Morgunblaðið - 02.10.1998, Qupperneq 24

24 FÖSTUDAGUR 2. OKTÓBER 1998
ERLENT
MORGUNBLAÐIÐ
UR VERINU
Morgunblaðið/Ásdís
STARFSMENN dótturfélag's SH í Japan, Icelandic Freezing Plants K.K., buðu félögum sinum upp á japanskt
sjávarfang á markaðstorgi SH í gær.
Markaðsfundur SH var haldinn í gær
Mikilvægt að fylgja eftir
verðhækkunum á afurðum
MARKAÐSFUNDUR Sölumið-
stöðvar hraðfrystihúsanna hf. var
settur í gær þar sem fulltrúar dótt-
urfyrirtækja SH víðsvegar um
heiminn gera grein fyrir stöðu á
mörkuðum og horfum næstu miss-
erin. Miklai- afurðaverðshækkanir
einkenna starfsemi fyrirtækjanna
síðustu misserin en fundarmenn
lögðu áherslu á að ekki væri að
vænta frekari hækkana á næstunni.
A fundinum kom fram ánægja með
styrka stöðu SH á mörkuðum í Asíu
þrátt fyrir það efnahagsástand sem
nú ríkir í álfunni. Hins vegar létu
menn í ljós áhyggjur sínar af
ástandinu á Rússlandsmarkaði og
þeirri óvissu sem þar hefur skapast.
Markaðsfund SH sækja fram-
kvæmdastjórar allra dótturfélaga
SH erlendis, auk framleiðslu- og
verkstjóra fiskvinnsluhúsanna hér-
lendis, þar sem farið er yfir stöðu
og horfur á mörkuðum. Samhliða
fundinum stendur SH fyrir svoköll-
uðu markaðstorgi þar sem fulltrúar
dótturfyi-irtækjanna eru til viðtals
og kynna starfsemi sína og þær af-
urðir sem SH selur víða um heim.
Góðar horfur á flestum
mörkuðum
Jón Ingvarsson, stjórnarformað-
ur SH, sagði á fundinum að gæftir
það sem af væri þessu ári hefðu ver-
ið einstaklega góðar, aflabrögð
ágæt, hækkandi verðlag á flestum
mörkuðum, gengisþróun erlendis
hefði verið þokkalega hagstæð, eft-
irspurn eftir fiskafurðum víðast
hvar góð, afskipanir hraðar og að-
stæður að öðru leyti flestar mjög já-
kvæðar. Sagði Jón að á þessari
stundu væri ekkert sem benti til
annars en að sæmilegt útlit væri á
mörkuðum og ástandið í hafínu í
kringum landið væri talið gott.
Flest benti til að ástandið innan-
lands ætti að geta verið með besta
móti en hins vegar væru blikur á
lofti erlendis. Margir spáðu sam-
drætti í neyslu og einhverjum verð-
lækkunum í kjölfar þess.
Óvissuástand í Rússlandi
og Japan
Jón gerði efnahagsörðugleika í
Rússlandi og Asíu sérstaklega að
umtalsefni í ræðu sinni á fundinum I
gær. Sagði hann að hvort tveggja
hafi haft mikil áhrif á starfsemi SH.
Undraverður árangur hafi þó náðst
í Suðaustur-Asíu. Meðal annars
hefði verið stóraukið við karfasölu
Enn mikil óvissa á
mörkuðum í Rúss-
landi og Asíu
inn -á markaðinn og náðst verð-
hækkanir sem hafi farið langleiðina
í að skila sama krónutöluverði til
framleiðenda. Ástandið í Rússlandi
væri hins vegar þess eðlis að engin
gæti sagt til um hve lengi það varir
eða hvert það leiðir. En þrátt fyrir
þá óvissu sem nú ríkti í Rússlandi
væri óráðlegt að gefa markaðinn
upp á bátinn. Viðskipti við Rússland
og fyrrum Sovétríkin hefðu vaxið
hröðum skrefum frá því þau hófust
á ný árið 1996 þegar opnuð var sölu-
skrifstofa í Moskvu. Þar á meðal
loðnufrysting til manneldis sem
væri mikilvæg viðbót við loðnufram-
leiðslu fyrir Japan. Þessi fram-
leiðsla væri nú að öllum likindum í
biðstöðu um sinn á meðan við-
skiptaumhverfið í Rússlandi leitaði
jafnvægis. Á meðan yrði áfram unn-
ið að frekari sölum með öllum til-
tækum ráðum inn á aðra markaði.
Umrótatímar
Á fundinum í gær kom fram í er-
indum flestra framkvæmdastjóra
dótturfélaga SH að fiskmarkaður-
inn í heiminum hefur gengið í gegn-
um mikið umrót og verðsveiflur
síðutu misseri og ekki sjái fyrir end-
ann á því enn. Friðrik Pálsson, for-
stjóri SH, sagði í ræðu sinni á fund-
inum að SH hefði áður lent í verð-
sveiflum af þessu tagi og fyrirtækið
því betur undir það þúið að takast á
við umbrotin. Skemmst væri að
minnast verðhækkana og lækkana
fyrir tæpum áratug. Hins vegar hafi
sýnt sig að með dreifðari starfsemi,
auknu vöruúrvali og fleiri viðskipta-
vinum væri SH mun sterkari en þá
og ekki síst hafi orðið gjörbreyting
til batnaðar á högum framleiðenda
sem á bak við hana standi.
