Morgunblaðið - 17.01.1999, Page 16

16 SUNNUDAGUR 17. JANÚAR 1999
LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ
Tónleikar Camerarctica á Myrkum músikdögum
Tvö ný tónverk frumflutt
Morgunblaðið/Þorkell
urinn er ekki lítill, eða um 40 verk á
þessu þriggja ára tímabili. Hann
kveðst mjög þakklátur fyrir að hafa
fengið starfslaunin og þar með tæki-
færi til að helga sig tónsmíðunum.
Nú í janúar eru frumflutt eftir hann
fjögur verk hér á landi. Síðastliðinn
þriðjudag frumfiutti Arnaldur Arn-
arson gítarleikari Þrjú stykki frá
1990, í kvöld frumflytur Camerarct-
ica Englabömin, næsta sunnudag er
komið að Kammersveit Reykjavíkur
að frumflytja Djáknann á Myrká og
sunnudaginn 31. janúar syngur
Schola cantorum verk hans, Sam’s
mass, í Hallgrímskirkju, en það er
verk fyrir kór, sópran og óbó. Síðast-
nefnda verkið var frumflutt í
Englandi 1997 en heyrist nú í fyrsta
sinn hér á landi.
Kínversk skál,
hristur og bjöllur
Eftir hlé verða leikin verk eftir
Igor Stravinskí og Hans W. Henze.
Verk Stravinskís nefnist Septet og er
frá árinu 1953. Hallfríður lýsir verk-
inu þannig: „Stravinskí leitar aftur til
barokktímans um formbyggingu tón-
listarinnar. Miðkaflinn er
passacaglía, síendurtekið stef með
níu tilbrigðum. Síðasti kaflinn er gíga
í fúguformi og eru stef hennar unnin
úr 16 tóna stefi passacaglíunnar."
Síðasta verk tónleikanna er efth-
Hans W. Henze og heitir Sonate fur
sechs Spieler, samið 1984 fyrir
flautu, klarinett, fiðlu, selló, píanó og
slagverk. Flutningi verksins stjómar
Bernharður Wilkinson. „Þetta er lit-
ríkasta verkið á tónleikunum. Henze
nær fram alls kyns blæbrigðum með
þessa sex hljóðfærahópa, með því að
láta fólk skipta um hljóðfæri," segir
Hallfríður. Hún spilar bæði á flautu
og altflautu, klarinettuleikarinn spil-
ar líka á bassaklarinett, víóla kemur
einnig við sögu og píanóleikarinn
spilar líka á celestu og plokkar
strengina á flyglinum. Þá eru enn
ótaldar hristur og bjöllur ýmiskonar.
„k einum stað lætur pákuleikarinn
kínverska skál hringsnúast á
pákunnu, sem gefur alveg ótrúlega
sérstakt ójarðneskt hljóð.“
Camerarctica skipa, auk Hallfríð-
ar Ólafsdóttur, sem leikur á flautu,
Ármann Helgason á klarinett,
Hildigunnur Halldórsdóttir og Sig-
urlaug Eðvaldsdóttir á fiðlu, Guð-
mundur Kristmundsson á víóju og
Sigurður Halldórsson á selló. A tón-
leikunum í kvöld fá þau til liðs við sig
Sverri Guðjónsson kontratenór,
Miklós Dalmay, sem leikur á píanó,
Steef van Oosterhout, á slagverk,
Þórunni Marinósdóttur á víólu, Emil
Friðfinnsson á horn, Rúnar Vil-
bergsson á fagott og Kjartan
Óskarsson á bassaklarinett.
John Casablancas
Skólinn hefur nú nýtt starfsár 1999 með nýjum sjálfstyrking-
amámskeiðum sem hafa reynst afar hjálpleg og uppbyggileg
fyrir böm og unglinga.
Námskeiðin eru aldursskipt og eru í 6 vikur/12 kennslu-
stundir. 10-12,13-14,15-16,17-20 ára.
Námskeiðin byrja laugardaginn 23. janúar. Ath.:
Takmarkaður fjöldi í hóp. Kortaþjónusta.
Innritun kl. 10-16.00,
upplýsingar í síma 588 7799/588 7727,
enigma@islandia.is,
Skeifunni 7,108 Reykjavík
CAMERARCTICA á æfingu.
sem er endalaus hreyfing, örstutt og
endurtekið í sífellu eða eins oft og
þau vilja. Annars er þetta bara lítið,
saklaust níu mínútna verk í diverti-
mento-stíl, ekkert háalvarlegt."
