp í
hugann minningar frá liðnum ár-
um. I dag skilja leiðir okkar og
pabba míns, Ingólfs í Straumfjarð-
artungu eða Inga afa eins og hann
hefur ævinlega verið kallaður á
mínu heimili. Honum eigum við
margt að þakka. Hans ævi var ekki
alltaf dans á rósum þótt aldrei
mætti sjá þess merki í hans við-
^Ynóti, hvorki að hann kvartaði yfir
sínu hlutskipti né öfundaði aðra.
Það hefur ekki verið auðvelt að
fæða og klæða allan þann hóp
barna sem við systkinin erum og
við þann húsakost sem var heima í
sveit allt fram til ársins 1974. í litla
húsinu, sem var 36 m2 og ris, ól-
umst við upp níu systkinin ásamt
pabba og mömmu og alltaf voru
bæði börn og fullorðnir í vist heima
á sumrin. Alltaf var í hans huga
hægt að taka við fleirum, fæða og
hýsa þá sem vildu koma. Á árinu
1975 lauk hann við af sinni miklu
seiglu og dugnaði að byggja nýtt
hús heima en upp frá því fór óðum
-*fækkandi í heimili þar sem systkin-
in fluttust eitt af öðru að heiman.
Hann hafði þá byggt allan húsa-
kost upp í Straumfjarðartungu og
ræktað öll þau tún sem til voru.
Þetta útheimti oft langan vinnudag
og því til viðbótar vann pabbi nær
alltaf hjá Vegagerðinni sem lausa-
maður bæði í vinnuflokkum, svo og
einn síns liðs við að lagfæra stikur,
ræsi og fleira sem aflögu hafði far-
ið. Slík vinna hlýtur að hafa reynt
mikið bæði á líkama og sál.
Nú þegar að leiðarlokum er
komið skiljum við betur hversu
mikið pabbi lagði á sig fyrir okkur
og maður hugsar oft nú hversu bet-
ur hefði verið hægt að þakka hon-
um fyrir. Minningin um þennan
hægláta og örugga mann sem
pabbi hafði að geyma er okkur gott
veganesti sem viljum taka hann til
fyrirmyndar. Stundirnar sem við
Guðmunda, Fannar, Hafrún og
Hjörtur höfum átt saman í sveit-
inni eru ógleymanlegar og okkur
dýrmætar. Hann var sérstaklega
laginn að hæna að sér böm og
sjaldan leið nema stutt stund þegar
barnabömin sem og önnur börn
komu í sveitina þar til þau vom
komin í kjöltu hans. Hann var blíð-
ur maður og einlægur og mátti
helst ekki sjá neitt bágt hjá öðram.
Þótt pabbi væri með eindæmum
hæglátur maður þá gat hann alltaf
unnt barnabömunum að galsast og
ærslast heima og vildi helst ærsl-
ast með þeim. Svo vora hinar
stundimar okkur báðum dýrmæt-
ar, sem við sátum í eldhúsinu og
ræddum saman í rólegheitunum,
og jafnvel þótt ekkert væri til um-
ræðu þá var hægt að njóta þagnar-
innar með honum. Eg reyndi alltaf
í þeim fjölmörgu ferðum sem ég
hef átt á milli Olafsvíkur og
Reykjavíkur nú í seinni tíð að
koma við hjá honum enda bað hann
þess og bætti því svo við að ekki
þyrfti að staldra nema stutt við.
Augnabliks stans, geta sagt ein-
hverjar stuttar fréttir, helst af okk-
Formáli minningargreina
ÆSKILEGT er að minningargreinum fylgi á sérblaði upplýsingar um
hvar og hvenær sá, sem fjallað er um, er fæddur, hvar og hvenær dá-
inn, um foreldra hans, systkini, maka og böm, skólagöngu og störf og
loks hvaðan útför hans fer fram. Ætlast er til að þessar upplýsingar
komi aðeins fram í formálanum, sem er feitletraður, en ekki í greinun-
um sjálfum.
ar nánustu og að geta heilsast og
kvaðst með faðmlagi og kossi var
okkur báðum mikilvægt.
Það hlutskipti sem þú hlaust nú
síðasta árið, vissu allir sem þig
þekktu, að ekki átti við þig. Við vit-
um að vel er tekið á móti þér og
biðjum þess að þér líði vel.
Við viljum þakka þér elsku
pabbi, Ingi afi, fyrir allt sem þú
gerðir fyrir okkur og varst okkur.
