Morgunblaðið - 27.02.1999, Blaðsíða 22

22 LAUGARDAGUR 27. FEBRÚAR 1999
UR VERINU
MORGUNBLAÐIÐ
Morgunbaðið/Ágúst Blöndal
SVANBJÖRN Stefánsson, framleiðslustjóri Sfldarvinnslunnar í Neskaupstað, og Kristján Hjaltason og
Steindór Gunnarsson frá SH virða fyrir sér loðnuna í Neskaupstað.
Stefnir í verulegan sam-
drátt í loðnufrystingunni
ALLT bendir til að verulegur sam-
dráttur verði í útflutningsverð-
mæti loðnufrystingar á vertíðinni
miðað við síðasta ár. Á liðinni ver-
tíð voru fryst tæplega 20 þúsund
tonn af loðnu fyrir Japansmarkað
og var áætlað verðmæti um 1,1
milljarður króna auk þess sem um
32 þúsund tonn voru fryst fyrir
Rússlandsmarkað. Um 6 þúsund
tonn hafa verið fryst á yfirstand-
andi vertíð sem senn lýkur.
Islenskar sjávarafurðir seldu
um 8 þúsund tonn af frystri loðnu
til Japans í fyrra en hafa fryst um
3.500 tonn í ár, að sögn Péturs ís-
leifssonar. Hann sagði það vera að
æra óstöðugan að vera að velta sér
upp úr hugsanlegu tekjutapi og
þar sem gefa mætti sér svo mis-
jafnar forsendur væri það ekki til
neins.
Steindór Gunnarsson, mark-
aðstjóri hjá Sölumiðstöð hrað-
frystihúsanna, tók í sama streng.
„Það er seinni tíma músík,“ sagði
hann um hugsanlegt tekjutap, en
SH heíúr fryst um 3.000 tonn.
Samt sagði hann ljóst að miðað við
það sem hefði verið lagt upp með,
20 til 30 þúsund tonn af frystri
loðnu á Japansmarkað, yrðu menn
af gífurlega miklum tekjum, en
hafa bæri í huga að vertíðinni væri
ekki lokið.
Framleiðendur
telja erfítt að meta
tekjutapið
í gær voru bátar að veiða utan
við Þorlákshöfn og við Homafjörð.
Steindór sagði að um 25% áta væri
í loðnunni fyrir austan og væri
beðið eftir að hún færi úr henni.
Hins vegar væri loðnan fyrir sunn-
an komin í hrygningarlegt ástand,
hrognafyllingin væri komin í 23%.
Þorbergur Aðalsteinsson, mark-
aðsstjóri hjá Vinnslustöðinni í
Vestmannaeyjum, sagði að búið
væri að frysta milli 700 og 800
tonn hjá fyrirtækinu en í fyrra
hefðu verið fryst um 7.000 tonn og
þar af um 2.000 tonn á Japans-
markað. „Þetta er skelfileg ver-
tíð,“ sagði hann og bætti við að
ekki væri farið að hugsa út í hugs-
anlegt tekjutap en ljóst væri að
það næmi hundruðum milljóna
króna í frystingunni einni.
Halldór Árnason, framkvæmda-
stjóri Borgeyjar á Höfn, sagði að
um 1.700 tonn hefðu verið fryst hjá
Borgey í ár en um 2.000 tonn í
fyrra. Hjá Skinney hefðu verið
fryst um 430 tonn á Höfn og um
200 tonn á Reyðarfirði eða samtals
um 2.300 tonn hjá nýja fyrirtækinu
sem væri liðlega þriðjungur fryst-
ingar í landinu. Sambærileg tala í
fyrra hefði verið um 2.800 tonn.
„Þetta er leikur að tölum,“ sagði
hann um afraksturinn í saman-
burði við liðið ár. „Sveiflumar eru
hlutur sem við búum við í þessari
grein. Þeir sem vilja hafa adrena-
línið flæðandi í blóðinu eiga að
vera í sjávarútvegi og þeir sem eru
algjörir spennufíklar eiga að vera í
uppsjávarfiskum."