Efla þarf markaðs-
og þróunarstarf
Friðrik sagðist sannfærður um að
verðhækkanir á sjávarafurðum síð-
ustu misseri sköpuðu tækifæri sem
yrði að nýta. Flestir væru sammála
um að verðhækkanirnar mætti
rekja tii minnkandi framboðs á af-
urðum en ekki aukinnar eftirspurn-
ar og neyslu í markaðslöndunum.
Sagði Friðrik að þótt ekki væri útlit
fyrir aukningu á framboði á næst-
unni benti margt til þess að áfram
yrði talsverð óvissa og ójafnvægi í
fiskversluninni. Einhver lækkun á
fiskverði væri líkleg á næstu mán-
uðum en það héldist engu að síður
hátt. Meginmarkmiðið væri að
halda í verðhækkanir og það yrði
eingunis gert með öflugu markaðs-
og þróunarstarfi. Nefndi Friðrik í
því sambandi skyldu SH til að upp-
lýsa umheiminn um árangur íslend-
inga í umhverfisvemd á síðustu ár-
um, einkum í stjórnun fiskveiða og
sjálfbærri nýtingu fiskistofna.
Rússland er
framtíðarmarkaður
Friðrik sagði í samtali við Morg-
unblaðið í gær að á fundinum hefði
vissulega verið dregin upp dökk
mynd af ástandinu í Rússlandi.
Hins vegar mætti ekki gleyma því
að litið væri á Rússlandsmarkað
sem framtíðarmarkað. Sala til
Rússlands hefði legið niðri um
margra ára skeið þangað til fyri ör-
fáum misserum. „Við erum nýbyrj-
aðir að selja á Rússland að nýju og
að því leytinu til er slæmt að fá aft-
urkipp í markaðsástandið þar. En í
rauninni vorum við rétt að byrja og
við munum að sjálfsögðu halda sjó
og spila úr því sem við höfum á
hendi eins og allir aðrir.“
Friðrik sagði einnig ánægjulegt
hve öflug markaðsstaða hafi haldist
í Asíu þrátt fyrir erfitt efnahags-
ástand í álfunni. „Margir af keppi-
nautum okkar hafi haldið því fram
að Asíumarkaður væri í rúst. Okkur
hefur hins vegar tekist að sigla þar
á milli skers og báru og náð þrátt
fyrir allt mjög sterkri stöðu. Það
skiptir framleiðendur okkar mjög
miklu máli, einkum karfa- og loðnu-
framleiðendur."
Mikilvægir fundir
Friðrik sagði að markaðsfundir
sem þessi væru mjög mikilvægir.
Með því að kalla allan saman full-
trúa fyrirtækjanna úti í heimi og
framleiðslu- og verkstjóra í fisk-
vinnslunum hér heima sparist mikill
tími og menn geti auk þess farið
sameiginlega yfir ýmis mál. „Á
fundinum koma fram yfirgripsmikl-
ar upplýsingar um stöðu fyrirtækj-
anna á flestum fiskmörkuðum og
gerð grein fyrir horfum næstu miss-
era eftir því sem hægt er á þessum
umbrotatímum. Það hefur sýnt sig á
undanförnum árum að þessir fundir
hafa skilað góðum árangri."
Churchill hug-
leiddi sókn gegn
herjum Stalíns
London. The Daily Telegraph, Reuters.
EINUNGIS fáeinum
dögum eftir að sigur
bandamanna á Þjóð-
verjum í síðari heims-
styrjöldinni var í höfn
bað Winston ChurchiII,
forsætisráðherra Bret-
lands, stríðsráðuneyti
sitt um að leggja drög
að áætlun um árás
gegn sljórn Stalíns í
Moskvu sem leiða
myndi til „útrýmingar
Rússlands". Þetta
kemur fram í
Ieyniskjölum sem The
Daily Telegraph
greindi frá í gær.
Var í áætluninni „aðgerð:
óhugsandi", sem kynnt var
Churchill 22. maí 1945, einungis
fjórtán dögum eftir að styrjöld-
inni í Evrópu Iauk, gert ráð fyrir
að um hundrað þúsund þýskum
hermönnum yrði beitt í sókn
gegn Stalín sem hafin yrði í
Norður-Þýskalandi. Var jafn-
framt gert ráð fyrir að Stalín
myndi svara með því að ráðast
inn í Tyrkland, Grikkland og
Noreg auk olíuríkjanna Iraks og
Irans, og að hann myndi efna til
heiftarlegra hermdarverka í
Frakklandi og Benelúx-Iöndun-
um.