Með þessum ljóðlínum kveðjum þig
með söknuði en geymum minning-
una um þig í hjarta okkar:
Góðvildin var greypt í hug og sál
og geislaði frá hveijum andhtsdrætti.
Glettni og kímni gæddi allt sitt mál,
græskulaust, en létti skap og bætti.
Sumum er slík hjálparhendi léð
að hika aldrei nætur jafnt sem daga.
Geta ekkert aumt né dapurt séð
án þess helst að bæta um og laga.
(Jakob Jónsson)
Elsku mamma, Fríða amma,
Guð styrki þig í þeirri miklu sorg
sem yfir okkur öllum hvílir í dag.
Páll, Guðmunda, Fannar,
Hafrún og Hjörtur.
Elsku afi minn. Þegar mamma
sagði mér að þú værir búin að yfir-
gefa þennan heim var eins og
hjarta mínu hefði verið kippt út í
smátíma. Sársaukinn var svo mikill
að ég kom ekki upp orði. Svo þegar
ég áttaði mig á þessu fóra tárin að
streyma. Ég gat ekki trúað því að
þú værir ekki lengur hér hjá okk-
ur, enda þótt þú værir í raun og
vera búinn að yfirgefa þennan
heim að nokkru leyti.
Ég fór að rifja upp ýmislegt sem
ég hafði verið að bralla í sveitinni
hjá þér og ömmu. Ég man að æs-
ingurinn var svo mikill í mér að fá
að fara með þér í fjósið og fjárhús-
ið að ég rétt mundi eftir því að
hendast úr náttkjólnum og í útifót-
in. Ég þurfti að fara út til að kíkja
á hana Móra mína sem þú gafst
mér, sem síðar var svo skírð Úr-
súla líka. Og krúttlega beljan sem
var með holu hjá framlöppinni. Ég
man líka þegar ég var að koma til
ykkar í Strympu og þið tókuð á
móti mér opnum örmum. Amma
með sitt góða knús og kossa og svo
þú með kossi og þínu yndislega
kinnarispi með skegginu þínu. Þess
verður rosalega saknað enda þótt
maður hafi hlaupið í burtu frá því
þá.
Það er svo margt sem mig lang-
ar til að rifja upp og minna þig á en
ég veit að þú manst þetta eins vel
og ég og að þú átt eftir að geyma
þetta hjá þér þar sem þú ert núna.
Takk fyrir alla væntumþykju og
ást sem þú sýndir mér allt mitt líf.
Ég sakna þess að geta ekki komið í
sveitina til þín og ömmu þar sem
alltaf var svo gaman. Friður sé
með þér, elsku afi minn, og þú veist
að við munum gæta ömmu fyrir
þig. Elsku amma mín og fjölskylda,
guð veri með ykkur í þessari sorg
sem við göngum í gegnum saman.
Kristín Valgeirsdóttir.
Sumarið 1955 varð bændafólki,
og raunar fleirum afar þungt í
skauti. Þá gengu yfir landið sunn-
an- og vestanvert sleitulausar rign-
ingar, aðeins rofnar af tveim eða
þrem flæsudögum allt frá síðari
hluta júní og framundir miðjan
september og náðust nær engin
hey í hlöður fyrr en þá. En grasið
óx og það lagðist á túnum, enda var
tiltölulega hlýtt í veðri og allt
reyndi þetta ákaflega á sálarþrek-
ið.
Þá um vorið, áður en ósköpin
hófust, nánar tiltekið hinn 31. maí,
fluttust í sveitina okkar, Mikla-
holtshreppinn, ung hjón með börn
sín þrjú vestan úr Reykhólasveit
og tóku sér bólfestu í Straumfjarð-
artungu. Bamafjöldinn átti reynd-
ar eftir að þrefaldast á áranum
sem í hönd fóra. Jafnan hefur mér
fundist sem koma þessara hjóna í
nágrennið og kynnin við þau um
sumarið og haustið hafi birst mér
sem einskonar geisli gegnum grá-
mósku þessa sumars og hafi sá
geisli skinið mér æ síðan og ekki
dofnað með árunum.