1.400 tonn fryst í Neskaupstað
Svanbjörn Stefánsson, fram-
leiðslustjóri Síldarvinnslunnar í
Neskaupstað, sagði að búið væri
að frysta um 1.400 tonn og þar af
um 400 tonn á Japansmarkað. I
fyrra hefði frystingin verið um
5.000 tonn og þar af um 2.000 á
Japan. „Við hefðum viljað sjá þetta
öðmvísi en ástandið á ekki að
koma á óvart,“ sagði hann. Hann
sagði að tekjutapið væri fyrst og
fremst í frystingu á Rússland sem
væri engin í ár. „Það er ekki
spurning hvort heldur hvenær
Rússarnir koma aftur en ef við
getum ekki fryst bræðum við loðn-
una og fáum tekjurnar þeim meg-
in.“
Gert er ráð fyrir að hrogna-
vinnsla hefjist upp úr miðri næstu
viku.
Á sídustu mánudum hafa sífellt fleiri gengið fram fyrir skjöldu
til að minna stjórnmálamenn á afdrifaríkasta siðferðisvanda
einnar ríkustu þjóðar veraldar
Bengt Lindquist
umboðsmaður fatíaðra
hjá Sameinuðu þjóðunum
„Þó að íslenska ríkisstjórnin
hafi verið ein sú fyrsta sem
lét þýða Grundvallarreglur
Sameinuðu þjóðanna um
málefni fatlaðra, þá er ekki
nóg að þýða þær. Það þarf
líka að framfylgja þeim."
Úr fréttabréfi Biskupsstofu:
„Helmingur skjólstæðinga Hjálparstarfsins eru öryrkjar. Eru þetta
sæmandi kjör í velferðarsamfélagi á tímum hagvaxtar og afgangs
á fjárlögum? Vissir þú að öryrkjar á Islandi eru aðeins 7.776 talsins?
Getur verið að það sé hagkerfinu ofviða að bæta kjör þessa hóps?"
Janúar 7999.
Desember 1997.
Oryrkjabandalag Islands
Mikið mælist
af bakteríum í
„viktoríukarfa“
Gæti þýtt hrun á þýskum markaði
MIKIÐ hefur mælst af bakteríum í
svokölluðum viktoríukarfa, sem hefur
verið vinsæll á þýskum fískmörkuð-
um frá því á liðnu ári, og sagði í dag-
blaðinu Nordsee-Zeitung á fimmtu-
dag að búast mætti við að þetta gæti
verið upphafið að endalokunum fyrir
þessa fisktegund, sem flutt er inn frá
Úganda, Kenýa og Tansaníu, í Þýska-
landi. Rannsóknastofa þýska fiskiðn-
aðarins fann allt að einum milljai’ði
gerla í einu grammi af viktoríukarfa.
„Það er áberandi mikið,“ sagði
Carsten Meyer, vísindamaðúr hjá
Rannsóknastofu þýska fiskiðnaðar-
ins, í samtali við Nordsee-Zeitung.
„Og ég gæti kveðið mun fastar að
orði.“
Skoðuð voru 562 sýni úr þýskum
fiskbúðum og frá Úganda milli ár-
anna 1994 og 1998. Segir í blaðinu að
rannsóknarmennirnir hafi ekki getað
leynt undrun sinni í Afríku. Fiskurinn
var veiddur úr sama vatni og skolpi
úr nærliggjandi þorpum var veitt í.
Síðan bakaðist kaifinn klukkustund-
um saman í Afríkusólinni áður en
hann var fluttur til vinnslu í ryðguð-
um vörubílum.
Þai’ hugðust menn ráða niðurlög-
um bakteríuflói’unnar með því að
baða fiskinn í klórvatni, sem ekki er
leyfilegt í Þýskalandi. Að því loknu
var flogið með unninn fiskinn til
Frankfurt, sem að sögn blaðsins er
stærsta, fiskihöfn" Þýskalands. Sagði
að nú syrti hins vegar í álinn fyiTr
„flugfiskinn": „Ef þessar tölur eru
réttar getum við ekki liðið það áfram
að fiskurinn verði seldur,“ sagði Pet-
er Koch-Bodes, sem fer fyrir félagi
þýskra fisksala.
I lok fréttarinnar sagði að rann-
sóknastofa þýska fiskiðnaðarins hefði
haft önnur tíðindi og betri að segja af
sjávarfiski. Þrátt fyrir mengun haf-
anna hafi mælingar sýnt að karfi,
þorskur og aðrar tegundii- væru langt
undir leyfilegum mörkum hvað snert-
fr bakteríur.