Utan hringsins er samið á síðasta
ári fyrir Camerarctica. „Þetta er al-
veg splunkunýtt, ég lauk við að
skrifa það rétt fyrir jól. Þau fengu
ekki nótumar fyrr en eftir jól og eru
búin að vinna vel og mikið á þessum
stutta æfingatíma - því þó að þetta
sé lítið og létt þá er það hreint ekki
auðvelt,“ segir Oliver Kentish.
Fimm ljóð um
barnæskuna
Englabörnin er verk eftir John
Speight, samið árið 1996, og er hér
einnig um frumflutning að ræða.
Verkið er fimm sönglög fyrir kontra-
tenór og kammerhóp og er tileinkað
Sverri Guðjónssyni kontratenór.
„Það kom þannig til að Sverrir kom
til mín og bað mig um að skrifa fyrir
sig, sem var reyndar ekki í fyrsta
skipti, því þetta er í þriðja eða fjórða
sinn sem ég skrifa fyrir hann,“ segir
hann. „Hann kom með heilan helling
af skemmtilegum ljóðum. Eg ákvað
strax að nota nokkur ljóð eftir mis-
munandi skáld en ekki bara eitt.
Ljóðin sem ég valdi eiga það öll sam-
eiginlegt að vera um barnæskuna,"
segir John. Eftir Vilborgu Dag-
bjartsdóttur er Maríuljóð, þá Ber-
fættir dagar eftir Pétur Gunnarsson,
þjóðkvæðið Sofðu, ég unni þér,
Engjakaffi Nínu Bjarkar Árnadóttur
og Ungæði eftir Sigurð Pálsson.
„Fyrstu tvö lögin skrifaði ég hér á
íslandi og hin þrjú í Ameríku, þar
sem ég var í heilt ár 1996-1997,“ seg-
ir John, en hann hefur notið starfs-
launa listamanna sl. þrjú ár. Afrakst-
CAMERARCTICA leikur fimm
tuttugustu aldar verk á tónleikum
Myrkra músíkdaga í Salnum í Kópa-
vogi í kvöld kl. 20.30. Verkin eru eft-
ir Jón Leifs, Oliver Kentish, John
Speight, Igor Stravinskí og Hans W.
Henze.
Tónleikamir hefjast á verki Jóns
Leifs, Quintetto op. 50 íyrir flautu,
klarinett, fagott,
fiðlu og selló, frá
árinu 1960. „Þetta
er svona stemmn-
ingastykki, fólk
kemur til með að
þekkja hans tónmál
í þessu verki. Tón-
list hans einkennist
oft af því að hann
notar ystu mörk
hljóðfæranna og þá
ekkert endilega
það sem almennt
tíðkast. T. d. er
fagottið oftast
dýpst niðri en nú
spilar það mjög
hátt uppi, en hæsta
hljóðfærið, piccolo-
flautan, er látið
spila neðstu tón-
ana,“ segir Hall-
fríður Ólafsdóttir,
flautuleikari.
„Þetta er mjög ris-
mikið verk í þrem-
ur köflum og sá síð-
asti er í gömlum ís-
lenskum dans-
rytma, mjög hressi-
legur.“
Tvö verk verða
frumflutt, eftir Oli-
ver Kentish og
John Speight. Verk
Ouver
Kcntish
John
Speight
Sverrir
Guðjónsson
Olivers Kentish heitir Utan hrings-
ins og vísar til samnefnds ljóðs eftir
Stein Steinarr. „Ég las ljóðið og það
höfðaði til mín og svo spann ég út frá
Verðhrun
því,“ segir tónskáldið. „Verkið er í
þremur köflum, sá fyrsti, Burlesca,
er nánast trúðatónlist, dálítið
absúrd. Miðkaflann kalla ég
Liebeslied, en þar vefa flauta og
klarinett sinn vef saman og strengja-
leikararnir hætta nánast að skipta
sér af þeim,“ segir Oliver og bætir
við að hér sé líka á ferð svolítið sjón-
arspil, þar sem hann stilli hljóðfæra-
leikurunum upp á óhefðbundinn
hátt, jafnvel í hring, samanber ljóðið.