Þarna voru komin hjónin Ingólf-
ur Pálsson og Hólmfríður Finns-
dóttir (ævinlega kölluð Fríða) og
vora ekki til þess komin að tjalda
til einnar nætur þar í Straumfjarð-
artungu, heldur bjuggu þar búi
sínu vel á fimmta tug ára, eða allt
til þess að heilsu Ingólfs þraut að
fullu. Forsjóninni vora þau ávallt
þakklát fyrir að hafa leitt þau að
þessari landlitlu en fögra jörð sem
er eitt samfellt graslendi, með víð-
sýni til allra átta, og þar undu þau
hag sinum hið besta. Tókust skjótt
góð kynni með þeim og nágrönnum
sem og öðram sveitungum og vin-
sæld áunnu þau sér í einni svipan.
Nú er Ingólfur, vinur okkar,
horfinn á eilífðarbraut og sem ég
reyni að beita penna til þess að
minnast hans, þá verður konan
hans, hún Fríða, jafnan í sviðsljósi
huga míns, svo samhent sem þau
vora, og ég finn sárt til þess að þau
vilja ekki koma í huga mér fallegu
orðin sem ég vildi viðhafa um
kynni mín af þeim hjónum og öll
góðu samskiptin við þau og til að
þakka vináttu þeirra og órofa
tryggð við okkur hjónin í Dal.
Straumfjarðartunga var ríkis-
eign þegar Ingólfur fluttist þangað
með fjölskylduna. Af jörðinni viku
þá gömul hjón sem lengi höfðu búið
þar, þau Éinbjörn Þórðarson og
Ragnheiður Kristjánsdóttir, góð-
gjöm og vel metin á allan hátt en
höfðu varla að neinu leyti gengið á
hönd nýrra tíma í búskaparháttum.
Aðkoma ungu hjónanna á jörðina
var ekki góð, svo ekki sé fastara að
orði kveðið. Húsakostur næsta
fomfálegur og hrörlegur, þægindi
öll í lágmarki og tún lítið og lítt til
þess fallið að beita á það þeirri vél-
tækni sem þá var þó til staðar í
sveitum.
Tækjakostur unga bóndans var
líka svo sem enginn til að beita á
vélgeng tún þó til væra, ef ég man
rétt. Reyndar enginn bústofn held-
ur, nema hvað jörðinni fylgdi ein
kýr og tólf ær. Líkast því sem þau
kæmu að ónumdu landi, blásnauð
af þessa heims gæðum, en þeim
mun auðugri af sjálfsbjargarhvöt
sem entist þeim til þeirra afreka að
koma upp á tiltölulega skömmum
tíma húsakosti öllum að þeirra
tíma hæfi og rækta tún svo skipti
tugum hektara, jafnframt því að
ala upp og koma til manns stórum
barnahópi. Það var auðvitað ómælt
erfiði og strit sem þessu fylgdi og
viðvarandi fjárhagserfiðleikar, en í
því vora þau mjög sama sinnis,
Straumfjarðartunguhjón, „að láta
ekki baslið smækka sig“ og það var
aldrei sút eða kveinan á þeim bæ.
Oftar en hitt voru það gamanyrðin
sem fuku, enda fékk maður fljótt
að kynnast því að snar þáttur í eðli
Ingólfs var „húmorinn“ létti sem
honum var svo tamt að beita og
hafði ævinlega á hraðbergi, stund-
um blandinn græskulausri smá-
striðni og í þessu sem mörgu öðru
var Fríða honum ekki ósvipuð. Á
hverju sem gekk brást ekki að til
þeirra var gleði og skemmtan að
sækja og það var ekki síst þessi
eðlisþáttur sem gerði það að verk-
um að fólk laðaðist að þeim. Þó
mættu þeim raunir á h'fsgöngunni
þyngri en í meðallagi. Sú fyrst að
framburður þein-a fæddist and-
vana og löngu síðar sú að missa
elsta soninn af slysfórum rétt tví-
tugan að aldri. Þetta vora að sjálf-
sögðu gríðarleg áfóll sem tóku
mjög á þau, en þeim var áskapað
það andlega þrek að láta hvergi
bugast þótt nærri þeim væri geng-
ið. Níu urðu börnin sem á legg
komust og ólust upp í húsakynnum
svo þröngum að tilgangslítið er að
lýsa þeim fyrir fólki nútímans og
verður ekki reynt hér. Seinna meir
reistu þau hjónin sér vandað og
veglegt íbúðarhús en þá var reynd-
ar svo komið að flest barnanna
vora að heiman flutt.
Það var eins og dæmigert fyrir
margar jarðir í sveitum þessa
lands hvernig búskapurinn reis og
hneig í Straumfjarðartungu.