„Rússafískur“ seldur sem íslenskur
Ddmsuppkvaðning
eftir þrjár vikur
AÐALMEÐFERÐ máls ríkis-
lögreglustjóra á hendur þremur
fyrrverandi starfsmönnum Fisk-
iðju Sauðárkróks hf. fyrir að
hafa sammælst um að tilgreina
ranglega Island sem uppruna-
land við útflutning á „rússnesk-
um“ fiskafurðum til Bretlands
1994 og 1995 lauk hjá dómþingi
Héraðsdóms Norðurlands vestra
á Sauðárkróki í fyrrakvöld og
hefur dómstjóri verið boðaður til
dómsuppkvaðningar 18. mars.
Aðalmeðferðin hófst 15. febrú-
ar en þá gerði sækjandi grein fyr-
ir ákærunni og ákærðu sögðu frá
sinni hlið málsins auk þess sem
vitni komu fyrir dóminn. Skýrslu-
tökur héldu áfram í fyrrakvöld og
málflutningsræður voru fluttar
þar sem verjendur gagnrýndu
ákæruvaldið fyi’ir ákæruna og
fundu að hægagangi í rannsókn-
inni og málsmeðferðinni.
„Einsýnt að flestir
velja soknardaga“
Frestur sóknardagabáta um val á
veiðikerfi útrunninn
FRESTUR fyrir eigendur krókabáta
í sóknardagakerfi um val á veiðikei’fi
rennur út 1. mars nk. Alls er um að
ræða 328 krókabáta í sóknardaga-
kerfi sem þurfa að tilkynna um val
sitt en í gær höfðu um 100 tilkynn-
ingar borist Fiskistofu.
Valið stendur um annars vegar
handfærakerfi með 23 sóknardögum
á fískveiðiárinu en hins vegar um
veiðikerfi þar sem bátarnir fá úthlut-
að 40 sóknardögum með 30 tonna há-
marki fram til 1. september en þá
verður bátunum úthlutað kvóta á
grundvelli veiðireynslu. Berist til-
kynningin Fiskistofu ekki fyrir til-
settan tíma fara bátarnir sjálfkrafa í
síðarnefnda kerfið.
Margir tvístígandi
Að sögn Arnar Pálssonar, fram-
kvæmdastjóri Landssambands smá-
bátaeigenda, hafa margir smábáta-
eigendur verið tvístígandi um hvora
leiðina skuli velja. „Menn skoða hvað
þeir hafa fiskað að meðaltali á dag
síðastliðin tvö fiskveiðiár, margfalda
aflann á dag með 23 dögum og fá þá
einhvern meðalafla á dag. Síðan
reikna menn með að sóknardagarnir
verði komnir niður í 18 daga árið
2000, skoða hve mikinn afla þeir geti
veitt á þeim tíma og bera saman við
áætlaða kvótaúthlutun sína á árinu.“
Örn segir fjölmarga sóknardaga-
báta með litla veiðireynslu og fengju
þar af leiðandi lítinn kvóta færu þeir
þá leið. „283 bátar af þessum 328
verða með veiðiheimildir undir 20
tonnum ef þeir velja kvótaleiðina.
Það er einsýnt að þessir bátar neyð-
ast til að velja 23 sóknardaga. Það er
dapurlegt til þess að vita að stjóm-
völd hafi ekki meira svigrúm fyrir
minnstu bátana sem eingöngu róa
með handfæri en að heimila sókn í
aðeins 23 daga á ári, einkum í ljósi
þess að fyrirsjáanlegt er, vegna
ákvæða í lögum, að sóknardögunum
mun fækka niður í 18 árið 2000,“ seg-
ir Öm.
Fresturinn of stuttur?
Hann segir trillukarla almennt
sammála um að þeim hafi verið gef-
inn of skammur tími til að ákveða
hvort kerfið þeir velji. í umsögn um
frumvarpið hafi LS farið fram á að
fresturinn yrði 1. apríl, enda taki
kerfið ekki gildi fyrr en þá. Ekki hafi
verið tekið tiilit til þess og því ekki
hægt að veita lengri frest nema
breyta lögunum. „Fjölmargir þeirra
sem standa í þessum spomm gera
fyrirvara við val sitt um endurskoðun
ef grundvöllur fyrir ákvörðun brest-
ur,“ segir Öm.
Landssamband smábátaeigenda
hefur á síðustu vikum haldið fundi
víðs vegar um landið, nú síðast í
Reykjavík þar sem um 100 trillukarl-
ar mættu og skiptust á skoðunum.