„Síðasti kaflinn heitir Fortwáhrend
Bewegung eða Perpetuum Mobile,
- verðhrun
á útsölu
20%
aukaafsláttur á kassa
Nýju vörurnar
á leiðinni
Kringlan 8-12,
sími 581 1717
Litlir karlar
með stórar
byssur
■■■■■■■■ÍMíMmbbbm»b1I
KV!KMYNDAHÁT[Ð í
pns |yr m m mjf m mf
íltl IPL
15 - 23janúar1999
miiiimiiriimim
MENN MEÐ BYSSUR („MEN
WITH GUNS“) ★★★
Leikstjóri og handritshöfundur: John
Sayles. Kvikmyndatökustjdri: Slavon-
iv Idzial. Tónskáld: Mason Daring.
Aðalleikendur: Federico Luppi, Da-
mián Delgado, Dan Rivera González,
Tania Cruz, Damián Alcázar, Mandy
Patinkin, Kathryn Grody. 127 mín.
Bandarísk. Sony Pictures Classics
1998.
JOHN Sayles styrkir stöðu sína
sem einn merkasti leikstjóri/hand-
ritshöfundur samtímans með Menn
með byssur, hrikalegri ádeilu á yfir-
gang og vopnavald. Sayles vakti
stormandi lukku með Lone Star,
næstu mynd sinni á undan, sem var
besta mynd síðustu kvikmyndahátíð-
ar. Ég segi ekki annað en það væri
ánægjulegt ef einhver mynd skákaði
Byssumönnum að þessu sinni. Aðal-
persóna er læknirinn Fuentes
(Federico Luppi), prófessor við há-
skóla í ónefndu, rómönsku Ameríku-
ríki. Hann hefur fyrir nokkru sent
úrvalsnemendur sína til að sinna
frumbyggjunum í afskekktu héraði.
Hann fær vissu fyrir því að þeir hafi
flestir ef ekki allir verið drepnir í
átökum við herinn og heldur sjálfur
á stað til að rannsaka málið
Frá því að læknirinn leggur upp í
ferðalagið breytist myndin í marg-
brotna líkingasögu sem auðvelt er að
túlka á mismunandi hátt. Einhvers
staðar, að leiðarlokum, þykjast menn
vita af paradís á jörðu, en öll er reisa
læknisins hin átakanlegasta, alls
staðai- blasa við þessum fyrrum af-
skiptalausa menntamanni mann-
skæð átökin í þjóðfélaginu. Þar sem
menn með byssur ráða, eða reyna að
ráða ríkjum. Stjórnarhermenn jafnt
sem uppreisnarmenn og þjófar.
Valdabrölt þessara afla bitnar á al-
múganum. Uppreisnarmenn drepa
hann fyrir að styðja hermennina, og
öfugt. Sayles er jafn snjall sögumað-
ur sem fyiT, myndin er sjónrænt
mjög sterk, land og þjóð rennur hjá,
framvindan krydduð með hrikaleg-
um innskotum úr fortíðinni. Ljóðræn
og raunsæ í senn, dulræn blanda
fegurðar og ljótleika. Persónurnar
verða bráðlifandi í óaðfinnanlegum
meðfórum leikaranna, sem eru flest-
ir mexíkóskn- og tala sitt eigið
tungumál, frumbyggjamir sitt. Þessi
magnþrungna líkindasaga gefur
áhorfandanum innsýn í ömurlegt
ástandið í þróunarrikjum Mið- og
Suður-Ameríku, tekur hvorki af-
stöðu með hernum né uppreisnar-
mönnum, heldur litla manninum sem
verður að lifa í skugga byssunnar.
Sæbjörn Valdimarsson
Nýjar bækur
• SAFN til sögv íslenskrar leiklist-
ar og leikbókmennta er 1. bindi í
nýrri ritröð í ritstjórn Jóns Viðars
Jónssonar.
Ritröðinni er ætlað að birta ýmsar
fræðilegar greinar, skrár og heim-
ildatexta, sem tengjast íslenskri
leiklistarsögu og leikritun. Markmið
hennai- er að leggja grunn að vís-
indalegri ritun íslenskrar leiklistar-
sögu.
Meðal efnis í þessu fyrsta bindi
eru leikdómar Steingerðar Guð-
mundsdóttur frá sjötta áratugnum;
leikdómar Halldórs Kiljans Laxness
frá árunum 1931-32 og tengsl Sig-
urðar málara og Indriða Einarsson-
ar, tveggja af merkustu brauti-yðj-
endum íslenskrar leiklistar, í ljósi
áður óþekktra einkabréfa. Éinnig er
birt slö'á yfir verkefni og leikstjóra
Leikfélags Reykjavíkur 1972-98.
Útgefandi er Jón Viðnr Jóns-
son. Útgáfan er styrkt af Menning-
arsjóði. Ritið er 173 bls.