Morgunblaðið - 20.01.1999, Blaðsíða 44

44 MIÐVIKUDAGUR 20. JANÚAR 1999
MORGUNBLAÐIÐ
BREF
TIL BLAÐSINS
Hundalíf
Ferdinand
Smáfólk
Kringlan 1 103 Reykjavík • Sími 569 1100 • Símbréf 569 1329
Indriði og
orðavalið
Frá Sveini Haraldssyni:
MIG langar að benda á nokkur at-
riði í sambandi við sjónvarpsgagn-
íýni Indriða G. Þorsteinssonar sem
birtist í blaðinu 16. janúar á bls. 66.
Gagnrýni á það sameiginlegt með
minningargreinum að lesandinn
verður oft meira vísari um höfund-
inn en viðfangsefnið. Greinarkorn
Indriða eru gott dæmi um slíkt og
það er vissulega oft mjög gaman að
velta fyrir sér rökum hans og nið-
urstöðu og reyna að finna tengsl
þar á milli.
Það er fernt sem ég vil minnast á
í sambandi við skrif hans í blaðinu á
laugardaginn:
1. Indriði viðurkennir að hann sá
ekki umræðuþátt þann um samkyn-
hneigð sem hann vísar til. Ein af
fyrstu reglum gagnrýnenda er að
sjá, hlusta á eða lesa þau verk sem
þeir eiga að gagnrýna. Það mætti
kannski benda Indriða á að ef hann
getur ekki komið því við að horfa á
þætti í sjónvarpi er hægt að taka þá
upp og njóta þeirra seinna í næði.
Þau tæki sem notuð eru til slíks eru
kölluð myndbandstæki.
2. Þar sem Indriði sá ekki þáttinn
má gera því skóna að skilja eigi orð
hans svo að honum sé í nöp við að
þátturinn var yfirleitt tekinn til sýn-
ingar í sjónvarpi. Indriði spyr:
„... hvað veldur því t.d. að við getum
ekki fengið klukkutíma þátt í sjón-
varpi eða svo um það sem kalla
mætti eðlilegt ástalíf karls og konu?
A kannski að skilja þessa mismunun
svo, að kynvillingar lifi eftirsóknar-
verðara ástalífi en helftin af mann-
kyninu að áliti sjónvarps.“ Það má
benda Indriða á að á vetrardagskrá
sjónvarpsins er einmitt þáttaröð um
samskipti karla og kvenna sem kall-
aður er Titringur. Einn þátturinn
var einmitt á dagskrá Sjónvarpsins
sama kvöld og umræðuþátturinn
sem Indriði hnýtir í. Hvort fjallað
er þar um „eðlilegt ástalíf karls og
konu“ verður Indriði sjálfur um að
dæma, en til þess verður hann að
horfa á þáttinn.
3. Indriði velur að nota orð sem
virka særandi á marga homma og
lesbíur, annað er „kynvillingur" og
hitt „lessa“, sem ég minnist ekki að
hafa séð áður í ritmáli, a.m.k. ekki í
Morgunblaðinu. Orðnotkunin er
hans val, hann vill með henni sýna
samkynhneigðum lítilsvirðingu og
velur til þess vikulegan dálk sem
hann fær greitt fyrir.
4. FyiT í pistli sínum minnist Ind-
riði á þátt sem kom inn á mismunun
þá sem fólki sem er af afrísku bergi
brotið er og hefur verið sýnd í
Bandaríkjunum. Þar nefnir Indriði
réttilega að myndin „eigi erindi við
samtímann af því sumir hafa ekki
látið sér segjast í viðhorfum til kyn-
þátta af öðrum litarhætti.“ Ég get
ekki skilið hvernig Indriði getur
annars vegar ráðist svona á for-
dóma fólks og hins vegar kallað þær
konur sem ræddu um kynhneigð
sína í sjónvarpi kynvillinga og ekki
séð hve hann er sjálfum sér ósam-
kvæmur. Kannski er erfiðara að sjá
misréttið í túnfætinum heima hjá
sér en ef það á sér stað í fjarlægu
landi. Kannski er auðveldara að sjá
flísina í auga náungans en bjálkann
í eigin auga.
SVEINN HARALDSSON,
Klapparstíg 1, Reykjavík.
Hættuleg viðhorf
Frá Bergþóri Pálssyni:
INDRIÐI G. Þorsteinsson biðst af-
sökunar í Morgunblaðinu í gær á
orðanotkun sinni í sjónvarpsgagn-
rýni sl. laugardag, þar sem hann
gerir að umtalsefni umræðuþátt um
homma og lesbíur í síðustu viku.
Orðanotkunin sem slík hefur þó
ekki farið fyrir brjóstið á fólki, held-
ur viðhorfm sem liggja þar að baki.
Indriði er mikill rithöfundur, sem
hefur oft á tíðum túlkað mannlega
gleði og sorg á áhrifaríkan hátt.
Þeim mun sorglegri eru viðhorfín
sem kristallast í umræddri sjón-
varpsgagnrýni, því aðgát skal höfð í
nærveru sálar.
Hryggilegt er að saklaus börnin
okkar læra fordóma af þessu tagi af
fullorðnu fólki. Smátt og smátt fara
þau börn, sem skynja að þau eru
samkynhneigð, að telja sjálf sig fyr-
irlitleg, óeðlileg og ógeðsleg. Með
sjálfum sér vita þau hins vegar, að
þau geta ekki breytt sér, hversu
heitt sem þau biðja til guðs á hverju
kvöldi. Flest þeirra hafa því gengið í
gegnum ólýsanlegt sorgarferli, þeg-
ar þau loksins gera uppreisn á full-
orðinsárum. Þau neita að búa við
sjálfshatrið, sem samfélagið hefur
innrætt þeim, og hefja nýtt, frjálst
líf, koma út úr skápnum sem kallað
er. Flestir samkynhneigðir fara
samt aldrei þessa leið, heldur bæla
með sér tilfinningar sínar ævilangt.
Hið alvarlegasta er þó, að sumir
gefast upp og sjá enga leið út úr
ógöngunum. Við megum ekki líta
framhjá þeirri skelfilegu staðreynd,
að vegna hættulegra fordóma miss-
um við margt ungt atgervisfólk fyr-
ir eigin hendi. Sjálfsvíg eru svo
átakanleg, að engin orð fá lýst
þeirri djúpstæðu sorg, en ennþá
sárara er að hugsa til þess, að
mörgum þeirra væri hægt að af-
stýra, ef við hefðum til að bera
meiri kærleika og værum umburð-
arlyndari og gætnari í tali um ná-
ungann.
Hugsum okkur tvisvar um, áður
en við fordæmum homma og lesbíur
í eyru barnanna okkar. Það getur
verið alvarlegra mál en okkur gi-un-
ar.
BERGÞÓR PÁLSSON,
söngvari.
Það eina sem þið hundar Þið hugsið aldrei
hugsið um er að éta... dýpra....
um neitt Ég hugsa djúpt Ég vissi alveg frá byijun
allan timann... að „Rósaknappur" var
sleðinn hans...
Allt efni sem birtist í Morgunblaðinu og Lesbók er varðveitt í upplýsinga-
safni þess. Morgunblaðið áskilur sér rétt til að ráðstafa efninu þaðan, hvort
sem er með endurbirtingu eða á annan hátt. Þeir sem afhenda blaðinu efni
til birtingar teljast samþykkja þetta, ef ekki fylgir fyrirvari hér að lútandi.