Hefur sagnfræðinga lengi
grunað að slfkar áætlanir hafi
verið gerðar en það er nú stað-
fest í fyrsta sinn. Var samkvæmt
áætluninni „óhugsandi" gert ráð
fyrir að þriðja heimsstyrjöldin
myndi Iiefjast 1. júlí 1945, líklega
með óvæntri árás
breskra og banda-
rískra herdeilda við
Dresden og Eystra-
saltið.
„29. júní 1945 var
Rauða hernum
skyndilega skipað
aftur í bardagastöðu,
án sýnilegrar
ástæðu," segir John
Ericson, prófessor
við Edinborgarhá-
skóla sem sérfróður
er um sögu Sovétríkj-
anna. „Eg hef lengi
velt fyrir mér hvers
vegna það var gert, hef m.a.
spurt menn sem gegndu háttsett-
um embættum í sovéska hernum
en aldrei fengið fullnægjandi
svör. Kannski höfum við hér
fundið orsökina.“ Sagðist Eric-
son hinsvegar undrandi yfir því
að gögnunum skyldi ekki hafa
verið eytt fyrir löngu vegna þess
hversu viðkvæm þau væru.
Munu ráðunautar ChurchiIIs í
hernaðarmálum reyndar hafa
bent honum á að Bretar ættu
frekar að huga að vörnum enda
væri ólíklegt að þeir gætu unnið
skjótan sigur á heijum Stalíns.
Leggur sagnfræðingurinn D.C.
Watt, sem skrifað hefur sögu
stríðsráðuneytis Churchills, auk-
inheldur áherslu á að hér hefði
einungis verið um það að ræða
að Churchill vildi kanna alla
kosti, aldrei hefði raunverulega
komið til tals að hrinda áætlunni
„óhugsandi" í framkvæmd.
Europol hefur
formlega starfsemi
Haag. Reuters.
EUROPOL, lögreglusamvinnu-
stofnun Evrópu, hóf í gær starfsemi
í höfuðstöðvum sínum í Haag í
Hollandi á grundvelli samnings Evr-
ópusambandsríkj-
anna fimmtán um
Europol-lögreglu-
samstarfið. Með
ársfjárveitingu
upp á 6,8 milljónir
ECU, yfir 540
milljónir króna,
hyggst stofnunin
hrinda í fram-
kvæmd metnað-
arfullum áform-
um um aðgerðir
gegn skipulagðri
glæpastarfsemi í
Evrópu og býr sig
undir að fá starfs-
umboð sitt víkkað
út til að ná yfir al-
þjóðlega hryðju-
verkastarfsemi.
Reyndar hefur
Europol, sem er
eins konar evr-
ópskt svar við
bandarísku alrik-
islögreglunni
FBI, verið til frá
því 1994, en sátt-
málinn sem starf-
semi stofnunar-
innar byggii’ lög-
formlega á gekk
ekki endanlega í
gildi fyrr en í gær,
þar sem sumar
aðildarþjóðimar -
Bretar þar
fremstir í flokki - tóku sér langan
tíma til að staðfesta sáttmálann.
Hið samningsbundna umboð sem
Europol starfar eftir, frá og með
gærdeginum, felur 150 starfsmönn-
um og 45 tengifulltrúum það verk-
efni að berjast gegn dreifingu íikni-
efna og geislavirkra efna, peninga-
þvætti og smygli á ólöglegum inn-
flytjendum inn í aðildarríki ESB.
„Þetta er langt í
fi’á að vera evr-
ópskt FBI. Það er
hvorki markmið
okkar né tilgang-
ur,“ sagði Karl
Schlögl, innanrík-
isráðherra Aust-
urríkis, forsætis-
ríkis ESB, í ávarpi
við hátíðlega at-
höfn í höfuðstöðv-
um Europol í gær.
Starfsumboðið
víkkað út
Á næsta ári
verður starfsum-
boð stofnunarinn-
ar fært út þannig
að barátta gegn
alþjóðlegri
hryðjuverkastarf-
semi heyri líka til
starfssviðs henn-
ar. Frekari út-
víkkun starfsum-
boðsins, svo sem
til þess að sjá um
að verjast fölsun
evró-seðlanna,
hins væntanlega
sameiginlega Evr-
ópugjaldmiðils,
kann að verða
bætt við síðar.
Europol hefur
yfir víðtækum
gagnagrunni að ráða, sem er fóðrað-
ur af upplýsingum frá lögregluyfir-
völdum aðildarlandanna. Á næsta
ári á stofnunin að fá 70% meira
framkvæmdafé og 50 starfsmenn til
viðbótar.
Reuters
JÚRGEN Storbeck, fram-
kvæmdastjóri Europoi (t.v.), og
forseti ráðs innanríkis- og
dómsmálaráðherra ESB, Karl
Schlögl, reisa fána Europol að
húni fyrir utan höfuðstöðvar
stofnunarinnar í Haag í gær.