Nokkum veginn stóðst á endurn að
þegar byggingar allar höfðu verið
reistar og fylltar gagnsömum bú-
peningi, þá lá leiðin niður. Það var
svo sem engin viðstaða á tindinum.
Almennar þjóðlífsbreytingar sáu
fyrir því. Fjósið, sem ætlunin var
að stækka síðar meir, tæmdist af
kúm og síðan fækkaði fénu jafnt og
þétt og er nú aflagður búskapur
allur í Straumfjarðartungu. Þetta
er alkunn og of kunn saga úr sveit-
um.
I átján ár var Ingólfur leiguliði
ríkisins á jörðinni, en sumarið 1973
náði hann og þau hjón, að festa
kaup á henni og þar með merkum
og langþráðum áfanga í lífinu. Eft-
ir það fengu þau að fullu notið
þeirra hlunninda sem jörðinni
fylgja af veiði í Straumfjarðará og
breytti það miklu um fjárhag
þeirra, svo ekki sé minnst á þann
tilfinningalega mun sem er á því að
vita sig búa á eigin jörð.
Þegar fram liðu stundir og böm-
in uxu til verka heimafyrir tók
Ingólfur í æ ríkara mæli að sækja
ýmsa þá vinnu sem til féll í ná-
grenninu, og mætti þar til nefna
verkstæðisvinnu, kúasæðingar og
þá einkum og sér í lagi vinnu hjá
Vegagerð ríkisins, sem varð að lok-
um aðalstarf hans. Fyrir nú utan
það hvað liðsinnis hans var oft leit-
að við margvísleg störf á ná-
grannabæjum og fór undirritaður
ekki varhluta af hjálpsemi hans.
Launin fvrir þá vinnu voru þó löng-
um létt í vasa. Hann var eftirsóttur
til allra starfa, ekki svo mjög vegna
þess að þar færi harðsnúinn vinnu-
þjarkm-, eða hamhleypa til verka,
heldur miklu fremur vegna þess að
störf sín öll leysti hann af hendi af
einstakri alúð og allt að því nostur-
samlegri vandvirkni og hafðist allt
með hægðinni, en engum látum.
En hæst bar þó það hvað öllum
þótti gott að hafa hann í návist
sinni í störfum og fannst allt ganga
betur þar sem hann var nærri.
Ingólfur, og þau hjónin bæði,
voru miklir dýravinir og umgeng-
ust búfé sitt af persónulegri alúð
og nærfærni og dýrin hændust að
þeim og urðu þeim handgengin
mörg hver. Þau vora einnig mjög
góðir uppalendur barnanna sinna
og veittu þeim allt sem þau fengu
miðlað, hvort sem var úr sjóði efnis
eða anda. Ingólfúr var einstaklega
góður bömum og barngæska hans
fylgdi honum inn í óminnið sem
hann dvaldi í síðustu árin. Börn
vora löngum í kringum hann sem
ekki aðrir sáu, og þessum blessuðu
börnum vildi hann hygla og gera
gott. Þetta var í senn sorglegt og
fagurt.
Við Ingólfur áttum afskaplega
mikið og gott samstarf á allri okkar
búskapartíð og ég er á því að held-
ur hafi hallað á mig síðari árin, en
ekki mikið við því að gera eins og
komið er málum. Það eina sem ég
get að síðustu gert er að færa fram
þakkir okkar hjónanna frá Dal fyr-
ir kynnin við hann og þau Straum-
fjarðartunguhjón og fagna þeirri
vináttu sem ríkir milli okkar barna
og þeirra.
Eitt með öðra áttum við Ingólfur
sameiginlegt. Einn löst munu ýms-
ir segja. Báðum fannst okkur gott
tóbak. Og nú er það spurningin
mikla, sem ég fyrir mitt leyti á
ósvarað, hvort við eigum eftir að
tylla okkur niður í góða veðrinu
handanheims og fá okkur í pípu
saman og ræða málin eins og forð-
um, eða hvort við munum sofa
svefni draumlausum í moldinni fyr-
ir vestan, í kirkjugarðinum að Fá-
skrúðarbakka, þar sem Ingólfur
verður borinn til hinstu hvflu í dag
við hlið Braga, sonar síns.
Hvortveggja tilhugsunin er svo
sem ágæt.
Við, hjónin frá Dal, þökkum þér,
góði vinur, fyrir okkar hönd og
annarra fyrrverandi sveitunga,
áratuga samfylgd, um leið og við
vottum aðstandendum öllum ríka
samúð.
Erlendur Halldórsson
frá Dal.