Morgunblaðið - 02.10.1998, Qupperneq 1

STOFNAÐ 1913
223. TBL. 86. ÁRG. FÖSTUDAGUR 2. OKTÓBER 1998 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
Fundur öryggisráðs Sameinuðu þjóðanna
Fjöldamorð Serba
í Kosovo fordæmd
Washington. Reuters.
BANDARÍKJAMENN lýstu yfir því
í gærkvöldi að Slobodan Milosevic,
forseta Júgóslavíu, bæri að kalla her-
lið Serba á brott frá Kosovo-héraði
hið fyrsta. Aðeins með því móti fengi
hann afstýrt því að herafli Atlants-
hafsbandalagsins (NATO) gerði loft-
árásir á sveitii’ Serba í héraðinu.
Öryggisráð Sameinuðu þjóðanna
(SP) kom saman til fundar í gær-
kvöldi og var í lok fundarins birt yfir-
lýsing þar sem fjöldamorð Serba í
nokkrum þorpum Albana í Kosovo-
héraði voru fordæmd.
Mike McCurry, talsmaður Bill
Clintons Bandaríkjaforseta, sagði að
Milosevic yrði að bregðast við kröf-
um Vesturlanda um að kalla her-
sveitir sínar á brott úr Kosovo, sem
tilheyrir Júgóslavíu en þar eru Al-
banar í miklum meirihluta. Umþótt-
unartími forsetans væri senn á þrot-
um. Talsmaðurinn tók þó fram að
enn væri ekki öll von úti um að unnt
reyndist að leysa deiluna um Kosovo
með friðsamlegum hætti. Til þess
yrði Milosevic hins vegar að verða
Verð
hríðfellur
á mörk-
uðum
New York. Reuters.
DOW Jones-vísitalan í New
York lækkaði um 210 stig, eða
2,5%, í gær, og var í 7.632,53
stigum við lokun. Vísitalan féll
samtals um 12,4% frá byrjun
júlí til septemberloka, og er
það versta ársfjórðungsút-
koman í átta ár.
Dow Jones hefur aðeins
þrisvar fallið um meira en 10%
á einum degi, og í öll skiptin
var það í októbermánuði. I
ljósi verðfallsins undanfarna
daga búa kaupahéðnar á Wall
Street sig því undir það
versta.
Nikkei-vísitalan ekki
lægri í 12 ár
Verð hélt einnig áfram að
falla á mörkuðum í Asíu og
Evrópu. I Tókýó lækkaði
Nikkei-vísitalan um 1,6% og
hefur ekki verið lægri í tólf ár.
Pýska DAX-vísitalan lækkaði
um 7,59%, FTSE-vísitalan í
London lækkaði um 3% og í
París lækkaði CAC-vísitalan
um 5%.
Sérfræðingar sögðu í gær að
sú staðreynd að vaxtalækkun-
in, sem ákveðin var í Banda-
ríkjunum á þriðjudag, hefði
verið minni en búist hafði verið
við, hefði haft áhrif á mörkuð-
um. Otta gætti um að í vænd-
um kynni að vera efnahags-
samdráttur um heim allan.
þegar í stað við kröfum Sameinuðu
þjóðanna og kalla herliðið til baka.
„Fram til þessa hefur hann jafnan
gefið eftir þegar hann stendur
frammi fyrh’ diplómatískum þrýst-
ingi sem aukinn er með hótun um
hernaðaraðgerðir,“ sagði McCurry.
Madeleine Albright, utanrikisráð-
heira Bandaríkjanna, tók í sama
streng en bætti við að Bandaríkja-
menn væru tilbúnir að beita hervaldi.
Ódæðismenn verði sóttir til saka
Öryggisráð Sameinuðu þjóðanna
kom saman i gærkvöldi og var birt í
lok fundarins fréttatilkynning þar
sem fjöldamorð Serba í héraðinu
voru fordæmd. Serbar halda því
fram að ásakanir um fjöldamorð eigi
ekki við rök að styðjast en frétta-
mönnum í Kosovo hafa verið sýndar
fjöldagrafir sem hafa að geyma lík
óbreyttra borgara sem vh’ðast hafa
verið teknir af lifi. Vitað er að 36
menn hið minnsta hafa verið myrtir í
þremur albönskum þorpum í
Kosovo.
í samþykkt öryggisráðsins sagði
að enn væru þúsundir manna á flótta
vegna átakanna í Kosovo. Var þess
krafist að stjórnvöld í Belgrad nafn-
greindu þá sem ábyrgð bæru á
óhæfuverkunum í Kosovo og sæktu
þá til saka. Þá var þess farið á leit
við stríðsglæpadómstól Sameinuðu
þjóðanna í Haag að hann rannsakaði
einnig fjöldamorðin í héraðinu.
Athygli vakti að í þeim hiuta
ályktunarinnar var ekki vísað bein-
línis til ábyrgðar Serba. Að auki var
vísað til ályktunar öryggisráðsins
frá því í síðustu viku þess efnis að
Serbum beri tafarlaust að hætta
hernaðaraðgerðum í Kosovo. Var
þess krafist að þeir virtu ályktun
þessa.
Fréttatilkynning á borð við þá
sem samþykkt var hefur ekkert
lagagildi og telst ekki opinbert skjal.
Hún er hins vegar talin nauðsynleg-
ur pólitískur undanfari ákveði
NATÖ að láta til skarar skríða gegn
hersveitum Serba í Bosníu í sam-
ræmi við fyrri hótanir.
Reuters
Stúdentar mótmæla í Moskvu
NÝ „framkvæmdanefnd" valda-
mestu ráðherra stjórnarinnar í
Rússlandi fundaði í gær um að-
gerðir til að binda enda á efna-
hagskreppuna í landinu. Jevgení
Prímakov forsætisráðherra vís-
aði því alfarið á bug að aftur yrði
horfið til miðstýringar og hafta-
stefnu sovéttímans. Meðan ráða-
mennirnir ræddu efnahagsvand-
ann efndu námsmenn til mót-
mæla í stærstu borgum Rúss-
lands til að krefjast hærri náms-
styrkja.
■ Afturhvarf/25
Reuters
GERHARD Schröder, verðandi kanzlari Þýzkalands (t.h.), og
Joschka Fischer, forystumaður græningja, umkringdir frétta-
mönnum eftir óformlegar viðræður þeirra um myndun nýrrar rík-
isstjórnar í Bonn í gær.
Viðræður hefjast
í Þýskalandi
Bonn. Reuters.
GERHARD Schröder, verðandi
kanzlari Þýzkalands, hóf í gær
óformlegar viðræður við fulltrúa
græningja um myndun nýrrar rík-
isstjórnar. Schröder og fleiri for-
ystumenn Jafnaðarmannaflokks-
ins SPD áttu langan hádegisverð-
arfund með leiðtogum græningja í
því skyni að leggja línumar fyiir
formlegar stjórnarmyndunarvið-
ræður sem hefjast í dag, fóstudag.
Eftir fundinn greindi Schröder frá
því að báðir flokkar myndu kalla
saman flokksþing í lok þessa mán-
aðar til að fjalla um væntanlegan
stjómarsáttmála.
Búizt er við því að helzta for-
gangsverkefnið sem samninga-
menn beggja flokka ætla sér að
ná saman um í viðræðunum
framundan, sé framkvæmdaáætl-
un um svokallað „vinnubandalag",
þ.e. eins konai’ þjóðarsáttarsamn-
inga sem miða eiga að því að
fjölga störfum svo að draga megi
úr atvinnuleysinu sem ríkir í land-
inu á fljótan og skilvirkan hátt.
Þessi áform voru eitt af lykilatrið-
um í kosningabaráttu SPD. Önn-
ur mikilvæg verkefni munu snú-
ast um umbætur á skattakerfinu
sem og orkustefnu hinnar nýju
stjórnar.
Kanzlarakjör fer fram
27. október
Að hinum óformlegu viðræðum
loknum tjáði Schröder blaða-
mönnum að hann gerði ráð fyrir
að hljóta staðfestingu í embætti
kanzlara hinn 27. þessa mánaðar.
Hann gaf hins vegar ekkert upp
um væntanlega úthlutun ráð-
herrastóla. Hann sagði að græn-
ingjar hygðust halda flokksþing
um væntanlegan stjórnarsáttmála
hinn 23. október, og SPD myndi
þinga um hann hinn 25. Sam-
bandsþingið, neðri deild þýzka
þingsins, mun svo koma saman í
fyrsta sinn eftir kosningarnar
hinn 26. október og kanzlarakjör
mun fara fram degi síðar.
Fráfarandi ríkisstjórn Helmuts
Kohls mun sitja unz ný stjórn hef-
ur verið mynduð.
Hrap flutningavélar á íbúðarhverfi í Amsterdam árið 1992
Jcrúsalem. Reuters.
ÍSRAELSK stjórnvöld staðfestu í
gær að flutningaþota E1 A1 flugfé-
lagsins, er hrapaði á íbúðarhverfi í
Amsterdam árið 1992, hefði verið
með efnið DMMP innanborðs, en
það er meðal annars notað til fram-
leiðslu taugagassins saríns.
Málið komst í hámæli eftir að hol-
lenska dagblaðið NRC Handelsblad
birti farmskrá vélarinnar, þar sem
fram kom að hún hefði haft 190 lítra
af DMMP innanborðs. Vélin var á
leið frá New York til Tel Aviv, og
samkvæmt farmski’ám var efnið
pantað frá Bandaríkjunum af Líf-
fræðirannsóknastofnun Israels, en
hermt er að þar hafi verið framleidd
efnavopn.
í yfirlýsingu sem Benjamín Net-
Eiturefni voru
innanborðs
anyahu, forsætisráðherra Israels,
sendi frá sér í gær segir að efnið sem
um ræðir sé skaðlaust og notað „í
ýmsum tilgangi í almennum iðnaði“.
Fram kemur að efnið hafi verið ætl-
að til varna gegn efnavopnum, en
ekki til framleiðslu taugagass, og að
bandaríska viðskiptaráðuneytið hafí
heimilað sölu þess til rannsókna-
stofnunarinnar.
Talsmaður hollenska samgöngu-
ráðuneytisins vísaði á bug ásökunum
um að stjórnvöld hefðu reynt að
hylma yfir málið, enda hefði farm-
skrá flutningavélarinnar verið lögð
fyiúr hollenska þingið árið 1996.
Nokkrir þingmenn hafa þó lýst yfir
reiði sinni vegna þess að hvergi hafi
komið fram að efnið sé notað til
framleiðslu taugagass, og hafa þeir
krafist þess að opinber rannsókn fari
fram.
Um langt skeið hefur verið uppi
orðrómur um að einhvers konar eit-
urefni hafi verið í farmi flugvélarinn-
ar. Hollenska heilbrigðisráðuneytið
hóf í apríl sl. rannsókn á staðhæfing-
um um að ýmsa sjúkdóma, sem hrjáð
hafa íbúa hverfisins og björgunar-
menn á slysstað, megi rekja til
snertingar við notað úraníum, sem
notað var sem ballest í vængjum vél-
arinnar. Ráðuneytið hefur nú ákveð-
ið að hugsanleg áhrif DMMP verði
jafnframt könnuð.
Um fimmtiu manns létu lífið þegar
flutningavélin, sem var af gerðinni
Boeing 747, hrapaði á tvö fjölbýlishús
í úthverfi Amsterdam í október 1992.